Ke Aloha Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1899 — Page 4

4

KE ALOHA AINA.  POAONO.  NOVEMABA 18 1899.

 

KE  ALOHA  AINA

Hookumuia no ka

 

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu pepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahoononopono.

 

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU  . . . .  NOV. 18, 1899.

 

UA IKE I KA HOPENA.

            Ua hoike aku makou i ka haalele ana mai o ke Kuhina Wa’wai o ke aupuni Hawaii i kona kulana he hoa no ka Aha Kuhina, oiai oia ma na aina mamao no ke kii ana i mau kauwa kuapaa ilikeokeo no no mahiko o lakou, mamuli o ka Iapana kukahalake ana iho nei i kona mau makaainana, no ke kaohi ana ia lakou malalo o ka mana o ke kuikahi hoaloha me kakou.

            Mamua, i na huakai mua a ua Kuhina Waiwai nei i na aina e, elike me ia i Enelani, mamua aku nei, aole i komo ke anu o na manao hopohopo iloke ona no ke kulana aupuni ana e noho mana ana, no ka mea he kulana aupuni ia e loaa mau ana iaia a me kona mau @oa he uku kaulele no ka lakou mau hana e lawelawe ai, malalo hoi o ko lakou ike a hoomaopopo ana, aohe ke mea nana lakou e hoonioni ae mai ke kulana ae a lakou e paa ana, a lakou hoi i manao ai, ua kakia kuinao a ke akamai.

            Ua noho me ka ai hoonuu i na loaa o ka aina, me ka mahelehele ana i na pomaikai mawaena o ko lakou mau hoaloha, ma ke ka-i puu ana i na waiwai, i wahi e panai aku ai i na manao o ka poe nana lakou i kokua mai ma ke kukulu hale aupuni ana, a ua ike hoi kakou ia lakou i na la i hala ae nei, he kou a ka ike ole iho, ua hoohalike ia mai la kakou me he ole la ma na ano apau a o na wahi mea e loaa mai ana i kekahi poe o kakou i huli aku a kakoo i ka lakou mau hana, ua like me kani poo maunu a ke kanaka lawaia.

            Aole  o makou kamaiho nui ana no ia mea, oiai, ke ike a hoomaopopo nei makou, eia ke hookokoke mai nei ko lakou hopena ma ka paa ana i na hana a lakou i manao ai, e lei ana lakou ia mea a hiki i ka hopena, aka, oiai he ko’e ka pule a ka Hawaii, ua moe ilalo, nolaila, aohe he wa e hoihoi nele ia mai ai oia mau mea i ka wa kupono, a oia hoi ka kakou i ike mua ai i ka lele paukiki ana o ka L@io Kuh@@a Kamika, aka haalele i ka @@@@ ana a me kona mau h@a i kukul@ ai i ka hal@@ waa aupuni, a lakou a pau i manao ai, alole mea nana e hoopoloke ae i ka paa a lakou i ki ai a paa.

            Aka, he manao kanaka ia, no ka mea, aole pela ko ke Akua makemake, no ka mea, he ike oia i na kaniuhu ana o ka poe hune a nawaliwali, a nana no e hoomama mai, a he hiki hoi iaia ke hoolilo i na hana hookaumaha a ka poe ikaika i mea nawaliwali, me he keiki bebe hanau hou la, ka malule a pepe i ka wai i lomia e ka Inuwai, o ka ikaika i manao ia, mamuli o na hana pono ole, he ikaika ia no kekahi waikahe ikaika i omaka ae a lilo koke i mea nawaliwali, oia no ka wai halai lana malie e waiho ana ma kona kulana mau, aohe wa e pio a maloo ai.

            O ke Kuhina Waiwai Samuel M. Damon i haalele honua mai la ia lakou nei i Muliwaa, o kekahi ia o na koo ikaika loa nana i hoopaa i na i@@i hao o ka hale aupuni ana i kukalu ai a me kona mau hoa Kuhina, e o nei hoi kona inoa mauleule i keia la, ka Repubalika Hawaii. Aka, ua hala ka ikaika mai kona maul ala aku, ua Is@poda ia na hana mailoko aku o ka ikaika i paulele ia, a ko nawaliwali, eia ia ke kokolo mai nei me he ohu balii paa la e hoopowehewehi ana i ko lakou mau maka, a e hoopuhili ana hoi i ka noeau a ko lakou mau lolo i na la i hala ae.

            Ua hoohikilele ia ka manao o ka lehulehu o ko lakou poai, no kona haalele e ana mai, me ka hiki ole aku i ka pahu hopu o na hana, aka, no makou iho a me ka haoanui o ko makou lahui iloko o ka hoomanawanui, na hiki ia kakou ke olelo ae, ua ike ke Kuhina Waiwai, ma keia hele ana aku aku uei ma keia nuakai imi loaa ni ka pono o kona mau haku, aohe hale o hope nei e hoi mai ai, a no ia kumu, e aho ka waiho mua mai, mamua hoi o ka hoi ana mai a ka aina nei, kaulai ia ae na wahi opeope i ke akea, a  oia hoi ka makou i olelo mua ae nei, ua ike e i ka hopena mamua o ka hoea ana mai.

NO KA HOOLOLI ANA I NA HORA KULA.

 

            Ma ka halawai ana a ka Papa Hoonaauao i malama ia ea ma ka aui@a la Poaha nei, ua lawe ia mai la e noonoo keia olelo hooholo, oia hoi, ka hoololi ana i na hora kula o na kula aupuni, e hoomaka ana i ka hora 8 o ke kakahiaka, aole hoi i ka hora 9 ka manawa maa mau ike ia mai kahiko mai, a e hookuu ana i ka hora 1 o ka a@ina la, he hookahi hora mamua o ka manawa mau e @@@@ ke kula.

            Ua hoouua ia aku e ke kakau@@ he mau palapala i p@ ia i @@la a me keia poo kumu, no ko lakou hoike ana mai i ko lakou mau manao maoli, oia hoi ko lakou kue ana paha i keia manawa hou, a i ole ko lakou ae ana paha i keia hoololi hou i na hora kula. A na keia mau kumukula hoi w ui aku i ka manao o na makua o ke lakou mau keiki e a’o ana i ko lakou apono a me ka ole, a mahope aku oia manawa e waiho mai ai lakou i ka lakou hoike imua o ka papa.

 

HAWAII – AMERIKA.

 

            O keia paha ko kakou kulana lawena olelo ma keia mua aku, ma ke ano o ka hanau ana maluna o ka lepo o Hawaii, ina he ulapaa na makua, a i ole, he ule i awili me ke keokeo a eleele paha, a i  ole he keokeo holookoa no na makua a me na keiki a pela no hoi ka hiwa paa loa, mai ua makua a keiki, i hanau ia ma o kakou nei e kappa ana no kakou ia lakou he poe Hawaii, a he kupa Hawaii hoi, mamuli wale no o kona hanau ia ana maluna o ka lepo kulaiwi o na Hawaii Ponoi, a ke haaheo nei lakou me kela inoa maemae, he Hawaii, oiai lakou e kaahele ana maluna o ka aina ponoi o ko lakou mau kupuna a me na makua, me ko lakou hoopoma ole, i ka mahalo ae, i ko lakou pomaikai, mamuli o ka hanau ia ana makuna o keia aina i hookawowo ia me ka naau o ke aloha a me ka lokomaikai.

            A oiai au poe Hawaii keokeo la o kakou maluna o ka aina opnoi o na makua, a ke hoea main a hana ku i ke aloha, aole loa lakou e poina i ka hoomanao ana ae i ko lakou aina hanau, a ulu koke mai la na hoomanao aloha iloko o ko lakou mau puuwai no na hana maikai ma ka aina nei, a e ala koke mai no na upu manao ana e hoi hou mai e ike i ka aina hanau, a pela e ike mau ia nein a Hawaii lawena olelo aia ano, e haliu hou mai ana ko lakou alo ihope nei.

            Aka, o ka mea i makemake maoli ia ma keia kakele kamailio ana., oia no ka Hawaii aina i hoohui ia me Amerika, a i ko@u ai hoi kela mau inoa elua ke kamailio ae, he Hawaii-Amerika, a he Amerika-Hawaii hoi. O ko kakou hoohui ia ana ma ko kakou makemake ole, he hoohui ia i koli ia ko kakou mau ola i ko kakou wa no e ola ana, ma ka hapuku a anai maoli ia ana o ko kakou noho aupuni ana, malalo o ka makemake o no ilikeokeo like ole o na lahui mai owaho, a i l@@o ae nei hoi i keia la, he Hawaii-Amerika malalo o ka mana o ka olelo hooholo hoohui aupuni,

            Nolaila, ma ka olelo ana, ua @ui aku, hui mai, hui kale i ka nawao, ma o ka noho ana lahui he Amerika ma ka aina he Hawaii, ua ku kuhao iho keia mau mea elua, e nana aku ana ka mua i kona pokii, a oia hoi keia a kakou e ike nei, elike me ka lakou nei mau olelo hoonaikola, ke hui ka aina, pa@ ka pono a Kakina, wahi a ka olelo a ka poe puni wale, ka poe i maa ole ko lakou mau lima i ka hana nona iho, ke kumu a me ke kahua onipaa i loaa ai i ko makou mau @@@ kanaka ilihune, a me ka poe waiwai kakaikahi,  kela iona haaheo i lei ia nei ma ko lakou mau um@uma, ke aloha i ka aina, ke aloha i ke alii a me ke aloha no hoi i na oiwi ponoi, a ke hui ae lakou a ekolu, hookahi no o lakou kumu i ku ai, oia hoi ka aina, ka hale e ku ai ka hookohukohu ana o na kapuai wawae.

            Oiai makou e kamailio ana maluna o keia kahua kalaimanao, eia kekahi poe i hoohiki pau pele. pau mano ai, ke haawi ia ne ka uhane mihi iloko o ko lakou mau puuwai me ka hoopuka pu ae i na huaolelo kahoahoa, e palakai ana ka paha ka pono a kakou i @ooikaika pu ai i na la o ka omaka ana ae, a o ua mea la, oia no kekahi o na Luna Aupuni e lawelawe nei i ka hana mahope mai o kona ikemaka ana i ka Amerika hana maluna o ua Lana Aupuni o Hawaii, ke kumu hoi e hiki ai ke manaoio iho, ua pau io ka pono a Kakina, a e komo mai ana ka pono io, i oi loa aku mamua o ka pono a lakou i kihihewa ai, a makou hoi a uwalo aku nei, ina kokua mai ke Akua o ke ahonui mahope o kakou ka lahui Hawaii ponoi nawaliwali, manao no makou e holoiia aka ana no keia inoa hauhili maluna o kakou, a e  hoomamao ia aku ananei na pomaikai iloko o ke ie a ka poe hana ie, a e pau loa ai hoi kahea ia ana o kela inoa hapakue maluna o ka lahui holookoa o Hawaii.

            E hoomanao iho, mai ae kakou e haawi pio wale aku i ke aloha o ka aina e like  me kona Hawaii Ponoi ake nahohano, i kumakaia ai i ko lakou hae aloho ma ka la 12 o Augate, 1898, ka poe no lakou na mihi oa aku o ka ehaeha, i ka wa e hoea m@i ai oia manawa. Nolaila, e na Hawaii e hoomau no i ke kupaa ana, oiai, ke hookokoe mai nei ka la a me ke hora e hoopau ia ai ka pohihihi o na aoao elua e ku nei maluna o keia Paeaina.

KA MOKUAHI HOU O KA HUI WAILA MA.

 

            O Jos. Little he mea oia i noho hana iho nei iloko o ke Keena Oihana Wai i aneane e piha kona elea makahiki ma ia wahi, eia oia ma ke alahele no kona hoomaha ana aku ma na aina e a oiai oia ma keia haukai ana, he mau hana e ae no kekahi e lawelawe pu ia ana e ia, ma kona wa e huli hoi mai ai oia ana ka Wiliki Nui O “Liliuokalani” ka mokuahi hou o ka Hui o Waila Ma,  o keia mua iho. ---P. C. A.

 

HE MAU MOKU LAWE HOLOHOLONA.

 

            Ua hoea mai la ma ka Poakahi nei he elua mau moku lawe holoholona o Amerika Huipuia, oia ke C@nemangh a me ka Leelanaw, me ka piha holoholona no Manila. E lawe ana ke C@nemangh he 260 lio, a  o ka Leelanaw he 234 lio. A na laua hoi i lawe mai la keia mau lono makamaka loa o na aina mamao no na mea pili kaua o A@erika Hema a hiki i ka la 3 o Nov. iho nei, a no ka pomaikai o ko makou mua maka heluhelu e hoopuk@ aku nei makou me ka aw wi nui.

 

HALE HOOLAKO “KA HUB.”

 

            Mea hookomo mai i na Waiwai mai  na Hale Hana Nui o Amerika Huipuia.

 

            Na Paalole Huluhulu Pelekane C@e@iots o na Kane o na waihoolua ahiehie a me hauliuli, i okiia iloko o na paikini hou, a i uhiia me na pale satinia. He Paalole nani keia no ka linohau aua. O ke kumukuai maa mau he 10..50 a me 12.50.

 

Ka Hub, ua hoemiia 6.50 a me 8.50

 

            Na Paalole Nani loa a na ka@e a kekahi mau halekuai e kuai ne uo ka $15 a me $20, e loaa uo ia me ka e@i loa ma Ka Hub. Ua hanaia keia mau Paalole main a l@le

Worsted Serges a me Kasimia

 

Ka Hub, ua hoemiia 10.50 me 12.50

 

                 NA LOLE KAMALII, ME NAPAPALE,

            E HANANA ANA A HIKI I KA HORA 8:30 P. M.

                                    J. S. SPITZER

          ALANUI HOTELE KOKOKE I KE ALANUI PAPU.