Ke Aloha Aina, Volume V, Number 22, 3 June 1899 — Page 3

Page PDF (776.47 KB)

This text was transcribed by:  Ryan Kadomoto
This work is dedicated to:  shellbk

KE ALOHA AINA

 

POAONO IUNE 3 1899

 

Nuhou Kuwaho

 

Maluna o ka moku ahi Gaelic loaa mai ai na nuhou o na aina namao a no ka pomaikai o ko nakou poe heluhelu ke hoopu@a aku nei makou me ka awiwi @ui penei:

 

KA MOKUKAUA HIYEI

 

Kapalakiko Mei 23. Ua hoea mai la ma ka la inehinei ka moku@aua Iapana Hiyei mai Puget Sound mai. O keia iho la ka elua o kona kipa ana mai me na keiki a me na kanaka e a’o an@ i ka oihana kaua. He eha makahiki i hala ae nei ua hoea mai oia mai Hawaii mai a mahope o kona noho ana no kekahi mau mahina ua holo aku oia no ka akau. Ma keia wa hoi mai Iokohama mai oia a hiki i ke Sound a mai anei aku no Honolulu.

O Kapena Nakayama ke kapena o ka Hiyei a aia malalo ona he 15 mau aliimoku 58 mau pikimana a me 250 kanaka.

 

POHA KE KOLERA MA INIA

 

Bomabe Mei 25. Eia kekolera ke pahola nei ma Karachi ke kaona nui o ka aekai o Singe. Elua haneri a me kanakolu kumamalua mau ma’i hou i hoike pili aupuni ia ae ma ka la inehinei a he 208 na make no ia la.

Oka hoike pili aupuni e hoike ana oia ha 1197 ma’i a me 1099 make mai ka hoomaka ana mai o ka ma’i.

 

AIHUE IA HE MAU WAIWAI MAKAMAE

 

Santiago de Cuba Mei 22. Ua loaa he mau mea hoohikilele ma ka la inehinei oia hoi o ka pahu laa o Nuestra Senora Corrida ma El Cobre ua aihue ia aku he mau waiwai makamae nona ka waiwai io o $25,000 me ka uhaki ia o ke poo o ke kii pohaku a laweia aku. Ua lilo keia i mea e hoopioo ia ke taona kahi i ku ai ke kii no kekahi wa loihi. Ua manao io ia he mana hooia kupanaha kona a ua kipa m@ aku @e mau tausani o na kuewa i keia a me keia makahiki mai na wahi a pau o Cuba Europa a me Mekiko me ka lawe pu mai i na waiwai makana i ke kai.

Eia na makai ke kuli nei a ua olelo ia ae e hopu ia ana he Amerika ma ka la apopo ma ke ano nana i hana keia kariama a he manaolana ko na makai e loaa apa no na waiwaiwai i aihue ia.

 

HOEA O @IOWE I HONOKONO

 

Nu Ioka Mei 23. He lono telekarapa kai loaa mai nei i ke Journal m@ Hongkong mai e olelo ana: Ua hoea mai la o Adimarala Diuwe i anei kona k@hina mua ma ke alahele huli hoi no ka home ma ka hora 8 o keia kakahiaka. Ua haawi ia aku na hookipa hanohano ana iaia e na iona aupuni aka ua hoole aku oia i na kono a pau mamuli o ka nawaliwali o kona ola kino.

 

KA NUI O NA NAKE O NA AMERIKA

 

Nu Ioka Mei 23. He lono kuikawa kai loaa mai nei mai Wasinetona mai i ka Herald e olelo ana: Ua hoomakaukau iho nei o Aukukana Kenerala Corbin i kana hoike no ka nui o na make i ikeia maloko o na pualikoa Amerika mai ka hoomaka ana o ke kaua me na Senania.

Ma Cuba 1,339. Porto Rico 287, Honolulu 45, Pilipine 606. Maloko o Amerika Huipuia 3872, huina a pau 6149.

Aole i komo ma keia heluna na make o ke kaua me Pilipine.

 

UA HOOUNA IA AKU LA NO SIBERIA

 

St. Peteroboro Mei 16. O kekahi hihia ano nui nana i hoopioo ae ianei mamuli o ke kulana kiekie o ka lawahala ua hoea mai ia i kona hopena. Me na hoike e hoahewa ana ia Maria Merswiseka he wahine o ke koko kiekie no ka lawelawe ana ina hana malu me ke kariama. Ua loaa aku i ka aha hookolokolo ka anewa ana iaia no ka hanai ana i kana ipo a me elua wahine i ka laau make no ka huna ana i kekahi keiki a me ka hoopuka ana he mau bila apuka. Ua hookau ia aku ka hoopai no ka hoopaahao ia ana ma Siberia he 15 makahiki me ka lawe pu ia aku o kona inoa hanohano mai iaia aku.

 

KA MOKU LAWEKOA WARREN

 

Wasinetona Mei 22. Ua loaa mai mei i ke keena Kaua keia mau lono telegarapa malalo iho nei ma ia Otis mai.

“Manila Mei 22. Aukukana Kenerala Wasinetona: Ua hoea mai la ka mkuahi lawedoa Warren i anei ma ka la 13 iho la. Aole he mau poino.”          Otis

 

ELI KA MOKUAHI PARISA

 

Faimouth Mei 21. O ka mokuahi Paris o ka laina mokuahi Amerika Kapena Watkins mai Southampton a me Chebourg no Nu Ioka ua ili aku oia maluna o kekahi ahua pohaku ma Manales i keia kakahiaka nui ma kahi he hapalua mile mai kahi a ka Mohegan i ili ai a he elima mile mai Falmouth aku. Ma ka hora 1 o keia kakahiaka iloko o ka manoanoa o ka @oe e uhi ana i ili aku ai oia i kula. Ua hoopuni koke ia oia @me na waapa a me na mokuahi kolo no ka haawi ana mai i na kokua. He hapanui o kona mau ohua nona ka huina he 380 i lawe ia mai no Falmouth a malaila lakou i hooaumoe ai ia pa.

 

NO KA HULI ANA I KA WEI ELAU HEMA

 

Berlin mei 16. Ua noonoo ae ka Reichstag no ka haawi ana aku he L60,000 no na lilo o ka huakai Antarctic e hoomaka aku ana ma ka makauiki 1901. E holo aku ana keia huakai maluna o kekahi moku laau elike me ka mamao e hiki ana iaia e lawe aku me ka hoao ana aku e loaa ka welelau Hema maluna o na holoa e huki ia ana e na iho a me kekahi baluna.

 

HE WAHI HOOLULU NO NA KOA KUIKAWA

 

Wasinetona Mei 22. No ka hoomakaukau ana i ka huli hoi koke mai o na pualikoa kuikawa mai Pilipine mai ua hoouna mai ke Kuhina Kaua i keia la he mau a’o ana maloko o ke telegarapa ia Kenerala Shafter e malama nei i ke Keena ma Kapalakiko no ke kukulu ana i wahi hoolulu ma Presikio e hiki ana ke lawa he 10,000 koa kuikawa mai Manila mai no ke kali ana i ko lakou wa e hookuu ia ai mailoko aku o ka oihana koa.

 

KA MOKUKAUA PILADELAPIA

 

Ma ke kakahiaka nui Poaha i hoea mai ai ka mokukaua Piladelapia he 11 la holo mai Apia Samoa mai e noho iho ana oia he umi la maanei mamua o kona huli hoi ana aku no Kapalakiko ua haalele aku oia ma ka la 21 o Mei.

O na lono a ka Piladelapia i lawe mai ai no ke kulana ma Samoa he maluhia ia i kona wa i haalele aku ai. Ua halawai na Komisina me ka mei Mataata maluna o ka Badger i ka la mamua iho o kona haalele ana aku ia laila aka aole nae he mea i loheia.

Aia maluna ona na kino make o kekahi o kona mau aliimoku i make ai ma kela hoouka haua weliweli o ka la o Aperila me na Samoa oia hoi o Lansdale a me Monaghan.

 

Eia ke kuai hoopan nei o Kukuma i na waiwai o kona halehuai i keia mau la.

 

He $1,800,000 a ka Sherman e lawe nei no Manila malalo o ka malama ana a Mekia Holloway.

 

E malama ia ana na lealea heihei lio mawaho o Kapiolani Paka ma ka Poaono Iune 10 a me ka Poakahi Iune 12.

 

HOOLAHA HOOKO MORAKI A ME KUAI A KA MEA PAA MORAKI

 

KE HOOLAHA IA AKU NEI ma keia mamuli o k amana kuai i haaw@ia maloko o kekahi Moraki i hanala ma ka la 28 o Augate A. D. 1896. I hanaia e Kala (k) a me Kaui Kala (w) kana wahine mare no Honolulu Mokupuni o Oahu laua a elua ia Agnus M. McIntyre o Honolulu i olelo ia a ua kope ia ua Moraki la ma ke keena kakau kope ma Honolulu i oleloia ma ka Buke 163 ma na aoao 318 a me 319.

A ua hoolilo ia aku ua Moraki la ia W. A. Cahill ma ka Palapala Hoolilo Moraki i hanaia i ka la 10 o Ianuari M. H. 1899 a i hoopaa ia iloko o ke keena kakau kpe 1 oleloia Buke 187 ao@ 146. Nolaila ke makemake nei ka meai hoolilo a aku ai ka Moraki e hooke i na olelo o na Moraki la no ka ul@i ia ana o ua kumu aelike i olelo a ma ua Moraki la oia hoi ka hookaa oleia o ka ukupanee a me ke kumupaa i ka manawa hoi i olelo ia maloko o ua Moraki la no ka hookaa ana.

Nolaila ke hoolaha ia aku nei ma keia e kuai kudala akea ia aku ana ka Apana Aina a pau loa na pono a me na pomaikai a pau i paa maloko o ua Palapala Moraki la i hoakakaia mahope ae nei ma ke keena kudala o James F. Morgan ma Alanui Moiwahine Honolulu i oleloia ma ke awakea Poalua Iune 20 1899.

O ka waiwai i paa maloko o ua Moraki la oia no ka aina i hookeia ma ka inoa o Koloalu nona ka Paia pala Sila Nui Melu 207 e waiho la ma Kaahaloa Manoa Oahu i olelo ia nona ka nui he 2,72 00 eka i loaa mai i na mea haawi Moraki ma ke ano he mau hooilina ne Kelealu i olelo ia.

He kuike ke dala ma ke gula Amerika o na lilo palapala i ka mea e liko aku ai ka aina.

O na mea i kee e ninau ia J. K. Kahookane L@e no ka mea i hoolilo ia aku ai ka Moraki.

WILLIAM A. CAHILL

Mea i Hooliloia aku ai o ka Moraki.

Honolulu Mei 24 1899            its

PAUAHI UI MA DAWSON

 

HE MAU HANERI I HOONELE IA ME NA HOME

 

He mau Wahine Ona ke kumu i hoea mai ai o keia Poino

 

Vitoria B. C. Mei 21. O ka pauahi nui nana i pulumi ae he ekolu hapaha o Dawson ke kapitala o Kolonadaika ma ka la 26 o Aperila he nanaina ku kona i ka weliweli a me ka waiohia. O Tokals ke kalaiwa kaa makai i ukah mai i na kanaka kaahele L. F. Hume a me Thomas P. Reilly i lawe mai i ka nuhou a hiki i Benett me ka manao ana e kuai aku i keia nuhou ua olelo ae oia ua hoike pono ole ia ke wehewehe. Maloko o ka manawa pokole loa mahope iho o ka ike ia ana o ke ahi o na hale e ku ana ma kae wai mai ke alanui Alo a hiki i ke alanui Elua he moepuu ia na ke ahi me na alelo ana ole e pii ana iluna o ka lewa a hoomalamalama aku la i na kuahiwi i uhi ia i ka hau me he la ua poha ae he luapele iwaena o ke  kulanakauhale. O keia wahi a ke ahi i puka ae la aia iwae@ o ke kulanakauhale a malo o o na hora pokole wale no mahope iho o ka hoomaka ana o ke ahi he hookahi haneri me umikumamakahi hale kalepa a pela wale aku i hamu ia ae e ke ahi me ka hoolilo pu ia i mau puu lehu.

O ke kumu i hoea mai ai o keia ahi ua loke no ia me na ani i ike ia mamua aku nei maloko o ke kapitala o Yukon oia hoi ke pahu ana o kekahi ipukukui aila mahu maloko o kekahi hale lealea ma kahi kokoke i ka hale neke wahi  a Tokals ua ulu ae he hakaka mawaena o kekahi mau wahine ona a ma na aumeume ana ua haule aku la ka ipukukui iluna o ka papahele a mamua ae o ko laua hoomaopopo ana ae i ka poino ua hoopiha ia ae la oloko o ka hale me ke ahi. Ua holo aku he eha mau kanaka @na a me kekahi mau wahine he lehulehu wale a he elua nae o lakou i a ia ka lole.

Mamuli o ka hoike koke ia ole ana aku i ka oihana kinaiahi a me ka ikaika o ka makani ua hiki ole i ka oihana kinaiahi ke hoopio aku i ke ahi oiai ke ahi e hamu ana mao a maanei o ke kulanakauhale. Ua puhee mai na kane a me na wahine iw@ho o ko lakou m@u homo iloko o ko lakou mau aahu mo@p@ me ka maopopo ole o ka lakou mea e haua@. Ua manaoia o ka nui o@ waiwai i poino he $4,000,000 a he $1,000,000 oia nuiua he mau dala pepa a me gula o na ha@ ha@

Canadiana.

O na wahine i hina ai ke kukui a me na poe e ae oloko o ka hale ua pau aku lakou i ka ho@u ia. Ua manaoia e hookau ia aku ani keka hi hoopai koikoi loa maluna o la kou.

 

HOOMAU IA NO KE KAUA

 

HOONIONI MAU NA KIPI I NA AMERIKA

 

Poino Like no na Aoao Elua

 

Manila Mei 24. O na Kenerala MacAthur a me Funston me na regimana Kansas a me Montana a me ka batari Uta ua hoo@ehu aku lakou he 800 kipi e noho ana iloko o na auwaha ma ke alahao mawaho aku o San Fernando kokoke i Santa Arita. Ua ki koke ia mai na kiu Amerika mailoko mai o na auwaha me ka maopopo mua ole a emi hope aku la. Ua loheia aku na kipu ana ma San Fernando a ia wa koke no i hoakoakoa ae ai o Kenerala MacArthur i kona mau pualikoa a maki koke aku la mahope no kahi o kona mau kiu.

O ka reginama Montana ma ka hema o na auwaha ma ka regimana Kansas ma ka akau ua alakai aku o Kenerala Funston i kona mau puali me ka awiwi nui. O ka nui o na poino ma ka aoao o na enemi he mahuahua me ka hopu pio ia ana he lehulehu wale ua hoikeia mai he iwakalua Amerika i hoehaia.

Manila Mei 24 6:25 p. m. Heolua puali o ka regimana Ekolu a me ka puali o ka Iwakalua kumamalua no ka mahele o na koa kiai hope o Kenerala Lawton e hoi mai ana n oBalinag mai San Miguel e kiai ana i kekahi puali hoailona e ohi ana i na uwea i hoomoeia ma ka huakai a Kenerala Lawton ua loaa aku ia lakou na kipi ua lawe hou ae i ko lakou kulana maloko o ka aina me ka hhawi ana mai i kekahi kaua hahana mai ke ao a hiki i ka po ana. Aka na lanakila no nae o Amerika.

He hookahi Amerika i make a me Umi-kumamaha i hoeha ia. Ua hopuia e lakou he iwakalua kipi a me kanakolu raifela. Aia na kipi ke hoi mai la mahope o Kenerala Lawton no loko o ka aina.

Ua hoike ia ae i keia la he hlima kanaka aole hoi he hookahi i piholo mailuna aku a kekahi lana i piha me na koa o ka regimana Umi-kumamaha ma ke muliwai Paisig.

Manila Mei 24. Ua unuhi mei la o Kenerala Lawton i kona mau puali a pau n oMalolo. O kona make ana mai no Manila i kela wa he hoike ana mai ia no kona hoopau ana i ke kana mamuli o ka hoea ana mai o ke kaua.

Ua olelo la ae ua hoolala ae o Kenerala Otis no ka malama ana i na muliwai ma ka hoohana ana me ua mokukana.

Ua hoike mai o Kenerala Lawton aole he maikai o l amalama ia ana o na luina o ka mokukana Iokotaona o na @ipi.