Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 5, 3 February 1900 — Page 1

Page PDF (689.29 KB)

This text was transcribed by:  Mary Deguzman
This work is dedicated to:  to my hula brothers and sisters

KE ALOHA AINA

UA MAU KE EA O KA AINA I KA PONA

HOOKUMUIA 1 MEI  20, 1895

BUKE  V@.                     HONOLULU, POAONA, FEBERUARI  3, 1900.                  HELU 5

 

 

 

KA NUPEPE KE ALONA AINA 

 

E hoopukka mau ia aku ana mai ka Poakahi a ke Polima o na pule a pau o kela o kela a me  keiaa mahina.

 

Ka Uka Pepa, he 20 keneta o ka pule.  No ke kope hooahi he 5 keneta.

 

E loaa no ka pepa maike Keena aku  KE ALOHA AINA, a mai ka Ema aku o na Luna Lawe Pepa.

 

E pai aa no na Olela Hoolaha, ne Kanikau a me na Mele Inoa, me ke Dala kuike.  Aole nupepa ma ka owili pakahi e hoouna ia  ke ole e hookaa mua ia ka uku pepa

 

E heouna pololei mai i na Huhou na Kumumanao, ma Olelo Hoolaha, na Kanikou a me na Mele Inoa i ka Lunahooponopono o keia Pepa.

 

Aoleloa e hoopuke ia a hoolaua i kekahi manao ana na kola@u keia Pepa, malalo o kekahi ino kapakapa ke ole e hoike mai ka Lunahooponopono i kou inoa ponoi.

 

Ka Nupepe Puka Pule

 

Ke  -  Aloha  -  Aina.

 

            Hookahi makahiki............................................$2.00

            Eono mahina....................................................$1.00

            Ekolu mahine......................................................50

            Hookahi mahina..................................................20

EMMA A. NAWAHI

Puukuo

Ke  -  Aloha  -  Aina

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono a Hope Puuku

S. P. KANOA.

Hope Lunahooponopono, a Luna Hoopuka.

O na kauoha Nupepa me na hookaa Dala, e hoona pololei mai i ka Puuku ma Honolulu.

 

-----------------------------------

 

E HOOLOHE I KEIA

 

-------------------

 

            Ke hoike ia aku nei ka lohe na poe a paa e makemake ana e lawee i ka nupepe KE ALOHA AINA no kela makahiki hou.  O na hookaa dala ana a me na kauoha nupnpa, e hoouna pololei ia mai no ia i ka Puuku, a me ona wale no e loaa aku ai ea rikiki hookaa i kakauinoa ponoi ia e ia, a i ole i kona hope paha ke kaawale oia i kekahi wahi okoa.  Aole kuleana o na kauoha nupepa a me aa hookaa dala ana i kekahi mea e ae.  E hoolohe mai i keia, i ole  ai e ili na koikoi o ke koi hou ia anaa aku maluna o ka mea e kue ana i keia.  O na Nuhou, na Kumumanao, ua Olelo Hoolaha, na Kanikau a me na Mele Inoa, e hoouna pololei mai i na Lunahooponopono.     

 

 

EIA HOU NO HE PAUAHI NUI

 

--------------------------

 

PUPUMI IA KEKAHI HAPA O AALA.

 

------------------------

 

            Aohe Maopopo o ka Mea Nana i Ho-a ke Ahi-Ua Laki Aole he Ola i Poino.

 

------------------------

 

            Ma ka hora 5:30 o ke ahiahi Po aona nei, ma ike ia aku la me wahi ahi i ka oi i ana ae maloko o kekahi o ua hale a ke aupuni i hooholo ai e @uhi ia i ka ahi, malalo ae nei o Aala, me ka manaioa @ nae aole e pa@ola loa aku an@ ak@ i was no i pa mai ai ke kikiae makani nana i hoopalahalaka awiwi aku i ke a@i ma na  hale e @u ana ma kahi kokoke i ka halekeaka pake, a iloko o na minute pokole wale no ua pau loa ae la na manaolana no ka hiki ane ke hoopakeleia ma hale a ke aupuni i hookoe ai mai ike pu h@ ia ana i ke ahi.

 

            Ua hoike @ o keia aku ka lohi i na kaa k@maiahi mai ka hale hoolulu kaaahi aku, me ka e@o @ ua hoea mai la lakou, aka, ua @iki ole nae ia lakou ke hoopakele ae i @ hale ka ulopa ia ana e ko ahi.  he hookahi hora mahope iho, aia nei ua lilo iho la na hale a pau mauka iho o ka halekeaka Pake, a hoea a ke alanui Moi, mawaena o ka halekuai mea ai Palama a me ka hale hoahu ukana o ke aupuni e ku nei ma ke kahua paka o Aala, he mau puu lehu.

 

            Aole he mea i maopopo i ka mea nona keia hana kolohe, aka, ua manaowale ia he mau puhi ana keia wahi e loaa ai na dala iniaua no na hale a ke aupuni i hooholo ai e puhiia i ke ahi, ma o ke kumu he ahi @ha keia.  Aka, na hoole nae na poe iniaua i ka uku ana ia mau koi me ka waiho pu aku na ko lakou mau poo e noonoo mai.

 

            O ka mea hiki loa nae aole he ola i poino.  O na poe e noho ana malaila, ua puh@ aku lakou no waho  me na wahi puolo mama.  A he helluna nui hewhewa no hoi o na makaikai i hoea ae i ke kahoa o ke ahi.

 

 

 

AIA NO KE NEE LA NO MUA

 

--------------------------

 

LILO PIO KEKAHI KULANA

O NA BOA.

 

------------------------

 

            Aia no o Ladysmith Iloko o ka Ehueh---Ke Ike ia mai la na Kokua e Nee aku ana.

 

            Ladama, Ian 25,  Ua hoopuka ae la ke keena i keia lono mai Spearmann's Camp, no ka la 25 o Ianuari, hora @2:10 a. m.

 

            O na pualikoa o Kenerala Warren ma ka po nei, ua lawe ae la lakou ia Spoi@ Kop, me ka hookikilele aku i ka pakana o na Boa na au@ee aku lakou.  ua paa ia e makon ia la a hiki i ka po ana iloko o ka hahana o na kipoka ana.  Ke hopohopo nei au i ka hoike aku he nui loa ko makou poino me ka hoike piu aku hoi me ke kaumaha, ua hoeha kukonukona loa ia o Kenerala Woodgate.     

 

            He manaoio ko Kenerala Warren, ua hoonawaliwali aku oi i ke kulana o na enemi.  He maikai ke kulana o kona mau kana ka.

 

            (O Spio@ Kop he puu ia e paa ia ana e na Boa, ma kahi he 8 mile mai ko lakou kulana wikani aku, a o keia hoi kahi i hookuemi ia ai o na puali koa o Bu ia no ekolu manawa.)

 

            KA HOIKE A MA BOA.

 

            Wahi Hoolulu o na Boa, Iau. 19.  Ua lawe ae la na Beritania he ekolu mau kulana ma ka muliwai Tugela.  O ka lakou mau pukuniehi moana, ua ka mai lakou i na poka kila.

 

            Ua loaa mai na hoike he 2000 Beritania haua lio i hoao ae e lawe i ke kiekiena o Drakenaberg aka, ua hoouna ia aku no he puali no ka hakaka ana me lakou.  Ma o ke huhihewa o ka puali, ua nee aku Ia lakou no kekahi puu hou aku, a ia wa no i ki koke mai ai na Beritania.   @e 14 Boa i make a me 20 i hoehaia, aole he maopopo ka nui o na poino o na Beritania.  Ua hoomau ia mai ke kipoka ia ana o ke kulana o na Boa mai kekahi batari i lawe ia mai no keia aoao o ka muliwai, ma keia anina la ua haahana na kipoka ana.

 

            Ma ka po ana iho ua ki mai na Beritania i na poka pahu me ka hoolele pu i kekahi baluna no ka hoomakakiu ana i ke kulana o na Boa.  Ua hoomau mai la na puku@hi moana i ke kipoka ana keia kakahiaka.

 

           

AIA NO O LADYSMIUH I KA EHUEHU

KA POKA.

 

            Ladysmith, Ian, 20.  Ua lawe hou ia mai la e na enemi he mau pukuniahi hou maluna o na kiekiena e hoolele ana he 8 iniha poka pahu, a ua ki mai la me ka hoomaha ole i na ia ae nei i hala, a he nuku loa no na nae na poino i hoomaopopo ia.  he ekoiu mau koa i hoehaia.  Eia na koa ke hauoli nei no ka holopono o na mee ana mai a Kenerala Bula.  Ua hiki ke lohe ia ke leo o kana mau pu i keia wa, a o ke pahu ana a na poka ua hiki pu hoi ia ke ike ia aku me ka moakaka lea.          

 

           

NA POINO O NA AOAO ELUA.

 

            Ladana, Ian. 20.  Ua hoike ae kekahi kanaka Beritaania kakau npepa ma Natal, o ka nui o na Boa i make mai ka hoomaka ana mai o ke kaua i hoomaopopo ia, he 6425, he hapakolu oia i poino ma na hoouka kaua o Ladysmith.   O ka poino o na Beritania i make, hoehaia, a i lawe pio ia, aia no ia ma kahi o 7,987 alii a me kanaka.

 

-------------------------------------------------

 

            He elna mau halekuai haole komo aihue ia ae, oia kahi o Spitzer a me Cramer, aka, aole nae i loaa ke kolohe.

 

            Ma ka auina la Poalua nei, Ianuari 30, ua hookuu mai la i keia ola ana o Mrs. Malie Kaanoi, ka wahine a Kale Kaanoi, mahope o kona kaa mai ana no kekahi mau la me ka ma'i ake pau, mauka nei o @ leo.  Ua haalele iho oia he kau@  @ elua mau opuu makamae opiopio me ka ohana e paiauma aku ana nona.  Aloha no.

 

 

HE MOKU HAUKIPILA AMERIKA.

 

------------------------------

 

            Ua hoea mai la ma ke kakahi aka Paokahi  ka mokuahi haukipila Missouri mai Manila mai mahope hoi o kona kipa ana ao Nagasaki.  E hoihoi ana oia he 272 koa ma'i a hoeha ia ma na kahua kaua no Kapalakiko, mawaho ae oia e lawe ana ola he elima kuene, kanalima lia pua@ haukipila a me umi mau lawelawe ma'i.

 

            Mai Na Ioka mai oia i holo mai ai i ka la 30 o Sepatemaba o kela makahiki aku nei no Manila mai ke o ke  alawai o Sneza, @ hoea aku la hoi ilaila i ka la 28 o Novemaba.  Ua hoolilo ia oia e ke aupuni i moku haukipila, peal  iho la ola e hoihoi nei @ poe ma'i a hoeha  ia no Amerika @.          

 

            Ua nalawai  ka M@ssouri me ka ino ma ka moana mai Nagasaki mai a hiki i Honolulu nei, a ilo@ ko o na la he 18 ana i holo m@ ai ma ka moana mai Manila ma@ na make he 16 mau koa, a aia no ko lakou mau kino iloko o na pahu e lawe ia ana no Kapalikiko.

 

-----------------------------------------

 

HE HUI KAA UWILA HOU

 

------------------------

 

            Kapalakiko, lau 19.  O L. P. Matthews o Ka@vilana, Ohio, e hana ana no kekahi hui k@ i hooholo e kukulu i ala iui ka@ nwila ma Hawaii, eia ola ke ho@ hoi nei no kona home.  Ua olelo ae oia ma kahi o 5,000,000 @ hoolilo ia aku, me ka pakui hu@ mai:

 

            Ma keia mua koke iho ma kahi e $1,000,000 ma ka pappa m@ Puget Sound aku no Hawaii no ua  alanui e noonoo ia nei.,  @ makaukau na hoolala no ke kukulu ana i na laina kaa uwila o 310 mile  O ka hapanui  o a@ alanui maloko o Honolulu, a mawaho aku maloko ao nae o @ mokupuni o Oahu.  O ua mok@ halihali ohua (ferry boats) a holuholu ia no ia mai kahi hoolal@ uku o ua mau no ua mokupuni @ ke ole.

 

            Aohe ma'i, aohe make o keia @ la.