Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 8, 24 February 1900 — Page 7

Page PDF (846.04 KB)

This text was transcribed by:  Cyndi Defenbaugh
This work is dedicated to:  Kaelene Puanani Ahu-Rey

                                           KE ALOHA AINA
                                      KE ALOHA AINA, POAONO FEBERUARI 24, 1900

                                                            HE MOOLELO WALOHIA
                                                                        --:NO:--
                                                                 ALANADELA
                                               Ka Wahine Hoopahaohao o ka Aahu Keokeo.
                                                                ---- A I OLE---
                                                Ka Loea Hookani Pila Hapa o ke Kulu Aumoe.
    A maanei i haawi mai ai ua kahuna lapaau la i na kona haahaa me ka huli aae a hele aku ia no ka hooko pono ana i kana apana hana a o na kauka e ae hoi i hoike mai i ko lakou mau manao kanalua, ua kauoha ia aku la lakou e hookaa wale ae mai kahi o ka mea poino e waiho ana.
    Hooku iho l aua kahuna lapaau nei i kana eke i piha me na laau lapaau e auamo ana ma kona koa, a unuhi ae la hoi oia he wahi omole laau hooikaika kino, a hoohainu aku la i ka wahine poino me ka lalau hou iho hoi he wahi poho laau iloko o kana eke, a hamo aku la ma na wahi a na palapu e kau ana, a ia wa koke no i pau ae ai ka hiolo ma kawalu ana mai o na kulu koko mai na wahi i hooehaia o ka kokou Alanadela.
     I ke kaa ana aku o ka lawelawe ana o ka mea poino malalo o keia kahuna aku, haawi aku la o Lihano i kana mau olelo kakau i kona mau koa i ka i ana aku.
    Aka, e o’u mau koa hoomanawanui e hoolohe mai, mahope o ko kakou huli loihi ana i ka hooilina moi o ko kakou aupuni he mea hauoli a e ehaeha no hoi ka hoike ana aku ia oukou aole ia he mea okoa aku, aka, o ka wahine opio no ia e waiho nei iloko o ka ehaeha.
    A nolaila, e hauoli no k aike nou aku i ko kakou mau aekai a me na maka hoi o ka kaou mau mea aloha.
    I keia wa koke no i naka haalulu ae ai na paia o ua wahi pupu hale nei i naleo huro o na koa, a loheia aku la ko lakou leo piha inaina i ka hooho ana ae.  E ola ka moiwahine, a e make ka puuwai elele.
    O ko oukou makemake oia aku ana ka’u e hooko ai, kelaila, e kuu mau kanaka e hoi aku iwaho, a e kukulu i ko makou mau hale lole mawaho no ka hoomaha ana i ko oukeu maluhiluhi o ka imi hele ana i ko oukou haka alii.
    Ae, ae, wahi a na koa, a pau nui aku la i ka puka iwaho.
    I ke kaawale ana aku a na koa a hoalii mai la hoi ka meha maloko o na paia o ua wahi pupuhale nei, o ia no ka wa i huli mai ai ua Lihano nei a me ka leo olu waipahe ninau mai la oia i ke koa opio Walata.
    E kuu hoaloha maikai e oluolu ana anei oe e hoike mai ia’u me ka oiaio, o ai la ka puuwai eleele nana kela mau hana hoomaewaewa hilahila ole maluna o ke kino laahia o kuu haku opio?
    I ka hooki ana iho o ka leo o ua kuke ano nei o Italia oia no ka wa o Walata i kuhi aku ai i kana pahi no kahi a Magarita e ku ana me ka pane ana aku.
   Aohe mea e ae nana i hoopoino i ka wahine opio, aka, na kela wahine lokoino no ia i paa hoi kona mau lima i ke kupeeia ka hao e ku mai la ma ka aoao o ka moneka, a kamaaina hoi o ka hale.
    Na keia hoike oiaio i loaa aku la i ua keiki Italia nei i hoopiha koke mai i kona puuwai me ka inaina no Magarita me ka manao ana e pahu aku i kana pahi poomoku no ka puuwai o ka wahine i koino me ka upu ana hoi he make wale no ka ku uku hoopai kupono no kana mau hana hewa.
    Aka, aia wa no nae me ka mama lua ole luaole lele mai la ka moneka a keakea ae la mawaena o ka wahine a me ke duke, a me ka leo moakaka hapai la ae la oia i kona mau lima a pane mai la.
    E akahele e kuu haka mai hookahe i ke koko maloko nei o na paia ihiihi o kuu home, e moni pu hoi i kou inaina, no ka mea, he oiaio he make no ka uku hoopai o ka pepehikanaka, aka, alia e pupuahulu aole i make ke kanaka.
    Na keia mau huaolelo i hoo kuemi aku i ua Lihano nei a hookuu ino la oia i kana pahi poomoku ilalo, aka, aole nae i kualiilii mai kona huhu no kona enemi.
    No Magarita aole he leo pae mai kona mau lehelehe mai, aka, aia ka lia maaele o ka weliweli no kona hopena ke lalawe la i kona puuwai.

                                                           HE WAHINE KAKAU NUPEPA.
    Ua olelo ia ae o ka Lede Sarah Wilson ka wahine kakau nupepa mua loa ma ke kahua kaua i ike ia.  He kaikahahine oia no ka Duke o Marborough i make a me ka Haku Churchhill i make, a nolaila, he makuahine hauauna oia no Churchill i mahuka mai ai mailoko mai o Pretoria.  He mau pule mamua aku nei, ua hopu pio ia o Lede Wilson, aka, ua hookuu koke ia mai no nae ma ke kuapo ia ana me kekahi kanaka aihue lio o na Boa ma Mafeking.  O keia wahine Pelekane puuwai wiwo ole, ua holo ia eia he elua haneri mile mai Mafeking maluna o na kahua akea, a mamuli o kona mau hoao pauaho ole ana, ua loaa aku la i ka nupepa Daily Mail o Ladana he mau mea hou ano nui no Transvaal, aka, ua hiaai ia aku nae oia i kona wa i lawe ae ai i ke kulana he mea lawelawe no ke Keo Ulaulu, e malama ana hoi i na p@e ma’i a noeha ia---Leslie’s Weekly.
    Ua ae mai la ka Papa Ola e hoomaka nou ua kula o keia apana mahope o ka paa ia ana no kekahi mau mahina, a i hakalia wale no i ka Papa Hoonaanao.

                                                            HE HANA KUPONO OLE
                                                ME KA HANA E LOAA AI KA
                                   AI ME KAHI E MOE AI.
                      Ano Okaikai ke Kulana ma ka Pa Hoomalu o Kalikhi---Hoole na
                                                            Iapana Aole e Hana.
    Ua loaa mai la ia makou na hoike ana aia ke okaikai loa ke kulana ma ka pa hoomalu o Kalihi, mamuli o na hana a ka Luna Nui oia pa hoomalu, oia hoi, o Jack McVeigh, ma kona hoao ana e hoohana i na poe hoomalu i pau ko lakou wa hoomalu.
    Ma ke kakahiaka Poalua nei, na haawi aku la ua McVeigh nei i ke kauoha i na kiai e hoike aku i na kane a pau e hana lakou i ekolu hora i kela a me keia la no ka uku ana i ka lakou mau mea ai e haawi wale ia aku ana a me ko lakou wahi hoi e hoomoe iho ai o ke poo.
    Ua lilo keia he mea e hoopihoihoi ana i ka mano o na mea a pau, a auwana hele aku ma ua alanui, me ke kuko ana o ka manao o kekahi poe e haalele iho i kahi hoomalu, aka, aole nae he mea i hoolohe aku ia mau olelo a na kiai.  Ma ka Poakolu mai ua hoea aku la no na kiai me ka hoike pu aku i ka manao o ka Luna Nui, e hele lakou i ka hana no ekolu hora i kela a me keia la, a o ka mea e hoolohe ole ana i keia kauoha, e hoonele ia no oia i ka ai a me ke kipaku pu ia aku mailoko aku o ka pa hoomalu.
    Ma keia mau kauoha oolea i haawi ia mai e ka Luna Nui, ua ae aku la na Hawaii kakaikahi a me na Pake e noho ana malaila, a hele aku la ika hana, aka, o na Iapana nae ua hoole loa lakou i ka hele ana e hana, nolaila ma na ai mahope mai, ua hoonele ia na poe kue i keia rula hou mai ka loaa ana o na mea ai, a oia na Iapana.  No keia hoolohe ole ana o na Iapana i keia manao o ka luna nui ua hookii ia iho la lakou i ka ai ia anina la Poakolu, me ka hoomakaukau ia na na wahine a me na keiki wale no ka ai, aka, ua hoole mai la nae na kane i ke kii ana o na wahine i ka ai, a noho pololi like iho la lakou, me ka maopopo ole heaha la ka hopena e hoea mai ana.
    Ma ka Poalua nei, ua pii aku ke Kanikela Iapana Miki Saito me kekahi o kona hoa luna aupuni, a kuka iho la me McVeigh no ka mea o pili ana no keia hoohana ana i ekolu hora, he uku no ko lakou ai a me ka moe wale ana malaila.  Iwaena o keia mau kuka ana, ua hoole loa aku la na luna aupuni Iapana i keia manao lokoino o ka luna nui, me ko laua kue ikaika loa i ka ae ana e hoohana wale ia ko laua hoakanaka.  Ma keia wahi i hoike aku ai o McVeigh ia laua ina no e hoole ana lakou i ka hele ana i ka hana, e nele ana no lakou i ka ai.  Ua olelo ia ae, ua waiho aku la ke Kanikela Iapana i kona manao no keia kumuhano i ke Kuhina o ko na Aina E.
    Ma ka Poaha nei aole no na Iapana i hele i ka hana, nolaila, ua hoonele ia no lakou i ka ai, a o ka lakou ai e noho nei mai na hoaloha aku no ia e noho nei mawaho nei.

                                                            KA HOIKE E PILI ANA NO
                                                                        KA BUBONIKA.
    Ua hoike ae la ka Papa Ola, o ka nui o na make, me na poe i pakele mahunehune mai, mai ka hoomaka ana mai o ka ma’i mai ka la 12 mai o Ianuari a hiki iho la i Feberuari 19 he 53 make a 9 i ola mai; a penei ka luku ana a ka bubonika i kela a me keia lahui:
                                                            Make,              Ola mai,                       Huina.
                        Pake                            28                    2                                  30

                        Iapana                         7                     4                                  11

                        Hawaii                         15                    1                                  16

                       Haole                           3                     2                                  5

 

                        Huina                          53                    9                                  62

 

                                                            LUHI MAKEHEWA AOHE
                                                                        WAIWAI.
    Kapalakiko, Feb. 8.  Ua hoea mai la ka moku lawekoa St. Paul i keia kakahiaka mai Manila mai a ua kanoha ia aku la e hoomalu a e hookuu ia mai ana ma ka la apopo.  He elima wale no ana ohua i lawe mai ai, a mawaena o lakou o Kapena Chase, ka ukali o Kenerala Young, a no ekolu hoi mahina o kona hookolo ana mahope o ka meheu o Aguinaldo maloko o na aina pohopoho, na ululaau a me na mauna o Luzon.  Aole o Kapena Chase i hoopau i kona uhai ana a hiki i ka wa i haalele mai ai o ka ikaika i kona kino a huli hoi mai la no Manila.
    Ua hookolo aku oia mahope o keia kaeaea ma na wahi like ole a pau o ka aina, a o keia mau wahi a pau, na kamaaina ia Aguinaldo a me kona mau kanaka, elike me ke kamaaina o ke ala nui o Manila.  Maloko o ka panalaau o na enemi a me na apana e pahola ia ana e ka ma’i fiva i hoomau ia ai keia hookolo ana a i na la a pau e ulele kana ana oia me na kanaka o Aguinaldo.  a na wawahi liilii ia aku keia mau puali e na Amerika, aka, aole nae i loaa aku ke alakai o na Pilipine.  Ma na po a pau a Chase i moe ai no ekolu mahina, aia no o Aguinaldo ke pee mai la ma kahi o ekolu a i ole elima mile, aka, ua imi aku nae oia ia Agunaldo mai kekahi aoao o ka mokupuni Lanon a hoea ma kekahi aoao, aole i hiki iaia ke hopu pio iaia.  Ua hoonawaliwali ia o Kapena Chase, mamuli o ka u@i o kana hana, a ua kauoha ia mai la e hoi no ka home.

                                                           MOKULAWEKOA WARREN.
    Ua hoea mai la ma ke kakahiaka Poakolu nei ka moku lawekoa Warren, mai Manila mai, mahope o kona kipa ana ae nei ma Hongkong a me Guam.  I kipa mai la oia ma keia awa no ka hooili ana i 500 tona nanahu a me ke pahonohono ana i kekahi mau wahi pilikia o kona mekini.  Mawaena o kona mau ohua e hoihoi nei no Amerika o Kenerala Wheeler, he mau aliikoa a me na koa i hookuu ia mailolko mai o ka oihana koa.

                                                            AOHE MAI O KEIA LA.
    Mai ka Poakahi mai la a keia Poaha, aole he mau ma’i, a i ole make bubonika i ike ia mawaho ae o na make bubonika i ikeia ma ka Poakahi nei, a o ka ekolu hoi keia o ka la me ka ma’i ole, aka, aole nae i maopopo na mea a na la o mua aku nei e lawe hou mai ai, a he ku a niuhua, maoli no hoi na hana a keia ma’i e ike ia nei, no ka mea, o ka pau au hoi koe o ka hoomalu ua loaa hou ae la no he ma’i, a loihi hou aku la no na la hoomalu.  Aka, a hoomanawanui no kakou i keia mau la pilihua a hiki i ka wa e pau ai kana luku ana i keia kulanakauhale.
    Ua loaa mai ma ka Auseteralia he kikoo dala nona ka huina he $400.00 no ka waihona o ka Hui Kokua Manawalea Hawaii mai ka Peresidena mai oia Hui e noho mai la i Kapalakiko Mrs. S. C. Allen (Kulamanu) no ko kokua ana i ka poe pilikia.

                                                HE MAU PA HALE KUAI ME
                                                            NA HALE MALUNA.
    Eia ma Ewa iho o ka pa holo kaa hehihehi wawae o Kawalo, ma ke alanui Hukake, Hustace st., a me kekahi makai o Alanui Kuke.  Cooke st., ma alanui Hukake he mau @a hale me na hale o luna no ke kumukuai haahaa loa he kokoke loa i ke kaa hapaumi o alanui Moi a @ alanui Hema:
            1 Pa Hale ma ke kihi o ke alanui Hukake, Hustace st., ma ka aoao mauka, kumukuai $1200.
            2 Pa Hale me Ewa iho o ka na @ e pili pu la no ma alanui Hukake kumukuai $1050.

            3 Ma ke kihi makai o ke alanui Kuke ma alanui Hukake, kumukuai $1600.

            4 Pa Hale pili pu keia me ka halekuai maluna ma ka aoao makai iho o ke alanui Kuke, kumukuai $1050.
            5 Pa Hale e pili pu ana me ka pa holo kaa heihei wawae o ke @ma alanui Hukake, kumukuai $1100.

          E ninau ia P. E. R. S@ra@ uka iho a k@ hale leta, iloko o ka hale hana uwahi ma alanui @ a i ole ia ma ke Keena o KE ALOHA AINA.

                                                           OLELO HOOLAHA.
    E ike auanei na kanaka a pau @ o wau o Mr. S. W. K. Kaainoai e @ he ana ma W@ Honolulu, Oahu.  Ke papa pu ia aku nei na mea a pau aole hookipa a malama wale mai @ kuu wahine mare ia Mary K. K@ nona@ kuu ae ole.  A o k@oe @ e hoolohe ole ana i keia, e hoopii no lakou ma ke kanawai.
    A ma keia ke hoike pu ia aku @ na an@ kanaka a pau, aole e @ mai i kuu wahine mare ia Ma@ Kaainehi ma kuu @ o ai, @a @ ieie kumu oie mai oia ia @ mai ka @ aku e Beberuari @ E hoolohe i keia o poho @
                                                            Owau no me kaoiai
                                                                        S. W. K. Kaainoai
                        Manoa, Honolulu, Oahu, Feb. @