Ke Aloha Aina, Volume V, Number 47, 25 November 1899 — Page 3

Page PDF (875.44 KB)

This text was transcribed by:  Miala Leong
This work is dedicated to:  Margaret Miala Leong

KE ALOHA AINA

 

Mai ka aoao ekahi mai

aku ana mahope o ko lakou ma kaukau pono ana. O ka Puali Elua he 40,000 ka nui o kona mau kanaka, a ua mahelehele ia na koa iloko o na bataliona like ole, penei: Kanakolu bataliona koa helewawae, ekolu batari pu kaa kaua lio, umikumamawalu batari pukaa a me umi regimana kana lio. O ka nui o na kanaka o ka regimana Ekolu, aia no ia ma kahi o 25,000, aole hoi i hiki i kona ikaika piha, aka, ua hiki no nae ma ka hoopiha ana me na koa pualu.

 

UA KUU AKU LA KA LUHI

Ma Laeiawai, Koolauloa, Oahu, Poaha, Nov. 16, a ma ka hora 5.15 p.m., ua kipa mai la ka Anela o ka make a lawe palanehe aku la i ka hanu ola mai ke kino aku o Aberahama Makahanohano, a waiho iho la i ke kino puanuanu me ka wahine kanemake a me ka ohana e u aku nona ma keia ao. A eia iho kahi moolelo i loaa i kou mea kakau:

Ua hoomailoia kona kino e ka mai, emi pu wale mai no ke kino iloko o na mahina 5 a oi, a ua nui no ho@@ hooikaika ia ana no ka imi ana i ke ola iwaena o na kauka haole a me na ike a kanaka, aole no nae i loaa mai ka pono, a hiki wale i ke kuu ana aku la o kona luhi ma kela ao.

He kanaka puuwai hamama oia, a he makamaka oluolu a heahea i kona mau hoaloha, a he hale kipa hoi no na malihini kaahele, a he hoaloha oiaio hoi oia no kou mea kakau, a ua noho makai oia ma Honolulu i kekahi manawa, a he makai hoi no ka halepaahao o Kawa no 10 mahina, a ma ka la 4 o Iulai o keia makahiki no, ua huli hoi mai la no ka aina nei, no ka nawaliwali o kona kino a me ia haawina kaumaha oia i hakoko pu ai iloko o 5 mahina, a hoi aku la ma kela ao ma o.

Ua hanau ia mai oia mai ka puhaka mai o Makahanohano k, a me Kaiwi w, i ka la 14 o Augate, 1863, aua piha iaia na makahiki he 36 me 3 malama, 2 la a me na hora keu.

Ua haalele iho oia he wahinekanemake, ke kaikuaana, ka ohana a me na hoaloha e u aku nona ma kela ao. Nolaila, ke komo pu aku nei kou mea kakau i ka u pu ana me ka wahine kanemake a me kona ohana, a ke kalokalo ae nei hoi ka'u leo puli i ke Akua Kahikolu Nana no e hoomama mai i ka naau luuluu a kaumaha o ka wahine.

A. KAHANANUI.

Laiewai, Nov. 20, 1899.

 

Ua waiho aku o H.P. Weber, i kona kulana Hope Loio Kuhina, a e hoi aku ana oia i Amerika Huipuia ma keia mua iho no ka noho paa ana malaila.

 

AOLE I LILO PO

AIA NO NA BERITANIA KE PAA LA IA LADYSMITH

Ke Hoohana Mau la na Boa i na Pukuniahi Maluna o ke Taona i Hoopuni ia.

Esteourt Natal, Nov. 9. Eia ke hoomau ia nei na kipu hahana ana ma ke alahele o Ladysmith. Ua hoomaka ia i keia wanaao. Ua hoike mai kekahi mau lono, ua oi loa kona koikoi mamua o na mea i lohe ia, a na ia mea i hookomo mai na koh@k@bo ana, ua hoohana hou ia na pukuniahi moana.

He puali i holo aku no kekahi mau mile lehulehu i keia awakea no ka makaikai ana i ke kipoka ia a@a o Ladysmith, ua hiki ia la@ou ke ike aku i kekahi pukuniahi 40 @aona, i kukulu ia ma ke kae o ke alanui kaaahi o Kuiwara, e ki ana @o ke kowa o eono, a i ole ewalu minute. O na uwahi e pu-a ana e keia aku ana ia i ka oili ana mai ma kekahi aoao o Ladysmith, a e hoike maopopo mai ana, aia o Ladysmith iloko o ke ehu o na poka. O ke taona hoi aia ia iloko o ka pouli uwahi pau@a.   ***30 minuke***

 

KE LELE LA NA KOA.

Ladana, Nov. 13. He lono kuikawa kai losa mai la i ke Keena Kaua mai Cape Town, e hoike mai ana, o ka hiki ana aku la o ka moku lawekoa Armenian me ekolu batari pukaa a me na kolamu poka, a me ka moku lawekoa Nubia, me na koa Sekotia a me hapa o ka bataliona o ka Regimana Northamptonshire. Ua hoea aku ka huina o na kokua i ka 12,802 kanaka, a he 600 o lakou aia ma ke alahele o Durban. He eiwa mau moku lawekoa e lawe ana he 11,000 koa e hoea mai ana i ka@a apopo, Poalua.

 

PAA LA HE MO@U FARANI.

Lorenzo Marquez; Kaikuono Delegoa, Nov. 9. O ka mokuahi Co@doba, ua hoea mai ia ia i anei. I kona wa he 70 mile mawaho aku, ua haawi ia mai la he hoailona o ka mokukana Beritania Magicienne e ku, a oiai oia i hoolohe ole aku ai i keia kauoha, ua ki ia mai la oia mamua o kona ihu. Mahope o kona huli pono ia ana, ua hooku ia aku la oia.

 

LAUNA HOU O VITORIA ME KO@A MAU KOA.

Ladana, Nov. 11. Ua makaikai ae ka Moiwahine Vitoria he ekolu puali kaua lio o ke alo alii e holo ana no Aferika Hema. A mawaena o ke ohohia nui ia ua ku laina @e ua koa iloko o elua mahele. Ua akoakoa pu ae he huina kanaka nui Mahope o ka lakou maki ana ua ka@oh@ ia mai la na alii no mua, a o ua koa hoi na hoakoakoa ia a@ l@ ma kahi kokoke i ke k@a alii.

Alaila, haawi mai la oia i na hua olelo kaukau ia Konela Need me ka moakaka i na alii, ma ka haiolelo ana mai.

Ua kahea aku nei au ia oko no ka hele ana mai i anei e o'u mau koa, i kokoke mai i o'u nei, no ka haawi ana aku i ke aloha mamua o ko oukou alo ana aku maluna o na kai no kekahi wahi mamao o ko'u emepaea, no ke kokua ana i ko oukou mau hoa e hakaka ia me ka wiwo ole no ko oukou moi a me ka aina. Ua maopopo ia'u e hooko mau aku ana oukou i ka oukou hana elike me ia i ike mua ia, a ke pule nei au i ke Akua no ka haawi ana mai ia oukou i na pomaikai, a e huli hoi mai me ka palekana.

Mahope iho o ka pau ana o ka haiolelo a ka Moiwahine ua lulu lima iho ia laua, me ka h@eiaio pu aku imua o ka Moiwahine e paulele oia maluna o na koa kiai no ka paa ana i ka hanohano o ka Moi me ka aina, a ua haawi ia ae he mau leo huro no ka Moiwahine.

 

UA HULI HOI MAI LA.

Maluna o ka mokuahi Auseteteralia i hoea mai la i anei i ke kakahiaka Poakolu i he@@ hou mai ai na Elele Kahunapule Hawaii i holo ai i ka halawai nui i malamaia mai nei ma Bosetona, oia hoi, o rev. S. L. Desha, Rev. E. S. Timoteo, Rev. J. M. Ezera a me Rev. J. Kauhane. He mohaha ko lakou mau ola kino, a ua nui no hoi ko lakou mau hoaloha i hoea ae @@ kai o ka uwapo no haawi ana kau i na lulu lima pumehana ana i na kamahele i ka aina malihini. Ua huli hoi pu mai me lakou o Rev. Kimekona.

 

KA MOKU LAWEKOA NUI O BERITANIA.

Ladana, Nov. 4. O ka haalele mau ana iho o na moku i piha me na koa eia ia ke ike mau ia nei i kela a me keia la, aka, o ka haalele ana o ka mokua@i Kildon Castle ia Southampton ma ke ahiahi onehinei, ua lilo ia he mea nui, no ka mea, oia ka moku lawekoa nui hookahi o ke ao nei, a aia hoi maluna ona he 3,000 a oi koa, me ko lakou mau pono kino na mea kaua, na baluna, na waapa hohana ma ke ano i uwapo na pu wili, na kaa lawe poka, a he mau haneri @ona o na lako like o@@ e ae o ka oihana kaua. Ua hoola@a ia oia ma Clyde i ka mahina aku nei o Augate. E lawe ana hoi oia he 29 alii me 827 kanaka o ka Regimana Ekahi, 29 alii me 961 kanaka o ka Northumberland Fusileers Elua, a me 33 alii a me 425 koa no na regimana like ole a me na lako e ae o ka oihana kana a me hookahi kao, he makana na ka Moiwahine i ka regimana Welsh.

 

AIA KE WAIHO LA NA IWI I KE KAI O MANILA

Ke Hoao ia la na Hoopakele ana, Aka, ua Manao ia aole Oia e Palekana ana.

O ka mokukaua holomana Kaletona, e kiai ana i na kapakai akau o Luzon, ua ili oia ma kekahi kuaau ma ke kapakai komohana akau, ma ka la 7 o Novemaba. Ua palekana na ola a pau maluna ona. e pa ana ka makani t@@@ana i ka wa o ke Kaletona i @oino ai, a ua manaoia ua pae aku oia i kula.

Manila. Nov. 14, hora 12:25 p. m. O ka mokukaua Kaletona ua ili oia ma kahi kokoke i Vigan maluna o kekahi kuaau i uhi ia e ke kai me 35 kapuai hohonu ma na aoao elua. Ua hoao ia oia no elua la a me elua po e hoolana i kona mau mekini no ka hoopakele ana ae iaia mai keia kulana poino, aka, ua hoea mai la h@ makani ta@funa nana i kono aku i na mea a pau e h@alele iho i ka moku a kau aku la maluna o na waapa no ka hoopakele ana i ko lakou mau ola maluna o kekahi wahi mokupuni nona ka mamao he elima mile. O L@tanela McDonald a me kekahi mau luina, ua kau aku maluna o kekahi waapa uuku a holo aku la no Callao, a mailaila i lawe ia aku ai no Manila. Ua hoouna ia aku ka mokukaua Helena no ka hoihoi ana mai i na luina. ua hoike mai ka lutanela, ma kana ike hope ana i ke Kaletona, ua paa loa oia me lalo o kona kino iluna loa o ka ilikai.

Ua kapili ia ke Kaletona ma ka pa kapili moku ma Kapalakiko ae nei no ka lilo o $1,017,500, i ka 1887, a ua hoolana ia ma ka 1884.

Ua kamaaina keia mokukaua i keia mau kapakai, a nana hoi i hoihoi mai i ke kino make o ka Moi Kalakaua i ka 1891, mai Kapalakiko mai. He makahiki a oi wale ae nei kona kipa hope ana mai i keia awa, oiai, oia @ holo ana no Manila m@ k@ ano he moku kiai i na moku lawekoa Amerika i ka wa i poha ae ai ko kaua mawaena o Amerika Huipuia me Sepania, a aole hoi oia i h@@ hou aku no ka home a hiki i kona poino ana iho la a ma k@l@ wahi i hoomanao a@ ai makou i k@k@hi wahi mele hooheno i naku i@ non@ i k@@ makahiki aku nei, a i hoea io mai la he ho@@ua poina maluna ona penei:

Kaulana mai nei oe Kaletona,

Ol@li oe o ke kai o Kahiki,

Haeo mai e ka mana o ka lokoino,

Holoaia i ke kai o Manila.

 

E alawa ao i ua hoolaha hou e puka aku n@i.

 

HALAWAI O W. P. LUMAHEIHEI ME KONA HOPENA

Loaa aku e Waiho ana ma Kae o ke Alanui, ua pau ka Ike, a na pau ka Lohe.

 

Ma ka hora 6 o ke ahiahi Sabati nei, na loaa aku la i kekahi mau koa Amerika ma ke kike@ ana o ke alanui Waikiki e hoea mai ai i ke alanui Moi, he kanaka e waiho maule ana iluna o ka puu pohaku e waiho ana malaila, a i ko lakou wa i nana pono iho ai, na ike ia iho la, aole ia he mea okoa aku, aka, o W. P. Lumaheihei no ia, kekahi o na kanaka i kamaaina nui i ko Honolulu nei poe, a me ko ka mokupuni o Hawaii.

Ua hoeha kukonukonu ia oia ma kona papa auwae, ua hak@ kona ihu, a he mau palapu e ae no hoi kekahi e kau ana maluna o kona helehelena, aka, ua manao ia nae, mamuli o ka naha ana o kona lolo kona kumu i make ai, ua lawe ia aku ia aku oia no ka home o Kauka Howard, malaila i haawi ia ai he mau lapaau ana i kona mau palapu e Kauka Howard a me Hoffman, a mailaila aku i lawe loa ia aku ai oia no ka haukipila ma ka hora 9:30, kahi i haawi ai o Kauka Murray a me Herbert i ko laau ike a pau maluna o ka mea poino, aka, aole nae i loaa iaia ka palekana a hala wale aku la ma @ela aoao o ka muli wai eleele o ka make.

Aole he mea i ike i ke kmu o kona halawai ana me keia ulia poino, aka, ua manao wale ia nae mamuli no ia o kona kiola ia ana aku mailuna aku o ka lio ana e kau ana, a ua ike ia hoi ua lio la e holo ana me ka ikaika ma ke alanui Moi me ke kanaka ole maluna ona.

He hoahanau o Lumaheihei Waipa no Sam Paka a Kapena Paka a ka oihana makai. A i kala auina ia Poakahi no i nalu aku ai oia. Aloha no.

 

MAKE O HOPE MAKAI FANE@E

Ma ka h@ra 9 o ka wanaao Poakolu i hooku mai ai i keia ola ana maloko o ka hlemai Moiwahine o Hope Makai Nui C@@s. J. Feneuf o Waianae, mamuli o ka loohia ana i ka ma'i numonia me ka poino hoi i loaa ma kona wawae, mamuli o k@ ki kuhihewa ia ana e kekahi o kona mau makai he Pake malalo no o Waianae. Ua haalele iho la oia he wahine a me hookahi keiki o p@@@@@@ ana @ @@. Ma ka Poaha nei i hoolewa ia aku ai kona kino wailu@ malalo o ka hooponopono ana a na hui malu.