Ke Aloha Aina, Volume V, Number 21, 27 May 1899 — Page 3

Page PDF (764.98 KB)

This text was transcribed by:  Donna Shiroma
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, MEI 27, 1899.

 

LOAA NA KIURE.

       O ka hihia o na Iapana hoohaunaele o Kahuku ua hoea mai nei ia no ka hoolohe ia ana imua o ka Aha Kaapuni, a e like no hoi me ka hana nui o ka huli ana i mau kiure kupono no ka hihia pepehi kanaka iho nei, pela no keia i ike ia ai.  I ka wa i noho ai o ka aha ma ke kakahiaka Poalua nei, ua kahea ia aku la he mau kiure e ke kakauolelo a he 11 i loaa ia wa, aka, i ko  lakou wa nae i noho mai ai, ua hoomaka ia aku la ke kipaku liilii ia ana i hiki i ko lakou wa i pau ai me ka loaa ole ana he hookahi kiure iwaena o lakou no ka hoolohe ana i keia hihia.  A oiai, he nui na poe i hoopii ia o loko o keia hihia, ua manao ia e oi loa aku ana ka hana nui o ka huli ana i mau kiure no keia hihia i ko ka hihia pepehi kanaka o Kahuku i pau iho nei.  Aka, ma ia ahiahi no nae, ua loaa iho la na kiure, a ua hoopau ia hoi ka luhi o ke aupuni i ka huli ana i mau kiure. Eia ke hooloheia nei ka hihia o ua poe hoohaunaele nei.

 

UA KUU AKU LA KA LUHI.

       Maloko o ka haukipila ma ke kakahiaka Poalua nei, i hookuu mai ai keia ola ana o Kaili, ka limahana hoi o ka hale hana hao o Ulakoheo i halawai ai me kakahi ulia poino manaonao ma ke ahiahi Poaha o kela pule aku nei, mamuli o ka pepe ana malalo o kekahi ipuhao mahu nona ke kaumaha o iwakalua tona.  I kona wa i hoeha ia ai, ua hoihoi ia aku oia no kona home.  Ma ka Poakahi nei i pii aku ai ka luna nui o ke keena mekini e nana pono i ke kulana o ka mea i poino a ike iho la, ua kokoke mai kona hopena.  Nolaila, ua haawi koke ae la oia i ke kauoha e hoihoi ia aku oia no ka haukipila.  He mau hora wale no hoi kona waiho ana malaila, ua lele loa ae la kona hanu.  Aole ana wahine me na keiki, aka, he hoahanau wale no kona e ola nei, a aia no hoi maloko o ua hale hana hao la e hana nei.  Ua hookaumaha ia kona mau hoa paahana i ka wa i pahola aku ai o keia lono ku i ka ehaeha me ke komo pu ana aku ma kona huakai hoolewa hope loa.  Aloha no.

 

       Eia ke kukulu ia nei ke kao eli awa o Amerika Huipuia makai iho o ka makeke i'a.

       Ma ke ahiahi Poakahi nei, ua hookui iho la o Hope Ilamuku Hikikoki me kakahi kaa basa mauka o Kapalama ae nei.  Ua kiola ia aku oia mailuna aku o kona kaa no ka lepo, a loaa iho la iaia he mau palapu, aka, aole no nae i kukonukonu loa.

 

E LI IA ANA O IHARA.

HE HOOKAHI I AHEWAIA 'E MAKE O NA POE HOOHAUNAELE,

 

Noho ke Kiure e noonoo Ekolu Hora a Hoopuka mai la i ka Lakou Olelo Hooholo.

 

       Mahope iho o ka hora 8:25 o ka po Poaha nei i pau ai na olelo ao a Lunakanawai Pere i na kiure e pili ana no na poe pepehikanaka o Kahuku a ia wa no hoi i komo aku ai lakou no loko o kakahi rumi okoa aku no ka noonoo ana i ka lakou mau olelo hooholo kaulike no na lawehala i hoopii ia no ka pepehikanaka.

       Mahope o ko lakou noonoo akahele ana no ekolu hora, ua hemo mai la lakou mailoko mai o ua rumi la ma ka hora 11:05, a waiho mai la i ka lakou olelo hooholo ahewa imua o ka aha penei:

       O Ihara; pepehikanaka ma ke degere ekahi,  elua kiure kue,

       Osaki,laweola ma ke degere ekahi, ekolu kiure kue.

       Yamane, laweola ma ke degere ekolu, elua kiure kue.

       Danjiro, aole i hewa, ekolu kiure i kue.

       Fujuiinoto, aole i hewa, ekolu kiure i kue.

       Na Fred McChesney i heluhelu mai ka olelo hooholo a na kiure, a ua unuhi ia aku hoi ia ma ka olelo Iapana.  Mahope iho o ka haawi ana mai o na kiure i ka lakou olelo hooholo, ua ku mai la o Robinkana ka loio o na poe i hoahewa ia, a hoike mai la, e noi hou ana oia e hoolohe hou ia ko lakou hihia,

       Ma ka Poakahi ae nei e hookau mai ai ka Lunakanawai i ka hoopai maluna o na poe i ahewa ia imua o ka aha kaapuni.  A mahope iho oia wa i haawi mai ai o Lanakanawai Pere i kona mau hoomaikai no ka kiure no ko lakou hoomanawanui ana ma ka noho ana e hoolohe i keia hihia nui no ewalu la, mahope iho oia i hookuu ai ka aha, a pela pu hoi me na kiure mai ko lakou hoomalu hou ia ana e ke aupuni.

 

HUI KUAI LOLE HAWAII.

       Ke hoomaka nei ka helu hou ana i na waiwai o ka Hui Kuai Lole Hawaii o na kanaka Hawaii, a e kohoia ana na lala o ka papa hooko a e hoopukaia ana na palapala hoohui o na lala mai ke aupuni, a mahope o ka pau ana i ka helu e hoomaka ana maua i ka maua kuai hoemi loa.  Nolaila, e malama na wahi kenikeni e na lala o ka hui a me na poe o ka ili hookahi e haliu mai, oiai, eia kakou ma ke kulana holomua.  A no na poe a pau e manao ana e komo mai, aole i pani ia ka puka.  E hemo ana maua i ka pule elua o Iune.

O maua no ka oukou mau kauwa,

EDWARD HANARI & MOSES PALAU,

Na Luna Nui.

 

Nuhou Kuwaho.

NA KOA HOU NO MANILA.

       Kapalakiko, Mei, 17.  O kahi hoolulu koa ma Presidio i haalele ia iho e na koa Eneginia ma ka po nei, ua hoopiha hou ia aku ia me 660 koa malalo o ka hoomalu ana a Kapena Crittenden a me Lutanela Merill.  He elima mau puali i kukulu ia i keia kakahiaka, me na huapalapala R, S, T, U, a me V, ka manawa @ma loa hoi i hookau ia aku ai o keia mau huapalapala maluna o na puali, a oiai o ka regimana pukaa he umikumamaha wale no puali.  Ua waiho ia ka huapalapala Q. mamuli o ke kumu ua hoohana ia aku maluna o na puali kiai hale paahao.

       O ka mahele mua o ka puali kumau Eono, e holo aku ana maluna o ka Sherman i keia Poakahi ae, ua kaalo ae lakou ma El Paso Texas, ma ka po nei, a e hoea mai ana lakou i anei ma ka Poalima.  O ke koena o ka regimana ua haalele aku lakou ia San Antonio i ke awakea o keia la.

 

HAAWI O AMERIKA I NA KIPU ALOHA ANA.

       Giberaleta, Mei, 17.  No ka hanohano o ka la hanau o ka Moi Sepania, ka piha ana hoi iaia o na makahiki he 13, ua haawi ae na batari maanei a me ka moku hoomoe uwea Amerika-Hooker i hoea mai ianei ma ka la 15 o Mei, mai nu Ioka mai, i na kipu aloha ana me ka hoolehiehu pu ia ana hoi o ka moku hae.  I ka la apopo e hoomau aku ai ka Hooker ma kona alahele no Manila.

 

PUPULE I KE KAUA.

       Kapalakiko, Mei 17.  He eha mau koa pupule e paa nei ma ka haukipila, ma Presidio, e hoouna ia aku ana no Wasinetona i keia po, malalaio o ke kiai ana a eha kanaka, a malaila hoi lakou e hoopaala ai ma loko o ka halemai pupule o ke aupuni no na koa pupule.  Ua hoea mai keia mau kanaka maluna o na moku lawekoa Sherman a me Grant he elua pule i hala ae nei, aka, ua hoomalu ia nae lakou elike me kekahi mau ohua e ae ma ka mokupuni Angetl a hiki i ka po nei.

       He elua mau koa no loko o @ regimana koa kumau Umikaumamaha a he elua no loko ka regimana Montana Ekahi.  Ua paa ia ko lakou mau inoa e ke kanka e ia paau nei ia lakou, a he manaolana ia no hoi e loaa ana no ia lakou ka palekana, a he mea hoi e hoehaeha ia ai ko lakou noonoo i ka wa e kaawale aku a@ o keia ma'i a hoomaopopo iho ua loheia e ka lehulehu.

       Aole lakou i pupule i ko lakou wa e noho hana ana ma Manila, aka, ua hoopau ia nae ko lakou noonoo maikai mamuli o ke kaua.  O ka ikaika wela o ka la ma Manila, i hoipuia hoi me ka hahaua o ke kaua, oia kekahi mau kumu nui nana i hoinoino i ko lakou noonoo.  Ua olelo ae na kauka o na pualikoa ua hoea mai ka m'ai pupule mamuli o na ehaeha o ke kaua.

 

HOI HOI IA NA WAIWAI O SEPANIA.

       Madarida, Mei 7.  O Keneraia Rio, ke alihikaua nui o Sepania ma Pilipine, ua telegarapa mai nei oia ua hoihoi aku la o Kenerala Otis i na pukaa o Sepania a me na dala i lawepio ia ai e na Amerika ma Manila.

 

MAKE HE 22 I KA MAKANI PUAHIOHIO.

       Houston, Mei 13.  He lono kui kawa kai loaa mai nei mai Eagle Pass, Tex., e olelo ana:  O na lono i loaa mai nei i keia la mai ka lua nanahu Hondo mai e hoike ana ia i ka nui o na make i loohia mamuli o kekahi makani puahiohio ikaika loa ma ka ponei, oia hoi, he iwakalua kumamalua i make a me hookahi haneri a oi i hoehaia.  He lehulehu wale na poe i nalowale, me he mea la, aia iloko o na hale nahaha.

 

HOOKUI HE MAU KAAHI.

       Reading, Mei. 12.  He hookui weliweli kai ikeia mawaena o kekahi mau kaa ohua ma ka hora 10 o keia po ma Exter, he wahi hoolulu kaaahi ma kahi he eono mile malalo aku o Reading, a o  ka hopena i ike ia ha 25 i make, a me he mea la, ma kahi o kanaha i hoeha ia, a he lehulehu hoi iwaena o lakou e make aku ana.

 

LILO O SAN ISIDRO I NA AMERIKA.

       Manila, Mei 17.  Ua lawe pio ia o San Isidro i keia kakahiaka e na pualikoa o Kenerala Lawton.

 

KOKOKE E MAKAPO KA MOIWAHINE VITORIA.

       Nu Ioka, Mei 16.  He lono telegarapa kai loaa mai nei i ka Journal e olelo ana:  Ua kokoke loa e makapo ka Moiwahine Vitoria.  Ua pau loa ka ike o kona maka hema, a o kona maka akau ua kokoke loa e nalowale ka ike.

       O keia kulana pihoihoi o ka Moiwahine Vitoria, ua ikeia ia e Kauka Pagenstecher, he kauka nanamaka Geremania.  Ua ao ae oia no ka hana koke ia ana o ka maka o ka Moiwahine, a ua olelo ia ae oia wale no ka mea e hiki ai ke pale ia aku ka makapo ana.

 

MALUHIA KE KULANA MA APIA.

       Wasinetona, Mei 10.  Ua telegarapa mai nei o Adimarala Kauia mai Apia mai, malalo o ka la 3 iho nei o Mei, penei:

       Ua hoea mai nei ka mokuahi Brutus ianei ma ka la 29 o Aperila.  O ke kulana o na hana ke pii mau ae nei ka maikai.  Ua uuuhi mai au i na pualikoa mai ka aina mai, oiai, ua pau ka lakou hana i makemake ia ai malaila.

 

       E alawa hou e o na makamaka heluhelu i ka hoolaha a ka Hui Kaa Basa o Kalihi e puka aku nei.

 

Nuhou Kuloko.

       Ua loaa mai nei ka hoike i anei e kipa mai ana ka moku lawekoa Grant i anei ma ka Poalua ae nei.

       I keia Poaono iho e hoomaka ai ka hookuku kinipopo o keia kikina mawaena o Kamehameha me Hoku.

       Ua lilo ka eo o ka hookuku kini popo i ka Hoku mamuli o ka loaa ana iaia he 13 ai puni, a o ka Pukaa he 8 ai puni wale no.

       He mau ahiahi piha keia o na huina alanui Uniona a me Hotele i poe makaikai i ke kii hoolole i ka e hooikeike ia nei malaila.

       He ehiku poe i mahuka mai nei maluna o ka mokuahi Moana i lawe ia ae i ka halewai e hoopaa ia ai a hiki i kona wa e holo aku ai.

       I ka la 10 o Iune ae nei i manao ia e haalele iho ana ka mokuahi Columbia ia Honolulu nei no Honkong me kona kipa aku ma Quam.

       Ua hoopihaia na huina alanui me na poe makaikai i ka bana a ka puali keaka paele, he maikai ke kani o ka lakou mau hokeo ma ka hoolohe aku.

       Ua huli pono iho nei o Hope Ilamuku Chilingworth i ke kumu i halawai o Kaili me ka ulia poino, aka, aole nae he mea i ike ia ua hewa o ka hale hana hao.

       He elua nau puali keaka i lala aku la maluna o ka mokuahi Moana oia hoi ka puali keaka paele a me ka puali Hoyt & McKee no Auseteralia.

       Ua hoopihaia ka halepaikau koa me na poe maka hanohano no  ke komo pu ana ma ke anaina hulahula no ka hanohano o ka la hanau o ka moiwahine Vitoria, ma ka Poakoluiho nei.

       He mau komite noi dala no ke haawi ana i papa ahaaina nana kula Sabati ke hiki aku i ka la 10 o keia mahina ae ma ka pa luakini o Kawaiahao, e komo nei iwaena o na poe puuwai hamama.

       Eia ma na puka aniani o kekahi mau ha'ekuai ma ke alanui Papu e hoikeike ia nei na kai  o ka hoikeike nui o Omaha i malama ia ma kela makahiki aku nei.

       Ua hoea mai nei ka mokuahi lawekoa Centenial i keia kakahiaka Poakolu ma kona alahele no Manila, e lawe ana oia he mau lako ai no na koa Amerika ma Pilipine.

       He Pukiki kai pakele mahunehuua ae ke ola ma ka Poaha nei, i ka wa o hapai ia ana o kekahi pa@pai liilii no luna o ka hale hana kapuahi o Nou, ma ka moku ana o ke kaula, ua hoeha ia kona poe.

       Ua loaa mai na lono no ka ho@ ana aku la o ka mokuahi pele ao Elihu Thompson Kapala iko.  Ua hoea aku oia i Santa Cruz malalo o ka holo ana me ka pea, a malaila i kolo ia aku ai oia no Kapalakiko.