Ke Aloha Aina, Volume V, Number 16, 22 April 1899 — Page 1

Page PDF (657.43 KB)

This text was transcribed by:  Carolyn Greenwood
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

Buke V.          HONOLULU, POAONO, APERILA 22, 1899.     HELU 16

 

KA NUPEPA A KE ALOHA AINA

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hookahi he 5 keneta.

E loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookoa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono

Ka Nupepa Puka Pule

 

Ke - Aloha - Aina

 

Hookahi makahiki   $2.00

Eono mahina $1.00

Ekoku mahina          .50

Hookahi mahina       .20

 

EMMA A. NAWAHI.

 

Puuku o

 

Ke - Aloha - Aina

 

EDWARD L. LIKE.

 

Lunahooponopono a Hope Puuku

 

S. P. KANOA.

 

Hope Lunahooponopono.

 

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai o ka Puuku ma Honolulu.

 

EIA KE HOOLOHE IA NEI.

 

            I ka Poaha iho la, i hoomaka ia ai ka hooloheia ana o ka hihia o na Iapana i hoohaunaele ai malalo o Kahuku he mau la loihi i hala ae nei, imua o ka Aha Apana. O ka hoike mua i lawe ia ae no ka hoolohe ana i kana mau olelo ike e pili ana no keia hihia oia o Chas. E. Kiesel, kekahi luna o na limahana o ia mahiko.

            Ma kana hoike i maopopo ai ka Iapana naua i alakai i na poe hoohaunaele maluna o ka lio keokeo. Ua lawe pulia mai he pake i hoeha ia ma ia hakaka ana, a ma kana olelo ike i paa ai kekahi Iapana nana i lumai aku i ka oi o ka pahi iloko o na pake.

             ka pau ana o ka olelo ike a keia pake, ua hoopauee ia ka aha hookolokolo a noho hou i keia la.

 

KAUA MA SAMOA.

 

MAKE HE EKOLU MAU ALII MOKU.

 

Aole i Haawipio o Mataffa.

 

            O keia malalo iho nei na lono hope loa e pili ana i ke kulana pioo ma Samoa i loaa mai la maluna o ka mokuahi Nippon Maru, a no ka pomaikai o ka makou mau makamaka heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka awiwi nui, penei:

            Aukelana, N.Z., Apr.12. Ma ka la 1 o Aperila he 800 kanaka o Mataafa i lele kaua malu mai maluna o 100 mau luina ma kahi kokoke i Apia. Ua malamaia he hoouka kaua me ka hoauhee pu aku o na luina Beritania a me Amerika i na enemi ihope. o Lutanela Lansdale a me Alii Lawe Have Monaghan o ka mokukaua Piladela[oa a me Lutanela Freeman o ka mokukaua Beritania Tauraga kai make.

            Mahope iho o ka hoauhee ia ana aku o na enemi i loaa aku ai ke kino make o na aliimoku, ua oki ia ko lakou mau poo e na koa koa Samoa. He eha koa marina i make . O ka nui o na poino ma ka aoao o Mataafa he kanaha i make me kekahi heluna i hoeha ia, ua lawe aku ia lakou e na poe kipi mailuna aku o ke kahua kaua i ko lakou wa i emi hope aku ai. Ua kanuia na kino make o Lansdale, Monaghan a me Freeman, a me na marina eha ma Mahuuu malalo o ka hoohanohano ana a ka oihana kaua. Aia ke hoomau ia la ka hakaka ma Apia, aka, he palekaua no nae ke ola o na Europa ma na mokupuni.

 

            Ua haiolelo ae ke Kauka Qu@ker ma ka po Poaono nei, no kekahi mau haua ino a na kauka kakou nei i hana aku ai maluna on a, ua hoopai ia oia he $100 no ka lapaau laikini ole, me ke kauoha pu ia aku e haalele iko i ko lakou wahi e kuai laau nei.

 

HE PEPEHIKANAKA MA KONA.

 

MAKE HE ELEMA KULE I KA LIMA O KANA HUNONA.

 

Aia ka Limakoko ke paa lama Kailua.

 

            Ua loaa mai nei ka lono ma ka Mauna Loa, ma keia kakahiaka Poalua aku nei, ma kaohe, Kona Aku, Hawaii, ua pepehi ia iho la o Moemoe, he kanaka aoo nona na makahiki he 80, e kana hunona nona ka inoa o Henry Kahuanui, aia ka limakoko ma ka ka hale paahao ma Kailua kahi i hoopaa ia ai. Ua hoike ae oia i na mea a pau ana i hana ai, a ua olelo ae oia mamuli o ka uluhia ia ana e na manao opulepule kona kumu i hana ai i keia hana weliweli.

            Ma ka hoike a Hope Makai Nui J. K. Nahale i hoea pu mai la maluna o ka Mauna Loa, ua hoike pono mai la oia i na mea a pau i hana ia, a me ka hoopioo ia ana o na kanaka a pau oloko oia apana.

            Ma ke kakahiaka i hana ia ai o keia hana pepehi kanaka, ua ulu ae la he hoopaapaa mawaena o Moemoe a me Kahuanui no ke oki ia ana o luna o na mala kalo a laua i kanu like ai. A na na olelo inaina i puka ae iwaena o laua i hoopiha loa ia Kahuanui me na mauao hehena, a ia wa no i lalau aku ai oia i kekahi pauku laau nui me ka uhau ana aku maluna o Moemoe.

            I ka wa i haule aku ai o ka elemakule iluna o ka lepo aole i hoopau ae o Kahuanni i kana hana menemene ole maluna o Moemoe, aka, ua hooi aku la oia i ka n@au ana i ka laau maluna o ke poo o ka elemakule o waiho ae ana a hiki i ka wa i nahoahoa ae ni o kona iwi poo a heme mai la hoi knoa lolo iwaho.

            I ka ike ana iho o Kahuanui aole o ola ana kona enemi, oia kona wa i hoomau aku ai ma kana hana, a i ka auina la ua nalo wale iho la oia, aka, ua hoi ho@ mai no nae oia i ka hale, a pia kona wa i hopuia aku ai e Hope Makai Nui Nahale.

            Aole i make loa o Moemoe i kona wa i loaa aku ai, nolaila, ua manaoia he mea pono ke hoihoi ana mai i ka limakoko i Honolulu nei. I ka hoea ana ae o ka Mauna Loa ma Hookena ua hookau ia mai la ka lawehala, aka, i ka hiki ana nae o ka moku i Kailua, ua hoikeia mai ka lohe ua make o Moemoe, a ua makemake ia ka lawehala e hoolele ia iuka o Kailua. ma ia kauoha, ua hoolele ia aku ka paahoa iuka o Kailua. Ua hoomau mai la no hoi o Nahale ma kana huakai no ke kulanakauhale nei me kekahi lawehala okoa ae.

            Ua mare ia o Kahuanui me ke kaikamahine a Moemoe, a mai ko laua mau puhaka mai i oili mai ai he elua mau keiki. Ua paa mua no oia i ka Halemai Pupule he mau makahiki i hala ae nei, aka, i ka ike ia ana, ua pau kona mai pupule ua hookuu loa ia mai la oia.

 

 

HALEKUAI LOLE HAWAII.

 

            Eia ke paipai ia aku ka lahui Hawaii e noho nei maloko o ke kulanakauhale, ma ka Poakolu ae nei, Apr. 19, e wehe hamama hou ia ai ka halekuai o ka Heiau o na Paikini no kekahi kuai hoemi nui, nolaila, ua makemake ia oukou a pau e hoea malaila. Oiai he hale ia no na oiwi Hawaii e hopohopo ole ai ke kipa aku, no ka mea, aia no malaila o Edward Hanapi a me Moses Palau e apo mai ana ia oukou me ka pume hana. Na Hawaii hoi i hooikaika pauaho ole iho e loaa on a halekuai no na kanaka, a ua hooko ia mai la ia hoo@anawai pauaho ole ana ma o ka loaa aua o keia halekuai Ka Heiau o na Paikini no na Hawaii. E ule@ ae e na makamaka e ike ia kakou hoakanaka.

 

            Ua hopuia ae ne kanaka e M@@@ Helena Waila no ka hoomainoino heloholoua ma ka I'oakahi nei.

 

PAUAHI O KE AWAKEA.

 

            Mahope koke iho o ka hora 12 o ke awakea Poalima nei, ua kani mai la ke oeoe hoailona pauai no kekahi ahi i ikeia ma ke alanui Kuakini e kokoke ana i ke aianui Liliha. O ka mea nona keia hale i pau iho l@ i ke ahi no kekahi pake hanai holoholona no ia, a o ke kumu i hoea mai ai o keia ahi mai kana mau keki liilii no ia e paani ana me ke ahi koe. Ua hoea koke ae na kaawai malaila, aka, ua lilo mua nae ka hale i puu lehu. He uuku loa na ukana i pakele mai i ke ahi.

 

HOOPAA IA NO KA PUPULE.

 

            Ua hopu ia ae ma ke ahiahi Poaha nei, o Sam Kilaa, he kanaka pupule i loaa aku ma ke alanui o Kimo Pelekane kahi i walaau leo nui ai. Ua hooi ia ae kona uluaewa i ka wa ihiki ai i ka halawai. I kona wa i hoopaa ia ai iloko o ka rumi paahao, ua wawahi ae oia i na laau oloko o kona rumi me ka hoao pu ana e wawahi aku i na aaho hao. He kanaka ikaika loa oia, a me ka hana nui na makai elima i hoopaa ai i na kupee hao maluna on a.

            E nana ia ana oia e ke kauka mamua o kona hoihoi ia ana aku no ka hale pupule.

 

UA HIPUUIA MA KA BERITA O KA MARE.

 

            Ma ka h@ra @ 2 ka auina la Poaono nei, Aperila 15, 7a ho@hui ia ae @@ kilokilo Hawaii m@ kona inoa hanohano haaheoB@@@ Namak@@keahi me Kamila Paahao ka e@im@ o kaua wahine ma@@ he @@@ paa @@@ hoi laua e hookoko e @@ i ka ekolu hap@ha keneturia. Ma Malieokama'u ko laua wahi @@@@@@@@ ia ai @ paa iloko o ka @@@@ o @@ @@@ oiaio e ka Makua @@@@@@@@,. He maikai ka ma@ no @@ @@@@@@@@ pono. Ua hoomaka@@@ ia @@ laua mea peina ma kahi o Nuhi ma Kakaako ua ai a ia @ a me ke kapena