Ke Aloha Aina, Volume V, Number 29, 22 July 1899 — Page 7

Page PDF (823.18 KB)

This text was transcribed by:  Joyce Yoshimoto
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

POAONO, IULAI 22, 1899        7

HE KAAO KAILI PUUWAI

---:NO KA:---

UI MINEWA.

---:A ME NA:---

Kaikunane Eiwa

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

Kakauia no KE ALOHA AINA

   Ma keia wahi i hooki iho ai ka elemakule i kona leo, a ia wa no hoi i kupinai koke ae ai ka lewa me na leo hooho piha inaina o na kauwa i ka i ana ae, penei:

   O kou makemake e ko makou haku oia ke hana ia, he mea oiaio, o ke alahele wale no ia e loaa ai ia kakou ka lanakila, oia hoi, ke puhi ana aku i ka waha o ke ana i ke ahi, a i ka wa e oili mai ai o ka iole mai kona poopoo mai, ua hiki loa ia kakou ke hopu aku iaia a uhaehae liilii ae iloko o ka imo ana a ka maka.

   Ano, e ko makou haku, e pane mai, e hele aku anei makou a ohi mai i na lala laau maloo, no ka hoa ana aku mawaho pono o ke ana i kekahi puu ahi nui, nona ke kiekie o na alelo ana ole o ke ahi e pii ai i ka lewa he mau tausani kapuai ke kiekie?

   Me na maka aloha no kana mau kauwa, huli mai la oia a pane mai la me ka leo olu waipahe:

   E kuu mau kauwa, a hana aku e like me ka oukou i ike ai he pono, a o ka’u wale no e iini nui nei, oia no ka make ana o kela aea haukae a hoekepue mai la maloko o ke ana.

   He mea oiaio, mahope koke iho o ka hoopau ana ae o ka e’emakule i kana kamailio ana, oia koke no ka wa i haalele iho ai o kekahi hapa na kauwa uena ka huina o kanalima i ko lakou haku, a hele aku la e hoiliili i na lala laau maloo no ka hooko ana aku i ka makemake o ka elemakule, a o kekahi hapa hoi i koe he kanalima, aia lakou ke kiai makaala no ka oili mai o ko lakou enemi mailoko mai o ka waha o ke ana.

   Maanei e kapae iki ae paha kaua e ka mea heluhelu i ka uhaiaholo ana aku mahope o na kauwa puuwai lokoino e imi la i kahi e paino ai ke ola o ke koa opio Boliona, a e hahu ae hoi kaua a nana aku iaia a me kona kokoolua ka elemakule Sinora.

   I keia wa no i huli mai ai ka elemakule me na helehelena i hoopiha ia me ke kaumaha, a me ka leo o ka mea i uluhia me kekahi haawina weliweli, pane mai la oia me leo o ke kaumaha:

   E Boliona kuu hoaloha maikai, aole kakou e pakele ana ke noho loihi ma keia wahi, ina e hooko io ana na k@uwa i ko lakou manao, no ka mea, e piha mai ana oloko nei o ke ana i ka uwahi e hiki pono ole ai ia kakou ke hanu, a oia auanei ko kakou hopena.  Nolaila, e pane mai i keia wa ano, heaha ka kaua hana pono e hana aku ai i wahi no ko kakou mau ala e palekana ai?

   Aole he leo i pae koke mai na lehelehe mai o Boliona, aka, o na helehelena kaumaha nae ke ikeia aku ana e hekau ana maluna ona, a e kona mau maka hoi e haka ia maluna o ka hokua.

    A no kekahi manawa kona noho hamau ana, aia hoi, aea ae la kona poo iluna, a pane mai la me ka leo o ka mea i piha me ka ehaeha i ka i ana mai:

   O, e kuu hoaloha oiaio, Sinora aole loa he hiki ia’u ke pane aku i, kau ninau.  He mea oiaio, e poino ana kakou maloko o keia ana, no ka mea, aole loa au e ae e haalele i keia wahi no ka hookuua ana aku i ka’u mea i aloha ai e make iloko o ka poholima o ko kaua mau enemi.  Nou o kuu hoaloha maikai e hookuu aku ana au ia oe me ka manao ma kai e imi aku oe i kahi e pakele ai kou ola.  E hoolohe i keia leo uwalo no kou ola, oiai, aole e hiki ia’u ke hapai i ka’u aloha ma kekahi lima, a e paio hoi ma kahi lima. 

   Na keia mau huaolelo walohia i poha mai la mai na lehelehe mai o Boliona, i hoopiha mai i ko ka ele makule Sinora puuwai me ke aloha i kona hoaloha opio, a loheia aku la hoi kona leo i ka pae ana mai:

   E kuu Boliona maikai, ke koa wiwo ole a’u i ike ole ai i kona lua, aole, aole loa au e haalele ia oe, aka ma kou aoao mau au i na wa a pau a na ka make wale no e hookaawale ae i ko kaua pili aloha ana.  He hookahi hana pono wale no ia kaua i keia wa ano, oia no ka huli ana i alahele no kakou e puka aku ai iwaho me ka hakalia ole.

   Me na hiohiona li-o i huli mai ai ke koa opio a pane mai la me ka leo nui, i ka pane ana mai:

   E ka elemakule ahonui, ua hoopiha mai oe i ko’u puuwai me ka hauoli, mamuli o kou hoike maopopo ana mai la i keia wa o ke kupilikii, aole oe e haalele mai ana ia’u, a pela pu hoi me ka opuu makamae au i hoopakele mai ai mai aa lima o kuu enemi i makawelawela loa ai, oia hoi kela elemakule lapuwale nana i kaili aku i ka’u mea i aloha ai mahope o ka lanakila ana o kona mau kanaka maluna o’u.  No ke alahele au i manao ai malaila kakou e pakele ai mahea aku ia?

   Ma kekahi alahe’e huna e waiho nei maloko o ke ana, he al@hele ke ia a’u i lohe mai ko’u mau la opio mai, aka, aole nae au i ike iaia.  Oiai, ke hoomaopopo nei au e poino no ko kakou mau ola, ina kakou e oili aku mawaho o keia ana.  O keia ala huna, a’u e hoike aku nei ia oe, ua hoike ia mai, aia no ia ma ke kuono akau o ke ana, a ua huna ia hoi mai ka ike ana aku a na kino kanaka, mamuli o kekahi pohaku nui e waiho ana mamua o kona alo.

   Aole au i maopopo he alahele io paha keia, kaao ia mai ia’u, aka, aole nae he hewa o ko kaua huli pono ana aku i ka oiaio, no ka mea eia kakou ma ka waha o ka lua kupapau, wahi a Sinora i panai hou mai ai me ka leo pupuahulu.

   I keia hookuu ana iho o ka leo o ka elemakule Sinora, oia no ka wa i huli hou mai ai na maka o ke koa opio maluna o ka elemakulo, a me ka leo pihoihoi i awili pu ia hoi me ka ehaeha, loheia aku la oia i ka puana ana mai:

   E hele aku e kuu Sinora ahonui, a imi aku i keia ala huna au i lohe ai me ka hoohakalia ole, oiai, eia kakou ua kokoke loa i ko kakou hopena, no’u hoi e ku kiai au ma ka waha o ke ana nei no ke kue ana aku i na enemi i ko lakou komo ana mai iloko o keia wahi.

   Ma keia wahi i hooki iho ai ua Boliona nei i kona leo, no ka mea ua ike maopopo aku la oia i na kanaka kauwa a ka elemakule puuwa eleele e auamo mai ana i na pauku wahie maluna o ko lakou mau ki poohiwi a me ka nee pololei mai hoi no ka waha o ke ana me ka puahi nui.

   He mea oiaio, iloko o keia mau minute, ua hoopuanuanu ia ae la ka puuwai o ka kaua Boliona, no keia hopena weliweli e halawai mai ana me lakou.  No Sinora hoi, aole oia i hoohakalia hou iho malaila, aka, ua huli koke aku la oia a hele e huli pono i ka oiaio o na mea i hoikeia mai iaia i kona mau la opio.

   I keia wa o ka elemakule Sinora i nalowale aku ai no loko o ka pouli, aia na maka o ke koa opio Boliona ke nana la i na hana lokoino a na enemi e ake nei e ako ae i ka hanu makamue o ka kaua mau aloha.

   I ka hiki pono ana mai o ua mau kauwa la ma ka waha o ke ana, ua ikeia aku la lakou i ka hookuu ana iho i ka lakou mau haawe kaumaha e auamo ana, me ka hoakoakoa pu ae hoi i ka lakou mau apanapana wahie i lawe mai ai i aahi hookahi, a he oiaio, ua paniku ia ae la aa waha o ke ana e ke kiekie o keia puu wahie, a la wa no ho, ua lohe maopopo aku ia oia i ka leo lokoino o ka elemakule i ke kauoha ana ae i kana mau kauwa penei:

   E a’u mau kai wa, ua @@lopono ka oukou hana i hooko aku la, a he hookahi wala no haua i koe, oia ka ho-a ana aku i kela puu wahia i ke ia wa ano.  E hooko koke aku a mai hoohakalia hou aku i manawa no ko kakou enemi e ola ai maluna o keia ilihonua.

   I ka hooki ana iho o ka leo o ua elemakule la, oia no ka wa i puai koke ae ai ka lewa me ka leo ahiu o na kauwa e hu@@ ana kekahi, e hoiliili ana kekahi, me ke kuui pu ana aku i ka puu wakie i ka lakou mau lama kukui e paa ana.

   A iloko o ka manawa pokole loa, aia hoi, ua hoomaka ae la ke ahi e hamu i ua ahua wahie la me ka weliweli nui, a o ka uwahi kenakena i oili mai mailoko mai ona, ua hoomaka aku la ia e komo iloko o ke ana.

 

HE NUI NA INEA O KA IKE ANA IA PELE.

   Ma ka hoike a na poe i hoi mai nei i ke kulanakauhale nei, a i pii aku hoi iluna o ka piko o Mauna Loa, no ke ake ana e ike pono ia Madame Pele, he nui na inea a lakou i alo ai, ua ike kekahi poe, a o kekahi poe aole i ike i ke ahi a ka wahine hookalakupua.

   Ma ka hoike a Davey, he haole paikii no keia kulanakauhale, he umikumamalima hora ana i kuoe wawae ai maika pii ana mai ka lua pele a kahi a ko lakou lio e ku ana ma ka piko o Mauna Loa, a no 20 hora ko lakou noho ana me ka nele i ka wai.  He elua mau haole oloko o ko lakou huakai i ano opulepule, mamuli o ka nele i ka wai.  He nui na popilikia a keia huakai i alo ai.  O luna o ka piko o ka mauna he anu, a o ka lua hoi he wela loa, e hiki pono ole ai i kekahi kino kana ka he hoomanawanui.

   He elua mau paa kamaa e hoike ike ia nei ma ka puka aniaui o kona hale paikii, ua paa kamaa ana i komo ai mawaena o ka piko o Mauna Loa a me ka lua o Mokuaweoweo a ua lawa na hiohiona e kau ana maluna o laua no ka loike oiaio ana mai i na ehaeha o kona alahele.  Ua pau laua a elua i ka nahaehae mai na pohaku aa pele e wanaoa ana.  Ua olelo ae o Davey, aole oia e hoao hou aku ana e hele ma keia huakai. 

   Ua olelo ae o Mr. Buck, aole oia e ae ana e pii no ilina o ka piko o Mauna Loa, ina no e haawi ia ana he $10,000.  O kekani ke a o na haole i ike i na inea o keia huakai.

   O kekahi poe wa@ae haole i pii aku ua uwe maoli kekahi poe o la koo, mamuli o ka nui o ka luhi, me ka ia e ole i ka pele.

 

EGAN DRY GOODS COMPANY.

ALANUI PAPU.

HE KUAI KUIKAWA NUI NO KEIA PULE

Na kalakoa maikai loa 22 i-a i ke $1.00.

Na Kalakoa Bolu Indigo 11 i-a i ke $1.00.

Na Percale Farani II i-a i ke $1.00.

Na Aahu o na Lede 75 keneta.

Na Kakini Keokeo 2 paa i ke 25 keneta.

Na Lola Aahu o na Kane.

Na Kakini Eleele paa o na Kane 10 o ka paa.

Na Kakini i hana noeau ia 2 paa i ke 25 keneta.

Na Paleili Balbbriggan 75 keneta.

   Eia makou ke kuai hoemi loa nei i na waiwai o ko makou halekuai me ka nana ole i na poho, nolaila, e kipa mai mai hopohopo, a e ike ia no penei kekahi mau kumukuai:

                       EGAN DRY GOODS CO.

HONOLULU.                         ALANUI PAPU.

 

Nuhou Kuloko.

   E alawa ae i ka hoolaha a ka Hui Kuai Lole Hawaii e puka aku nei.

   Eia ke lohe ia mai nei e holo aku ana ka mokuahi Columebia i Kapalakiko e hoomaemae ai:  aole hoi i Hongkong.

   Ua hala hou aku no Hilo, ma ke ahiahi Poalua nei, ka mokuahi Kalaudina, me ke koena o na ohua a ke Kinau i haalele iho ai.

   Ua hoopuka ae ka Aha Koronero i ke kumu i make ai o David Sherman, oia hoi, ua halawai oia me kona make, mamuli o kekahi ulia.

   He Pake kai hoopai ia ae e Lunakanawai Pere no ka hoowahawaha i ka aha he 15 la hoopaahao.  Nui mai nei ka hoi na hoowahawaha aha i keia mau ia.

   Ua hala aku la no Samoa ma ka po Poakolu nei, maluna o ka mokuahi Mariposa, o Bihopa Wilisi me ka wahine.  E hala ana ia lana he mau la loihi malaila.

   He lono kai loaa mai nei ma Puna mai, o ka loko wai wela i ike ia ma kahi kokoke i Kapoho, ua hooi loa ia ae kona wela i keia wa e hiki ole ai i ke kanaka ke auau maloko ona.

  O kekahi lono i loaa mai maluna o ka Malulani, i telepona ia mai mamua o kona haalele ana aku ia Kau, ua uni ia aku la e ka pele kekahi hapa o ka aina hanai holoholona o Humuula, aka, mak ke Kinau no e loaa mai ai no lono oiaio.

   Ua hoopai ia o Mokuula no ke apuka he hookahi makahiki ma ka h@@a oolea, he lala oia no papa alanui.  Ua ohi aku ola he mau laka ma kahi o Alani a me Robikana me ke kau aku i ka inoa o ka Lina Alanui Nui Kame@i.

   Ua hoea mai nei i ke kakahiaka Poaha, ka mokuahi lawe holoholona Conemaugh, he awalu la holo mai Kapalakiko mai ma ke alahele e helo ana no Manila.  E lawe ana oia he 273 lio no ka pualikoa kau lio Eha o uoha la malaila, e malamala ana lakou e hookahi lulanela a me SS ko@.