Ke Aloha Aina, Volume V, Number 46, 18 November 1899 — Page 6

Page PDF (841.11 KB)

This text was transcribed by:  Arnold Hori
This work is dedicated to:  Bishop Museum; Herbarium Pacificum

KE ALOHA AINA

 

6        KE  ALOHA  AINA,   POAONO,   NOVEMABA   16   1899.

 

HE  MOOLELO WALOHIA

--:NO:--

ALANADELA

 

Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aa

hu Keokeo.

--- A  I  OLE ---

Ka Loea Hoo@ani Pila Hapa o ke

Kulu Aumoe.

 

   Na keia ninau i poha aku la mai ka lehelehe aku o ka opio i hoopi ha mai i ko Magarita puuwai me ka pihoihoi nui, a me ka pane ole aku i keia ninau, hapai koke ae lai oia i kana uwepa a uhau iho la ma ke kikala o kona ho, me he mea la e hoike maopopo mai ana ne koikoi loa keia ninau i waihoia aku la imua ona no ka pane mai.

  A elike me ka makemake o ka wahine opio, pela kona lio i lehei aku a@ no mua me ka mamao ana paha e loaa ana laia ka nanao ana paha e loaa ana laia ka lanakila maluna o ka enemi o kona haku wahine e ahai aku iaia me ka maalahi no ko lakou home kuahiwi.

  Aka, ua kuhihewa loa nae ia mau manao ana, no ka mea, ia wa koke no i huki piai ai ke koa opio i na kaula kaohi me kona mau lima pukonakona a pokakaa ae la hoi ua lio nei me ka weliweli nui, me ka hiki ole iaia ke nee aku imua, a mahope o kona lele ana iluna a ilalo me ke peku ana o kona mau wawae hope me ka ikaika, aia hoi, ku malie iho la oia me ka lilio ana o kona mau pepeiao, a kani palalu iho la hoi kona mau puka ihu.

  A ma keia hoao ana iho ia o ka wahine opio e mahuka mai ke koa Walata aku, na ia mea i hoopiha mai i kona puuwai me ka inaina nui, a me ka leo nui e wawalo nele ana iloko o na ululaau i pane aku ai ke koa opio Walata i kona enemi penei:

  E ka wahine lapuwale, aole, ao'e loa oe e pakele aku ana mai ko'u mau lima wikani aku, no ka mea, he pio oe na'u i keia mau minute, a o ka hanu ola e kamau la iloko o kou kino, eia ia iloko o ka poho o kuu lima E lele koke ilalo nei o ka honua, a pane mai i ka'u ninau i waiho aku la.

  Aole nae ua Magarita nei i ae koke mai i ka manao o kana aloha i paulele kuhihewa ai elike me ke kono a ke koa opio, aka, ke ikela aku la nae kona mau waimaka e hiolo makawalu ana.

  Ma o keia hooko ole ana o Magarita i ka makemake o Waiata, ua unuhi koke ae la oia i kana pahikaua a me ke kali hou ole aku i manawa no ka wahine opio e pane mai ai, oia no kona wa i uhau aku ai maluna o ke poo o ka lio a kona enemi e kau ana, a ia wa no i owala me anua ho la me ka ikaika me ka haawi pu ana ae hoi i na peku mahanahana, a hehee malie aku la no lalo o ka honua.

  A o keia wa a ka lio i hina aku ai no lalo o ka honua, oia koke no ka manawa a Magarita i@lele aku o mailuna aku o kona hokaa no ka noopakele ana ae hoi kona ol@, a like me kekahi wahine i uluhia e ka uhane daimoniol, haka pono mai la oia me na maka leleiona maluna o ke koa opio, a me ka leo nui weliweli, pohi mai la ia @e ka ika ika.

  Aole, aole au i maopopo i kahi a wahi a kau opo ae@haukae, a he manao anei kou e loaa ana ia oe kona meheu? Aole, aole loa, no ka mea, ua nalo loa kona helehelena moi keia ilihonua aku. E make hoi oe i keia minute ano, i wahi e loaa ai ka m@ha i kuu puuwai i hoopihaia me ke aloha kuhihewa no@, a ma kou aoao e waiho pu iho ai kuu kino e moe i ka moe kapu a Nioiopua

  A mamua ae o ka hooki ana ae o na Magar@ta la i kona leo, oia koke no ka wai lalau ino ai kona lima akau iloko o kina aahu, a unuhi koke ae la he pahikaua oilua, a me ka hookaulua ole iho pola hou aku la kona leo i ka ana aku:

  E ke koa opio, na ka maka o keia pahi e hoopau koke ae i ko kana ike ana i na inea o keia ola ana.

  Me keia mau huaolelo i pa'e hope mai la mai na lehelehe mai o Maragrita ka puuwai lokoino, lele mai la oia imua me ka mama nui, me ka manao ana e lumai aku i ka huini oi o kana pahikaua iloko o ka puuwai o ke koa opio Walata, aka, ua hoomaopopo mua nae o Walata i keia poino e hookokoke mai ana i ka wa a ka pahikaua e hulali ana ma ka poholima o ka wahine opio, a nolaila. me ka eleu nui alo aoao ae la oia i keia puu make ona a hele palalu ae la hoi ka pahi a ka wahine opio he mau miha wale no kaawale mai ka umauma aku o ke koa opio.

  A ia sekona nu no hoi i uhau aku ai oia i kana pahikaua malona o ka pahi a ka wahine opio, a he koele a me ka olapa ana ae o na huna ahi, aia hoi, haki pu ae la ka pahikaua a Magarita me ke koe iho hoi iaia o ke kuau.

  I keia ike ana o ka wah@ne opio, ua poho hou no keia au hoolala ana, a ua hiki ole hoi iaia ke hoomau aku i kana pahikaua poomuku oia koke no kona manawa i hoolei aku ai no lalo ka honua, a haawi mai la hoi iaia iho i pio na ke koa opio me ka puana ana mai me na waimaka e helelei ana mai kona mau lihilihi mai.

  Ke haawi aku nei au ia a iho he pio iloko o kou lima, mahope hoi o ka haule pahu ana o ka'u mau mea' i hooiala ai, a nolaila, e hookau mai i kau hoopai i manao ai ua kupoho ia, aka, mai hoopoino hoi oe i ko'u ola.

 

  Eia ka halekuai o Pamapa ma ke kuai hoemi mai nei i na waiwai like o ko lakou halekuai, e alawa ae i ka lakou hoolaha.

 

HAHANA  KE  KAUA

 

MAWAENA  O  NA  BERITANIA

ME  NA  BOA.

 

    Aia no o Ladysmith a me Mafeking ke Paa ia la e na Beritania.

 

  Ladana, Nov. 4  He lono mai Ladysmith mai no ka la 2 o Novemaba, e olelo ana:

  Ma ka po nei ua nee mai na Boa no kahi kokoke i ke kulana o na Beritania, a kau ae a i na pu ma kekahi mau ahua hou. A ia wa pu hoi na hoonee na pukuniahi a ne Beritania ma kehi kokoke i ke taona, a e haliu pono ana hoi i kekahi mau batari o na Boa Ma ka hora 6 o keia kakahiaka ua haawi mai la o Kererala White i kaua kauoha no ke ki ana aku maluna o na enemi, a ua hooko aku la na luina me ka lakou mau pukuniahi. Ua panai mai na pukuniahi a na Boa me ke oolea. Ua ki pololei mai lakou, a he lehelehu wale o na Beritania i ku. No ekolu hora a oi keia kukai pukuniahi ana me ka weliweli nui. O na pukuniahi moana wale no kai hoohana ia.

  Ua loaa hou mai he lono mai Ladysmith mai, no la la 2 o Novemaba e olelo ana: Eia no ke hoonee mua ia nei na kipoka ana me ka holopono. O na pukuniahi a na Beritania ke ki nei ia he ekolu poka i ka na Boa he hookahi wale no.

AOLE  I  LILO  PIO  O  LADYSMITH  A ME

MAFEKING.

  Ladysmith, Nov. 4. He maluhia na hana o keia la. Eia na Boa ke kukula mai nei i na pukuniahi koikoi ma ka akau a me ka hikina akau, a me he mea la, no ka haawi ana mai no ia makou i na hoopoino ana. Ua ike ia aku he pualikoa o na Boa no lakou ka huina o 1,500 mai ke kahua hoolulu aku e nee ana no ka hema. Eia na kanaka o Ladysmith ke haalele nei i ke taona.

  Cape Town, Nov. 1. (apa ma ka hoouna ia ana.) Ua loaa mai he mau hoike oiaio i ke Cape Time, aole he mau poino i ike hou ia mawaena o na Beritania mai ka la 13 o Okatoba, mahope o ke kipoka ikaika ana mai o Kenerala Cronje, ua noi mai la oia no ka haawi pio ana aku o ke taona. Ua hiamoe o Konela Baden-Powell i ka wa i hoea aku ai o ka elele lawe kauoha, aka, i kona wa nae i hoala ia aku ai, ua apo pumehana mai la oia laia, a pane mai la: "E hoike aku no au ia oe i ko makou wa e ike ai ua lawa."

HAALELE  NA  BERITANIA  IA  COLENSO.

  Ladana, Oct. 4. Ua haalele aku la ua pualikoa Beritania ia Colenso. Aia ke hooweliweli la o Kenerala Joubert i ka uwapo Tugela. Aia na pualikoa ke nee la no Durban no ke pale ana aku i ka hoolele ia aua mai o na koa Beritania. Ua hoike ia mai na hooaubee hou ia o Kenerala Whtie no ka lua o ka manawa.

AOLE  I  LILO  O  KIMBERLY.

  Orange River, Nov  1. Eia no o Kimberly iloko o ka palekana, a ke pii mahuahua ae nei hoi ka oluolu o na poe i hoeha ia.

 

NO  KEAHA  LA  OE  E  MAKE  E

AIMAMUA  O  KOU  MANAWA?

 

  I kuu ALOHA AINA oiaio, ka ipu kukui uwila auapu i ka hene o na moku, e upu aku ana au ia oe no'u kau wahi kaawale o kou keena pumehana i kuilima pu aku ai kaua imua o na ipuka hale o ko kiua lahui aloha, a i a@ikai aku hoi ia lakou i na haawina oluolu o koike Akua olelo, a nona hoi na hopuna olelo e kau ae la ma ko laua epiaetole i keia la, a i kapa ia hoi, ka episetole a KE ALOHA AINA imua o ua makaainana aloha aina oiaio a pau, e ninau mai ana ia oe, ia'u, a ia kakou no a pau; No keaha la oe e make e ai mamua o kou manawa.

  He ninau aloha keia a ko ke Akua lokomaikai e kikeki nei ma na ipuka hale ou e ka lahui oiwi mai kinohi@a mai no a hoea i keia la, ma ka ikemaka ana no iloko o na nupepa o kakou nei o ka oi loa aku o ka holomoku o ka make maluna o ko kakou lahui ponoi, a he hapa na lahui e ae e noho pu nei me kakou, nolaila, i lawe ia mai ai keia episetole i keia la na kela a me keia o ko'u lahui ponoi e kaupaona i ka pono o ka'u alakai ana, a malia hoi o loaa no he palekana i kahi mea a mau mea paha e apo mai ana i keia mau ao ana, oia noi keia: Akahi--Kou hoenui ana i kou hewa. Alua--Kou noho naaupo ana.

  A oiai no hoi ka ke Akua olelo ao maikai, ke i mai nei no ia kakou penei: Ua haawi aku au i manawa nou e mihi ai i kou hewa aoie nae oe i mihi.

  He oiaio ma keia olelo ao a ke akua, ua maopopo loa kona oluolu a me kona lokomaikai, oiai kakou i hana iho la i kahi hana kue i kona mau kanawai, ma ko kakou aoao, he mau hana hoonaukieki nae ia i ke Akua, a ma kona aoao hoi ke kali hoomanawanui mai la no oia ia oe.

  O kou mihi aku, a no ka mea. aole oia i makemake e make kekahi aka, e hoi mai na kanaka a pau i ka mili, aole o hoi oia i huna iho a kana olelo a'o aloha ia kakou i ka i ana mai penei: E hoomanao oe i kou wahi i haule ai. a e mihi hoi.

  O kou hoomanao ana i keia mau a'u maikai iloko o ua la o kou ola ana, oia kou hoonui ole ana i kou hewa, a oia no hoi koa noho naauao ana, aole hoi e naho naaupo, a he mea oiaio, e loaa ana ia oe ka piha pono ana o na la o kuu ola ana ma ka poho o ko ke Akua lima, oia hoi he 70 makahiki.

  A no ka ikaika o kou ola kino piha a ku la ke 80 a oi, a no kona aloha wale mai papani aku la i ka haneri a oi. Nolaila, ma keia  manao hoakaka, ua maopopo loa e like me ka la i ke awakea ko ke Akua aloha io ia oe e kuu 'oiwi aloha, a ma ko kakou aoao ka hemahema, oia hoi ko kakou hoonui ana i ko kahou hewa.

  A o ka noho pono ai a pono ia me ka naaupo. aole hoi he wahi hoomauao iki kahi ou i haule ai i kela la aku, a mehinei. a i keia la nohoi. Nolaila, ma keia kakou e ike ai i ka oi nui ana o ko ke Akua aloha ia kakou, mamua ae o ko kakou m u makua ponoi ma ke kino, a mai kuhikuhi kakou i ka kakou hana hewa io ana ua kahi mea aku i alakai hewa ia kakou e hana hewa

  Aole pela, oiai ua alakai ia no kela me keia e kona kuko hewa iho no, a i ka haule ana o ke kanaka malalo o ka hewa ana i hana ai, ke i mai nei ka olelo:

  E hoomanao oe i kou wahi i haule ai a e mihi hoi. Ina paha i mihi koke aku ko kakou mau kupuna, i ko laua hewa imua o ke Akua ia wa a laua i loke aku ai i ka leo o ke Akua i ka i ana mai; E Adamu e, auhea oe? Ua ai anei oe i ko ka laau a'u i papa aku ai ia oe mai ai oe, iua paha i pane hou aku oia i keia mau olelo penei: Ae, he oiaio ua ai au i ko ka hua o ka laau au i papa mai ai ia'u aole e ai, ano la, ua hewa loa io no au, e oluolu oe e kala mai i kuu hewa, a e hoola mai oe ia'u:

  Ike paha ia, ua loaa ia kakou he noho ana lahuikanaka hemolele, aka, aole pela ko laua moolelo i hoike ia mai ai, oie hoi ko laua kuhi aku ke ahi i kekahi. o hooili ana i ka hewa maluna o kekahi, me ka manao paha he mea ia a kela ia mai ai ka inaina o ke Akua e kau mai ai maluna o laua.

  Pela no kakou ikeia la, ke kuhi aku nei a kuhi mai kekahi i kekahi. aka, o ka mea pololei nae, na kona hewa no i hoomake e iaia mamua ae o kona manawa. a oiai hoi keia manaolana e hoike ia aku la imua ou e kuu lahui aloha, e oluolu no e lawea ku i na mea i one ia e kou puuwai, a o na mea noa hoowahawaha ia e kou puu ke moni, a maluna ae o na mea a pau, e hoomanao i ka lokomaikai e ke Akua, a me kana mau olaloao aloha ia oe e kuu lahoi aloha.

  A ina puakiki loa ka pilikia a hakau ana maluna ou, e waiho i kou kino iloko o ka hoehaeha ana, me  ka mihi ana me na waimaka helelei me ka walania. Hookeo i ana me ka inoa. Pule me ka ikaika manaoio hoi i kona hoola ana mai ia oe, a piha pono na makahiki he 70

 o ke ola ana.

  Me kela mau kanaenae ke waiho aku o no na kela a me keia e kaana a@i iho. Amena.

                  S. K. KAMAKAIA.