Ke Aloha Aina, Volume V, Number 47, 25 November 1899 — Page 7

Page PDF (890.62 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

POAONO, NOVEMABA 25, 1899

 

HE  KAAO  KAILI  PUUWAI

––:NO KA:––

 

U I   M I N E W A

––:A ME NA:––

 

Kaikunane Eiwa

 

I Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu a i ole na Keiki i Hoehaehaia

 

Kakauia no KE ALOHA AINA

 

A ma keia wahi i noho i ho ai ua Boliona nei a uwe haalipo aku la hoi no ka mea a kona puuwai i aloha welawela ai, a e laweia la hoi e ka luahine kilokilo Ronio malalo o kona manao lokoino.

Oiai oia e noho ana me na manao kupouli, me ka nana hoomau aku i kahi waapa e emi liilii aku la e nalowale ma kela aoao o ka poepoe honua, e hiipoi la hoi i kana Minewa aloha, aia hoi, ua haupu a’e la oia no na oleio hope a ka elemakule Sinora i kaukau mai ai i kona mau sekona hope loa e liuliu ana no ka haalele ana iho i keia ao inea.

Aia wa pu no hoi i komo mai ai iloko ona na hoomanao ana, mawaena o ka Sinora mau olelo hope, ua kuhikuhi mai oia, aia kona wahi waapa ua huna ia ma kekahi wahi kuono, a na keia mau halialia i komo mai iloko ona i kono keke mai iaia e haalele iho i kona noho hoopau manawa wale ana malaila.

Aka, mahope o koua holoi ana ae i kona mau waimaka, ku koke ae la oia iluna, a me ka mama i loaa i kona mau kapuai wawae, haelele iho la oia i ke kiekiena ana e ku ana, a hele aku la hoi no kahi kuono a ka elemakule Sinora i kuhikuhi mai ai, aia malaila kona wahi waapa kahi i laha ai, a no kekahi mau minute pokole wale no keia kamoe ana aku ona i kona mau kapuai, aia hoi, ua hoea aku  la oia no ua wahi kuono nei, a he mea oiaio, ua halawai io mai la oia me kekahi wahi waapa uuku nani i kupono no na mea elua, a maluna hoi ona e waiho ana na lako aukai o kela a me keia ano, a me ka hoohakalia ole iho, lehei aku la oia no inoa o kahi waapa me ke oki ae i ke kaula e hoopaa ana iaia iuka o ka aina.

Aka, i keia wa nae a ke koa opio i ialau iho ai i na hoe o kahi waapa no ka hoonoe ana aku iaia, ua hoohikilele ia ae la oia i ka lohe ana aku i kekahi leo kakana i ka pa’e ana mai.

E ka aea hauke, e hoike mai aia ihea ka wahine opio au i aihue aku ai mai ko’u malu aku.  E hoike mai mamua o kou mahuka ana aku mai keia wahi aku.

A i ko Boliona huli ana ae, aole ia no kekahi mea okoa aku, aka, no ka elemakule no ia, kona enemi hoi o na hora i hala aku la mamua.

Aole nae o Boliona i pane kikoo la aku, aka, me ka puuwai e paila ia ana me ke aloha oiaio no kana Minewa, haliu aku la oia maluna o ka elemakule a pane aku la me ka leo kaumaha.

Aole oia me a’u i keia wa ano, aka, ua aihue la aku oia e kekahi luahine kilokilo nona ka inoa o Romio.

A na keia mau huaolelo i poha aku ia mai na lehelehe aku o ke koa opio i hoopiha mai i ka elemakule me ka inaina a ike ia aku la oia i ke keehi ikaika ana iho iluna o ka honua a puana ae la.

Ua hoike wahahee mai kela luahine ia’u no olua, nolaila, e ke kanaka opio e hai mai auhea laua i keia wa ano?  I hookau aku ai au i hoopai koikoi no ka aeahaukae.

Aole oia maanei, wahi a Boliona i panai aku ai, aka, aia kona wahi waapa ke ahai la iaia maluna o na ohuku ale, a me he mea ua lawe pu aku oia i ka wahine opio, no ka mea ua hoohihihi ua kilokilo la i kona ui.

Maanei i hoopau ae ai o Boliona i kona kukai kamailio ana aku i ka elemakule a me ka ikaika i loaa i kona mau aa huki, kaomi iho la oia i kana mau hoe no loko o ke kai, a hoonee aku la i kona wahi waapa no waho o ka moana kai uli a iloko oia mau sekona no aia ua wahi waapaa nei ke pahee ke paki ka ia iluna o na ohuku ale, aka, mamua nae o kona mamao loa ana aku mai ka elemakule aku, aia hoi, ua ike aku la oia i kona unuhi ana ae i kana ulili kahea a puhi ae la hoi, a he mau sekona wale no ua puni ae la oia i kana mau kou wa, a e loheia aku ana hoi ko lakou leo ninau no keia leo kahea a ko la kou haku, aka, ua hoopau ia aku nae ko lakou mau manao pohihihi i ka wa a ko lakou haku i haawi aku i kana kauoha no ka hele koke ana aku no kahi a ko lakou mau waapa e waiho ana ma kekahi aoao o ka loa kahakai, a e kau aku hoi lakou maluna o ia mau waapa a uhai aku mahope o ke alahele a ka luahine e lawe a lilo la i ke kake o Lehua.

Aole ua kauwa i hoole aku i ka makemake o ko lakou haku, aka, mahope nae o ko lakou lohe pono ana aku i ka olelo, o kahi alii, oia no ko lakou wa i haawi mai ai, i na kunou haahaa ana a nalo aku koke la ma kekahi aoao o ka lae kahakai malalo o ka hooko kauona.

No kekahi mau minute pokole wale no mahope iho, ua ike io aku la o Boliona i kekahi mau waapa no lakou heluna he umi i piha pono me na kauaka, e oili mai ana ma kekahi aoao mai, a e kamoe ana hoi ko lakou alahele no ke kukulu akau, a eia hoi ke koa opio Boliona ma kahi he mile a oi ka manao mai a lakou mai.

 

E loaa no na Kakini Wahine ma kahi o Whitney & Marsh no ka 5 keneta wale no.

 

HE  PUALI  KEAKA  HOU.

 

Ua laweia mai la e ka mokuahi Auseteralia he puali keaka hou no ka hale keaka Orpheum, a ma keia po e hoomaka ai lakou e paani, nolaila, mai poina e na poe puni lealea i ke kipa ana oe i ike ia lakou.

 

LONO  NO  NA  MOKU  LAWEKOA.

 

Kapalakiko, Nov. 15.  O na moku lawekoa Sidane a me Pathan me ka regimana 46, na ha la aku la laua ma ka la inehinei.  O ka Senatoa a me ka Ben Mohr e haalele iho ana i keia la, o ka Puebla a me ka St. Paul ma ka Poaono ae nei, o ka Ohio a me ka Indiana, Poakahi, Nov. 20, a o ka Duke Fife a me Hancock i ka Poalua a i ole i ka Poakolu o keia pule aku.

 

MOKU  LAWEKOA  SIDANE.

 

Ua hoea mai la i ke kakahiaka Poakolu, ka moku lawekoa Sidane, mai Kapalakiko mai, me kekahi hapa o ka regimana 45.  Aia maluna o ka moku lawekoa Pathan ke koena o keia regimana.  Ua haalele like aku laua ia awa, aka, ua hoea e mai la nae ka Sidane i anei.  E kali ana oia maanei a hiki i ka hoea ana mai o kona kokoolua.

 

UA  MAKEMAKE  IA.

 

He eono mau Lede Hawaii opio e makemake ana e ao i ka hana lihilihi me ka uku ole.  E waiho mai i ko lakou mau inoa ma keia Keena.  E hoikeike ia ana keia mau lihilihi i makemake ia no ke ao ana ma ka Hale Kula Kaikamahine Kamehameha ma ka Poakolu, Nov. 29, ma ka hora 3 p.m.

 

OLELO  HOOLAHA.

 

Ke hoike ia aku nei ka lohe i na kanaka a pau, i waiho mai i na Umeke Laau no ka hoohinuhinu ana, e kii mai maloko o na la he 15.  Ke hala keia mau la i hoikeia ae ia, e hoolilo aku no au i keia mau Umeke i uku ia ai ko’u poho a me ko’u luhi o ka @ ana ia lakou.  Nolaila, e hoolohe i keia o nele auanei.

Owau no me ka oiaio,

JOHN MALALY.

Honolulu , Nov. 12, 1899.

 

OLELO  HOOLAHA.

 

Mai keia la 1 o Nov. 1899, ua hoonoho aku au ia Foota, Iapana a me kona mau hoahana e noho maluna o ke kai lawaia o “Kahala,” a lawaia, e like me ka hoapono ana mai o ka Agena o Ke’lii Liliuokalani, a ua mana o Foote (Iapana) no ka lawaia aua, a o ka lehuluhu aole i ae ia e komo wale a lawaia maluna o ke kai i hai ia maluna, ke ole e lawe pu aku e hoikeike i ka palapala ae ia mai ka Agena o Ke’lii.  O ka mea a mau mea e kue ana i keia hoolaha, he maua ia Foota (Iapana) a me kona mau hoahana ke hopu a hoopili ma ke kanawai no ke komo hewa.

 

W. O. AKANA,

Luna Halawa Aina o Kahala.

Honolulu , Nov. 6, 1899.

 

H U I   K U A I   L O L E   H A W A I I.

 

E hoomanao e na makamaka, eia ke ola ou e Hawaii, ina iho, ei ae, a hoea mai mamua ae o ka la 17 poina ole na wehi o ke kino o keia pule.

E kuai hoemiia ana na LIPINE KALIKA o na ano a pau me ka Poakahi, Okatoba 23, 1899. ma ke kumukuai haahaa loa.  Pela pu no hoi me na ano Lihilihi e ae iho, i loaa ai he kowa po na Lipine a me @ @ hilihi hou e hoea mai ana ma ka Auseteralia o kaua pule ae.

Na Lipine Laula he 5 i-a no ka                 25 keneta

Na Lihilihi he 5 i-a no ka                          25 keneta

Na Kinamu he 20 i-a no ka               100

Na Makalena he 20 i-a no ka                    100

Na Makalena Lau he 20 i-a no ka            100

Na Kalakoa maikai 30 i-a no ka        100

Na Mamalu                                               25 keneta hookahi

Na Kakini Wahine                                    5 keneta o ka paa, a pii aku

Apo Ili o na Wahine                                 5 keneta

Palule Wahine, he 10 keneta o ka mea hookahi.

 

E hoomanaoia e hoomaka ana keia kuai emi ma ka POAKAHI, OCT. 23, 1899.

Aia ka pule hope o keia kuai ewi, e kuupauia aku ana i ka @ na Kamaa Wahine, Kane a me ko na Keiki, ma ke kumukuai haahaa loa, e hoomaka ana ko na keiki mai 25 keneta a pii aku.  E hoikeia aku ana o ko na Kane a me na Wahine ma na Pepa Liilii.

 

MOSES PALAU, Luna Nui

 

HE  MOOLELO  WALOHIA.

––:NO:––

 

A L A N A D E L A

Ka Wahihe Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.

––:A I OLE:––

 

Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

 

Me ka leo inaina pane aku la o Walata nana 5 hoopuanuanu aku i ka puuwai o ka wahine lokoino i kona i ana aku:

Aole loa ou kuleana ia mea e ka wahine puuwai eleele ke noi ana mai e hoopakele ia kou ola, oiai, ua nui kau mau hana lapuwale i hana iho nei, a nolaila, e kali malie iho pela.

A ma keia wahi i hooki iho ai ua @oa opio nei i kona leo, a hele koke aku la oia e hoopakele i kona hoaloha aoo e waiho ana iwaena o na kino make o na powa, ua paa hoi i ke kupeeia me na apo hao a kona mau enemi.

I ka ike ana mai o ke kanaka ano i kona hoaloha opio e hele aku ana e hoopokele iaia ana na waimaka i piha me ka hauoli ke hoaleale la ma kona mau lihilihi a me ka hoohakalia ole iho poha mai la ko leo i ka puana ana ae:

E hoonani ia na lani, no ka mea aole oia i makemake e kipai ia ke ola makamae ana i haawi mai ai no’u e ko’u mau enemi aka, ua haawi aku oia i na hoopai weliweli maluna o lakou ma o kau pahi ka ua la.  A nou hoi keia mau i @ e aie nui nei, oiai, aole loa au i ma hui iki e hoea mai ana oe i ka wa o kamau iki ana no ke ola iloko o’u nei.

E hoomama i kou mau ehaeha e kuu hoaloha ma kai, a mai manao iho hoi ua aie mai oe ia’u, aka, o ke aloha wale no ko’u makemake aole hoi o ka mohai pu kekahi.

I keia wa i kulou iho o Walata a wehewehe ae la hoi i na apo hao e paa ana maluna o Kaisa kona hoaloha a iloko o na minute pokole.

Ke lau kanaka hou mai nei na huina alanui i na koa Amerika e holo nei no Manila.

Ua lilo ae la oia he kanaka lanakila a o ua mau apo hao nei ua hookauia aku la maluna o Magarita.

Eia ke liuliu mai nei na puali koa Hawaii no ka haawi ana he hoikeike kana hoomeamea mawaho o ka Punahou i ka Poalua ae nei.

Eia ke kapena o ka moku lawe holoholona Siam ke makemake nei i kanaha poe kanaka no ka noho hana ana maluna o kona moku.

E lawe ae ana o Kapena Hou@iette i ka noho kapena ana no ka mokuahi Mariposa, a e waiho ana oia i kona kulana hookele no ka Auseteralia i kona wa e hiki hoa aku ai i Auseteralia.

Ua hoopakeleia ae la e Peresidena Dole a me kona Aha Kuhina ka hia ana o Ihara ke Iapana i ahewa ia no ka pepehi kanaka ma ke degere ekahi.  O ke kumu mamuli ka o ka ae ole ana o na hoa a pau o ka aha kiure e hoopaila oia ma degere.

 

UA  LOAA  MAI,  HE  HELUNA.

O NA

 

Pena a me na Aila Pena,

Na Hulu Pena,

Na Kapuahi Aila,

Na Kapuahi Fisher

(ua hoem@ia ke kumukuai)

Na Palau na ano apau,

 

Na Lako Mahiai,

Ho, Oo, Kopala, Kipikua,

No Bakeke o na like ole

Na Ipuhao, Ipu Ti,

Na Lako Aniani.

 

E loaa mai ana he mau waiwai hou maluna o ka mokuahi Auseteralia.  Nolaila, e kipa mai, a o wae no oukou iho, he emi loa ka makou mau kumukuai.

 

Hawaiian Hardware Co., Ltd.

(HUI LAKO HAO HAWAII, I KAUPALENAIA)

Alanui Papu, ma o ka Hanako o Spreckels.