Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 2, 13 January 1900 — Page 6

Page PDF (862.00 KB)

This text was transcribed by:  Kihei De Silva
This work is dedicated to:  Edwin A. de Silva, Jr.

KE ALOHA AINA

KE ALOHA AINA POAONO IANUARI 13,1900

 

HE MOOLELO WALOHIA NO KA

UI SOPAEA ILOKO O KA HANOHANO.

A ME TOME BAKALA Ka Ilihune

Hoohenoia no KE ALOHA AINA

 

O keia mau olelo a ua mau wahi kanaka nei, ua komo pono aku la ia iloko o na pepeiao o ke kanaka puuwai piha i ke aloha, a me na hiona e kauhola ia ana e ka hauoli, pane mai la oia:

Ke kuhi nei wau, ua pau la ka‘u hana maluna o olua, eia ka aole, he hana hou aku no ka koe a‘u maluna o olua, a oia ka‘u i ike iho la, eia olua ke haawi mai nei i hana hou na‘u e noonoo ai a hoopuka aku i ka mea a‘u i ike ai he hana pono ia.

Oia hoi, e hooko aku ana au i ko olua makemake malalo o ko‘u mau lilo ponoi, a e hoouna koke aku ana hoi au ia olua ma ke ala e hoea aku i kahi o ko olua mau ohana, na makamaka, na hoaloha a me na lehulehu a pau i pili ia olua.

Ma ka hora 8 ponoi o keia ahiahi hoea mai olua maloko nei o ke kakela, no ko‘u haawi ana aku i ka‘u mea kokua no olua, elike me ka‘u i ae aku la mailoko mai o ko‘u puuwai.

Mahope iho o ka pau ana o kana kamailio ana, ua hookuu aku la oia i ua mau wahi kanaka nei, me ka haawi pu ana aku he mau kikoo dala, i mea e uku ai i ko laua lilo o ka noho ana i ka hotele.

I ka hala ana aku o ua mau wahi kanaka nei no ko laua wahi, ua noho mehameha ino la oia ia wa, me ka ualu ana o ka imanao no na mea e pili ana i ka pakele ana o ko laua mau ola.

`Iloko no hoi o keia wa i ulu mai iloko ona e hooko koke ia ka oihana laahia o ka mare mawaena @ laua, ina ia he hana holopono ia manawa.

Oiai no nae oia e nalu ana pela, o ka wa no ia i komo mai ai o ka ui Sopaea, a hele pololei aku la ma kahi a kana aloha e noho ana, a me na minoaka ana ma kona mau papalina, pane mai la oia me ka leo nahenahe o ka ipo i ka ipo, i ka i ana mai:

E kuu aloha kakia i ka iwi, ka @@@ hoi nona keia uhane e hauoli ai ke nana aku nei au i kou mau hiohiona, aia ia ke hoomamalu @@ mai la maloko aku o kou puuwai, a ke ole au e kuhihewa eia paha kekahi @@@@@@@no nui i loko o kou puuwai kahi i nalu ai.

 A ina aole pela, alaila, e noonoo @@@ anei oe no na mea i hana ia i ka ponei, ke nonoi aku nei au i kou manao mai nana no na mea i hala, no ka mea, he mau mea no ia e hoano e ai i kou mau manao iloko o keia wa, a ke nonoi aku nei au i kou oluolu, e hele kaua noloko o ka rumi aina, kahi a ko kaua mau makua a me na kauwa e kali mai la o ko kaua hoea aku.

Na keia mau olelo a ka ui Sopaea i komo pono loa i na puka pepeiao o na opio la, ka mea nana i hoaui ai i kona kino a me na hookaau olelo ana o ka mea i piha i ke aloha, puili mai la oia i na lima o ka mea ana i aloha ai, a me ka leo i hele a naw@ iki, pane mai loa oia me ka malie:

Aohe mea e ae nana i hoopoluluhi i ko‘u noonoo, koe wale no aia he mea aku mahope a‘u e noonoo nei, ka mea hoi a‘u i hooholo ai ua kupono ke hana koke ia mea keia mua aku.

A ma keia wahi i hoomaha iho ai ua opio la, oiai hoi na maka o kana aloha e nana pono mai ana iaia, me ka hoopahaohao ia o kona nanaina no keia mau olelo a ke kanaka opio ana i aloha ai, a na ia mea hoi i hookomo koke mai i ka hoohuoi ana iloko ona.

A no ia mea, aole oia i hookaulua iho i ka ninau koke ana aku i kana aloha, me keia mau olelo:

He oiaia anei kau mea i olelo mai la, aia he mea ano nui iloko o kou noonoo, a oia hoi ka‘u i akenui ai e lohe mai a oe mai, ina ia he mea hiki ia oe ke hai mai, a ina no hoi aole, oia iho la no, no ka mea, o kou kuleana no ia, aka, o ka hoomaoe wale aku no keia.

 

NA ANOAI HAPENUIA

 

MR. LUNAHOOPONOPONO,

Aloha oe:

Ma ka hora 12 o ka po Hapenuia ua haule mai la he omaka wai lani, a i ka mao ana oia mau haawina, ua wehe like ae na hale a pau o Balauwina Home, he mau papaaina i hele a makolukolu i na mea ai like ole, o kela a me keia ano, a ua owela pu no hoi i na kukui Kepani o na ano like ole, na kukui pahu a me na kii i hana maiau ia e na keiki lima hei.

I ka nana aku he ku i ka nani a me ka maikai na mea i hana ia. Ia wa pu no hoi i houhene mai ai ka bana a me na Hui Himeni, i ko lakou mau leo kaili puuwai, a kaua e ka mea heluhelu e hoomanao ae ai i keia mau lalani mele.

He pali ka hoi kamaka,

He iwi kii i ka hai.

Me ia po mai a hiki i ke ao aoa, he maikai na hana a me ka maluhia.

Ma ka hora 9 a.m., ua hoomakaukau ia na mea e pili ana no na lealea, a ma ka hora 1 p.m. hoomaka na lealea, i lohe ia ma ke kani ana o ka leo o ka bana, e hoike mai ana i na mea a pau, oia ka wa no na lealea, ua malamaia na lealea o kela a me keia ano, me ke kani ana mai o ka leo o na hui himeni i kela a me keia mea e lawe ae ana i ka hanohano o ka la a me na makana lau oliwa a ke aloha, hookuu ia na hana me ke kani a ka bana, a he nui a lehulehu na makaikai i hiki mai, e ike i na hana o ka la, nui ko‘u mahalo i na hana hoohauoli a na keiki o keia Home.

Ko‘u oiaio,

W. A.

 

NA KEEHINA MAKAALA NO KA MAI AHULAU FIVA ELEELE BUBONIKA.

 

E inana ana na anoano o keia ma‘i ahulau iloko o na wahi pelapela, iloko o ka opala kawakawau a polopolona, me na wahi pouliuli a hauna inoino hoi. O ka malamalama o ka la a me ka ea maikai, he mau mea ia e make ai keia anoano.

E malama mau i ka maemae, holoi pinepine i na lima, a e auau pinepine no hoi.

He mea pono ke hoopiliia a paa na wahi a pau o ke kino i moku a i pohole me ka laau hoopilipili, elike me ka adhesive plaster.

E ai i na mea ai hou a hoomoa pono ia hoi.

O ka ma‘i a pau i hoikeia maanei, mai ka wa i ikeia ai ka ma‘i ahulau koe wale no hookahi ma‘i, ua ikaa ka pehu ana ma ke kapakapa o ka puukole, a i olelo mai ia hoi, he ha-hai, e hoike ana ia i ka loohia ana mai o ka ma‘i ma na lala ma o lalo. O keia poe i make i keia ma‘i, he poe lakou i maa i ka hele wale ana o ko lakou mau wawae me ke kamaa ole.

O ka manao o Dr. Kitasato, he kauka huli kulana ma‘i ahulau, ina e pehu n@ @@@ano paahana ma na kapakapa, a hene paha o na puukole, alaila, ua komo mai ke anoano o ka ma‘i lele ma na kapuai wawae. Nolaila, mai hele wale na wawae, he pilikia ka hele wale ana o ka wawae iloko o keia wa e hele nei, e komo no i ke kamaa.

E hoomake i na iole a me na mea kolo e ae a pau. Ua lokahi ka manao o na kauka noeau (medical experts) o na iole ka poe na lakou e halihali a hoolaha aku i ka ma‘i ahulau ma o a maanei, a o keia ke kumu nui o ka poino. E pepehi i na iole a me na mea kolo a pau e meau hele ana ma ko oukou mau hale, pela auanei e hoemiia mai ai na kumu e laulaha ai ka ma‘i ahulau (plague).

Keena o ka Papa Ola, Honolulu, Dekemaba 26, 1899.

 

OLELO HOOLAHA.

 

E ike auanei na kanaka a pau mai keia la aku, ua hookapu loa ia ko lakou hele wale ana maluna o kuu aina e waiho nei ma Kapalama ma kahi kokoke i ka hale kaaahi. Aole e lawe wale i na mea ulu o ka aina, a ua papa loa ia hoi ka lawaia ana maloko o kuu loko i‘a. A o ka poe e hoolohe ole ana i keia hoolaha, ua mana ia‘u ke hoopii ia lakou no ke komohewa.

Owau no me ka oiaio,

Ho Young,

Honolulu, Jan. 2, 1900.

 

KUAI HOEMI NUI O NA PAPALE

 

E haawiia ana he kuai hoemi nui o na waiwai a pau o ka makou Halekuai no Elua Pule Wale No. Nolaila, e hele koke mai i loaa ai keia mau Waiwai ma ke kumukuai haa loa, mamuli o ko makou makemake ana e loaa ona kowa no na waiwai hou.

T. MURATA. HALE HANA PAPALE NUI

HELU 118. ALANU NUUANU. TELEPONA 814.

 

HE KAAO KAILI PUUWAI NO KA

UI MINEWA A ME NA Kaikunane Eiwa

Hooliloia i mau Manu Nene Ahiu

 a i ole na Keiki Hoehaehaia

Kakauia no KE ALOHA AINA.

 

Maanei i huli ae ai o Ronio a nana aku ia maluna o ka wahine opio me na helehelena hauoli a me ka leo kaena pane aku la oia.

E kou haku wahine aole anei i hauoli kou puuwai no ka honi ana i na ea ala waianuhea o na kihapai pua nani o kuu haku, na koa e holoholo ana maloko ona, a i na kula uliuli hoi i hoopiha ia me na laau aala, o ko lakou mau lala he home nona manu hulu nani, na lakou hoi e hoolaukanaka ana ia mau uka mehameha me ko lakou mau leo lea. Na kahawai e kahe malie ana, a i ko lakou wa i hui ae ai, ua loaa iho la keia muliwai nani, i hoopiha me na i‘a o kela o keia ano. Ano, e hoomaopopo iho nou keia mau mau hanohano a pau, ina oe e ae mai ana e lilo i wahine na kuu haku opio.

Aka, aole he leo ekemu i poha aku ma na lehelehe aku o ka wahine opio, oiai, kona mau kuko ana aia ke imi la i ka mea a kona puuwai i aloha ai me na waimaka o ka ehaeha. A no kekahi mau minute kona noho hamau ana, aia hoi ua ike ia aku la kona poo i ka luliluli ana ae a pane mai la.

E ke kilokilo lapuwale aole loa i lawa ko lakou nani no ke kaili ana aku i kuu puuwai.

No keia mau huaolelo i hoopiena aku i ka luahine kilokilo, aka aole nae oia i hoike aku i kona mau manao inaina i ka wahine opio, a me ka leo malie pane hou mai la oia.

E haliu aku e kuu haku no mua o ko kaua alahele, a e ikeia no oe i ka home o kuu moi, na puoa mabala e oni haaheo ana i ka lewa me kona hiehie nui, aka, aia nae maloko ona ka oi aku o ka nani, na dala, na gula a me ka daimana e waiho mokaki ana iluna o kona mau papa hele. Nou ia mau waiwai i na oe e ae mai ana i ko‘u manao.

A e like me na haawina nele i loaa mua ia ua kilokilo nei, pela no i hoole hou aku ai ua Minewa la.

 

KALANA AINA “KAIULANI”

 

Ke waiho nei ma ka aoao hikina o ke awawa o Kalihi, e kokoke ana i ke kula Kamehameha. Ua lilo mai ia makou keia aina i kapaia o MOKAUEA ma Kalihi, a i ike ia no ka Moi Kalakaua mamua. E mahelehele ia aku ana i mau HOME LIILII

He wa maikai keia e loaa ai i na Hawaii Ponoi he mau Home Nani me ka emi loa. E kuai ia aku ana na Apana Aina ma ua kalana Kaiulani nei ma ka $200 a hiki i ka $250 no ka apana, he 50 kapuai ka laula a he 100 kapuai ka loa he mau alanui akea he 30 kapuai e pili ana i kela a me keia apana; e ae ia no e uku i $10 no ka apana i kinohi a i $5 a $10 e uku ia i kela a me keia malama e like me ka makemake o ka mea kuai.

E hookomo aku ana makou i ka wai i ka wa e makaukau ai na poe kuai mai e kukulu i na hale.

E hookaawale ia ana hoi e makou kekahi apana nui kupono, i mea hoomanao i ke Alii Opio KAIULANI a e kapa ia aku ana o Kaiulani Paka.

O ka nanaina mai keia aina e huli ana i ke awa o Puuloa, oia ka helu ekahi ma ke kulanakauhale o Honolulu nei.

No na mea i koe i ninau ia W. C. ACHI & Co. Na Boroka o na Waiwaipaa. Honolulu, Oct. 9, 1899.

 

Ua Nee Aku.

 

Ma keia ke hoike aku nei au i ko‘u mau hoaloha a pau, ua haalele aku au i kuu keena hana mua e ku nei ma ke Alanui Moiwahine, mahope o ka Hale Aupuni. A e loaa no au me ke @oo o ke Alanui Liliha, ma ka hale inu kope mua o Chee Kwai Lee. Manawa Hana: Mai ka hora 8 a.m. a hiki i ka hora 6 p.m. o na la a pau. 

KAUKA CHAN KAM CH@N

 

H. F. Wichman.

 

Wikimana. E loaa no na MAKAANIANI no na maka ma ke kumukuai haahaa ma ma makou Hale Hana Gula ma Alanui Papu.

 

NA LAKO GULA HOU LOA.

 

I hoea mai nei maluna o na mokuahi mai Kapalakiko mai.

Ma ko‘u Halekuai, malaila e hana ia ai na Pine, Komo, Kupee Lima, Uwaki, a pela aku.

H. C. Biart. Alanui Papu, Helu 404@