Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 6, 10 February 1900 — Page 2

KE ALOHA AINA

 

2        KE  ALOHA  AINA,  POAONO  FEBERUARI  10,  1900.

 

Ke - Aloha - Aina

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu

pepa ai ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono

JOSEPH K  LIKE.

Luna Hoohana

HOGAN E. KALUNA

Luna Hoopuka

EMMA A. NAWAHI.

Pauku o KE ALOHA AINA.

 

HONOLULU . . . . FEB. 10,   1900.

 

  MA ua lono i loaa mai nei ia makou. lua aka Kalani Alii Aimoku a ka lahui, a huli hoi mai ma ka pule mua paha o ka mahina ae nei o Maraki. Ke kalokalo ae nei KE ALOHA AINA, e hoomau ia ke ola kino maikai o Kalani a hehi hou na kapuai Alii i ke one hanau o ke kupuna.

 

  ELIKE me ka hiki ole i ka aihue ke hooia mai no kana hewa a hana ai, pela no e hiki ole ai i na poe lima lepo a pau nana i aihue i ko kakou aina ke holoi a hoomaemae i ka ekaeka a lakou i hana ai no keia lahui a me ko lakou Moiwahine i aloha nui ia.

 

  HE mea no kakou ka poe alo@a aina e hilahila ole ai, a e waia ole ai hoi ka kakou mau hanauna ma keia hope aku, ko kakou kupaa mau ana mamuli o ke aloha @ ko kakou aina, oiai, ua hana kakou, ua hoomanawanui ia e kakou iloko o keia mau  makahiki loihi ehiku,, aka, ina he oialo na lono i loaa mai la i o kakou mei, ao e no e hooko ia mai ana e Amerika ko kakou iini nui e kulolia mau nei i ke ao a me ka po. @ole kakou i haawi pio wale ia @akou iho i kinohi, elike me ka kekahi poe o kakou i hana ai. Aole o ka haawipio ka hana mua @ ka hana mamua a hiki ole, alaila, kohu ka haawi pio ana.

 

  O KA loaa o ka pono koho ba @ata laala i ka lahui mai o a o, oia hookahi ka mea nui e nana aku ai ma keia hope aku, mamua @ ka nele loa ana i na pono a @u o ka noho ua kuokoa o ke kanaka. Ke kamailio nei makou @ keia no na mea e hana ia mai a no kakou e ka Ahaolelo i keia ia. ina ha oiaio e holo mai @ no kakou e ka Anaolelo i keia @a hila kanawai a Senatoa @olium no ke Teritore o Hawaii nei, ke aupuni kui a lakou e @mou mai nei no kakou, a ina hoi like me ka Wilikoki mea e ole@o mai la ma kana leta he mau @oololi kana i nei aku la, o loaa aku lahui ka pono koho balota, @ele ma ke ana waiwai, aka, ma @a o ka n@u o e loaa ai, alaila @ manao nei makou, he alahele @anakila nui keia e loaa ana i ka @ahui ma keia hope aku. Na ka@ou ia e noenoe a olelo iho pe@ai; "Heaha ia hoi kana, e haule hoi kakou ma kekahi ano, a e lanakila hoi ma kekahi.

 

  ELIKE me ka makou hoakaka mau ana aku imua o oukou e ka lahui ma ko makou mau helu mua o na mahina elua i kaa hope ae nei, oia hoi, e hoike aku ana makou imua o oukou i na mea oiaio a pau e loaa mai ana ia makou no na hana a ka Ahaolelo o Amerika i keia Kau no ka mea e pili ana ia Hawaii nei.  Nolaila, mamuli o ka loaa ana mai nei i ko makou Keena nei he leta i kakau ponoi ia e ka Hon. R. W. Wilikoki, ke manao nei makou, he hoike ano nui ia na oukou ka lahui e ike pono iho ai i na mea a pau i hoakaka ia maloko olaila, oiai, aia oia i kahi e ike pono ai i na mea a pau e nana ia ana malaila.

 

  HE mea oiaio, na komo pu makou me ka ohana o ka mea i make iloko o ke kulana pioo i ka wa i loheia ai ua lele loa ae la ke aho o ko makou hoa luhi S. P. Kanoa mamuli o na noonoo laukua e hapuku ana, malia paha o ua kupuino bubonika nei ka weli o keia mau la, ua kipa wale ae la ilaila aka, i ka wa i hiki aku ai ka Peresidena a me na kauka o ka Papa Ola. Ua ikeia iho la, aole oia, aka, o kona ma'i mau no i maa i kona kauka, Kauka Alverez, he mai akepau, ke kumu o kona make A ina la ua papapau makou he aa ko ka hale.

 

  MAMULI o ka hala ana aku o ko makou hoa paaua o keia hana ka Hope Luna Hooponopono o ka Nupepa KE ALOHA AINA, he haawe koikoi ia i ili iho maluna o makou kona mau hoa luhi, hoa inea o keia hana kulolia pu ai no ka pono o ka aina ka lahui a me ke Alii, Nolaila, ke hoao nei no makou e hoomau aku i ka lawe ana i ka hana imua me ka hopo ole, e like me ka paulikoa e hele ana i ke kaua ika wa e kuai o kahi i ka poka a kana enemi a haule iho ilalo e hoomau ana no kona mau hoa e ae i ka nee ana imua a hiki i ka lanakila uaa.

 

  KE apon@ nei makou i na hoakaka a keia makamaka no na kumu nui a lakou i kue ikaika loa mai ai i na ohua me na ukana o Honolulu nei i onou aku ai, a hoohoka pu ia mai ai me ke ka naka kiekie o ke aupuni i holo aku me kona maua piha. Ua nui loa ka ahewa ia o ka poe o Hilo ma keia mau haua ia mau la, e lohe okoa ia aku ana no ke ke o kekahi poe me ka olelo ana: He keu ka poe hookiekie nui wale o ko Hilo, mamuli o ko lakou hoohaahaa a hoole ana i ka mana o ke aupuni, aka, e hoopau ia nae ia mau manao hoino wale, a e haawi iho kela a me keia a ko lakou apono no na mea i hoakaka ia mai la maloko o keia leta e puka aku nei, oiai ka olelo e i ana penei: "Heaha ka waiwai o ka loaa ana la oe o na mea a pau, a lilo aku kou uhane. O ke ola he waiwai makamae ia no ke kino kanaka."

 

  Kupanaha, i kaui e ka bubo e make ai o ka hoomalu paakiki ana nae kai kahi wahi; oki pau no paha lakou nei ma ae: Kapakahi Manuia o KeoKoi ka moku

 

  O kekalii o na wahi o ka bila kanawai i hoololi ia, oia, mai ke ana waiwai a i ke ana naanao, o na poe ike i ka heluhelu me ke kakau ma ka olelo haole a me Hawaii, e loaa no ia lakou ka pono koho.

 

  Aia a pau na hana a ka Ahaolelo o Amerika, a puka mai ka lakou olelo hooholo no Hawaii nei, alaila, e hoike aku ana makoa i na mea a pau imua o oukou e ka lahui me ka hunahuna ole iho i kahi mea.

 

NA  HOHUOI  O  KAHI  POE.

 

  He nui na ninau i hiki mai ia makou nei heaha la ke kumu e ulolohi mau nei ka loaa ana o na pepa a me ka haule pa o kekahi mau helu i kahi wa, nolaila, ke pane nei makou ia mau hoohuoi a ko makou poe heluhelu. Aoha kaukaulua ma ko makou aoao' eia no ia ma ka haleleta, aole paha e hiki ke hoonauki wale aku ia poe, oiai, e ike mai hoi oukou eia keia mau la iloko o ke kupilikii. Aohe maopopo o ka wa a na moku e holo aku nei no kela a me keia wahi. Eia wale no ka makou e hana nei o ko hooko mau i na nupepa i ka hale leta i na pule a pau mahope o ka wa e pau ai i ke pai ia.

  Nolaila, e kaia mai e na makamaka ia makou ma mea.

 

  No na lono i hoea mai la i anei e hoonolo ia ana ka Bila Kanawai Hawaii me kekahi mau hoololiloli maloko o hookahi mahina mai keia mwa aku.

 

E Hoolohe i Keia.

  Ke ho ke ia ka lone i na poe a pau o Hana, Maui, o na poe a pau e makemake ana ika Nupepa KE ALOHA AINA, e hele ae oukou e hui me ko'u Hope, ma Makaalae, Hana, me ke dala kuike wale no e loaa ai ka nupepa, a o na poe a pau he koe na aie ko lakou i ka nupepa i ka makahiki i pau, e hookaa koke ae oukou ma ka lima o ko'u Hope, oia J. W. Keanini, oiai, au e kaawale ana ma Honolulu.

                     Me ka oiai@,

                         G. P. KA@IMAKAOLE.

Luna Nupepa o KE ALOHA AINA no

  Hana, Maui.

 

E  U  E  ALOHA  AE  ANA  I  KO

MAKOU  HOA  LUHI.

 

O Simon Peter Kanoa Ua Hala Loa

 

Ua Hiamo Aku Ia i ka Moe Kapu o Niolopua --Ke

Makena Nei KE ALOHA AINA NOna me ka Ehaeha.

 

 

  Me ke kaumaha a me ka luul@u makou e hoike aka nei imua o ko lahui, no ka hookuu ana mai o Simon P. Kanoa, ko makou Hope Luna Hooponopono, ma ka hora 3:30 p. m. o ka auina ia Poakahi nei, Feb. 5, i keia ola ana, mahope mau la pokole wale no.

  He lima akau hoomanawanui a he hoa hooikaika pu oia no makou ma ua ano a pau e holo mua ai ka wahaolelo a ka lahui Hawaii ilihune i hilinai nui ai, e paio ana me ka hopo ole, e hooko ana i ka ieo a me ka makemake o ka lahui i hoiliaune ia i na pono o ka noho kuokoa ana a me ka Moiwahine i hoouele ia i ke kalaunu iloko o keia mau makahiki loihi ehiku. Ua hana ola i ka pono o kona aina me ke kunukunu ole, he kanaka leo ole, a ha kaua hoolohe a makou e minamina nui nei nona.

  He hoa i hoomanawanui pu ia e makou iloko o ka ilihune, ka nele, a me ka hemahema i na lako e pono ai o keia oihana @ni. Aka, iloko no nae oia nele, na hooikaika makou, a mamuli ho i o ka oukou kokua ana mai e ka lahui, ma ka lawe nui ana i kona wahi kino lahilahi, i loaa ai ia makou he papa pa'i ponoi me na lako a pau, ke kahua hoi a KE ALOHA AINA e ku nei na kapuai me ka maloeloe nona iho; a he hoa i alo pu ia e makou iloko o ke ehuehu o na hoino ia mai o ko makou mau enemi

  Aka, ua lilo no nae ia i mea ole iaia, e ku mau aua oia ma ka hoeuli o KE ALOHA AINA, e paio hopu ole ana me kana makakila, no ka pono o kona ilahui, ka mea i olelo ia: "He mana ka peui mamua o ka pahikaua." Ano, ua kuu kona luhi, ua hoomaha aku la oia i ka moe kau a hooile, Aloha no, lihaliha wale hoi o @

  O puna Paiaala i ka Hala, kona one hanau, a na hanau ia oia i ka 1843, a mailaila oia i hoi mai ai a noho ma Waialua. He nui ne kona mau wahi i hoouaauaoia ai, a mawaena o na kula kaulana ana i komo ai, oia ke kula o Lahainaluna a me ke kula o Ahulimanu. He nui kona mau hoakula e noho nei ma keia mokupuni, a pela hoi me na mokupuni mawaho aka nei.

  Ua nui kana mau oihana i lawelawe ai i kona mau la opio, aka, mahope mai @  ua nohe hana oia iloko o @n@ pai napepa o Honolulu nei, a mahope hoi o kona noho hoomanawana ana maloko oia oihana na loaa iaia ka makaukau i ka lawelawe ana i na hua kepau, a me ia makaukau a me kahi ike i loaa iaia, na hoomahuahua mau aku oia i kona naauao ma ka oihana pai palapala, kek@hi o na oihana kaulana loa i oleloia, a hiki i kona kau ana iluna o kekah@ wahi kiekiena e ikeia ai e ua mea a pau. He nui no kana mau nupepa i noho paa@ai, a e hookaika ana no ko lakou holomua, oia Ka Elele, Ka Leo o ka Lahui, a o ka hope loa, oia ka nupepa KE ALOHA AINA, ka wahaolelo ana i hoohiki paa na ma kona aoao oia e hooikaika mau ai i na wa a pau, a hiki i ke kikeo ana mai o ka make a lawe aku i kona ola i mohai no ke aloha i ka aina. He mea oi@io, ua hooko ia pela.

  Ua hoomaka oia e komo mai a lawelawe hana pu ma keia nupepa i na ia mua o Augate 1896, he pule mamua iho o ke kaawale ana aku o Joseph Nawahi no ka@ huakai imi ola i Kapalakiko, @ mau la, na waiho ia aku ka hana iloko o kona lima, a mau na hana oia i hooikaika panaho ola ai me ka loaa pu o na leo mahalo mai ka lahui mai no lana hana a hiki wale i kona hookuu ana mai la i konu ahe.

  Ua malama ia he anaina haipale maluna o kona kino @epo ma kona home ma Kewalo e ka makua Rev. E. S. Timoleo, a mailaila, ua manele ia aku kona kino wailua no ka ilina o Kawaiahao, mahope hoi o ka haawi ia ana o kekahi mau manao hoolaua i kana wahine. ka ohana a me ka lehulehu wale o kona mau aoaloha

 

(A  h @a @k @u i a@.)