Ke Aloha Aina, Volume V, Number 21, 27 May 1899 — Page 1

Page PDF (653.56 KB)

This text was transcribed by:  Mahealani Jones
This work is dedicated to:  No 'Oiwi Parker Jones, he kanaka malama i ka 'olelo.

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O  KA AINA I KA PONO

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

POAONO, MEI 27, 1899.

 

BUKE V.                    KA NUPEPA ALOHA AINA                     HELU 21

 

E hoopuka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ka Polima o na pule a pau o kela a me keia mahina.

Ka Uku Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hookahi he 2 keneta.

E loaa no ka pepa maike Keena aku o KE ALOHA AINA, a mai ka lima aku o na Luna Lawe

            Pepa.

E pai ia no na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa

            ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa.

E hoouna pololei mai i na Nuhou, na Kumumanao, na Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele

            Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

Aole loa e hoopuka ia a hoolaha ia kekahi manao ma na kolamu o keia Pepa, malalo o kekahi

            inoa kapakapa ke ole e hooike mai i ka Lunahooponopono i kona inoa ponoi.

Ka Nupepa Puka Pule

Ke  -  Aloha  -  Aina

Hookahi makahiki...........................................................................$2.00

Eono mahina....................................................................................$1.00

Ekolu mahina...................................................................................   .50

Hookahi mahina...............................................................................  .20

 

EMMA NAWAHI.

Puuku o

Ke  -  Aloha  -  Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono.

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai o

ka Puuku ma Honolulu.

---------------------------

 

NUHOU KUWAHO.

            Maluna mai la o ka mokuahi Pekina i loaa mai ai ia makou na nuhou makemake loa o na aina mamao, a no ka pomaikai o ko makou poe heluhelu ke hoopuka aku nei makou me ka hooole iho penei:

 

NAWALIWALI KE KUKLANA O NA KIPI.

            Manila, Mei 15.  Ua hoike ia mai ua mahuka aku la o Againaldo no loko o ka apana o Neuva Eeija.  Ua haalele iho oia Balinag ma ka la 29 o Aperila, a ma ia taona, a me ke taona o Isidro, aohe he mea i maopopo i kona wahi i hele aku ai.  Ua mahuka oia mahope o kekahi kaa.

            Ua K@ aku na kipi i na pio Sepania he 5000 no ka akau aku o S@, a ua manao ia ua mahelahela ia lakou iloko o na puali liilii.  Aole e hiki i na Amerika ke lele kaua aku maluna o lakou.  Ua ae o Kenerala Gregonio del Pilar e haawi pio, ina e ae ia ana e like me kana i makemake ai.  O ka haukipila o na kipi ma Isidro, ua hoopiha ia oia me na poe i hoehaia, a he nanaina ku i ka weliweli hoi ko kekahi poe i hoeha ia mamuli o ka loaa ole o na malama kupono ia ana.

 

KOKOKE E HANAINO NA CUBA.

            Havana, Mei 15.  O ke kulana pihoihoi maanei ke pii mau ae nei ia.  Ma ka hoomaopopo ia ana eia na poe Cuba ke liuliu kaua nei me Amerika Huipuia me ka hoao pu ana hoi e lawe i ke kulana hoomalu i ka mokupuni, aka, ke manaoia la e loaa ana no paha ka maluhia.

            Ua ulu ae he hoopaapaa mawaena o Kenerala Gomez a me Kenerala Kiaaina Brooke ma ka Poaono nei.  O ka nee mua ana na na pualikoa.  A ke manao ia nei e kokua ia aku ana lakou e na poe Cuba he lehulehu wale.  Ua olelo ae na Cuba eia na Amerika ke kaomi ikaika nei maluna o lakou.  Eia na pualikoa Cuba malalo o Kenerala Gomez ke noho nei me na manao inaina no Kiaaina Brooke.

 

HAUNALE MA CIENFUEGOS.

            Cienfuegos, Cuba, Mei 15, hora 8 p. m.  Ma ka hora 5 o keia auinala, he puulu limahana uwapo Cuba kai hoea aku imua o Kapena Baker, ke Kapena o ke awa a koi aku ia no ka uku ana mai.  I ko lakou wa i hoopiha loa ia ai me ka inaina ua unuhi ae la o Kapena Baker i kana pu panapana.

            Ua haalele iho na limahana, aka, ua hoi hou mai la no nae lakou me kanalima poe mawaho ae me ke koi hou aku a me ka hailiili pu ana aku iaia me na huaolelo hoohaahaa.

            Ua hoopuka kokeia ke kauoha i na makai e @pa i na poe hoohaunaele, a ia wa i malamaia ai he hakaka ma ke alanui.  Ua make he hookahi @ a he lehulehu wale i hoehaia a mawaena oia poe he ekolu mau makai.  Ua hoopiha ia ka lahui Cuba me ka inaina me ka hoopuka ana i na olelo hooweliweli.  Ua kahea ia ae na pualikoa kumau Elua o Amerika Huipuia, a eia lakou ke kiai nei i ke taona.

 

KAU IA KA HOOPAI O NA IAPANA PEPEHIKANAKA.

            Ma ke kakahiaka Poakahi nei i lawe ia mai ai na Iapana ekolu i hoahewa ia ai e ke kau kiure i komo pu ai ma kela haunaele o Kahuku.  A penei na hoopai i hookau ia mai maluna o lakou:

            O@hara, e make oia ma ka Poakahi eha o ka mahina o Augate, oia hoi, ka la 28, ma ka hora 8 o ke kakahiaka.

            Osaki, i hoahewa ia no ka lawa ola ma ke degere  ekahi, e hoopaahao ia oia no iwakalua makahiki. 

            Yamane, no ka lawe ola ma ke degere edolu ua hoopai ia oia he elima makahiki kana paahao.

            Mahope o ka hookau ana mai a ka lunakawai i kana hoopai maluna o na Iapana, ua hoihoi loa ia aku la lakou no ka halepaahao o Kawa.

 

PAKELE MAHUNEHUNE KE OLA.

            Oiai, kekahi poe makaikai i hoea mai maluna o ka mokuahi Kina e pii ana no luna o ke kiekiena o Puowaina, ma ka Poakahi nei, a i ko lakou wa i hiki ai ma kahi kokoke i kahi a ka pukuniahi kahiko e waiho ana, oia koke no ka wa i huli ae ai ka lio a haule aku la na wawae mua mawaho o ka paia pohaku.  Ua hoao ke kalaiwa e paa i ke kaulawaha me ka ikaika, a ma ia kumu i paa iki ai ua lio la mai ka haule ana no lalo.  Ua lele aku na ohua ilalo, a ia wa i haawi aku ai ke kalaiwa i kekahi haole i ke kaulawaha, a i kona wa i lele aku ai ilalo o ia koke no ka wa i pahemo aku ai ka paa ana a ka haole i ke kaulawaha me ke kakaa pu ana aku e ke kaa me ka lio no lalo ma kahi o kanaha kapuai.  Ua loaa aku ke kaa na okaoka, aka, ua pakele mae ka lio me ka poino ole.  Ua pii hou aku he kaa a maluna ona i huli hoi mai ai na ohua.

 

IKEIA HE UHA ILUNA O KA ILIKAI.

            Ua hoike he poe keiki haole i huli hoi mai mailalo mai o Puuloa maluna o kekahi moku kiakahi holo lealea, ma ke Sabati i hala aku la.  Ua halawai lakou me ka uha o kekahi kanaka make e lana ana iluna o ka ilikai, a ma ka lakou hoomaopopo iho he uha ia no kekahi haole, e paa ana no i ka lole.  Ua makemake o Sam. Dowsett e hoohei i ke kaula i ua uha la a lawe mai i ke kulanakauhale nei, aka, ua kue mai nae kona mau hoa, nolaila, ua hookuu ia aku no oia e lana hele iluna o ka ilikai.

            Ua manao waleia o kekahi uha keia o ka haole koa i piholo ai a nalowale loa ma kahi o na boe, i kona wa i hoao ai e mahuka mailuna aku o ke Senatoa, a me he mea la, ua pau ka hapanui o kona kino i ke alopoho ia e ka i’a waha nui.

 

PEPEHI HOOMANAONAO IA.

            Ua loaa aku ke kino make o Geo. Ryan, nona na makahiki he 27, i kekahi poe koa o ka puali D. Minesota 13, ma ka la 8 Aperila e lana ana iluna o ka muliwai, ma kahi kokoke i Malolo.  Ua hoopaaia kona kino maluna o kekahi papa, me ka hoomainoino ia, o kona mau lima a elua mai ke kuekue aku, ua oki ia a o kona poo ua opaha.

            Mai Honolulu nei o Ryan i holo mahuka aku ai maluna o kekahi mokukoa i ka mahina o Maraki.  O keia haole hoi ka mea nana i aihue i na pohaku makamae o ke kalaunu i kona wa e noho koa kiai auamo keia aupuni, a i hoopaa ia hoi makai o Kawa no ia hewa.

 

KUAHAUA AKEA.

            O makou o na hoahanau a pau o ka Hoomana Kalawina ma ka ekalesia o Onomea, Hilo Waena, mokupuni o Hawaii.  Ke hoike aku nei imua o na poo alakai o ka Hoomana Kalawina i kukulu ia ma k hawaii Paeaina.

            “Ua kuokoa makou ma na ano a pau, mai ka hoohuikau ana aku me na ekalesia Kalawina e ae, aohe o makou ae e hoohui ia aku ko makou mau waiwai ekalesia, a i ole hoolilo ia aku paha malalo o ka papa Misionari Bosetona a i ole ia, malalo paha o na hana i kue, a i kulike ole me ko makou mau manao alakai naauao ana, a i ole malalo o na alakai a ka Papa Hawaii, ma ke ano maikai ole.”

            Kahula,

            Ioane Waihee,

            W. L. Kapule,

            Hoii,

Maialoha,

Kamuela.

            No Komite.

Apono ia, Mei. 20, 1899.

 

MAKAUKAU KA PAHU O KE KAMA’LIIWAHINE.

Ma ka Poaha nei i paa ai ka pahu koa o ke Kama’liiwahine Kaiulani a E. A. Williams i hana iho nei.  A ma keia mua aku e laweia aku ai ua pahu kupapau la no ka ilina o na Alii ma Mauna Ala no ka hookomo ana iho i ke kino puanuanu o ke Aliiwahine Opio, iloko o ka holowaa i hana ia mailoko mai o na laau o kona aina aloha.  A maloko hoi o laila e moe lolii ai no na kau a kau.  Aloha no.  He pahu nani keia i okomo ia me na laau koa.  O ka papainoa e kau iho ai maluna o ka holowaa, ua paa ia i ka hana ia me ka hale hana gula o Wakimana, he nani kona hiohiona ke ike iho me ke kalaunu e kau ana.

------------------

Aia maluna o ka moku lawek@a So@ce o Winship, ke kokua Eneginia o ka mokukaua Benin@, ma kona alahele no Kapalakiko no ka hoi ana iloko o kekahi halemai.  O a kekahi o na poe i hoeha ia ma ke kaua o Malalo me na Pilipine, oiai, na kipi e kue mai ana i ko lakou lele ana aku iuka o ka aina.