Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 11, 17 March 1900 — Page 4

Page PDF (597.55 KB)

This text was transcribed by:  Keala Parker
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

Hookumuia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu

pepa no ka Lahui Hawaii.

=====================

EDWARD L. LIKE

Lunahoononopono

JOESPH K. LIKE

Luna Hoohana

HOGAN E. KALUNA,

Luna Hoopuka

EMMA A. NAWAHI

Puuku o KE ALOHA AINA

=====================

HONOLULU………MARCH 17, 1900

=====================

            HOOLE hou no ke aupuni o Amerika Huipuia i keia makemake o ke aupuni Hawaii e kahea i ka Ahaolelo kahiko.

            Eia ke makemake nei ka Papa Oia i $200,000 hou no ka hoomau ana aku i ka hakaka me ka huhonika, oiai, ua kokoke e puehu ka $250,000 a lakou i uoi mua iho nei. O ka makou e hoomaopopo nei, ua kokoke e lanakila ka bobonika maluna o ka $2,000,000.

            Ua holo mai la ke kulana aupuni teritori o Hawaii nei maloko o ke Senate me na hoololi uuku wale no, a he hookahi Hale i koe o keia hila e noonoo ia ai mamua o kona apono loa ia ana, oia ka Hale o na Lunamakainana, a oia ka na poe a pau e kau nui aku nei o kana olelo hooholo no keia hila teritori.

            Ua lilo ka lono o ke komo ana aku la o Bula iloko o Ladysmith i mea e hoohauoli ana i na Beritania maanei, a ma na wahi no paha a pau a na Beritania e noho nei a puni ka honua, e hoike ana aole lakou he lahui hohewale. A no ko lakou piha hauoli au ikeia he puali himeni o na haole Beritania e komo hele ana maloko o ko lakou hoa lahui e hauoli pu ai ma ka po Poakolu nei.

            He elua haneri Hawaii i hoea aku imua o ke aupuni, aa hoike aku la i ko lakou pilikia i ka ai, ua hoole mai ke aupuni aohe mau kokua i hookaawale ia, a e noi lakou na ka Hui kokua Manawalea e hanai ia lakou: ma keia i ike iho ai makou, ua makaukau ke aupuni e hoopoino aku i na poe e noho kokoke ana ma kahi o ka ma'i i oili ae ai, aka, i ka wa nae o keia poe pilikia e ai aku ai i ka mea nana lakou i hoopoino, e kokua, ua kuhikuhi aku la i o a lanei. Nui ka lapuwale.

            Ku i ka manaonao ua hana hookahe koko i haua ia ma ka po Poao o nei, mawaena o kekahi poe kamaaina o kakou nei a me kahi mau kanaka malihini mai o na aina e. Aohe kanaka Hawaii i hou i ka pahi i kahi haole i ka wa i ulu ai o keia mau haunaele like ole. Aka, na ka haole a me ka nika paele mai o Amerika keia mai hana mainoino i hana. O na hua pea pala iho la paha keia la o ke "kau" o ka Hoohuiaina e ike ia nei, i ka hele mai no o ka waiwai hele pu mai no me na mea ino a pau.

            O KEIA mau hana hou pahi i hana ia iho la e keia mau kanaka malihini o ka aina e mai, he ao oolea ana mai ia ia kakou Hawaii, mai noho a hookipa i kekahi malihini o ko na aina e, ina paha he haole a i ole he paele paha ia, no ka mea, e hoea mai ana no he wa e ala mai ai oia a hoopoino no i ka mea nana ole i pulama aku.

            AOLE keia he mau olelo hoonuinui wale aku no, aka, he nui no na Hawaii a makoou i ike a i lohe wale ai, au malama ia e lakou na haole malihini e aea hele ana me kahi ole e hoomoe ai o ko lakou mau poe, aka, elike me ke ano mau o na Hawaii he puuwai hamama, ua kono aku la laakou e hoi ma ka home, a haawi aku la i na mea i loaa ana ia lakou, aka, i ka wa i eheu ae ai ua mau mau la, ua puehu aku la lakou mai kahi a lakou i hoopunana ai me ka nana ole iho i ka poe nana lakou i hanai a hiki i ka loaa ana aku la o ka lakou.

            Ua ike iho la makou i ka manao o ke aupuni o Iapana, e hoole ana i ka hoouna hou ia ana mai o na limahana a hiki i ka pau ana o na poino i hana ia mai maluna o kona lahui i ka hooponopono ia e ke aupuni Hawaii. He kulana hoopilikia loa keia i na poe kanako e hoaia nei i na mahiko hou, oiai, o ka paa ana mai ia o Iapana i kona mau knaka he hoopii ae ia i ka uku hana o na poe hou e ohi ia ana maanei no na mahiko.

=====================

HOOLOE IA KA NOHO HOU

ANA O KA AHAOLELO

HAWAII

=====================

            Imua o ka  halawai ana a ka Aha Mana Hooko o ke Aupuni Hawaii i heluhelu mai ai o Peresidena Dole i keia telegarapa malalo iho nei mai ke Kuhina Nui John Hay o Amerika Huipuia mai no ka la 6 o Maraki, e hoike ana mai:

            "Ua noonoo ka Peresidena aole ho hana naauao ko kahea ana i ka Ahaolelo kahiko, a ua manao na ka Aha Koko o ko Aumahema a hiki i ka wa o ka Ahaolelo e apono ai i ka hila teritori o Hawaii."

 

HALAWAI MAKAHIKI A KA

HUI KOKUA MANAWA-

LEA HAWAII

=====================

            Ma ka Poakahi, Maraki 5, i noho ai ka halawai makahiki o ka hui, ua kohoia na Luna Nui mua no ka hoomau ana ia lakou ma ko lakou wahi e like me ia i ka makahiki i hala, koe nae ka Pauku Mrs. J. F. Bowier, ua pani ia kona wahi e Miss Lucy Adams no kona holo aku i Amerika ma keia mau ia.

            Na Luna Nui o ka Hui keia wa:--

Peresidena, Mrs. S.C. Ailen,

Hope Peresidena Mua, Mrs. James Campbell.

Hope Peresidena Elua, Mrs. Robert Lewers

Kakauolelo, Mrs. Geo. C. Beckley

Puuku, Miss Lucy Adams.

Papa Alakai:--

            Mrs. E.S. Culaha

            "       F.W. Macfarlane,

            "       J. F. Bowler,

            "      A. Fernandez,

            "       J. Nawahi,

                        Miss Agues Molntyre,

            O Lucy K. Peabody, ka Peresidena Kuikawa o ka Hui i kohoia oiai, aia ka Peresidena a me kona mau. Hope i Amerika i keia waa. O ka nui ona dala ma ka waihona o ka makahiki i hala me ka lulu makahiki o na lala o ka Hui a me na dala i loaa ma ka wehe ia ana o kekahi Fea i Maraki, he $2,932,20.

            O ka nui o na ohana a keia Hui i malama ai i ka makahiki ihala a hiki no i keia wa he Kanaha a oi, na poe i ike maoli ia ko lakou pilikia me ka nele, aole hoi wahi kaawale o ka Home Lunalilo e komo aku ai ua piha loa, a no ka loaa ia lakou he wahi e noho ai me kekahi poe makamaka, nolaila, o ka ka Hui wale no e malama nei oia ka uku ana i na mea ai, ka poi me ka io hipi i kela a me keia mahina. O ke koena e waiho ana ma ka waihona o ka Hui mamua koke iho o ka wa i poha ae ai ka fiva eleele, he $885.43, a aia ma ka banako hale leta he $750. O ka huina o na dala i lulu ia mai e ka lehulehu no ka poe poino i ka fiva eleele he $8,130.75. O ka mea nana i hoopuipui ae i keia heluna i hoikeia ae la maluna, mamuli no ia o na data i ohi ia e Mark P. Robikana, kaikunane ponoi o ka Peresidena o ka Hui, maiwaena mai o kekahi poe waiwai kuonoono me na hui kalepa nui o ke kulanakauhale mai i hiki aku ka huina i ka elima tausani dala a oi me na kokua i hoouna ia mai e kekahi poe o na mokupuni, pela i hiki ai kela huina i ka $8180.75. O ke koena e waiho ina ma ka waihona i keia wa he $7,266.47.

 

PAU KE KOMO ANA MAI

=====================

            Ua komo mai la ke aupuni o Iapana e papa i ka hookomo hou ia ana mai o na limahana Iapana iloko nei o Hawaii, oiai, keia kulana pioo e pahola ana. Ua hoopuka ae ka nupepa Japan Gazette i ke kumu penei:

            "Ua hoopuka ia ae la e ke Aupuni he mau ao ana i ke aupuni e huipu ana me lakou, o ka haawi ia ana o na palapala ae holo i na limahana Iapana no Hawaii, e kali ia no kekahi manawa. O ke kumu i laweia mai ai o keia keehina, wahi a ka Moi, oia no ka hoopoino ia ana o na waiwai o na Iapana e ke Aupuni Hawaii i hana maoli ia no ke pale ana aku i ke palahalaha loa ana aku o ka ma'i, aka, aia no he mau hoohuoi ana malalo o keia mamuli no ia o na manao kuee mawaena o na Iapana a me na lahui e. Aia ma kahi he hookahi tausani Iapana ma Honolulu e noho la me ka hana ole, a nolaila, na manao ke aupuni aole he hana pono ka hoouna hou ana aku i na Iapana no Hawaii mamuli o keia kumu."

 

            O na agena o na Hui Hoopae Limahana Iapana ua ao ia aku lakou aole e hoouka hou ia na palapala ae holo me ko lakou lelo pi ia aku aole no e hoouaa hou ia na limahana a hiki i ka pau ana paha o keia hoomalu.

            Eia ke haupu wale ia nei no e hana mai ana no o Iapana i kekahi hana ano nui no kona lahui hoopoino ia,

=====================

HOOLOLI IA KE KANAWAI

KEPA LIMAHANA

=====================

            Wasinetona, Feb. 27. O ka noonoo ia ana o ka hila aupuni o Hawaii na hoomau ia, o ka ninau kepa limahana, ua hapai hou ia mai ia e Petiguru, e noi ana e hoololi ia, o na limahana kepa a pau i komo mai mahope o ka la 12 o Augate, 1898, e hoopauia. Ua haiolelo mai oia mai ka wa i hoohui ia ai o Hawaii, he 30,000 limuhana kepa i hookono ia iloko ona, no ka wa mai ka ekolu a umi makahiki.

            No ka panai ana aku i na ninau, ina paha ua hoonele ia na lima hana kepa Asia, ua pane aku o Petiguru ma kekahi ano he oiaio. Ua hoomau anna oia, o na nina kope, a kakou i lohe nui ai, he nui ko lakou hoohua ana mai, au hoololi ia ae lakou i mau mahiko. O keia mau mahiko nui, e hoomalu ia ana e kekahi mau hui kopaa nui, a keia aupuni i uku ai i ka makahiki i hala aku la he $12,000,000, no ka hookuu ia ana o kona auhau dule. Uaapono ia keia hoololi me ka noonoo hou ole ia.