Ke Aloha Aina, Volume V, Number 21, 27 May 1899 — Page 7

Page PDF (829.19 KB)

This text was transcribed by:  Audrey Matsuoka
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

KE ALOHA AINA, POAONO, MEI 27, 1899.       7

 

HE KAAO KAILI PUUWAI

-:NO KA:-

UI MINEWA.

-:A ME NA:-

Kaikunane Eiwa

 

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

 

Kakauia no KE ALOHA AINA

 

            Na keia mau moali kapuai wawae i hoohikiwawe aku i ka nee ana mai o na kauwa, a i kela a me keia mau minute aia lakou ke hoohahani mai la mahope o Simora a me ka kaua Minewa.  Aka, aole nae o Simora i kona nee ana aku me ka puahi nui.

            A no kekahi manawa loihi keia holo ana o ua Simora nei me ka hoao ana ma na ano a pau e loaa iaia ka palekana a pele pu hoi me kana ukana makamae e auamo nei, aia hoi, ua hookaumaha ia iho la i ka ike ana iho he mau hana waiwai ole ia.

            Nolaila, me ka leo kaumaha, huli ae la oia a pane aku la i kona kokoolua.  E kuu hoa ke ike nei au eia na kauwa a ka elemakule ke hookokoke mai nei i kela a me keia manawa, a me he mea la, aole paha e hala hou ana ia kaua he hora mamua o ko kaua paa pio ana, oiai, ke emi mai nei kahi ikaika uuku iloko o'u.

            I ke poha ana aku o ka leo o Simora me keia mau huaolelo hoehaeha puuwai, ua loheia aku la o Minewa i ka pane ana mai me na waimaka e hiolo ana ma kona mau lihilihi.

            E kuu hoopakele ahonui ma keia wahi e haalele iho ia'u iloko o ka poholima o kuu mau enemi, a e imi aku i kou wahi e pakele ai, oiai, ke hoomaopopo io nei au, aole loa kaua e hiki aku ana i kahi o na ululaau loloa e ulu mai la mamua o ko kaua loaa ana mai ia lakou.  Aka, o ka'u noi hope nae ia oe, i ike lihi aku oe i kekahi wahi keiki opiopio ma na lae kahakai, e hoike aku ua haule pio au iloko o ka lima o na enemi, a e imi aku hoi i kona wahi e pakele ai, a i ka hoopau ana aku e haawi aku i ko'u aloha hope nona.

            I ka hookuu ana iho o Minewa i kona leo, ua poha koke mai ia ka leo o Simora i ka i ana mai.

            O, e ke kaikamahine a'u i aloha ai, aole, aole loa au e haalele aku ana ia oe e make hookahi, aka, ma kou aoao au e noho ai a na ka make e hookaawale ae i ko kaua mau ehaeha o ke@a ola ana.  Alia nae kaua e haawi pio, oiai, kahi ikaika e kamau nei iloko o kuu kin@, aka, e hoomau aku no kaua i ka nee ana no mua.

            Aoie kaua e pakele, wahi a Minewa i hoopuka hou ae ai me ka hoomau ana mai, oiai, ke hoomaopopo nei au, eia lakou ua hahani loa mahope o kaua.

            A i keia wa akahi no o Simora a ike io iho la, ua pololei na olelo a ka wahine opio, no ka mea, aia ka leo hookikina o ka elemakule ke kauoha la i kona mau kauwa me ka piha inaina e huli i ka mea nona keia mau meheu kapuai wawae, no lakou hoi ka mamao he mau haneri kapuai wale no, aka, na ke koloka eleele o ka pouli i huna iho ia laua mai ka loaa kokeia ana.

            Aole o Simora i hoole hou aku i ka oiaio o na olelo a ke kaikamahine opio, aka, ia mau sekona no, ua ike ia aku la oia i ka hookomo ana iho i kona lima iloko o kona poli me ka hoohakalia ole iho wehe koke ae la hoi he wahi omole uuku.

            A me ka leo pihoihoi lohe ia aku la oia i ka pane ana mai.

            E kuu hoaloha opio, eia wale no ko kaua wahi puuhonua i koe a'u hoi e hilinai nei e loaa ana ia kaua ka palekana.  Oia hoi, ka moni ana he mau olopu wai oloko o keia omole.  He mulea ka wai o keia omole laau, aka, i ka wa nae e komo aku ai iloko o kou puu oia koke no ka wa e hoomaka mai ai ka hiamoe maluna ou, e hoopau ia no kou ike ana ia mea he ehaeha, a e waiho ana kou kino elike me kekahi mea i haalele mai i keia ola ana.  E pau ana ka pana o kou puuwai, a e waiho lolo ana hoi kou kino, a ina he manao ino no hoi ko lakou, a hou ia kaua me ka lakou mau pahi omo koko o ka lokoino, alaila, o ko kaua hopena iho la no keia.

            Aka hoi, ina ma kekahi ulia laki e waiho malie ia kaua maanei me ka hoopoino ole ia maloko o eono hora e pohala hou no kaua, me ka pana pu hoi o ko kaua mau puuwai no  ka mea, maloko o keia manawa e noho mana ai ka wai o keia omole maluna o kaua, a i ka wa e malie ai o kona ikaika ua hoi hou no ko kaua ola elike me keia.  Nolaila, e pane mai, e ae ana anei oe e inu i keia wai i loaa mai ai kaua ua make.

            E kuu hoopakele ahonui, ua aa ko'u puuwai e lawe e inu i ka wai o kena wahi omole, ina no ka make a ola paha, aole loa ia he mea no'u e weliweli ai, a mai kanalua iho hoi mamuli o ka mulea o keia wai e hoole aku ana au i kou makemake.

            I keia manawa no i lalau aku ai ua Minewa la i ka omole laau a ka elemakule i unuhi ae ai mailoko ae o kona poli me ka nana pono ana iho, a no kekahi mau sekona pokole wale no kona kilohi ana iho, ike iho la oia he wahi omole uuku ia elike ka nui me na omole wai momona e ikeia nei.

            Aole oia i hookaulua iho ma ka nana wale ana no ia waho o @a wahi omole @a, aka, ua wehe koke ae la oia i ka umoki i hoopaa ai kona nuku me ka ninini pu ana iho he mau kulu wai o ua wahi omole la.

            A malalo o na hoomalamalama ana a na ahi a na enemi e hookokoke mai ana, ua hiki iaia ke hoomaopopo iho, aole keia he mau kulu wai aiai maoli ko loko o ua wahi omole la, aka, he ula ohelohelo ia elike me na kulu koko.

            A mamuli o ko Minewa ano pahaohao no keia wahi omole laau, ua ninau aku la oia ia Simora i kahi i loaa ai iaia o keia wai laau, a ia wa no hoi oia i hoike koke mai ai i ka moolelo o keia wahi omole laau i ka i ana mai me ka leo awiwi nui.

            He mea oiaio, ua hoopiha ia oe me ke pahaohao no kahi i loaa ai a'u o keia omole laau i like hoi kona wai me ka ula o na kulu koko Aole keia he waiwai na'u i huli ponoi, aka, he waiwai makamae ia i hooili ia mai e ko'u mau kupuna i hala e aku i ka make.  Na lakou hoi i hana me ka pauaho ole i ko lakou wa e ola ana he mau haneri makahiki ae nei i hala, ua huli ia keia laau i ka wa e noho ana paonioni ana ko'u lahui me kekahi lahui i hoea mai mai ke kai mai.

            I ka wa o ko'u lahui e hakaka ai me keia poe malihini@a hiki i ko lakou ike ana e pio ana lakou, aole loa lakou e haawipio aku ana, aka, e inu koke no lakou i ka wai o keia laau, a oia no auanei ko lakou wa e hehee aku ai no luna o ka honua a lilo koke ae la ko lakou mau pauku kino, me he mau kia pohaku la ka oolea.  Nolaila, ua pau aku la anei kou pahaohao no ka mea e pili ana i keia wahi omole laau.  Mamuli o ka manao kuhihewa ana o na enemi ua pau lakou i ka make aole lakou i hoopoino aku, aka, ua pohala hou no nae lakou mahope mai.

            Mahope iho o ka hoopau ana o Simora i kona leo, oia koke no ka wa o ua Minewa la i hapai ae ai i ua wahi omole la i kona mau lehelehe me ka haawi ana he wahi kanaenae hope, me kona mau lihilihi maka hoi i hoopiha ia me na waimaka o ka ehaeha i ka puana ae me ka walohia nui penei:

            Ke ike nei au i na kulu wai awahia o keia laau me ka maopopo ole ia'u o ka hopena e loaa mai ana a u @ makaukau l@ u e ukali aku mahope o ka m@u o kuu makua hine i hala m@aku i ka make, aka, he elua wale no mea nana i kaohi mai ia'u i ka hooko koke ana aku oia ke aloha o ka i o a me o'u mau kaiku@ane.

            A i@ ua hala mua lakou i ka ma ke ua waiwai ole loa ko'u ola ana maluna o keia ili honua i piha me ke k@umaha a me ka ehaeha, aka, hoi ina eia no lakou a pau ke ola nei e na aho lau makani huihui e lawe aku i ko'u hope no lakou pakahi.

            Ma keia wahi @ hoopau ae ai ua Minewa la i kana ka@ae h@ ana aku, oiai, k@na mau enemi ua kokoke lo@, a @e m @ anana w@le no k@ kaawale.

            A i keia mau sekona no, ua ikeia aku la ka owaka ana ae o na lehele he o ka kaua aloha no ka hookuu ana aku i na kulu wai mulea o ka omole e komo aku iloko ona.

            A malalo o ka malamalama o na lama ahi a kona mau enemi, ua ike ia aku la kona mau maka i piha i ke kaumaha i ka iimo ana iho, a oia no hoi ka wa i poholo aku ai na kulu wai awaawa o kahi omole no loko o ka houpo o ka wahine opio.

            A he mea oiaio, i keia wa koke no hoi i komo aku ai na kulu wai laau iloko ona, ua ikeia aku la oia i ke kunewa ana ae a haule pa hu aku la no lalo o ka lepo, me ka oolea pu ana o kona kino me he kii pohaku la, a moe malie iho la ka pana ana a kona puuwai, me ke kokolo pu mai hoi o ke anu maluna ona.

            I ka ike ana o Simora, ua pau ka ike a ua pau pu hoi ka lohe o ka wahine, ua like oia me ka make i keia wa, malalo o ka mana o kana laau, oia koke no kona wa i lalau aku ai i ka omole me ka inu ana i ke koena wai o loko ona, a e like me na haawina i loohia aku i ka nohea Minewa, pela no na mea i halawai mai me Simora.

            No ka mea, mahope koke iho o kona moni ana aku i na olopu wai laau, ua hoomaka iho la kona noonoo maikai @ kaawale mai iaia aku.

            A ia wa koke no i hehee malie iho ai oia, a ma na kapuai wawae hoi o kana mea aloha i haule aku ai oia me ka nalohia o na noonoo ao kanka mailoko aku o kona waihona noonoo.

            Oiai, na kino o ka kaua mau eueu e waiho oni ole ana maluna o ka lepo e hooma-u ia ana e na kulu kehau, oia koke no ko wa i hoea mai ai ka elemakule me kana mau kauwa no kahi a laua nei e moe lolii ana.  A iloko pu hoi oia mau sekona i puia ae ai ka lewa i na leo huro hauoli o na kauwa i ka loaa ana o ka lakou pio mahuka.

 

KA LUNA NUI HOU O KA HALEKUAI LAKO HAO HAWAII.

            Ma ka halawai ana a ka Papa Hooko o ka Hui Lako Hao Hawaii, ma kela po Poakolu nei, ua koho ia iho la o Aberahama Fernandez, iluna nui no ia hui no ke pani ana ma kahi o L. M. Vettleson, i waiho mai.  Ua noho hana o Mr. Fernandez me ka Hui Lako Hao Hawaii ma kahi o hookahi makahiki.  Mamua aku nae oia manawa ua noho oia me E. O. Hall & Son, no 1@ makahiki.  He kanaka makaukau oia ma na hana pili lako hao, a he mea hauoli hoi no makou ka ike aua iho i keia Hawaii oiaio, e lawelawe ana i kekahi oihana kiekie elike ae la me keia.  Ma ka Poaha mai i hoomaka ai o Mr. Fernandez e lawelawe ma kona kulana hou i kohoia ai.

            Ma ka hookuku kinipopo i malamaia mawaena o na keiki o ke kula Kamehameha a me ka Batari K, ua lilo ka eo i ka inoa mua.

 

J. M. MONSARRATT

Maunakea.

HE LOIO A LUNA HOOIAIO.

Maloko o na Aha Hookolokolo a pau o Hawaii a me Amerika Huipuia.

He mau mea hoa@e aku i na poe wai wai paa.

            Keena Hana:  Alanui alepa. makai iho o ka Hale Leta.         tf

 

W. C. AKANA.

Kalauki

            He Loea Maheleolelo mawaena o ka Lahui Hawaii a me na keiki o ka Aina Pua.  He makaukau oia ma ka hana ana i na Palapala Hoolimalima, na Palapala Kuai a me na hana a pau e pili ana i na Waiwai Paa a me na Waiwai Lewa.  He waipahe ma ke kuka ana.

            Keena Hana.  Ma Kanaana, kihi o na Alanui Moi a me Alakea.

feb 21 - 1yr.

 

L. C. ABLES.

MEA KUAI AKU A KUAI MAI.

He mea Hoaie Dala ma ka Moraki i na Waiwaipaa.

            Eia pu me ia o Makanoe C. Amana, he Hawaii i ike nui ia, a i noho maloko o ke keena auhau no eono makahiki.  Ua makaukau oia e haawi aku i na kokua i na poe a pau e makemake ana e kuai aku a kuai mai paha i ko lakou mau aina.  A ua makemake hoi e hoaie aku i na waiwai hihia ole.  E kipa mai.

            KEENA HANA:  Ma ke Alanui Papu ma Ewa o ka Hale Banako o Irwin ma.

feb 27 - @m dly.

 

NA LAKO GULA HOU LOA.

            I hoea mai nei maluna o na mokuahi mai Kapalakiko mai.

            Ma ko'u Halekuai, malaila e hana ia ai na Pine, Komo, Kupee Lima, Uwati, a pela aku.

H. C. Biart.

Alanui Papu, Helu 404@

apr. @8, 1898 tf.

 

Allen me Robinson

He mau mea kuai

Papa, Na Lako Kukulu Hale, Pena ame Aila a pela pu no hoi me ka Nanahu.

            Keena Hana ma Alanui Moiwahine.

 

H. F. Wichman,

Wikimana

            E loaa no na MAKAANIANI no na maka ma ke kumukuai haahaa loa ma ko makou Hale Hana Gula ma Alanui Papu.

apr. 18, 1898   tf.

 

KA HALEKUAI ME AI

-:O:-

LEWIS & Co.

            E @a @o na Kamano Paakai Momona ma ke kuai liilii a @ ke kuai @hu.  Na Palena o na ano a pau a me na Lako mea-ai o kela a me keia @o.  E hele mai e h@a@ o oukou ho.  Telepona @40.

Alanui Papu, Helu 111.

 

KA HALEKUAI O NA MEA AI

-:O:-

HENRY MAY & Co

            E loaa no malaila ka Ti@ Kopa i hoomoa ia a me na lako mea ai a pau.  E hoolawa ia no na ohana, na mahiko a me na moku me na lako ai o Europa a @ Amerika e hoea mau mai nei maluna o na mokuahi.

Alanui Papu, Helu 515.