Ke Aloha Aina, Volume V, Number 35, 2 September 1899 — Page 4

Page PDF (885.38 KB)

This text was transcribed by:  Naomi Ajello
This work is dedicated to:  to my Hawaii Hamachi Ohana

KE ALOHA AINA, POCONO,  SEPATEMABA 2, 1899.

______________________________________________________________________________

NA APANA AINA O OLAA

_______

HOOPANEE IA KO LAKOU KUAI KUDALA ANA.

________

Mamuli o ka Mopopo Ole o ke Kuleana o ke Aupuni Hawaii

_______

   Ua hoopuka ia ae nei maloko o ka nupepa Hoku o ka Pocono nei, Augate 26, he hoolaha pili aupuni e hoopanee ana i ke kauai kudala ia an aku o ua paha aina hou o Olaa i manao ia ma ka ia 2 o Sepatemaba e hoolilo ia aku ana ma ka Hale Hookolokolo o Hilo ia ka mea koho kiekie, a hiki i ka la 4 o November, ina he mana io ko ka Repubalika Hawaii e hana aku ai pela.

   Ua hoomaopopo ia o ked kumu o keia hoopanee ia mamuli no ia o ke kulana maopopo ole o na aina aupuni i keia wa a me ka hoopa i loaa mai nei i ke aupuni Hawaii o ka hoonee mua ana aku i na hana ma Olaa aole loa ia e kulike me ke kanawai.  Ua lilo keia he kumuhana i paio nui ia ma Hilo no kekahi mau la i kaahope ae nei.  O keia hoopanee ia ana ku la, he haawi ana au ia i namawa e hooponopono ia ai keia kumuhana.  O ka manao o ke aupuni Hawaii no keia kumuhana e hoounaia aku ana i Wasinetona, a na na luna aupuni o Amerika Huipuia e haawi mai ei ka lakou olelo hooholo i ke kuleana a me ka ole o ka hoolilo ana aku i keia ma@ aina.

   He manaoio ko Paeressssidena Dole a me kona Aka Kuhina, ua uhipu mai ka oleleo hooholo a New land e he kuleana ko ke aupuni Hawaii e hoolilo aku ai i na aina aupuni.  He mea opiaio, ua kue aku keia i ka manao o ka lehulehu me ke komo mai hoi o ke aupuni kuwaena e kue pu.

   Ua makamaia he halawai no ka noonoo aka i keia kumuhana ma ka Poalima nei, a o na ao ana no ka hoopanee aku ,ua hoouna ponoi ia aku ia e Peresidena Dole i ke Keena Aina ma ke kakahiaka Pocono nei.  Ma keia e hoomaopopo ia ai ke kulena ole o ke aupuni Hawaii e hoolilo ia na aina aupuni o Oiaa.

______...______

   Ua hala aku la no Puna paia ala i ka h ala, o J. Kapoe, kekahi o ko makou Luna lawe pepa hoomanawanui.  E ike lihi aku ana paha oia i ke ahi a ka wahine.  Elu @o.

   Eia ke apu nui nei i ka holo hoolanalana i ka hotele o Haleiwa, Waialua, kekahi poe ulakolako o ke kulanakauhale nei.   Hai ia mai ana ia makou, po ka i ke ehukai ua aina la.  Nani io no ka hoi.

______________________________________________________________________________

KO PETIGURU MANAO PONOI.

______

E MIKI LAKOU E PONO AI.

_______

A e Haawi Aku na na Pilipine e Hoomalu ia Lakou iho.

________

   Ua ike iho makou maloko o ka nupepa Kahea o Kapalakiko i kekahi mau olelo a Senatoa Petiguru, o h@hewa ana i ka Amerika mau hana pakaha e  ike ia nei, ma na paemoku Pilipine, aole oia hookkah@ wale no maluna oia kahua, aka, henui a lehulehu aku na kanaka paauao malaila i hoopuka ae i keia hana lapuwale a Amerika Huipuia, oiai, aole na Pilipine i pakaha i ka aina o na Amerika, aka, o na Amerika nae keia e hele aku nei i ko lakou wahi e hoao ai e kaili ae i ko lakou aina aloha malalo o ka mana o na mea kaua a me na pualikoa, a o keia hoi na olelo a Petiguru i hoopuka ai:

   Kikako, Aug. 15.  He mea pono i keia aupuni ke kahea koke aku i na koa a pau maloko oPilipine, me ka mihi aku i ke ao holookoa no ka hewa a kakou i haana ai, alaila, e hoohuli aku i na paemoku i aupuni nona kupu.

   O Senatoa R. F. Petiguru o Dakota Hema, i hoea mai la @ Kikako, ma kona alahele no ka Hikina, mai kona home ma Sioux Falls, ua haawi oia i keia mau olelo ae la ma ke ano o kona manao ponoi ia, o ke alahele hanohano wale no ho ia no keia aupuni e alualu ai ma ka Orient.  Ua olelo hou ae o Senaatoa Petiguru.

   “O keia laua naauao e makailio ia nei, he hoopuaipani wale no ia.  Ua hiki i na kanaka a pau ke malama i ke aupuni elike ka maikai ellike me ka pono i loaa ia lakou, a aole hoi e hiki ia oe ke haawi aku i mea i oi ae ka maikai.”

______________

            MOKU LAWE HOLOHOLONA SIAM.

______

   Ma keia awakea Poalua i hoea mai ai ka moku lawe holoholona Siam he 9 ½ la holo mai Kapalakiko mai.  E lawe ana oia he 328 hoki me 47 lio no Manila.  A maluna ona i laa mai nei na lono ua hala loa aku la no ka moku lawekoa Sidane no Nagaski me ke kipa ole maimaanei, a me he mea la, pela aku ana no me ka St. Paul me ka puali Kaua Lio Ekolu a o ka Puebla, Relief a me ka Leelana@ ua moku i manao ia e kipa mai ana maanei ma ko lakou alahele no Manila.

____...____

   He mau hoouaueue olai kai ikeia ma Hilo a me Oiaa ma kela po Poaka aku nei.

______________________________________________

E HOPU PIO IA AGUINALDO

_________

AOLE E HAAWI IA AKU ANA I WA HOOMAUA.

__________

He 60,000 ka Nui o na Koa Amerika e Hooko Aku ana ia Hana.

_________

   Nu Ioka, Aug. 22.  He lono kuikawa kai loa mai nei i ka nupepa Honua mai ka Hotele Champlain, e olelo ana: Ma o ka oluolu o kekahi luna keikie o ka aha, ua loaa mai i ka mea kaku o ka Honua keia mau olelo i kukaia i keia la e Peresidena Maikjile, Hope Persidena Hobart, Kuhina Kaua Root a me Loio Khina Greiggs.  O ka keehina mua o ka hapa no ka nee an aku ia e hopu pio ia Aguinaldo.

   Ua haawi ia kau na ao ana ia Kenerala Otis, aole e hoonele i ka hoohuli ana i na pohaku a hiki i ka  hoea ana mai i ka hopena.  E hoomau aku ana no o Otis, i ka hoomalu ana i na pualikoa ma Pilipine.

   E aneane ana ma kahi o 70,000 e hoohana ia aku ana ma ka Hikina mmua o ka la 1 o Npvmaba, maluna aku o 60,000 loa e h oea aku ana ilalo ma ia wa.

   Aoie e ae ia aku na kuka maluhia mai ia Aguinaldo, a i ole i kona mau hoa, koe wale no ma ka haewi ooio  koke ana mai i ka mana o Amerika Huipuia.

   Wasinetona, Augate 23.  O ke keena hoolako o ka oihana kaua, e hana nei ma na ano a pau no ka hoouna aku i na pualikoa no Pilipine, ua hoomakaukau iho la i keia mau hoike maluna oia kumuhana.

   O na mku e lawe ana i na regimana mau he umi no Manila, e hoea aku ana ilaila ma ka la 1 o Novemaba;  Warren, Puebla Columbia Cahrles Nelson, Sherman, Belgian King, Hancock, Grant, Tacoma, Sheridan, Glenogl@, Penesilevania, Valencia e me Zealandia.

   O na regimana ne uni i koe iho, a e hoea aku ana ilaiia ma ka mahina o dekemaba, e lawe ia ana lakou e ka Para, Tartar, Ohio. Newport, Indiana, Morgan City, Senator Sidane, St. Paul, Puehia mai Kapalakiko; a o Taomas Logan a me Meade mai Nu Ioka.

______..._______

NO KE KII ANA I MAU LIMAHANA ITALIA.

_____

   E haalele iho ana ma ka Rio Janeiro o ka Poakahi ae nei, o Kuhina Damon no Wasinetona a malaila aku no Italia.  O ka manao nui o keia kuakai a ke Kuhina Waiwai no ka hoao ana no ia e lawe mai i ua limahana Italia i keia mau paemoku e hana ai maloko o na mahiko.  E aha ana iaia he mau mahina ma keia huakai.

______________________________________________

Nuhou Kuwaho.

_____

   Maluna o ka mokuahi Auseteralia i loaa mai ai ia makou he mau h@ o na aina @ a no ka pomaikai o ko makou mau mkamaka heluhelu ke hooupuka aku nei makou me ka awiwi  nui penei:

HOOUKA IA HE KAUA MAWAENA O NA IAPANA ME NA FORMOSA.

   Vitoria. B. C. Aug. 22.  He mau lono kai loaa mai nei i anei i keia ahiahi mai ka mokuahi Kinshiu Maru i haale le aku ia Iokohama me ka la 9 o Augate, e olelo ana, ua malamaia ae he hakaka mawena o ma koa Formosa e huli hoi mai ana mai Arping mai a ne na lapana o ka pa kaua ma Keelung.

   E hoike kai loaa ak i ka nupepa Iapana Advertiser, a olelo ana, he mau hora lehulehu ka hakaka ana o na koa a he nui ma koko i hookah@ ia.  O na lono pololei o ka hoouka kaua, aole i loaa mai, aka, ua hoike mai ka mea kakau, he umi Iapana a me kanakolu kumamakahi Formoosa i make.  He kanaonohale no na kauaka Foromosa i hoohioloia.

AI KE LIULIU LA NO KA HOOHIWAHIWA ANA.

Kapalakiko, Aug. 1.  O ka moku iawekoa Sherman me na pualikoa Kaleponi maluna ona, ua manaeia e  hoea mai ana lakou i ka la 24 o Augate.  Eia ke huhu nei na kanaka no ko lakou hoea mai.  Ke pii mai ae nei ka waihuna i hoahuia no ka hoohauoli ana aku ia lakou.  Ua haawi makana aku ka hui alahao Makeke he $15,000.

POHA KA MA’I BUBONIC MA POTUGALA.

Madarida, Aug. 19.   Ua hoike ia ae ua laweia mai ka maa’i laku bubonic i Oporto, Potugala e kekahi moku i puha me ka raiki mai Inia mai, a he 46 ka nui o na ma’i i hoike ia ae,  O na kauka Sepania ma Oporto, ua telegarapa mai nei, aia ke emi iiho a ka pahola nui ana o ka ma’i.

MAKAUKAU O ENELANI NO KE KAUA

   Derban,Natal, Aug. 24.  O na kanaka no ka papa ekiahi o na koa kokua Beritania e noho ana maanei, ua kauoha ia aku la lakou e noho makaukau no ke komo ana iloko o ko lakou mau regimana.

   Southampton, Enelani Aug. 24. O ka mokuahi Beritania rundel O@, ua haalele iho la oia i keia awa i keia la me kanakolu aliikoa a me 770 koa, a holo aku la no Cape Town.

EF KEIKIALII HENERI.

   Ladana, Aug. 21.  O ka Keikialii Heneri o Perusia, e noho hoomalu la i na aumaokukaua o Geremama ma Asia, e kipa ae ana oia ma Kapalakiko, elike me ka hoike loaa i ka mea kaku o ka Dai@ Mai@ maluna no k oena maku lawahae mahope o koua haalele ana aku ia Kina.  Me he @ la, wahi ana i hoike hou mai ai, e holo loa aku ana oia e ike ia Persidena Maikinile ma Wasinetona i hoouna akuh@ kono iaia.

   Ina he oraio keia mau Iono, ua manao wale ia e kupa mai ana oia ma keia mau kapakai.

MAU TAUSANI I MAKE I KA WI.

   Ladana, Aug. 21.  Ua loaa mai nei i ke Church Missionary society he hoike e olelo ana he 40,000 kanaka i make i ka wi ma ke kapakai hikina o Aferika.

_______..._______

UA HALA!   UA NALO!

______

   E oluolu mai kou ahonui e hookomao iho ma kahi kaawale o kou mau kolamu i keia wahi hunanuna materia o Kona, ua hala i ka Pollikua a Kanehunamoku, he pua, a @ pouhana o ke aloha aina poino ole, a he lala no ka hui aloha aina o Holualua, Kona Akau, oia hoi o J.P. Mioi.

   Ua hala oia ma kela aoao mau o ka honua ma ka@a 24 o Iolai, 1899.  Ua hanau ia oia ma Keahuolu, Kona Akau, ma ka la 24 o Augate, 1834.  Nolaila, ua pha iaia na makahiki ke 65 a me hookahi maina keu o ka ha@u ana aua i na ea huihui o keia oia ana.  He kanak puuwai mamama, he heahea hookippa i na malihini ma kona home, a he kanaka hoopono ma k@na lawelawe hana ana me ke paewaewa ole.  A more wale aku la oia i ka opu oka honua, a ua waiho iho oia ma keia ao he wahine kanemake a me na keiki makua ole ekolu e ola nei a me kona mau pokai kaikaipa.  He makaala mau oia i kana mau ha@a ponoi, oia hoi ka lawaia, mah@ a me kekahi mau hana e ae.  Nolaila, aia makuna o ka wahine kanemake a me na keiki i hounele ia i ka makia ole, ke kaumaha luuluu e noho nei.  Ma Kahuiui kona home aloha a hala wale aku ia oia ma kela no iloko o ka hoomailo ana a ka mali ma kona ki@o aloha.

   Ka pahola aku nei au i keia wahi hoomanao maloko o kou kino lahilahi.  Nolaila, ke waiho aku nei au i ko’u hoomakiaki, imua o na lani a me na keiki elele hua m@ k@ pau ole.

                           P@ Mioi.

Kahului, Maui

______..._______

KA HALEPULE KATOLIKA O KALIHI-WAENA.

_________

   No ke kokoke loa o ka la e k@ ai heie halepule kou, oia ka la 17 o Sepatemaka, @ ke@ea hou @ o Rev. Makua Kelemaneke i a@ hoa hanau a pau loa ma halepule a me ko lakou mau hoaloha pu kakahi, @ akoakoa ma keia Dominik@ Augate 27, hora 3 auina @, ma kahi ao o ka halepuia, i mea a ku@ ai no ka halepuia  me kaua la u k@ ai.  E hele mai a pau loa aole m@ hiki ke @.