Ke Aloha Aina, Volume V, Number 32, 12 August 1899 — Page 4

Page PDF (765.62 KB)

This text was transcribed by:  Alexander Ko
This work is dedicated to:  Ruth and Emily

KE ALOHA AINA

 

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

 

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU. . . . AUG. 12, 1899.

 

KA LA HOOHUI AINA.

O keia Poaono, ka la 12 o keia mahina, oia ko kakou la i hoohui ia ai me Amerika, ka makua o ka pakaha a me ka lima nui o ka hao wale.  He la nui ia no ka poai o ua poe naau eleele, ka poe hoi no lakou na manao haakei e keha nei me ka hauoli, o ko lakou la ia i hoohanau hou ia ai malalo o ka aina a lakou i noi hoomano ai, e kii mai a lawe aku ia kakou e noho pio no ka manawa a kakou i maopopo ole ai pehea la ka loihi o, ko lakou noho hoomalu ana elike me keia ke ano.

            He oiaio, o keia la i hoea mai la, oia ka piha pono ana o hookahi makahiki o ko kakou @oho ana malalo o na kahakahana huikau o na hoku o ka hae lahui o Amerika, ka aina a makou e olelo nei i keia la, aole oia he hom@ no ka lanakila a me ka aina @ ke kuokoa.  Ke ike ia aku nei na hoonohonoho bana ana a na poe i hauoli ko lakou mau puuwai, ka poe hoi na lakou i uumi i ka welo haaheo ana o ka hae nani o Hawaii, ka puu oioina hoi o ka Moana Pakipika nei.

            Ho aha hulahula  nui kai malama ia i ka ponei ma @@ paia o @olani Hale, ka@i hoi nona ka inoa hou e o nei i keia la, ka Hale Mana Hooko, i ka po mamu@iho o na la ala, a me he mea la, e unu ia ae ana na poe unu nehi @ole a pau oloko o ua poai la e lealea a e hauoli no lakou iho, malalo o ko lakou mau manao haakei, ua ko ko lakou ma kemake a ua haule pio hoi kakou malalo o lakou.  Naiaila keia mau hooho e ana o na leo, me ka hoikeike e ana ae, e malamaia ka po lea o Halalii, me na kumebala walaau a me na keleawe kanikani.

            Ke hoike aku nei makou me ka naau i hoopiha ia me ka luuluu, o ko kakou la ia i hoopihaia me ka ehaeha, ka la o ka lilo ana o ko kakou noho kuokoa ana, mai ia kakou aku, a eia kakou ke noho nei me he poe kuewa la mai na aina e mai, a o ka kakou hana pono wale no, o ka nonoi haahaa aku i ka Mea nona ko kakou ola ana, e hoonalowale loa aku i ka ho@mau ia ana o ko kakou noho pio ana elike me keia a kakou e ikemaka nei, a e loaa hou ia kakou ke kuokoa no ka wa mau loa.

            E hookuu aku i na iliohae e hauoli no lakou iho, a e mahelehele ana i na waiwai pio a lakou i pakaha ai, me ko lakou mau manao kuhihewa, e mau loa aku ana ko lakou noho lanakila ana pela.  Oiai, aia he hoololi ana o na manawa e hiki ai ke hoopalupalu ia na manao haakei o ka uilani, a e kukuli ai hoi na kuli me na leo mi@i no ka hewa o na hana ino i hookau ia maluna o na poe hala ole.  E hoea awiwi mai na hoololi manawa, ka makou e upu aku nei.

 

IMUA E HAWAII OPIO.

            O ka lawelawe ana o kekahi Hawaii Ponoii i kekahi keenina hana e pale aku ai i ke komo ana mai o ka hune a me ka nele e hoopunana maloko o kona home, oia kekahi hana naauao a kaulana, e hiki ai ke mahalo ia aku, mai na lehelehe aku o kona mau hoaloha ponoi a me ka lehulehu holookoa i haawi mai i na puili pumehana o ka holomua ma na hana ana i lawelawe ai, a nona hoi @a@ manao hilinai i p@pahi ia aku mamuli o ka holopono o kana mau hoohana ana.

            Eia he nui a lehulehu wale o na Hawaii Ponoi e laweiawe nei i na hana like ole maloko o na kaiaulu o ko kakou Paeaina nei, ma na oihana mahiai, lawaia, kalepa o na ano like ole, i mea e loaa ai ke poohina o Keomolewa, ke kuleana e noho mau ai ka ai, ka i’a a me na pono a pau o keia noho kino ana, elike me ke ulakolako e loaa nei i kekahi poe e noho mai nei a i lawelawe ponoi hoi me ko lakou mau lima, me ka nana ole i na kuia e alai mai ana mamua o ko lakou alahele, a no ia poe hoi na kuleana e hiki ke apono ia aku e ka leulehu.

            Eia no hoi maloko o ke kulanakauhale nei o Honolulu kekahi Hawaii opio e hook@le nei i kekahi hana ponoi uona iho, oia hoi o George K. Kaia, kekahi o ko makou makamaka o ka poai hoonoho hua kepau, a i kukulu ae nei hoi i ka oi@ana hoolaha bu@e moolelo Hawaii, nona ka inoa e kau @@ ma kona poo, “Ka La o Hawaii,” ne inoa e hiki ole ai ke huna ia ae malalo o ke po’i.  Eia oia i ka elua e kona mau makahiki o ke ku ana malalo o keia oihana hoolaha buke, a ua holo mama aku noi kona ike ia mai, ma na kihi eha o keia Paeaina, mamuli o kona alo hookahi ana iloko o ke ehuehu, @o ka pono o ka poe i komo iloko o lakou @a manao bo@nanea like @le o ke au o ka manawa.

            Ua hoike mai oia ia makou, e hoonui ae ana oia i ke kino o ua milimili la ana, a  i ke 48 aoao heluhelu, he pomaikai@hoi e makana ia aku aua no na poe e lawe ana i ke kino o kana buke hoonanea, a he kumu alakai no@ no ka poe e noho aie ole nei iaia, oia ko lakou makamaka, a o lakou noi kona mau hoaloha, a no lakou hoi ia pomaikai aua e m@nawalea n@i, a no ka poe hookananuha a hoopauha pu hoi, e nele ana no lakou me na haawina o ka pomaikai no ia mahele o ka na auao.

            Nolaila, e ku’i ka mama e ka hoaloha, e nee ia imua i loaa ka pahu @@pu o ka lanakila, a i maalo hope ae hoi ua wahi olelo hoopauha a Kapena mahope o ka boe bele, kela olelo naua @ bookomo mau ia kakou iloko o @a ulia pakalaki o ka manawa, a @ @ai hoi elike me na palapu ahi i pili ma kou kino.  O ko wakou manaolana, e holopono na hana a na Hawaii Ponoi a pau e lawelawe ai.

 

            Nakai @ ka na@o Pakipika ka hana aupuni kahi i boon@nea ai i na m@i hi@@ i hala aku la meluna @ ka makua@i Kin@, ma ka@@ Poalua nei.

 

POINO IO PAHA AUANEI NA MAHIKO.

            Ma ko makou pepa o ka Poakahi nei, ua hoike aku makou i ka hana a ke aupuni o Iapana maluna o kona Iahuikanaka, @malalo o ka oihana ohi a lawe mai i na kanaka’o ka aina, no ka pono o ko kakou mau mahiko ma Hawaii nei, ke kahua hana hoi i loaa nui ai ka pomaikai i ko kaiou poe ulakolako a piba kuonoono o keia mau la e nee nei, ka poe hoi e noho mai nei ilo@o o na hale aniani me na kauwa hana he lehulehu wale, ka poe noi a makou e olelo nei, ua like lakou i keia la me na alii banau o ka aina, ka ai ono o ka puu.

            O ka h@ea ana mai o keia lono hoohikilele hauli maluna mai o kekahi mokuahi halihali ohua a ukana mai lapana mai, he kumu ia nana e a’o aku i na poe i puni iho nei malalo o na hana hoopukapuka mahele a kekahi poe Hawaii i @i@ a ka umiumi, mala@@ o na hana hoonuinui a ka poe ona mahiko, a no lakou hoi na leo mihi e @alu @ei ma kuono, ina io e hoea mai ana na hooko ana o ka manawa, elike me keia a @apana e no@o mai la ma ka makaha o ka hana hoopae limahana, a kinai i kela puka nui e kaheawai nei kona lahui i ka hele ana mai i keia aina, malalo o ke ano, he poe hookauwa kuapaa na na poe kan ko ma Hawaii nei, ka poe hoi e hahai nei i keia ano hana elike me ko na mokuaina hema o Amerika Huipuia i hana ai maluna o ka lahui Paele.

            Eia na maka o ua poe la ke kiei a halo nei mao a@maauei, me ko lakou ake mau a@a e hoololi i kahi a lakou e kii ai i mau limahana no ka hoopiha ana i na mahiko, a uolaila, ua ike kakou, ua @@ea mai he poe limah@na No@ewai, Auseturia, Pukiki, aka, aole, @ae i hoea aku ko lakou heluna i ka @@panui o na paaha@a Asia maluna o ka l@po o @ko Hawaii Paeaina, ka poe hoi, hookahi o lakau manao, hookahi hana, a pela aku i mea a pono ai ko lakou noho ana ma ka aioa o ka hookaowa kuapaa, i hoopunaua a hoopulapula @a e ua @a@u mahiko, ka poe no lakou na hale nui pohaku e ku mai nei mama@a o ko kakou mau alo.

            E@ke me ka makou i hoike mua a@@ ai, e lilo ana na olelo hoike k@l@ kahunapule Iudaio M. S. Levy, i hoolaha ai maloko o ka Examiner, kekahi nu@@pa @awe nui ia ma na wahi a pau o ka ao nei, i mea hoomalamalama i na poo @upuni no lakou na kanaka @ noho hana n@@ ma keia aina, a pela makou i ik@ ik@ ai, eia @ @@lia na @la mai la e ku@ i @@ i@ hana malalo o @@@@ @uikali me Hawaii nei, e pane ana me ke oolea, i na Poo Aupuni o Amerika ma Wasinetona, a i hoolaha ia ae hoi maloko o ka nupepa La o Nu loka, e pili ana no ka ma@@@ kupono ole ia o kona poe oiwi ma na mea ai ke kumu hoi e loaa ai ka ikaika i ke kanaka.

            Eia keia aupuni ke ala mai nei e kue i ka hana hooluhi wale ia o kona mau kanaka ma ke ano i ku ole i kona makemake, a ke hoomau o Hawaii ma o Amerika la i ka hoopaakiki ana malalo o keia ano hana, alaila, e hoopau mai ana oia i ka noho ana malalo o kona kuikahi, oiai no nae kona Kanikela e noho ana ma Hawaii nei, he lala no ia hana no k pono o kona pakeke ponoi, aole hoi no ka pono o ke aupuni ana e noho hanohano nei malalo o ka ha@ o kona aina hanau.

            O ke ala ana mai nei a kaakaa na maka a me na puniu o na Poo Aupuni o na aina nui, eia o Hawali uuku ke lilo nei i makuakane a makuahine no ka noho ana @ookauwa kuapa, na lilo ia he me@ hoehaeha loa i ko lakou manao, a o ka hana pono wale no ma ko lakou aoao, oi oo ole ia hana ino iloko o keia a@ malamalama o ka naauao, oia ka omuo e i ka maka o ka wa@ke oi opiopio elike me lapana e hana mai la i keia la, Italia a pela pu mai ana paha me Kina, maloko o keia hana, ka mea’ hoi a makou i olelo ae n@i, Poino io pa’ua ananei na poe mahiko o Hawaii nei, ke hoomaloo ia mai la ke kumuwai e hiki ai na hana hoonui loaa oloko o ko lakoou mau eke.

 

KA HOPENA O KA INAINA.

            Eia ma ka Haiewai e paa nei o Ai, he, kanaka Hawaii, no @a hoeha ana i kana wahine, ma kahi kokoke i ka luawai o Makiki, @a ka wauaao L@ P@l@nei, A oiai, aole he mea e ae ma ko laua wahi, i@ke pono i ko Ai hoeha ana i kana wahine, aka, ua koho @a no nae nana no i hana i keia mau hana @ouwale maluna o kana @ hi@e.  No ka mea, i kka @a i poha ai o ka i@@ kahea kokua @ ka wahine, u@ haolo aku o Jo@ L@@le, he mea e u@ho kok@ a@a @@laila, a lo@@ aku i@ iaia ka wahine e wa@ho w@@i@ @@@ @@ hook@@@@l@ i@ @@u o @i e kekahi mau k@@@@@ @ @il@ mai la @ia @ @@l@p @a i ka Hale@ai, ma ka hoea ana aku u @ @a makai @a hoomao@opoia ih@ la @@ @u@onukonu na pal@p@ i @@a i ka wahine me ka h@lahel@ua u@ l@@@ kok@ ia aku ia oia @o ka Hal@mai M@i@ahine, a o kana ka@@ h@i @@@ @@ Hal@@@@ @@ @@@@@@@ @ le @ @@@@@@ @@ @@@@ mai h@ o h@@kah@ @@l@, oia @a ku@@@ku@u @@@ @@ palapa @ @ol@@ i ka m@@ i @@@@@ ia.

 

HALE HOOLAKO “KA HUB.”

Kumukuai Haahaa ke Rula Nei.

Ua loaa mai la he heluna nui o na Lole Aahu o na Kamalii a me na Kanaka Opio.

 

Na Paalole Serge Bolu o na Kane,

I hana ia mai na Lole Huluhulu maikai loa, a i hanaia e like m@ na paikini hou.  He @ani keia mau aahu i kupono loa no na La Pule.  O ka waiwaii o keia mau paa l@le ma kahi no ia o $15.00 ma ke kuai nui ana.  E loaa no ma KA HUB kumukuai he . . . .  . . . . . . . . . .  . . . . . $7.50.

 

            Ma ka Auseteralia ua loaa m@i la he 100 kakini Lole Wawae Ka malii Ekekei, mai ka 25 keneta a p@i aku.

            100 Kakini Lakeke Kamalii mai ka 25 keneta a pii aku.

 

J.S. SPITZER.

ALANUI HOTELE KOKOKE I KE ALANUI PAPU.