Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 1, 6 January 1900 — Page 6

Page PDF (914.15 KB)

This text was transcribed by:  Ruth S. Goldstein
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

 

MOOLELO WALOHIA

 

PALANADELA

 

Ka Wahine Hoopahaohao o ka A@ ho Keokeo

 

--A I OLE—

 

@ Loaa Hookaui Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.

 

            @ mahope o ka hoomaha ana ae @ Kuke nei no kekahi manawa, @, owaka hou ae la kona mau @lehe a ninau mai la.

 

            E ka@moneka maikai, e hoike mai @anei oe i ike lihi ia a a i ole i @ paha no kekahi mea e p h ana @?

 

            @ koke ae la ke noo o ka @ a panai mai la me ka leo @ ma ka i ana mai:

 

            E kuo haku, aole loa a’u wahi @ ohe nona mai ko’u @aalele @ku i kakou aina aloha, aka @ paha ua hiki io mai no @ma nei, ua maopopo ole @, a ke hoomaopopo nei @ wale o na wahine opio @ mai i kuu home nei me ko @ mau helehelei a i paa i@ kie @nohi ike, aka ua hik ole nee @koho ae owai la iwaena o la @ haku wahine.

 

@ka hooki an@ iho o ke k@ @a o ka hale i kena leo, oia no @ ikeia aku ai o ka alakai @ pualikoa o Italia i ka lalau @o iloko o k@ pakeke a unu@ he wahi poho gula i kino@ me @ pohaku d@ aiana @ hookakalia ole iho wehe @ la i ke poi o ua wahi @ ho@ maloko ona i lakou iho ai ka @ ke kuke a hapai ae la he @ kai hooleleaka me ke k@u ana @ o na maka o ka monek@ @ hou mai la.

 

@ anoi oe e kou moneka @ keia heleheiena o ku aku @ o kou alo ma kou home @ ole ma kekahi wahi e ae @ i hoolei pau aku ai ka @ i kona lena ike maluna o @ ke duke e paa ana, ak, no @ule pokole wale oo keia ha@ ana, aia hoi, ua ke pono @ aole keia he helehelena @ kahi mea okoa aku, aka, no ko @ poino no ia e waiho nei ma @ kena home.

 

            @ ae la na helehelena o @onaka no keia ku e kau aku @ o kona alo, a me ka leo @ liilii i heia aku la oia i @ ana @.

 

            @ he hileileuna no kekahi @ aka, no ka wahine @ hookakoke aku nei iloko @ pena.\\       @ hei i huli ae ai oia a pane @ ke Duke:

 

            @ma popo ia’u @ kou halu ua helehelena o keia ku au e ho ikei ke mai nei aka, ua hiki ole @ ia’u ka hoike wale ana aku i kona wahi i @ ho ai.

 

            Na kela mau huaolelo ia ke kamaulina i hoopiha mai i ka puawai o ke duke me ka hauoli, a me ka lea p@hoihoi linau koke mai la:

 

            E kuu hoaloha maikai mai huna ae i kahi o ka kaikamahine alii noh@ ai, oiai, he hanaia e noopoi@ aka ana ia oe.  Nolaila e hoike oiai @uhea kuu haku alii.

 

            K@lou iho la ke puo o ka moneka ilaio me ka noonoo ana iha i kona pane kupono e kamailio aku ai, a liuliu @ea ia oia iluna a pane mai la:

 

            E Libano kuu haku maikai, ua makaukau e hoike aku no kahi o ke aliiwahine opio, aka, alia nae oa e pupuahula mai, e komo mua ae au ma ko’u pupuhale a mahope oia wa e hoike aku au ia oe@i na mea a pau e pili ana nona.

 

            Mahope o ka noonoo akahele ana o ke duke ua haawi mai la oia i kona ae ana me ke kauoha mai e komo aku a heino koke mai.

 

            Maanei i komo hou aku ai ua moneka la a hoike aku la i ke koa Walata no na mea pili ana i ke duke a me kona mau puali i hele mai la e huli i ka wahine opio.

 

            I ka lohe ana o ke koa Walata i keia mau hoike a ka moneka ua poha koke aku la ka leo o ua koa opio nei @ ka i ana aku.

 

            E kai aku a lawe mai i ke duke iloko nei o ka rumi i ike pu iho ai oia i na haawi ehaeha i loehia i kona haku wahine.

 

            E i ke me ka makemake o ua Wal ta nei, pela ua moneka la i he moaku ai iwaho, a me ka leo mahe pane aku la oia.

 

            E kuu haku e komo mai a e alakai aku no au @ia ne ao kahi o ka wahine opio i waiho ai.

 

            Me ka hookaulua ole iho komo aku la ua Duke nei no loko o ka pupuhale o ka elemakule moneka malalo o ke pailota ana a ka ona hale a no na sekona pokole ua hoea aku la laua no loko o ka rumi a ka wahine opio e waiho ana iloko o ka ehaeha.

 

            A i ka haule ana aku o ka lena ike o ua duke nei maluna o ka wahine opio e waiho ana iloko o ke kulana nawaliwali, oia no kona wa i hoomaopopo koke iho ai o na helehelena no keia o ka mea ana e imi nei.

 

            Nolaila, me ka hakalia ole haule iho la kona mau kuli ilalo a kokolo aku la no kahi o ka wahine poino e waihoana, a me na maka i enaena me ka ioaina i awili pu ia hoi me na haawina luuluu no kona haku alii, lalau iho ia oia i na lima a hapai mahe ae la a me na waimaka e haioiloi ana, muki iho la oia i ua mau lima palupalu la me ka hoopaka ana ae i keia mau huaole lo oana i hookau ae i ka weli ia loko o ka @mi.

 

            E ka moneka, e hoike mai owai ka puuwai eleele nana keia mau nana hoomuewaewa maluna o kuu haku wahine, E pane koke mai e kuu hoaloha ano.

 

            No ka mea, ua makaukau au e hookau aku i ka hoopai o ka make maluna o lakou me ke kahea pu aku hoi i na koa aupuni e komo mai a haehae ae i na lo o ka poe nana keia mau hana hoomaewaewa.

 

            A maanei i unuhi ae ai o a i kana pahikaua a hahu nono aku la hoi ke duke maluna o ke koa opio a me kona hoaloha aoo me ka li-o ae hoi o kona mau maka.

 

            Aka, ma la manawa pu no i unu hi ae ai o Walata i kana pahikana me ka makaukau ana aku e ana pahikaua me ke koa malihini.

 

NA KEEHINA MAKAALA NO KA MAI A HULAU FIVA ELEELE BUBONIKA.

 

            E mana ana na auoauo, o keia ma’i ahulau iloko o na wahi pelapela, iloko o ka opala kawakawau a polopolona me na wahi pouliuli a hauna inoi o hoi.  O ka malamalama o ka ia a me ka ea maikai h@mau mea ia e make ai keia anoano.

 

            E malama mau i ka maemae, ho loi pinepine i na lima, a e auau pinepine no hoi.

 

            He mea pono ke hoopiliia a paa na wahi a pau o ke kino i moku a i pohole me ka laau hoopip@li, elike me ka adhesive plaster.

 

            E ai i na mea ai hou a i hoomoa pono ia hoi.

 

            O ka ma’i a pau i hoikeia maanei, mai ka wa i ikeia ai ka ma’i ahulau k@e wa@e no hookahi ma’i, ua ikaa ka pehu ana ma ke kapakapa ‘o kapuukole, a i olelo mau ia hoi, he ha-hai, e hoike ana la i ka loohia ana mai o ka ma’i ma na laia ma o lalo, O keia poe i make i keia ma’i, he poe lakou i maa i ka hele wale ana o ko lakou mau wawae me ke kamaa ole.

 

            O ka manao o Dr. Kitasato, ke kauka huli kulana ma’i ahulau, ina e pehu na anoano paahana me na kapakapa, a hene paha o na puukole, ulaila, ua komo mai ka anoano o ka ma’i lele ma na kapuai wawae.  Nolaila, mai hele uale na wawae he pilikea ka hele wale ana o ka wawae iloko o keia wa e hele nei, e komo no i ke kamaa.

 

            E h@ ke @na iole a @ na mea kolo e ae a pau.  Ua lokahi ka manao o na kauka hoehu (@ed cal experts) o na iole ka poe na lakou e halihali a hoolaha aku i ka ma’i ahulau ma o a maanei, a o keia ke kumu nui o ka poino.  E pepehi i na iole a me a@ mea kolo a pau e maau hele ana ma ko oukou mau hale, pela auanei e hoe@ha mai ai na kumu a laulaha ai ka ma’i ahulau (plague).

 

            Keena o ka Papa Ol@ Honolulu, Dekemab 26, 1899.

 

KUAI HOEMI NUIO NA PAPALE

 

            E heawii ana he kuai hoemi oui o na waiwai a pau o ka manoa Halekuai no Elua Pule Wale No.  Nolaila, e hele koke mai i loaa ai keia mau Waiwai ma he komakuai haahaa loa, mamuli o ko makou makemake ana e loaa ona kowa no na waiwai hou.

 

T. MURATA.

 

Hale Hana Papale Nui.

 

HELU 118.  ALANUI NUUANU.  TELEPONA 814  PAHU LETA I

 

 

UA HOEA MAI LA I KAPALAKIKO.

 

            Ma na hoike i loaa mai ia makou ua hoea mai la i Kapalakiko ke Keikiahi Kawananakoa a me ka Hon. Sam. Parker, ma ka la 25 Dekemaba, mai Wasinetona mai.  Eia laua ma ke alahele huli hoi mai?  ka aina hanau mahope o ka@ iaua kaawale aua aku nei ne kekahi mau mahina.  Aia laua ma ka Palace Hotele e noho la.

 

KAHI HOOMALU HOU.

 

            Mamuli o ka manao ana o ka Papa Ola e puhi ahi aku i na hale a pau e ku nei maloko o kahi e hoomalu ia nei nolaila, na lawe ia mai ka noonoo ana no kahi kupono e hookaawale aku ai i na poe a pau e noho nei maloko oia wahi.  A no ka nuku loa o ka pa hoomalu o Kakaako, e hiki ole ai ke malama i keia mano kanaka nui, ua hooholo ia ka imi hou ana aku i kahua hou no ia poe e hoomalu ia ai.

 

            O kahi a ke aupuni i manao ai e lawe ae, oia no ka hale loihi o Wilikoki e ku nei mauka o Kalihi.  Ua hoouna ia aku na Komite o ka Papa Ola.  A i ka wa e ka Papa Ola e apono mai ai ma no ka manawa e hoomaka la aku ai ke kukulu hou aua i na hale hou e lawa a, kupono ai uo kekahi mau tausani.

 

            He keaka no ko ka Orpheum i keia po.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            Mai keia la i o Nov. 1899, na hoonoho aku au ia Foota, Iapana a me kona mau hoahaua a noho maluaa o ke kai lawaia o “Kahala,” a lawaia, e like moka hoapono ana mai o ka Agena o Ke’lii Liliuokalani, a ua mana o FootaOIapana) no ka lawaia ana, a o ka lehuluhu aole i ae ia e komo wale a lawaia maluna o ke kai i hai ia maluna, kie ole e lawe pu aku a hoikeike i ka palapala ae ia mai ka Agena o Ke’lii.  O ka mea a mau mea e kua ana i keia hoolaha, he mana ia Foota (Iapana) a me kona mau houhana ke hopu a hoopii ma ke kanawai no ke komo hewa.

 

                                                            W.  O. AKANA.

                                    Luna Malama Aina o Kahala,

                                    Honolulu, Nov. 6, 1899.

 

OLELO HOOLAHA.

 

            E ike e na kanaka a pau ma keia Hoolaha, aole e hookuu wale i kolakou mau holoholona maluna o ka aina o Nahinu makua i make, e waiho la ma Kahakuloa, Maui, a kepapa pu ia aku nei na poe a pau e kukulu ana i ko lakou mau hale maluna o na aina @ oello ia maluna me ke kuleana ole, oiai, o kekaikamahine penoi a La@, kaikuahine ponoi o Nahinu makua i make a e hoolilo aku ana au ia Nuu Kauhako i Luna no’u malaila, a oia ka mea nanae hooponopono me ka poehale aku ana imua ona a nona kuai ana mahope mai me ka loaa oia o na hooiaio a Nahinu makua a me Nahinu opio imua o ke keena o ke aupuni, ua lilo ia i mea ole mai keia la aku e puka aku nei o keia Hoolaha.

 

                                                            Loika Kalili,Laie, Dekemaba 22, 1899.

 

UA MAKEMAKE IA.

 

            He eono mau Lede Hawaii opio e makemake aua e ao i ka hana lihilihi me ka uku ole.  E waiho mai i ko lakou mau inoa ma keia Keena.  E hoikeike ia ana keia mau lihilihi i make make ia no ke ao ana ma ka Hale Kula Kaikamahine Kamehameha ma ka Poakolu, No.v 29, ma ka hora 3 p.m.

 

JOHN MALAEY

 

Mea Hana Umeke Laau.

 

            Ua hiki ia’u ke hoohinahina i na PUAIU me @ maiau loa.  O na Umeke Laau pukapuka ua hiki loa ke @ E hookoia no na kauoha ke ka @.  E kipa mai e ike no oukou-iho.

 

            He Kuike ka Bula

            Ke ena Hana:  Ma ke alanei Moi.  Helu 160, Leleo, Honolulu                     18t—1 m.

 

KANALEKUAI ME AI

 

O

 

LEWIS & Co.

 

            E loaa no na Kamano Paaka Mo mona ma ke kuai liilii a make kuai pahu.  Na paleoa o na ano a pau @ me na Lako mea-ai o kela ame keia Ano.  E hele mai e hoao no kakou ho.  Telepona 240.

            A ahui Papu, Helu 111.

 

Ua Nee Aku.

 

 

            Ma kela ke hoike aku nei au i ko’u mau hoaloha a @ ua haalele aku au i kau keena hana mua e ku nei ma ke Ahunui Moiwahine, mahope o ka @ Aupuni.  A e loaa no au ma ke poo a ke Alana @ ma ka hale ina kope mau o Ohee K@ai a ee

 

            Manawa Hana:  Mai ka hona @ a. m. a hiki i ka hora 6 p.m. o na la a pau.

 

                                    Kauka Chan Kam @