Ke Aloha Aina, Volume V, Number 18, 6 May 1899 — Page 1

Page PDF (704.94 KB)

This text was transcribed by:  Kumu ?Aina Badua
This work is dedicated to:  "Big Boy"

KE ALOHA AINA

                                                                      UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONO

                                                                             HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

                                                           

                                                                                HONOLULU, POAONO MEI 6, 1899.

 

BUKE V.

 

                        KA NUPEPA KE ALOHA AINA

 

            E          hoopuka mau ia aku mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

            Ka       Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi he 5 keneta.

            E          loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe Pepa.

            E          pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e

                        hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

            E         hoouna pololei mai i na Nuhou na Kumumanao, Ha Olelo Hoolaha, na Kanikau, a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o                      keia Pepa.

            Aole    loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka                      Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

 

                                    Ka Nupepa Puka Pule**

 

                                                KE ALOHA AINA

 

            Hookahi makahiki                                           $2.00

            Eono mahina                                                   $1.00

            Ekolu mahina                                                      .50

            Hookahi maluna                                                  .20

 

                                                EMMA A. NAWAHI.

                                                            Puukuo

                                                Ke  Aloha  Aina.

 

                                                EDWARD L. LIKE.

                                    Lunahooponopono a Hope Puuku

 

                                                S.P. KANOA

 

                                    Hope Lunahooponopono.

 

            O na kaoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona polole;  mai o ka Puuku ma Honolulu.

 

 

                                                NUHOU KUWAHO.

 

            NA LOO HOPE NO LUTANELA GILMORE.

 

            Manila, Apr. 19, hora  430 p.m.  Ua hoike mai nei o Dinwe no ka nalowale kupaianaha ana o J.C. Gilmore a me 14 luina o ka mokukaua Amerika Iokataona. Ma kela Poaono aku nei, ua hookuu iho ka Iokataona i kona heleuma mawaho e Baleron, ma ke kapakai hikina o ka mokupuni o Luzon, a ma kahi he 200 mile mai anei aku, kahi e ku nei o kekahi pakaua Sepania o kanalima kanaka, he wahi hoi a na Sepania i kue ai i na kipi he mau mahina i hala aku la.

            O Lutanela Gilmore, Aliihukihae W. H. Standley a me kekahi mau luna, na hoouna ia aku lakou no uka o ka muliwai mai ke kaikuouo aku o Baier, no ka launa kamailio ana me na Sepania, a o ke taona o Baler, e ku ana oia maloko iki aku.Sepania. O Allihukihae Standley, i hoolele ia ma ka nuku o ka muliwai, ua hoike mai oia he ekolu ona manawa i lohe ai i ka leo kani o na pu, he leo kahea o ka o-le a me kekahi mau leo huro mauka aku o ka muliwai, aka, o ka pu wili nae maluna o ka waapa, aole oia i lohe i ke ki ia ana.  Mahope iho na huli hoi mai la o Standley maluna o kekahi waa no ka Iokataona.  Ua hoomaka koke ia ka huli ana i ka waapa a me kona mau luina, aka, aole nae he hookahi o lakou i loaa aku, ua holo mai la ka mokukaua Iokataona no Iloilo, a malaila i hoike aku ai oia ia Diuwe i kona manao, me he la,  ua hoopiholo ia ka waapa, a i ole pela, ua hoopakele ia na Amerika e na Sepania.

            Ua loaa aku i kekahi puali Amerika e huli ana i na enemi i keia la, na kipi no lakou ka loihi o ka laina he hookahi mile a oi ma ka hikina aku o Malolo.  Ua malamaia he mau hoouku kana ana, aka, aole nae he mau poino i ikeia.

 

                        NA MOKUKAUA BERITANIA NO SAMOA.

 

            Nu Ioka, Apr. 12.  O ka moku kaua holomama Beritania Wallaroo a me ka mokukaua Beritania Goldfinch, ua kauoha ia aku la laua no ka holo ana i Samoa.

 

                                    NA LONO NO SAMOA.

 

            Apia, Apr. 22.  O ke kaua me na kanaka Samoa o Mataaf, aia no ia ke hoomau ia la, aka, aole nae he noi o na poino i ike ia mawaena o na aoao a elua.  Ma ka la 17 o Aperila, ua malamaia ae he kaua hahana mawaena o na pualikoa hui a me na kipi ma kahi kokoke i Vailima, a ma ia hakaka ana, ua make he eha a me 18 hoi i hoehaia o na kanaka o Mataafa.  Na lawe pio ia nae e lakou he elua mau papu, a he hae Geremania kai loaa aku maluna o kekahi o na papu.  O ke koena mai o na la aole he hakaka i malamaia, aka, he lehulehu wale nae na kauhale i kipekaia.

 

                                    HE PAUAHI NUI.

 

            Wasinetona, Apr. 19.  Ua loaa mai la i ke Kuhina Mokuaina i keia la he lono telegarapa mai a Kanikela Ayme ma Pointe Pitre, Guadalope, e olelo ana, he ahi i manao ia na kekahi mea i hoomaka ma ke aumoe o ka la 17 nei ua hoopoino ia iho la eia he 16 mau kuea ma kahi kokoke i kahi o ke Kanekela Amerika.  He 400 hale i pai i ke ahi, kanakolu kumamakahi ola i make a me 2000 poe i hoonele ia me na home.  O ka nui o na polio, ma kahi no ia o $1,000,000.  Ua pakui hou mai ke kanikela, ua pio ke ahi, aka, aia nae he mau nanaina pihoihoi

iwaena o na kanaka.  Ua hoea mai ke Kiaaina i Pointe me kanalima koa.

 

                                    NA KOA KUIKAWA E HULI HOI MAI ANA.

 

            Wasinetona, Apr. 20.  O na koa kuikawa ma Pilipine e hoi mai ana lakou no ka home nei elike me ko lakou holo ana aku no Manila.  O ka la o kela a me keia pualikoa pakahi e haalele aku ai ia laila penei no ia:

 

            Mei 25, Kaleponi Ekahi, Oregona Elua a me kekahi mahele o ka puali Pukaa Kaleponi.

            Iune 25, B tari A a me B o ka Puali Pukaa Uta, Penesalevania Umi, Colorado Ekahi a me Nebersika Ekahi.

            June 29, Dakota Akau Ekahi Minesota Umikumamako ʻ u, Idaho Ekahi a me Wyoming Ekahi.

            Iulai 19, Monatana Ekahi.  Iulai 23, Dakota Hema Ekahi.  Okatoba 19, Wasineton Ekahi.  Okatoba 27, Kansas Ekahi.

            Okatoba 27, Tenesi Ekahi.  Novemba 3, Iowa Kanalima kumamakahi.  Novemba 6, Puali Kaua Lio Nevada.

            Novmba 9, Puali Pukaa Wyoming Ekahi.

 

                                    LANAKILA NA KIPI KIEI MALUNA O NA KOA AUPUNI.

 

            Lima, Peru, Apr. 12.  O ka hoouka kaua i malamaia mawaena o nakipi malalo o Keneral Pando a me ka pualikoa o Peresidena

Alora ma kahi kokoke i Bolivia no hookani hora a oi, ua make he 200 ma ia manawa.

            Ua lilo ka lanakila i na kipi me ka lawe pu ae o General Pando ia Oruro.  O Presidena Alonzo me kona puali kiai kino o kanakolu

wale no kanika kai hoea mai la i keia la ma Antofagasta ma ke kaikuono o Morena, Kili. Aia na pualikoa Kili ke lawe la i na lako kaua o na poe e mahuka aku ana mailuna aku o ke kahua kaua.

 

                                    POINO KA MOKUKAUA CORMORAN.

 

            Brisbane, Apr. 18.  O ka mokukaua Geremania Cormoran e holo ana no Samoa mai Kina mai, ua hoea mai nei oia panei.  Ua hoike mai nei oia, ma ka la 23 o Maraki, ua ili oia  iluna o kekahi puu ako ʻ akoa ʻ a mawaena o na mokupuni Bismake a me Kaiser Wilhelmsland a me Nu Irelani, ua paa oia malaila no eono la.  E holo aku ana oia no Sidane no ka hoomaemae ana i na wahi poino.

 

                                                MAKE AHULAU MA INIA.

 

            Bomabe, Apr. 18.  Elike me na hoike i hoakoakoa ia e pili ana no kekahi ma ʻ i ahulau i pahola ae ma lnia, ua hoomaopopo ia he 250,000 make mai ka hoomaka ana o keia ma ʻ i.  Aka, ua kanalua ia nae keia helnna, mamuli o ka ike ia ana he heluua nui mawaho o keia i luna maluia e na kanaka.  O kahi noho o ka Peresidena o Bombe kahi i nui loa ua poiuo, oiai, maloko on wale no he 134,000 make me ka helu ole ia o na make o ke kulanakauhale a me Kuraeehe, kahi a keia ma ʻ i i anai ai me ka ikaika.

            O ka make ma kahi noho wale no o ka Peresidena ma Bomabe ma kahi no ia o 1,000.  I ka wa i hoi hou mai ai o ka wela, ke nalowale hikiwawae aku nei keia ma ʻ i.  O ka nui o na make o ke kulanakauhale o Bomabe!  He 250 i kela  a me keia la, ua hoemi ia iho ia a ka 100 i ka la hookahi.  Eia pu hoi ke aupuni ke hoao nei me ka ikaika no ka hoopaa aua ae i kela luku weliweli i waena o ua kanaka.

 

                                                HE TOPIDO ANO HOU.

 

            Na Ioka, Apr. 18.  He lono telegarapa kai loaa mai nei i Ladana, e olelo ana:  O Axell Orling ua haawi ae oia he hoikeike malu ma Ladana i keia la no ka hikiana iaia ke hookele i kekahi topido ma kahi mamao me ka ike kupaianaha ana i huli ai.  O ke ano nui o ka hiki ana iaia ke hoohana ma ke kokua ana no ia a kekahi malamalama i like me ka X Ray.

            Ma kekahi rumi ua hana iho la o Mr. Orling he kii topido me kekahi hoe i like me ka hiu i ʻ a o hoopaa ia mahope o ke topido, a o ka lako paahana nana e hooni i keia hoe ua hookaawale ia aku ia ma kekahi rumi kaawale me elua paku mawaena o laua.

            Ua hoopahaohao ia ae na poe makaikai i ka oni o ka hoe i ka akau a i ole i ka hema elike me ka makemake o Mr. Orling.

 

                                                PEPEHIKANAKA MA HAWAII.

 

            He lono kai loaa ma nei ma ke Kinau o ka po Poaono nei, ua malama ia ae he pepehikanaka ma Kalaieha, kokoke i kahi hanai hipa ma Humuulu, e kekahi Iapana ua keia Poakolu aku nei maluna o ka na wau no.  Ma ia kakahiaka ua aia ae ua Iapana la mai kona hiamoe ae me ke kanohi i kana wahine e komi i kona aahu mainei, a ua kahiko pu iho no hoi oia iaia iho. I ka nae ana o ko laua mau ahu, ua oki iho la oia i

kana wahine a me ia pu me kekahi pahi.  Aole i make ka wahine Iapana.  ua hala aku ia o Kauka Irwin mai Hakalau aku no kahi o ka hookahe koko.

            Ua maoao ia ua pupule keia Iapana i kona wa i lawelawe aia keia hana manaonao.

 

            Ma kekahi hooili kana i malamaia ma kahi kokoke. Manila.  ua hoeha ia o C.C. Conley, kekahi o na hoo ʻ e i kamaaina i keia kulanakauhale.

            Ua hala aku la no Manila ka mokuahi lawekoa Warren ma ke ahiahi Sabati nei.  a ua nui no hoi na hoaaloha o na koa i hoea aku ma

kai o ka uwapo no ka haawi ana aku i na aloha hale loa no lakou.