Ke Aloha Aina, Volume V, Number 37, 16 September 1899 — Page 5

Page PDF (848.72 KB)

This text was transcribed by:  Noe Kapuni-reynolds
This work is dedicated to:  John kapuni Jr.

KE ALOHA AINA

 

Hawaii, oia auanei ka wa a kakou e ike ai, owai ana la o kakou ka lanakila ana.  A oiai, o na kuai ana o keia ano, ua manao makou, ua lilo i mea mana ole na hoolilo ana oia ano.

 

LETA MAI KALEPONI MAI

            Ua loaa mai he leta i ko makou Puuku mai a Rev. S. L. Desha mai (Kahu o Haili) mamuli o ko makou manao he leta waiwai ia e ike ia e ka lehulehu a me na hoahanau o kona ekalesia.  No laila, ke lawe mai nei makou a hoopuka ma ka nupepa KE ALOHA AINA, no ka pomaikai o na mea a pau, oia keia malalo iho:

Occidental Hotel,

San francisco, Aug. 29, 1899.

Mrs. E. A. Nawahi,

 

Aloha oe;

 

            Eia au ke kakau nei he wahi leta ia oe, a o ka la hope no hoi keia o makou a kau aku i keia ahiahi no “Loko Paakai” ma ka Mokuaina o Uta.

            Ma ka huakai au moana a makou, he makai no ka hapanui o ka manawa, a he mau la inoino no hoi kekahi.  Ua laki no maua o Kauhane i ka loaa ana o ko maua wahi rumi, a o kekahi poe ohua mai Honolulu mai, ua moe iloko o ka rumi aina.

            I ka pae ana mai i Kapalakiko nei, he la nui loa ia no na koa Kaleponi i hoi mai nei mai Manila mai.  Ua lohi loa nae makou, aole i ike i ke kai huakai ana o na koa mai ka uwapo mai a kahi hoolulu o na koa.  Ua luluia e ko Kaleponi poe iho na dala he aneane i ka $60,000, oia na lilo no ka hookipa ana.

            Ua hele a piha na rumi o na Hotele o ke kulanakauhale nei, a mai loaa makou i kahi ole e moe ai, e ole no e lohe ia he poe Hawaii makou, (oiai, o keia no ka Hotele maa i ke kipa mau ia e na poe Hawaii kiekie o kakou)  ua hoka kahi poe i kahi ole e moe ai.  Ua manao ia ma kahi o aneane he 250,000 kanaka mai na apana kuaaina mai o Kaleponi i hele mai no ka hookipa ana i na koa o ko lakou “Mokuaina”, a oia ke kumu i piha loa ai na Hotele o Kapalakiko nei.

            He ekolu nae makou i ko makou rumi, o maua no me Kauhane i ko maua moe, a o Emekona i kona.

            I ka po Poaono, ua kai ma na alanui ma ke ano hookahakaha ma na ano like ole he aneane no paha e 10,000 haole, wahine ma na kaa, he huakai hoohanohano no keia no na koa; a ua hele o Kauhane e nana i na kukui uwila i hoomalamalama ia ai o na alanui, a hoi mai laua me Emekona a olelo mai, ua like na haole me ka “naonao”.  I ka Hotele no makou kahi i noho ai a makaikai aku.  Ia makou maluna o ka moku Alameda, he nui ka poe o Ladana a me Australia i ninau mai no ke ano o ka Lahui Hawaii.  He mau ninau ano naaupo maoli no hoi kekahi, eia kekahi oia mau ninau:

1.       He lahui aikanaka no anei ka lahui Hawaii i ka wa kahiko?

2.       Ke mau nei no anei ka hoomana ana o na kanaka Hawaii i na kii; ahe mau heiau no anei ko na kanaka Hawaii e ku nei i keia wa a e hele nei e hoomana i na akua kahiko o lakou?

3.       He aahu no anei ka hapanui o na kanaka Hawaii i ka lole?

4.       Ua naauao anei lakou ma ka heluhelu a me ke kakau?

5.       He mau halepule no anei ko lakou i kaawale mai ko na haole aku?

6.       Ua pau loa anei ka aina o na kanaka Hawaii i na haole?

7.       Pehea ka manao o na kanaka Hawaii no ka hoohui ia ana o ko lakou aina me Amerika?

8.       He ike no anei na kanaka Hawaii i ka olelo Enelani?

A he mau ninau e ae no kekahi i ninau ia mai, a ua wehewehe aku au imua o lakou, i ke ano a me ke kulana o ke kanaka Hawaii, a ua hoike aku hoi i kona ano naauao, ke ano o ka noho home ana, a me ka noho hoomana ana.  Ua nui ko lakou haohao, a ua olelo mai kekahi haole kakau nupepa kaulana o Ladana penei:

            Ina io pela iho la ke ano a me ke kulana naauao ano noho malie, a makaukau o ka lahui Hawaii, alaila, ua oi loa aku ka Lahui Hawaii mamua o na lahui ano like ma ka Moana Pakipika, a he mea minamina loa ka lawe ia ana o ko lakou kuokoa mai a lakou aku.  O keia paha ke ano nui o ka olelo a na malihini i kuhihewa i ke ano o Hawaii a me kona lahui.

            I ka la Sabati nei, ua hele makou no ka hoomoe ana i ka pohaku kihi o kekahi luakini hou o Kapalakiko nei, a ua noi ia mai au e haiolelo, a ua haiolelo aku no hoi au no ke ano o ka Lahui Hawaii e kukala ia ana e na puoa o na luakini mai Hawaii a Kauai, ua hookahua ia he malamalama Hawaii, a ke ku nei na Hawaii he lahui karistiano imua o ka honua.  Eia nae ka mea mahalo nui o ua poen eni, o ka pahee a nani o ka olelo Hawaii, a ua Emekona i unuhi aku, a na Kauhane hoi i pule ma ka olelo nani o Hawaii ka “pule hookuu.”

            I ka po i ho ua haiolelo hou au i unuhi ia no e Emekona ma ka luakini nui o Kapalakiko nei.  A ua hoopaa ia mai nei no ma ka hoi ana mai mai ka makou huakai mai ka hikina mai.

            Inehinei Poakahi Augate 28, ua haiolelo pu maua me Kauhane imua o na kahunapule o ke kulanakauhale o Kapalakiko nei.  Ua pai aku no hoi paha au i ko’u wahi ia “Hilo i ka Ua Kanilehua,”  a ua hoike pu aku ia lakou i kela halawai hui ma Haili i kela a me keia mahina.  A ua olelo mai kekahi mau kahunapule ia’u, “o Hilo ka oi iloko o ka honua ma ka hiki ana e malama pono ia he halawai me ka holopono e na lahui lehulehu,” a o Hilo ka hikimua no ka wa o ka Milenio.  “Eo no ia Hilo.”

            Ua hui iho nei makou me kekahi poe Hawaii ma keia Hotele a ua launa kamailio pu me lakou.  Ua hui pu au me Mrs. Kaaihelani Campbell, olioli no hoi ka ike ana aku i na hoaloha o ka aina hanau.

            I ka auina la Poakahi nei i ka makaikai makou i ka Hale Kula Nui o Stanford, aia paha a he manawa hou aku e wehewehe hou aku ai no ia kula a me kona mau hale nani.  I keia ahiahi hora 5 p.m. e kau ai makou a holo aku ma ka makou huakai; e kipa ae ana makou e ike ia Omaha, Detroit a me Kikako, e noho iki ana paha he mau la malaila, a hele loa aku no Bosetona ka pahu hopu o ko makou huakai.

            Ma kela halawai ana ka hoi o makou me na kahunapule, ua puka aku no paha kekahi manao no ke kuokoa mau o pa Ekalesia Hawaii.  Ua hoike ia mai e lakou, aole no he wahi manao iki ia, e hoohui i na Ekalesia Hawaii.  Ua hoike ia mai e lakou, aole no he wahi manao iki ia e hoohui i na Ekalesia Hawaii malalo o na Ekalesia Amerika, e launa hoaloha nae ma ke ano he mau hoahanau pu malalo o ka Haku hookahi, “a e imi pu ana i ka mea e pono pu ai ke aupuni o Iesu”  Nolaila, e hoopau loa kakou i keia mau manao no ia mea.

            He nui ka malama o Emekona ia maua me Kauhane, a he ano eleu no ko’u hoa, owau no ko makou mea uwe i ke anu, a o Kauhane, aohe oi ala uwe mai i ke anui, no kona maa no paha i ke anu o Waiohinu.

            Ke liuliu nei kahi ukana.  Aloha a nui i ko ka hale oa.

            Owau no me ke aloha,

STEPHEN L. DESHA

 

            Aole o kipa mai ana ka moku lawekoa Warren maanei, ua hala loa aku ia no oia ma Nagasaki e hoopiha naauao ai a holo loa aku no Manila.

 

NA LIULIU O KA LA HEIHEI

            Eia na bila o ka Hui Heihei Hawaii ke liuliu mai nei no ka la heihei waapa nui e malamaia ana maloko o ke awa ae nei, ma ka hora 9:30 o keia kakahiaka Poaono iho.  O kahi e hoomaka ia ai na heihei mamua pono aku no ia o ka uwapo o Poka ma, a maluna o kekahi lana e mono ia ana malaila e noho ai na lunakanawai o ka la.

            Ma ka uwapo Pakipika e puhi ai ka bana no ka hoonanea ana i na poe makaikai, a e waiho pu ia ana ua noho no ka lehulehu ma keia uwapo, na uwapo Likelike a me Kinau.  O laua hoi o na moku e hookuu ia aku ana i ka lehulehu me ke keakea ole ia.

            E paa ana na puka o na hale oihana ma keia la no ka hookuu ana i ko lakou mau limahana e hoomaha ma ia la.

 

PAKELE MAHUNEHUNE KA MOKUPEA COALINGA

            Ma ke aumoe o ka po Poalua nei, ua hoohikileleia ae ke kulanakauhale nei i ka ike ana aku he mau ahikao e hoolele ia ana ma ka aoao malalo o ka nuiku o ke awa, i kapaia o pauiki e hoike mai ana hoi, aia he moku iloko o ke kulana poino.

            Ua holo koke aku ka Eleu a haawi aku la i na kokua ana i ka mokupoino a mahope aku hoi i ukali aku ai ka Iroquois no ke koua pu ana, aka, aole nae oia i hemo mai keia kulana poino a hiki i ka hora 9:15 o keia kakahiaka Poakolu, i ka wa hoi i hohoao mai akahi no hoi oia manao ke ola.  Ua kolo ia mai oia e ka Eleu no loko nei o ke awa.  O Coalinga ka inoa o keia mokupea, a he 106 ona la holo mai Nu Ioka mai.

 

PACIFIC IMPORT COMPANY.

PROGRESS BLOCK.  ALANUI PAPU.

 

E HOOMAKA ANA NA KULA MA KEIA MUA KOKE IHO.

 

Nolaila, ke hoike aku nei Makou ua Lako Makou me na Lole Kamalii

Na Paa Lole Holoi o na Keikikane $1.50 pakahi.

Na Lole Wawae Holoi o na Keikikane 35 keneta o ka paa.

Na Palule o na Kamalii ma ka 25 keneta a pii aku.

Na Papale Lole o na Kamalii 21 keneta pakahi.

 

Eia pu me Makou he Heluna Nui o na

 

Lole Kaikamahine Keokeo me Waihooluu mai ke 59 keneta aku.

Na papale Hele Kula o na Kaikamahine 25 keneta.

 

Eia pu makou ke hoikeike nei i na Waiwai o na ano like ole.

Na Palekoki o waho a ka Lede haawi wale.

Na @@@@@@@@ o na Lede a kahi na a wehe ia

 

Ke kono ia aku nei oukou e naue koke mai e makaikai i na waiwai nui hewahewa.

 

Na Palule Keokeo maikai i Aiana ole ia 30 keneka.

 

Ehoomanao no na la pokole wale no keia kuai hoemi nui.  E hele mai.

Pacific Import Co.