Ke Aloha Aina, Volume V, Number 17, 29 April 1899 — Page 3

Page PDF (903.63 KB)

This text was transcribed by:  Maggie Butterfield
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO,  APERILA 29, 1899.

 

Nuhou  Kuwaho.

 

   Maluna o ka mokuahi Mariposa i loaa hou mai la ia makou na lono hope loa o na aina mamao, a oia ka makou e hoopuka aku nei no ka po maikai o ko makou poe heluhelu.

          

            POHA  KE  KAUA  MA  KINA.

 

   Hongkong, Apr. 15.  Ua poha ae he kaua ma kahi a Beritania i hoolimalima ai, ma ka panalaau o Kowloon, ma kekahi aoao mai o Hongkong.  Oiai kekahi puaiikoa uuku e hoomakaukau ana no ka huki hae o ka la apopo, ua lele kaua ia mai lakou ma ka Poalima nei.

   Ua hoouna ia aku ka Regimana Hookahi Haneri ma ka Poaono nei, i kokua ia e ka m oku topido Fame.  Ua maki aku lakou mauka o ka aina a haiawai aku la me kekahi pualikioa o hookahi tausani pake e hoolulu ana ma kekahi kulana ikaika malalo o ke kokua ana a na pukuniahi.

   Ua panai ia aku na kipu ana mai a na pake me ka nee pu aku o na koa Ilikini imua, ua kokua aku ka Fame i na pualikoa e nee mua ana.  He uuku loa na poino i ike ia iwaena o na pake, aole hoi he mau poino i ikeia iwaena o na Beritania.

 

E  LILO  ANA  KE  KEIKIALII  HENERI  I MOI.

 

   Vitoria, B.C. Apr. 14.  E ike me ka hoike a na nupepa Manawa o Pekina a me Ticsntsin i loaa mai nei maluna o ka mokuahi Glenogle, ua manaoio ia mawaena o na hana ona aina e ma pekina, o ka hopuia ana o Kiaochau ma ka mahina o Novemaba, 1897, e Geremania, he keehina mua ia na ke Kaisa Uuilama e hoike mai ana i kana kumuhana hoonoho Moi Geremania ma na lepo Kina.

   O ke Keikialii Heneri ka hoahanau o ka Emepera, e noho mana nei maluna o na aumokukaua o Geremania ma na wai o Asia, oia kai manao io ia e lilo aku ana i moi, a o ka apana o Shantung kona aupuni.

 

            UA  EMI  HOPE  AKU  LA.

 

   Nu Ioka Apr. 16.  He lono telegarapa kai loaa mai nei i ka nupepa La mai Berlina mai, e olelo ana:

   Ua hoikeia ae, ua emi hope aku la o Mataafa no na puu mahope aku o Falchima, a malaila aku no Tuauga Fa, kahi ana e noho nei me ka palekana mai na pu aku o nu mokukaua.

 

HOOPUIPUI  O  GEREMANIA  I  KONA  MAU  MOKUKAUA.

 

   Berlin, Apr. 16.  Elike me na lono i loaa mai nei i ka Associated Press, o ka mkukaua Geremania Cormoran hookahi wale no kai hoouna ia aku ia no ka hoopuipui ana ae i ka ikaika kaua o Geremania ma Apia, Samoa.

   O ka mokukaua Moewe kai hoea aku la ma Matupi, New Britaina, ma na kapakai o Kaisa Wihelmsland, kahi a Geremania e hoomalu nei ma ka hikina hema o Papua, a malaila e hoouna ia aku ai oia i Apia, i na e kauoha ia mai ana.

   O ke Cormoran me ka Moewe he he mau mokukaua liilii laua malalo o ka Hertha, e holo la no na wai o Asia, a i kona wa e hiki aku ai, e hiki aku no ka huina o na tona o na aumokukaua malaila i ke 40,000 me na kanaka he 3400.

 

HOPU  IA  HE  ALIIMOKU  ME NA  LUINA.

 

   Wasinetona, Apr. 18.  Ua hoopuka ae nei ke Keena Kaua Moana he lono mai ia Adimarala Diuwe mai.

   Manila, Apr. 18.  I ke Kuhina Kaua Moana, Wasinetona.  Ua kipa aku ka mokukaua Iokotaona ma Baler, ma ke kapakai hikina o Luzon, ma ka la 12 o Aperila, no ka hoao ana e hoopakele a lawe mai i ka pualikoa Sepania, no lakou kas huina o 80 koa, ekolu ahi me elua kahunapule, e hoopuni ia ana e 400 mau kipi.  O kekahi mau kipi ua hoolako ia me na pu reifela Mauser.  Ua lele kaua malu ia mai o Lutanela J. G. Gilmore a me kona mau kanaka me ko lakou hopu pio pu ia.  O ke kulana o na pio aole i maopopo, oiai, ua hoole na kipi ma hope mai i ka launa kamailio ana.  He 14 poe e ae i nalowale mawaho o keia alii.

 

NA  MOKUKOA  E  AU  MAI  NEI  I KE  KAI.

 

   Kapalakiko, Apr. 19.  E haalele iho ana ka moku lawekoa Warren (Scandia) ia nei ma keia kakahiaka no Manila.  O ka auina la inehinei kona manawa i manao ia ai e haalele iho, aka, aole nae i hoea mai kona mau koa a pau.  O ka nui o na koa a me na aliiikoa e holo aku ana maluna ona he 800 me kekahi mau koa e ae no na puali like ole ma Pilipine no lakou ka huina o 500.

   O ka moku lawekoa Hancock (Arizona) i upuia e haalele iho ana ma ka po Poakahi nei, aole oia i haalele a hiki i ke kakahiaka one hinei.  E hoea aku ana oia i Honolulu he 36 hora mamua o ka hiki ana aku o ka Warren e hoopiha koke ana oia i ka nauahu mamua o ka hoea ana aku o keia moku hope.  O ka Morgan City a me ka Newport ke ukali akku ana ma ka Poalima ae nei.

 

            HE  KONELA  OPIOPIO.

 

   Lewiso@@, Idaho, Apr. 16.   O ka hoolena o Mekia Edward McConville o ka pualikoa I okua Idaho, i make ma ka la 4 o Feberuari i kona wa e alakai ana i kona bataliona ma ke kahua o Santa Ana, kokoke i Manila, ua malamaia ae i keia la.  Ma kahi o 6000 poe i komo pu ae.  O Kiaaina Stuenberg, na luna aupun. a me na kanaka kua noono mai oa apana like ole mai o ka mo kuaina.  He elua mau puali o ko kula koa oia mokuaina, he puali e na koa Idaho i pau, a me na koa kokoa Wasinetona kai alakai akku i ka huakai noua ka loihi he mile.

   O kekahi mea ano nui i ikeia ma ia huakai hoolewa oia no ka haawi ia ana akku he komisina ma ke ano he Konela no na pualikoa lahui o Idaho ia Harry McConville, ke keiiki a ke koa wiwo ole i make aku la nona na makaliki he 17, ua hoopuka ia keia komisina, he mau la pokoke i hala ae nei.  O keia kanaka opio he koa oia e hakaka ana iloko o ka bataliona o kona makuakane i ka wa i haule make ai o Mekia McConville.

 

HE 100,000 KOA  I  KOHO  IA  NO  KA  HOOMALU  ANA  IA  PILIPINE

     Nu Ioka, Apr. 16.  Ua loaa mai nei he lono telegarapa i ka nupepa Honua ma Manila mai, e olelo ana:  Ua koike ae o Mekia Lawton ma Paite i keia la i na olelo malalo iho nei i ka mea kakau o ka Honua panei:

   Ua ike ia i keia wa ma kahi o 100,000 koka i manao ia ai ua lawe ia noka hoomalu ana ia Pilipine.

   O na panalaau a pau i hopu pio ia e pau aku ana lakou i ka hooneoneo ia, a o ua waapa i hopuia e hoihoi ia aku ana lakou i ko lakou mau ona, oia hoi, e hoihoi ia aku ana lakou i na kanaka nona ia mau waiwai a Aguinaldo i kaili mai ai.

   Mahope iho o kona haawi ana i kona manao he 100,000 kanaka ka lawa no ka hoomalu ana i keia mau mokupuni, ua hoike hou mai o Kenerala Lawton.

   He popilikia ka hakaka ana me keia poe ma na aina wela.  Me ko’u pualikoa ua hiki ia’u ke hele a puka ma kahi aoao o na mokupuni, i na aole o’u paa i na panalaau a’u e hele ai.  Ak@, ma ka waiho ana i kekahi mau koa ma na pa kaua, ua hiki loa ke hamu ia mai na pualikoa.

   Ua hookaumaha ia o Kenerala Lawton i ka haalele ana i na wahi ana i lawe pio ai, mamuli o ke kahea ana a Mekia Kenerala Otis iaia e hoi mai no Manila.

 

            NA  KOA  PAELE  NO  MANILA.

 

   Portland, Or, Apr. 19.  Ua loaa mai nei he lono i ka Halekea Vanekoua he elua puali o ka regimaua paele, Iwakalua kumamaha, e hoho nei ma Papu Sherman, Idaho, i kauoha ia aku la no ka holo ana i Kapalakike, a mailaila aku no Manila.

 

NA  LONO  HOPE  O  KA  INO  NUI  MA  QUEENSLAND.

 

   Vanekoua, B. C., Apr. 19.  O na lono hope i loaa mai nei mai Auseteralia mai, e hoike ana i na mea e pili ana i keia makani ino weliweli i pulumi ae i ke kapakai hikinaakau o Queensland ma ka mahina aku nei o Maraki, a nia ia ino hoi i piholo ai he eha haole a me 400 paele.  He kanawalu kao halihali ukana a me eono mokukuna i ili.  O ka moku kukui o Channel Island a me eha ola ua nalewale ma Douglas Spit.  Ua pae mai he paele kane a me elua wahine mahope o ko la kou au ana no eha la.  He nui na i’a i loaa aku maluna o ka aina ma kahi he kanalima kapuai.  Ua komo ak na pohaku iloko o na laau no eono iniha ka hohonu, a o na pohaku nunui ma kahi o ke tona ua kiola ia aku lakou iluna.  Eo elua mau wahine paele i au no umi hora me ka laua mau keiki e paa ana ma ko laua mau kua, ua poe aku laua iuka o ka aina, aka, ua make nae na keiki.

   O kahi ikaika loa o ka ino i pahola ai, ma na mokupuni Flinders a me Melville no ia, kahi hoi i nalowale ai o na mokukuna S g tt, Silvery Wave a me Adimarala me ka pakele ana he hookahi wale no ola.   He heluna nui o na kino make i loaa aku aole i kanu ia.  O ka nui maoli o na poino aole ia i hiki ke hoomaopopo ia.  He ikaika loa na kikiao makani i pa ae malaila, no ka mea, o na laau a pau ua hoonele ia lakou me na lala a me na Ian.  O na i’a nui a me na waapa ua laweia aku lakou no na pali kahakai he mau kapuai lehulehu ke kiekie.  Ua hoopiha ia kahakai me na kino make o na ia a me na manu.

 

UA  HOOKUU  MAI  LA  I  KEIA  OLA  ANA.

 

   He mea kaumaha no makou ka hoike ana aku imua o ke akea, ua hookuu mai la i keia ola ana o Mr Keao Pae, ma ka hora 12 o ka p Poalua nei, Aperila 25, ma kona home malalo ae nei o Sana Lui, mahope hoi o kona kaa ma’i ana no kekahi mau la pokole wale no.

   He kanaka Hawaii aloha aina maopopo oia, a mai ka hookumu ia ana o keia wahaolelo a hiki i kona hala ana aku la, he luna lawe pepa oia a makou i hilinai nui ai no kana mau hana hoopono.  Aloha no.

   Ma Makuu, Puna, oia i hanau ia ai ma kahi he 57 makahiki i hala ae nei.  A ua haalele iho oia he mau kaikuahine a me ka ohana e paiau ma akuk ana nona.  I ka hora 10:30 o keia kakahiaka Poakolu i hoihoi ia aku ai kona kino make no lalo o Kaneohe, no ka hoomoe pu ana aku me kona mau ohana i hala mua aku ma keia ao.

   Ke komo pu aku nei  KE  ALOHA  AINA me ka ohana o ka mea i hala ma ke kumakena pu ana nona.  Waiohia wale.

 

KA  HUI  KUAI  LOLE  HAWAII

 

   Mahope o kauakolu la, e pani ia  ai ka halekuai no ka helu ana i na uaiaa, a e hooikaika ana uiaua e haawi i kuai hoemi uui i na waiwai kahiko i ka la 10 o Iune, ke ole he mau kuia a i olo i ka Poakahi mua o Iune.

   Ke hoike ia aku nei, e maiama i na wahi ikeni no ka ia mua o ko kakou hoau ana i ka halau o ko kakou mau dala i waiho ai, a ua uni nui loa ia na kanaka Hawaii a pau a kipa ae ma ia la a e ike i na wahi o na auo like ole o na waiwai e kuupaa ia aku ana ma kekumukuai makepono loa i ike ole ia mamua i loaa ai he kowa no na waiwai hou.

                                    MOSES PALAU,

                           EDWARD  HANAPE

Honolulu, Apr. 24, 1899.

 

            NEE  MUA  NA  HANA

   Maluna o ka mokuahi Ausateralia i hala aku ai ke kauoha i Amerika no ka hoouna ana mai i na alahao e hiki ai ke hoomoe ia aku no 15 mile a me ka hoouna pu ia ma hoi i elua mau kaaahi nunui no ka hoohana ana aku ma Hilo.

   O keia mau kaaahi he mahuahua ae Lua mamua o na kaaahi o ka Hui Alahao o Oahu nei, a me he mea la, o na kaa ohua a me na kaa ukana ma Honolulu nei no ia e haia ai.  Ma neia e hoomaoi opo ia ai eia o Hilo ke holomua nei ma na wa a pau.

 

 

NA  LONO  NO  NA  MOKUAHI  LAWEKOA

 

   Ua hala loa aku la no Manila ka mokuahi lawekoa Hancock (Arizona) ne ke kipa ole mai maanei.  Ua hoea mai nei ka Warren (Scandia) ma ka Poaha nei, a o ka Newport ua haalele aku oia he elua hora mamua o ka Warren, nolaila, he manawa ku wale mai no nona.  O ka Morgan City Senatoa a me Ohio ma keia Poaono e hoea mai ai lakou.  Ua lohe ia mai he eiwa mau moku lawekoa e hiki mai ana iloko o kamahine ae nei o Mei.

 

UA  HOOPANEEIA  AKU  LA

 

   Ua hoopaneeia aku la ke kai huakai nui a na puali Kala Sabati i manaoia e malamaia ana ma ka la 6 o Mei, mamuli o ka hoomaopopo ia ana he la ia e ka mai ai o kekahi mau mokuahi o na aina mamao.  A ma ka Poaona, Mei 13, oia ka la i hooholoia no ka malama ana i keia mau hana hoohauoli manao.

   O na palule pani o na wahine e maaio nei ma na alanui, mai kahi wale aku n @@  B. Kerr.  O keia mau waiwai nui hewahewa a pau oia ke kuai ia nei ma ka hapalua o ko lakou mau kunukuai.

   Ua malama ia ae he heihei kaa mawaena o na lio Directess a me Valolina.  Ua lilo ia Directress ka @@@ ka heihei mua a ma ka elua e ka hoihoi ana, ua lilo pou no ka eoi ka no mua, aka, ui oiu ae he hoopaapaa mawaena o na kaiaina kaa o na lio heihei a na hoopau wale ia aku la ka heihei me kamaopono ola o ka mea nana ke io.

   Ua hoopiha ia ae o lalo o Kapuakolo a me Aala me na Pake ae lehulehu wale nu ka makaikai ana i kekahi wahine Pake maoii i kono ika lole Hawaii a i olelo ia ae na mare oia me kekahi keiki Hawaii, nona he inoa o Halewano.  He wahine opio uo oie a mamuli o ka kaua ino o kana kane pake i haalele aku ai oia a hiu ia ae la e ke a keiki Hawaii.