Ke Aloha Aina, Volume V, Number 21, 27 May 1899 — Page 8

Page PDF (771.02 KB)

This text was transcribed by:  Senneca-rose Han
This work is dedicated to:  Han/Rodrigues `Ohana

KE ALOHA AINA. POAONO MEI 27, 1899.

 

HE MOOLELO WALOHIA

 

––: NO KA :––

 

UI SOPAEA.

ILOKO O KA HANOHANO

 

––: A ME :––

 

TOME BAKALA

Ka Ilihune.

 

Hoo henoia no [KE ALOHA AINA.]

No ka hoike ana aku ia laua, he mau opua laua i kupono ke hoopili ia iho me ke sila o ke aloha onipaa malalo o ka noho maemae ana.

Me ka leo malie, ua pane aku la ka kaua koa opio me keia mau olelo e hookaakaa ia ae ai na maka o kon makua hookama, i ka i ana aku penei:

Ano, ua loaa ka wa kupono mua loa ia ʻ u e hoolauna aku ai imua ou i keia wahine opio e ku aku la imua ou, ka mea hoi a kau keiki nei i manao ai, ua kupono oia e lilo i kokoolua no ʻ u ma keia mua aku.

Oiai hoi, ua hoolawa likw ia ko maua puuwai mw na haawina likw o ka makemake, a oia makemake, aole ia na hai i onou mai, aka, na maua iho no ia.

Nolaila, mai keia wa aku, ua hoolaa aku ko ʻ u uhane ia ʻ u iho, e lilo ia i hoa kaana pu no ʻ u i na wa a pau o ko ʻ u ola ana, ina no ka pomaikai a ilihune paha.

I ka wa i pau ae ai o ka ka opio kamailio ana, oia no ka wa i lalau mai ai na lima o ua kanaka la, i na lima palupalu o ka wahine opio, a pane mai la me ka leo malie, o ka mea i piha i ka makemake, me ka puana ana mai me keia mau huaolelo o ka mea i piha i ka hauoli.

E ke kaikamahine helehelena nani, ka mea nona na maka i poni ia me ke onaona, ano, ua loaa ia ʻ u ka wa kupono mua loa o ka puili ana iho i kou mau lima, ma ke ano, ua kuleana au e hana pela, ma o kou lilo ana, he mea nana i hoohei mua aku i na noonoo maikai ana o ka ʻ u keiki aloha, a i lilo ole hoi i mea e hoopilikia aku i ko olua noho ana ma keia mua aku.

E hoike aku au ia oe, mahope iho o ka pau ana o na hana i hookaawale ia no keia auina la, e malama ia ai kekahi kuka maikai ana mawaena ou a me kou mau makua, no ka noonoo ana i ka wa kupono e hoohui ia ai olua.

Ke hoike hou ia aku nei ia oe, ua hamama na rumi kapu a pau oloko o keia halealii, nou a me kau kauwa wahine mai keia wa aku a kakou e kamailio nei, a e hooko ia no hoi kou mau manao a pau mai keia wa aku.

I ka wa i pau ae ai na kamailio ana a ke alii powa, oia no ka wa i kono koke mai ai ke koa opio i ka ui Sopaea e hahai aku mahope o kona me hou.  holoko o ka rumi nui oloko o ka mekeahi, kahi hoi a na ukali ponoi o ka kaua koa opio e kali mai la no kona komo koke aku.

Ua ukali aku ke alii powa ma ka aoao akau o kana keiki hookama, a o kana ipo noi ma kona aoao hema a aia hoi ke kauwa wahine mahope e ukali ana no ke komo ana aku iloko o ka rumi nui, a kona mau aliikoa e ku poahi mai ana me ke kali ana no laua.

He mea oiaio, oiai lakou i komo aku ai iloko o ka rumi, oia koke no ka wa i ku ae ai o na mea a pau iluna me na manao ohohia o ka hauoli, no ka ike ana mai i ko lakou haku opio a me kana ipo, e ku aku ana me he mau opua la i ka makani.

Ua hoopaiakuli ia ae la ka lewa i na leo hooho hauoli mai ko lakou lehelehe mai a aia hoi na poe hookani pila ke haawi la i ke akamai palanehe o ko lakou mau manamanalima maluna o ka lakou mau mea kani.

Aia he papaaina i hoomakaukau mua ia, a ua pahola ia mai ia no ka opio a me kona makua hookama a me na poe a pau i ukali aku mahope o lana, me ke kono pu ia o na poe e ae mawaho o keia huakai.

Mahope iho o ka hoohala ia ana he mau hora ma ka hooluolu ana, aia hoi, ua hoea mai la ka elele no ka hoike ana mai, ua makaukau no mea a pau no ka lawelawe ana no na hana e pili ana i ka hoalii ana i ka moi hou maluna o ke kalaunu, elike me ka makemake o ka lahui Irelani.

Aia ka leo o na mea kani ke ne hone mai la me ka ilihia nui, a ke lohe ia aku la hoi ka halulu o na kapuai ho e holo ana io a ia nei me ka awiwi nui, a aia hoi na koa helewawae e ku laina mai ana ma no wahi i hookaawale ia no lakou ma ka hookahakaha ana, me ko lakou hiehie nui.

Oiai keia mau mea a pau o liuliu ia mai la, oia ka wa a ka opio i kaawi aku ai i na kunou aloha ana imua o kana ipo kulelia oia mau la aku, a me ma kaomi malie ana, ua pane aku la oia penei:

Ano, eia na hoohiwahiwa ana ke hookokoke mai nei e kau maluna o kuu makua aloha, he mea pono ia ʻ u ke komo pu aku iloko oia mau hana, ma ke ano, he koa malalo o kona malu, a ke waiho aku nei au ia oe iloko o kona mau lima, a nana e malama ia oe, me ka hiki ole i kekahi mea ke hoopilikia ia oe, a hiki i ko kaua hui hou ana mai me na manao ohohia o ka hauoli, aole hoi iloko o ka pilihua.

O keia mau olelo i pa aku la ma na pepeiao o ka ui Sopaea, ua like ia me ka waiu a me ka mea e hoo hauoli ana iloko o kona puuwai, a oia kona i lole mai ai a maki papalina ae ia no ka wa mua loa o ko loaa lilo ana i mau ipo no keia noho inea ana.

E hoike mai ana hoi aole i kala ka aku oia i milo ia ai iloko e na hookaunu ana o ka noho ana kane a wahine, a oiai hoi oia e aneane aku ana e hoopuka i mau huaolelo, aia hoi, ua kaohi ia mai la ia mamuli o ka haalele koke ana mai o kana aloha i ka rumi hookipa oloko o ka halealii.

A me ke ano maa mau i na alii koa no ka haawi ana aku i na kauoha no kona puali, pela iho la ka opio i haalele iho ai i ka ui Sopaea malalo o ka malama ana a kona makua hookama, oiai hoi oia e haawi ana i na kauoha a me na hooponopono ana i kona mau koa ponoi, i lilo i mau koa ponoi no ka hanohano o kona maku hookama.

I ka hiki pono ana ae i ka wa i hookaawaleia ai no ia hana, aia hoi, ua lehau ae la o luna o na aleo, na lanai o na hale a me luna o na moku, no ka ike kumaka ana aku i ko lakou moi hou.

O keia no hoi ka wa i haalele aku ai o ua alii powa la oloko o na ululaau o Wale, i ka halealii, me kona kahiko piha o ka haku o na powa e hekau ana maluna o kona kino, a ke oaoaka mai hoi na pohaku makamae mamu o kona umauma me ka hulali nui.

E kau ana oia maluna o kekahi ko hulupala nani, i ike ole ia kona lua maloko o na palena aina o Irelani, a ma kona aoao hoi, kikepa iho ana kana pahikaua kumu daimana, i omau ia me ke gula holookoa, a i ka nana io aku no iaia mai luna a lao, ua kohu io no oia i ke kulana moi, ma o kona ano kapukapu alii la, i hoalii ia aku e ka holopono hoi o kana mau hana a pau.

Ua ike ae la kakou iaia ekau haaheo ana maluna okona lio hulu pala, a e huli ae hoi kakou a nana aia ihea iho la la ka ui Sopaea a me kana kauwa wahine, ua komo pu aku la paha laua iloko o na huikau pu ana me na poe e ae oloko o ka halealii?

Ae, he mea oiaio, mamuli o ka makemake o ua alii powa la, ua kauoha ae la oia e lawe ia mai i mau lio, he ekolu ka nui, no kana wahine ka ui Sopaea a me kana kauwa, no ka hele ana aku ma ke kahua o ka hana i hoomakaukau ia ai.

Elike me kona makemake, pela no i hooko koke ia mai ai me ka hakaha ole, oiai, he leo mana, a ma ia ano e hikiwawe ai na nauoha a pau e haawi ia aku ai.

Aole no hoi i emo mahope iho o ka makaukau ana o ka huakai ahi e haalele aku i ka maluhia o ka paahi, aia hoi, ua hoea hou mai la he elele hou, e hoike mai ana, ua makanikou ua mea a pau, a i hakalia wale no o kona hiki aku.

O keia elele i hoea mai la, mamuli n oia o ka ikemake ana o ka opio, aohe i po he mea i keo e hiki ke kanalua ana iho, aia paha he mau pilikia o hoea mai ana i ka wa e makaukau ai o ka hana.

A peia iho la i haalale koke iho ai ua haku powa la i ka halealii, i hele a paiakuli ka lewa i na leo hu ro o na makaainana e ku pohai ana ma kela a me keia aoao o ke alanui.

I ka hiki pono ana aku ma kahi i hoomakaakau ia ai none, wa lele koke iho la oia mailuna iho o kona lio, me kona lime hema e paa ana i kona papale, a pela pu no hoi me koua mau hoa.

 

HOPU IA NO KE APUKA

 

Ma ke ahiahi Poalua nei i hopuia ai o E.A. Sherman no ka aea haukae.  Aole ia o ke kumu hoopii maoli, aka, no ke apuka no ia.  He kanaka malihini o Sherman i hoea mai i anei he eiwa mahina i hala ae nei me ka hoike ana he elele oia no kekahi hui waiwai no ka nana i kahi kupono e hookomo ai i na dala i wahi e loaa nui mai ai.  Aka, i ke kaahope ana ae o kekahi mau mahina ua hoomaka mai la ka emi pu ana o kana oihana i hele mai ai, a kono iho la oia, iloko ʻ o ka aie.  Ua loheia ae e mahuka aku ana oia maluna o ka Auseteralia, a pela i hiki ai kekahi mau makai maluna o ka mokuahi a hopu iho la i ka limakoko.  Ua hoike ia ae o ka nui o ka aie o keia haole, ma kahi no ia o ka $600 a me $700.  He loio oia, a me he mea la, oia no kona loio i ka wa e hooloheia ai o kona hihia.

 

UA NALOWALE

 

Ma ka la pule nei, ma ke Alanui Moi ma kahi kokoke i kahi hoolulu kaaahi, O.R. a me La he elua mau palapala hooili waiwai, (Enelani a me Hawaii) ma ka inoa o Richard a me Antone Maria.

O ka mea i loaa ua mau palapala la, e hoihoi mai ma ke keena o Ke Aloha Aina, a e loaa no iaia ka uku maka kupono.

 

BAIKIKALA HOU "BEEBE"

NO KE

$30.00.

Kaa Kane a me Wahine

MA KA

Honolulu Cyclery o Bailey.

Helu 231, Alanui Moi.

 

Na Milwaukee Puncture Proof Tires, aole e hiki i na kui Kiawe ke komo iloko o lakou.

Hoomaemae ana i na Kaa Baiki kala poino a pau.

He heluna nui o na lako hoomae mae maloko oaa i loaa ole ma na Paemoku Hawaii.

 

BOROKA,

$10,000 MA A $10000

Waiwaipaa

 

Ua makaukau e Hoale aku ma ka Moraki i ka poe a pau, he mau Waiwaipaa hihia ole ko lakou.

Ua makaukau e huli maloko o na Buke Aupuni, i na Aina pohikihi ma na ano a pau a me ka hooponopono ana i na Aina o paaia nei me ke kule ana ole.

Ua makaukau e hana i na Palapala kuai na Palapala Hoolimalima, na palapala Moraki a mr na Palapala o keia a me keia ano i ku i ke kanawai.

E ohi ia no na Aia o keia a me keia ano ke waiho ia mai.  E hookoia no na kauoha me ka elou.

Ke kona ku nei i na makamaka a pau o kila mai ma ko maua Keena Hana, ma ka ale ma Ewa o ka Hale.  puie o Kaumakapili Alanui Beritania John Prenderoast (Kapamawaho) William Mossman (Mokimana) Honolulu, Mei 24, 1898. ia ai wk

 

CHU YIP CO.

ALANUI NUUANU.

Mawaena o Alanui Moi me Hotele.

 

KUAI HOOPAU NUI.

            E HOOKAKA ANA MEI 15, 1899.

NO HOOKAHI MAHINA.

 

Na Kalakoa maikai 32 i a i ke $1.00

Na Kinamu maikai 16 i a i ke $1.00

Na Kamaa Wahine 75c o ka paa.

Na Paleili Wahine 4 i ke 25c.

Na Palule Wahine ano hou 45c o ka mea hookahi.

Na Palekoki Eleele $1.20 pa kahi.

Na Palekoki Lilina Haulaula 95c pa kahi.

Na Boneta o na Kamalii 40c pa kahi.

Na Kakini Wahine 2 paa i ke 25c.

Na Kaliki 40c pa kahi.

Na Masalina o na wai hooluu like ole 10 i a i ke 75c.

Na Keokeo maikai loa 15 i-a i ke $1.

Na Leponalu 1 i a laula 17 i a i ke $1.

Na Papale o na Wahine 75c pa kahi.

Na Falanela maikai 18 i a i ke $1.00.

Na _akini Kane 5c o ka paa.

Na Kamaa Kane $1.25 o ka paa.

Na Palule Keokeo 40c pa kahi.

Na Papale Kapu o Kane 25c pa kahi.

Na Papale Kaleponi 75c pa kahi.

Na Papale o na Kane 40c pa kahi.

Na Lole i Huniuhumu ia $1. pa kahi.

 

Mamuli o ka nui loa o ko makou mau waiwai, nolaila, aole he hiki ia makou ke hoike aku i ko lakou mau kumukuai, aka, e kipa mai a ike no oukou iho.

 

H LOEA HANA I NA MAKA.

 

O ka loaa pono ana o na Maka Aniani kupono n ona poe i nawaliwali ka ike ana, oia ka mea nana e hoihoi hou mai ka ike e like me kinohi a ʻ u hoi e hoolalo nei oia no ke alahele e loaa hou ai ia oe ka ike.

O na mea au e ike powehiwehi ana ma kahi kaawale loa e ike moakaka aku ana oe maloko o keia Maka Aniani.

O keia mau Maka Aniani Wale no ka mea nana e haawi ia oe i na kokua ana. Aole he uku o ka nana i ka make.

S. E. Lucas.

Kanaka Hana Maka Parisa.

Halepohaku Love, Alanui Papu.

(Ma ka hale maluna)

apr. 4 – 3m divs wkly.

 

HOOLAHA HALAWAIA KA HUI KAA BUSS O KALIHI.

 

E noho ana ka halawai a ka Hui i olelo ma ka Halepule Hoolepope ma Kalihi i ka hora 2 auina la o ka La Sabati e hiki mai ana May 28, 1899, no ke kono ana i ke koena o na Luna Nui o keia Ahahui.  Me ke kauoha pu ia aku hoi o na Lala a pau i kakanuinoa malalo o ka palapala noi mahele a na komite e akoakoa ae malalia me ka makaukau piha, elike me ka nui o kana mahele (share) i lawe ai.

Ke Kauoh ia aku nei nohoi na lala a pau, e uku piha mai i ko lakou mahele (share) mamua o ka i o lune e hiki mai ana, ma ka lima o ka Puuku wale nom ke Kakauolelo a me Mr. S. Paawela, o haawi ia mai ai na dala mahele, a ma ko lakou mau inoa ke kuleana e hoopukaia ai na rikiki hookaa.

            Sol. K. Kekino,

            kakauolelo

Honolulu, May 22, 1899.

 

HOOLAHA AKEA.

 

I ka poe no lakou na Hale Laau e ku nei ma Hanawi Puumoi ka Aina Konohiki, kuleana o Kahale (k) a me Paaoao (p) i lilo mai ia Kaiua a i ona ia e a ʻ u i keia wa.

Ko kauohaia nei, e kii koke no a hookauwale aku iloko o eonomalama mai keia ia aku, a i ole e lawe ia no e aia n ona poho e like me ke kanawai.  Ua hookopuia ke kii kuleana ole ana i na Nui.

            Jesses Maikaaloa Kauhi.

            Ona Aina.

            Hapawi, Hilo, Apr. 6, 1899.   Sm