Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 5, 3 February 1900 — Page 1
This text was transcribed by: | Mary Deguzman |
This work is dedicated to: | to my hula brothers and sisters |
KE ALOHA AINA
UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONA
HOOKUMUIA 1 MEI 20, 1895
BUKE V@. HONOLULU, POAONA, FEBERUARI 3, 1900. HELU 5
KA NUPEPE KE ALONA AINA
E hoopukka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ke Polima o na pule a pau o kela o kela a me keiaa mahina.
Ka Uka Pepa, he 20 keneta o ka pule. No ke kope hooahi he 5 keneta.
E loaa no ka pepa maike Keena aku KE ALOHA AINA, a mai ka Ema aku o na Luna Lawe Pepa.
E pai aa no na Olela Hoolaha, ne Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike. Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa
E heouna pololei mai i na Huhou na Kumumanao, ma Olelo Hoolaha, na Kanikou a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.
Aoleloa e hoopuke ia a hoolaua i kekahi manao ana na kola@u keia Pepa, malalo o kekahi ino kapakapa ke ole e hoike mai ka Lunahooponopono i kou inoa ponoi.
Ka Nupepe Puka Pule
Ke - Aloha - Aina.
Hookahi makahiki............................................$2.00
Eono mahina....................................................$1.00
Ekolu mahine......................................................50
Hookahi mahina..................................................20
EMMA A. NAWAHI
Puukuo
Ke - Aloha - Aina
EDWARD L. LIKE.
Lunahooponopono a Hope Puuku
S. P. KANOA.
Hope Lunahooponopono, a Luna Hoopuka.
O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.
-----------------------------------
E HOOLOHE I KEIA
-------------------
Ke hoike ia aku nei ka lohe na poe a paa e makemake ana e lawee i ka nupepe KE ALOHA AINA no kela makahiki hou. O na hookaa dala ana a me na kauoha nupnpa, e hoouna pololei ia mai no ia i ka Puuku, a me ona wale no e loaa aku ai ea rikiki hookaa i kakauinoa ponoi ia e ia, a i ole i kona hope paha ke kaawale oia i kekahi wahi okoa. Aole kuleana o na kauoha nupepa a me aa hookaa dala ana i kekahi mea e ae. E hoolohe mai i keia, i ole ai e ili na koikoi o ke koi hou ia anaa aku maluna o ka mea e kue ana i keia. O na Nuhou, na Kumumanao, ua Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, e hoouna pololei mai i na Lunahooponopono.
EIA HOU NO HE PAUAHI NUI
--------------------------
PUPUMI IA KEKAHI HAPA O AALA.
------------------------
Aohe Maopopo o ka Mea Nana i Ho-a ke Ahi-Ua Laki Aole he Ola i Poino.
------------------------
Ma ka hora 5:30 o ke ahiahi Po aona nei, ma ike ia aku la me wahi ahi i ka oi i ana ae maloko o kekahi o ua hale a ke aupuni i hooholo ai e @uhi ia i ka ahi, malalo ae nei o Aala, me ka manaioa @ nae aole e pa@ola loa aku an@ ak@ i was no i pa mai ai ke kikiae makani nana i hoopalahalaka awiwi aku i ke a@i ma na hale e @u ana ma kahi kokoke i ka halekeaka pake, a iloko o na minute pokole wale no ua pau loa ae la na manaolana no ka hiki ane ke hoopakeleia ma hale a ke aupuni i hookoe ai mai ike pu h@ ia ana i ke ahi.
Ua hoike @ o keia aku ka lohi i na kaa k@maiahi mai ka hale hoolulu kaaahi aku, me ka e@o @ ua hoea mai la lakou, aka, ua @iki ole nae ia lakou ke hoopakele ae i @ hale ka ulopa ia ana e ko ahi. he hookahi hora mahope iho, aia nei ua lilo iho la na hale a pau mauka iho o ka halekeaka Pake, a hoea a ke alanui Moi, mawaena o ka halekuai mea ai Palama a me ka hale hoahu ukana o ke aupuni e ku nei ma ke kahua paka o Aala, he mau puu lehu.
Aole he mea i maopopo i ka mea nona keia hana kolohe, aka, ua manaowale ia he mau puhi ana keia wahi e loaa ai na dala iniaua no na hale a ke aupuni i hooholo ai e puhiia i ke ahi, ma o ke kumu he ahi @ha keia. Aka, na hoole nae na poe iniaua i ka uku ana ia mau koi me ka waiho pu aku na ko lakou mau poo e noonoo mai.
O ka mea hiki loa nae aole he ola i poino. O na poe e noho ana malaila, ua puh@ aku lakou no waho me na wahi puolo mama. A he helluna nui hewhewa no hoi o na makaikai i hoea ae i ke kahoa o ke ahi.
AIA NO KE NEE LA NO MUA
--------------------------
LILO PIO KEKAHI KULANA
O NA BOA.
------------------------
Aia no o Ladysmith Iloko o ka Ehueh---Ke Ike ia mai la na Kokua e Nee aku ana.
Ladama, Ian 25, Ua hoopuka ae la ke keena i keia lono mai Spearmann's Camp, no ka la 25 o Ianuari, hora @2:10 a. m.
O na pualikoa o Kenerala Warren ma ka po nei, ua lawe ae la lakou ia Spoi@ Kop, me ka hookikilele aku i ka pakana o na Boa na au@ee aku lakou. ua paa ia e makon ia la a hiki i ka po ana iloko o ka hahana o na kipoka ana. Ke hopohopo nei au i ka hoike aku he nui loa ko makou poino me ka hoike piu aku hoi me ke kaumaha, ua hoeha kukonukona loa ia o Kenerala Woodgate.
He manaoio ko Kenerala Warren, ua hoonawaliwali aku oi i ke kulana o na enemi. He maikai ke kulana o kona mau kana ka.
(O Spio@ Kop he puu ia e paa ia ana e na Boa, ma kahi he 8 mile mai ko lakou kulana wikani aku, a o keia hoi kahi i hookuemi ia ai o na puali koa o Bu ia no ekolu manawa.)
KA HOIKE A MA BOA.
Wahi Hoolulu o na Boa, Iau. 19. Ua lawe ae la na Beritania he ekolu mau kulana ma ka muliwai Tugela. O ka lakou mau pukuniehi moana, ua ka mai lakou i na poka kila.
Ua loaa mai na hoike he 2000 Beritania haua lio i hoao ae e lawe i ke kiekiena o Drakenaberg aka, ua hoouna ia aku no he puali no ka hakaka ana me lakou. Ma o ke huhihewa o ka puali, ua nee aku Ia lakou no kekahi puu hou aku, a ia wa no i ki koke mai ai na Beritania. @e 14 Boa i make a me 20 i hoehaia, aole he maopopo ka nui o na poino o na Beritania. Ua hoomau ia mai ke kipoka ia ana o ke kulana o na Boa mai kekahi batari i lawe ia mai no keia aoao o ka muliwai, ma keia anina la ua haahana na kipoka ana.
Ma ka po ana iho ua ki mai na Beritania i na poka pahu me ka hoolele pu i kekahi baluna no ka hoomakakiu ana i ke kulana o na Boa. Ua hoomau mai la na puku@hi moana i ke kipoka ana keia kakahiaka.
AIA NO O LADYSMIUH I KA EHUEHU
KA POKA.
Ladysmith, Ian, 20. Ua lawe hou ia mai la e na enemi he mau pukuniahi hou maluna o na kiekiena e hoolele ana he 8 iniha poka pahu, a ua ki mai la me ka hoomaha ole i na ia ae nei i hala, a he nuku loa no na nae na poino i hoomaopopo ia. he ekoiu mau koa i hoehaia. Eia na koa ke hauoli nei no ka holopono o na mee ana mai a Kenerala Bula. Ua hiki ke lohe ia ke leo o kana mau pu i keia wa, a o ke pahu ana a na poka ua hiki pu hoi ia ke ike ia aku me ka moakaka lea.
NA POINO O NA AOAO ELUA.
Ladana, Ian. 20. Ua hoike ae kekahi kanaka Beritaania kakau npepa ma Natal, o ka nui o na Boa i make mai ka hoomaka ana mai o ke kaua i hoomaopopo ia, he 6425, he hapakolu oia i poino ma na hoouka kaua o Ladysmith. O ka poino o na Beritania i make, hoehaia, a i lawe pio ia, aia no ia ma kahi o 7,987 alii a me kanaka.
-------------------------------------------------
He elna mau halekuai haole komo aihue ia ae, oia kahi o Spitzer a me Cramer, aka, aole nae i loaa ke kolohe.
Ma ka auina la Poalua nei, Ianuari 30, ua hookuu mai la i keia ola ana o Mrs. Malie Kaanoi, ka wahine a Kale Kaanoi, mahope o kona kaa mai ana no kekahi mau la me ka ma'i ake pau, mauka nei o @ leo. Ua haalele iho oia he kau@ @ elua mau opuu makamae opiopio me ka ohana e paiauma aku ana nona. Aloha no.
HE MOKU HAUKIPILA AMERIKA.
------------------------------
Ua hoea mai la ma ke kakahi aka Paokahi ka mokuahi haukipila Missouri mai Manila mai mahope hoi o kona kipa ana ao Nagasaki. E hoihoi ana oia he 272 koa ma'i a hoeha ia ma na kahua kaua no Kapalakiko, mawaho ae oia e lawe ana ola he elima kuene, kanalima lia pua@ haukipila a me umi mau lawelawe ma'i.
Mai Na Ioka mai oia i holo mai ai i ka la 30 o Sepatemaba o kela makahiki aku nei no Manila mai ke o ke alawai o Sneza, @ hoea aku la hoi ilaila i ka la 28 o Novemaba. Ua hoolilo ia oia e ke aupuni i moku haukipila, peal iho la ola e hoihoi nei @ poe ma'i a hoeha ia no Amerika @.
Ua nalawai ka M@ssouri me ka ino ma ka moana mai Nagasaki mai a hiki i Honolulu nei, a ilo@ ko o na la he 18 ana i holo m@ ai ma ka moana mai Manila ma@ na make he 16 mau koa, a aia no ko lakou mau kino iloko o na pahu e lawe ia ana no Kapalikiko.
-----------------------------------------
HE HUI KAA UWILA HOU
------------------------
Kapalakiko, lau 19. O L. P. Matthews o Ka@vilana, Ohio, e hana ana no kekahi hui k@ i hooholo e kukulu i ala iui ka@ nwila ma Hawaii, eia ola ke ho@ hoi nei no kona home. Ua olelo ae oia ma kahi o 5,000,000 @ hoolilo ia aku, me ka pakui hu@ mai:
Ma keia mua koke iho ma kahi e $1,000,000 ma ka pappa m@ Puget Sound aku no Hawaii no ua alanui e noonoo ia nei., @ makaukau na hoolala no ke kukulu ana i na laina kaa uwila o 310 mile O ka hapanui o a@ alanui maloko o Honolulu, a mawaho aku maloko ao nae o @ mokupuni o Oahu. O ua mok@ halihali ohua (ferry boats) a holuholu ia no ia mai kahi hoolal@ uku o ua mau no ua mokupuni @ ke ole.
Aohe ma'i, aohe make o keia @ la.