Ke Aloha Aina, Volume V, Number 39, 30 September 1899 — Page 3

Page PDF (848.73 KB)

This text was transcribed by:  Linda Kane
This work is dedicated to:  Kaliko

KE ALOHA AINA

 

 

                        KE ALOHA AINA, POAONO, SEPATEMABA 30, 1899.                       3

 

KEIKIALII KAWANANAKOA.

 

            Ua loaa mai nei na lono mai Kapalakiko mai, aia ke Keikialii  Kawananakoa i Santa Cruz, Kaleponi e noho la i keia mau la, a me he mea la e lawe ae ana oia i home malaila no ka hoohala ana i kekahi mau mahina, aole oia i holo aku e ike ka makuahine alii e noho mai la ke kulanakauhale o Wasinetona, aka, malia paha ma keia mua aku oia e hele ai.  He maikai no ke ola o ke Keikialii e noho la ma Santa Cruz.

 

KUHINA DAMON MA WASINETONA.

 

            Wasinetona, Sept. 19.  O ke Kuhina Waiwai o Hawaii, ua hoea ao ia ma ke Keena Waiwai i keia la, no ke kuka ana i na mea pili aupuni.  Ua olelo ae oia eia oia ma kona alahele no Europa no ka imi ana i mau limahana o ke kulana maikai o Italia Akau, a me Suedena no Hawaii, me ka noii pono ana ina paha he alai ana kekahi e waiho ia mai ana ma ke alahele o na kanawai limahana o Amerika.  Ua hoike mai o Hope Kuhina Taylor, oiai, aole i hoakea aku ka ahaolelo i na kanawai kanawai limahana ma Hawaii.  Ua hiki ole i ke aupuni ke kue aku, a aole no hoi he manao e hana aku pela, ina no e loaa ana he mau limaha maikai.

 

EIA HOU NO KEIA MAKE ULIA.

 

            Ma ka hora 12 o ka po Poalua nei, ua loaa aku la i kekahi haole nona ka inoa o W. C. Lounsbury, o Mrs. Piipii Baily, he wahine Hawaii, e noho nei ma ke alanui Kula.  Ua huli ke alo o ka wahine ilalo, a o kona poo hoi e waiho ana iloko o kekahi lokowai koko.  A ua make kahiko oia he hora a oi mamua o kona loaa ana aku, maloko o ka hale malalo, e kokoke loa ana i ke alanui pii o ka hale o luna, o kona home ponoi.

            O ka nui o na makahiki o keia wahine i make iho la he 52.  E noho hoolimalima ana o Lounsbury i kekahi rumi o keia hale me kekahi mau haole e ae.  He poe e ae no ko ioko o ka hale ia wa, aka, aole nae lakou i ike a hiki i ka wa a keia haole i hoike aku ai.

            I ko Lounsbury ike ana i keia mau hioniona weliweli, ua holo koke mai oia e hoike i ka halewai, ua pii aku o Chillingworth no kahi o ka mea poino.

            Ua manaoia o kona kumu i make ai mamuli o ke kakaa ana mailuna aku o ka hale maluna a hiki i ka papahele o ka hale olalo, ma ke alanui pii.

 

O ka moku Relief ke noea mai Kapalakiko mai.

 

POHA KA LEO O KA HANEHANE

 

Eia iho ka Make o Lakou nei

ua Kokoke i ke Alo.

 

UWE O KAULUIKI MA I KA PILIKIA.

 

Hoea ke Kuahaua Hoihoi Aina a Peresidena Makinile.

 

E Hoomanao aia he Ola Iloko o ka Manaolana Mau.

 

            Ua hoopukaia mai nei e Peresidena Makinile he kauoha mana hooko i na luna aupuni o ke Aupuni Hawaii e keakea ana i ka hoolilo ana aku i na aina aupuni o Hawaii, ma ke kuai a i ole ma ka hoolimalima ana, a e hoopau ae i na hoolimalima a me na kuai ia ana o na aina aupuni e keia aupuni mai ka wa mai i hoohui ia ai o Hawaii me Amerika Huipuia.

            O keia kuahaua ua loaa mai ia i na Luna Aupuni Hawaii ma ka mokuahi Auseteralia mai nei, e kauoha mai ana e hoihoi ia aku na dala a ka poe i kuai ai i keia mau aina.

            A no ka pomaikai o ko makou mau makamaka heluhelu ke hoopuka aku nei makou i na olelo o keia kuahaua ano nui, i hoopuka ia ae nei e ke Kuhina o ko na Aina E, E. A. Mott-Smith, penei:

 

OLELO HOOLAHA A KE KEENA AINA E.

 

            Malalo o ke kuhikuhi a ke Keena Aupuni, Wasinetona, D. C., Sept. 13, 1899, o keia Kauoha Mana Hooko I hoopuka ia malalo iho nei no ka hoike ana aku ia i na poe nona keia.

                        E. A. MOTT-SMITH,

                                    Kuhina o ko na Aina E.

            Keena o ko na Aina E, Sept. 28, 1899.

 

            Ma o ka Peresidena o Amerika Huipuia.

 

KAUOHA MANA HOOKO.

 

            O ka Peresidena o Amerika Huipuia ma keia ke kauoha nei o na lawelawe nee mua a i ole e kali ana no ke kuai a hoolilo ana aku i na aina aupuni maloko o na Paemoku Hawaii e hoopau ia aku ia, a ina he kuai, a i ole, he aelike no ke kuai ana i na aina aupuni olelo ia, na hana ia mai ka wa i aponoia ai o ka Olelo Hooholo Hoohui Aina, e hoikeia aku ka mea kuai, oia mea, ua waiwai ole, a o na uku a pau i haawiia i ke aupuni no keia mau aina e hoihoi hou ia aku.

            (Sila)    No ka hoike ana, ke kau nei au i ke sila o Amerika Huipuia maluna nei.

            Wasinetona, Sepatemaba 11, 1899.

 

WILLIAM McKINKEY.

            Ma o Peresidena:

ALVEY A ADEE.

                        Kokua Kuhina Nui.

 

            He mea maopopo e nui mai ana na koi poho i ke aupuni mai na poe i hookahua i ko lakou mau home a me ka lakou oihana maluna o ka aina a lakou i kuai ai me ka manao kuhihewa ana aohe kupueu nana e hoonioni ia lakou.  Wela ka hao ia Amerika alu ka uwea ia Hawaii.

 

MA KE ALA HELE NO MANILA

 

            Ua hoea mai nei ma ke kakahiaka La Pule nei ka moku lawekoa Belgian King me 745 koa o ka regimana 34, ke koena hoi o na koa oia regimana a ka mokuahi Columebia i lawe aku la no Manila.  Ua haalele aku ka Belgian King ia Kapalakiko ma ka hora 5 80 o ka la 16 iho nei, a i kipa mai la i keia awa no ka hooili nanahu ana.

 

E HELE KAAPUNI AKU ANA.

 

            E haalele iho ana he elua puali pukaa i ko lakou wahi hoolulu mawaho o Kapahulu, ma kekahi huakai kaapuni i ka mokupuni o Oahu nei ma keia mahina aku.  O na batari I a me N ke hele aku ana ma ke alahele aku o Ewa a huli hoi mai ma ka pali o Nuuanu, e hoolako piha ia aku ana lakou me na Iako o keia huakai kaahele.

 

            Ma ke anoano liula o ke ahiahi Poalua nei, ma ka home noho o ko makou hoaloha maikai,  William Ringer makai ae nei o Kukuluaee, he paina luau nui, no ka hoomanao ana no ka piha makahiki o ka pauaho ana mai o kona pokii i na ehaeha o keia ola ana.  Ua nui a lehulehu na makamaka a me na hoaio ha i kipa aku e haupa pu i na kohi kelekele a ka Puukolu Ui ka paina a maemae na mea a pau.  Mahalo a nui.

 

LILO KA EO I KE GLADYS

 

HIKI I KA BOE O LAHAINA A HOI.

 

Haule ka La Paloma, Aole i Pu-

            ni ka Boe---Komo Like i ke

            Awa o Kou nei.

 

            Ua malama io ia ae ka heihei moana loihi mawaena o ka moku heihei kiakahi Gladys a me ka moku heihei kialua La Paloma, ma ka hora 2 o ka auina la Poaono nei, mai ke awa aku nei o Kou a hiki i ka boe o Lahaina a huli hoi mai.  Ua hoohemo like aku laua, a ma ka boe apiki ua haalele iho la ka moku kiakahi Gladys i ka La Paloma.

            Ma keia wahi i kau pololei aku ai ka ihu o ke Gladys i ka hale ipukukui o Molokai, a ma ka hora 11 o ka po i kaalo ae ai oia ma ka aoao maluna, ua hoomau aku oia ma ia alahele, ua loaa oia i ka pohu i ka hora 1 o ia wanaao, a ma ka hora 4:30 i hooiho aku ai i ke kai o Pailolo no Lahaina ka pahu hopu, a ma ka hora 10:45 o ke kakahiaka i hoea aku ai oia i Lahaina, aka, ma ia manawa no nae aole he mea i ike ia no ka La Paloma, mai ka wa a ke Gladys i haalele iho ai iaia ma ka boe apiki.

            Mahope iho o ka paina awakea ana o kona mau Iuina ua haalele aku la ke Gladys ia Lahaina ma ka hora 12 ponoi o ia awakea.  A mahope iho o kona haalele ana ia Lahaina, ua ike mai la oia i ka La Paloma e hooiho mai ana he ewalu mile mawaho mai o Lanai.  I keia wa e pa ana na kikiao makani me ka ikaika me ka hoalaala pu ana mai i na ale hanupanupa o ka moana.

            Ma ka hora 10:01 oia po i hoea mai ai ke Gladys i ka boe apiki, a ua hoohikilele ia oia i ka ike ana i ka La Paloma e hookomo ana mamua ona iloko nei o ke awa, aka, ua loaa koke mai no nae ka La Paloma iaia ma ka hale ipukukui a komo like mai la no laua no loko nei o ke awa ka hopena hoi o ka laua heihei nona ka loa o aneane 200 mile.

            Ua kaalo ae ka La Paloma ma ka aoao o ke Gladys mawaho o ka Lae o Koko, a hoea mai la i ka boe apiki he 10 minute mamua o ke Gladys, aka mamuli nae o ka pouli ike ole aku kahi i kahi.

            O ka manawa maoli  i holo ia e ke Gladys he 30 hora a me 30 minute, me ke komo ole o ka 1 hora a me 45 minute a ua wahi moku la i hoomaha ai malaila.  I kona wa i poai puni ae ai i ka boe ua haawi hoailena ae la oia he hookahi ki pu, ua holo mai he waapa i piha me na hoaloha, a kono aku la i na luina no ka holo ana iuka o ka aina.  He nui na poe i hoea mai i kahakai e makaikai ai no keia wahi moku heihei a lakou i ike ole ai mamua.

            O ka manawa maoli i holo ia e ko La Paloma ho 31 hora 45 minute, a he 52 minute hoi ana i hoao ai e poai puni i ka boe, aka, aole nae i puni ka boe iaia a hiki i kopa huli hoi ana mai ma ka hora 2:15 p. m., a nolaila, ua lilo ka eo me ka hoopaapaa ole ia i ke Gladys, he 23 minute ka oi ae i ka La Paloma.

            O na luina o keia mau moku heihei oia no keia: Gladys---Kapena T. W. Hobron, E. O. White, G. H. Gere, C. H. Smith, H. A. Gile a me hookahi pailata Hawaii,  La Paloma---Kapena C. Makapolena, J. O. Carter Jr., Fred C. Smith, Harry Swinton, ekolu Hawaii a me hookahi haole.

            Ua ukali aku ka Helene a hiki i Koko a huli hoi mai la.  Ua lilo i mea kamailio nui ia maloko nei o ke kulanakauhale keia heihei.

           

            E alawa ae e na maka Leluhehelu i na hoolaha hou e oili aku nei.

            He wahine Hawaii nona ka inoa o Leleiwi kai laweia no ka halewai no ka mai pupule.  O Waimea, Kauai, kona one hanau.

            E malamaia ana he kuai hoemi a na lele Silika Eleele, ma ka halekuai nui o Painapa Me, no hookahi pule wale no, e alawa ae i ka lakou hoolaha e puka aku nei.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Ke hoikeia aku nei na kanaka a pau ina he mau kiwi Bipi ka lakou, e haawi no au he .75 keneta no ka 100 paona.  Na hu‘a huelo o ka Bipi i holoi oie la 15 keneta o ka paona, ina ua holoi ia he 20 keneta o ka paona.  E loaa no au makai o Koholaloa, Honolulu, ma ka hale ili bipi o F. F. P. Porter.  E loaa no na puau i lii ma ko‘u wahi.

                                    AH NUI.

            Honolulu, Sept. 26 1899.

 

KAUKA IAPANA KOJIMA.

 

Kauka Lapaau no na Na‘i a Pau.

 

            O kona hei ana mai nei no ia mai Nu loka, Emelau a ne Peresi mai, kahi ana i hele aka nei no ka hoomahuahua ana ae i kona ike Iapanu.

            @ KEENA HANA: Alanui Beritania, manawaena e ka hale kauka o Kauka Kob@yash@ a me Kauka Cohida

 

KA HALEKUAI HOEMI NUI.

THE SURPRISE BARGAIN STORE

 

Helu St. Alanui Ka‘ena ma @ a

iho o ka Halewai.

 

            Ua loaa mai ia makou he hel@ ka nui o na Waiwai Hou o na ana like ole, a ela ke kuai la nei ma ke @ makua haahaa h@.  Kuka Aila o na wa ua ma ke kumu @ nei a e makepono loa.  E kipa @ wae no oukou a iho.