Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 13, 31 March 1900 — HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO Ka Ui Nohea o Waipio. [ARTICLE]

HE KAAO HAWAII NO HAINAKOLO

Ka Ui Nohea o Waipio. Ke Kai kamahine Nana i Wawahi i na Pani Paa o Kuahelani.

I ka Hiila hou ana ae he eba 1» o ko na n»alibini hoouaana ana, ua I'uliu hou «e ln k» huakai, o HHinakolo ilunii oia o ka moena o Paneeīkalou no ka mea he kino kaoaka kona, ua olel*> «e la d Keaumiki i k<'na a:aii hoa kupua mft ka lafeou ol< lo kuirtu i wahi e lohe ole mai ai oiai ai ria men a pau, Aia i ki wa e moe ai o KeaniniulaokHlHiii, oia ka manawa e hoomoe ai ia Hainakolo i ke kihi o kona alauni ke kihi moena, a penei ke ano o ko kakou hoi ana, hookahi ro alanui e hfle ax nie ko kakou nana pono i ke kaikauiahme, no ka men, e naaa ae ana no o Kua:kauaakania ua ae m«i ta kona mau hoa kupua, eia hou kekahi aia a puka mai ka mahina o kolu kuloa, o kaloa pau no ia kakou. O k«ia mau honlnla ana a K«aumiki 110 ko lakou hui »ku u& ike waleia mai la no ia e Keaiiiniulaokalaui me Hiil-ei Kanikanihia'ila a me Halalaoaliialono, aia lakom ke hoolohe la i ka ipu olelo a Pii, o ia no kela īpu olelo maloko o 6a puie o Keanmiulaukalani. Eia ka ai e ke akup e kahuli. E k«hela ka wahine, E moe ana Uuna ke alo, 0 moe ahanuna o Milikoomea.

A aia raa ka pnlenu pau lo» o kola pule ae Ir, am tna ia wahi kahi i uiai ai na pepeiao o ua ipu olelo uei. O Halalaualii o Pulihale, 0 kahi i waiho ai o ka huaolelo. A Pn ma laua o Hekek,mspoepoe, O ka w.»hine e huolohe ana i ka ipu oleio, E Kama e i ke o'a nui, O k«ia iim nielo ua weh« ia kona po'i, ft uiatloko o laiia i mui ai kf>a leo. $ boi mai ai>», e boi mai aDti, *> b(>i ni«i ana o Keaumiki ai&, uialihini hoi), he tusilihml ht.uo Kainafeol.\ o Hainakoio ka u.alihini, eia 1«, eia la i ba pō o kolu kualoa, : Uu hoopuiwa :a ka manao o Hhlh ] I*uft]tjaloQ<\ Hiilel & m« Keniiiui ulHokalnui, no kpia mnu oleio a k* ' ipu ole'o i uuana liope «e si. K, he ' kiH'ua e, he uku* e, «i* 1« ko h o- ! bsilu» ti* i k« mo.uu, e ■ e kuili i& lt«inskvlu us u Kuuuh \\ , He sl> Waipj.\ He kua Hanj»kua, He kawa le!e ia, , ■ Mshrki u8 ks hio. ■ luouio hot ke o kuu fehi- ] * n?e <. u wātp a ' H*liiiau*lifāloao. |

Ninau iho la o Halal.ualii .lono i ka ipu oielo nobea ke kupua e hiki ai e kinni e hoonaueue i ko makou ikaika e hoohana hou aku ai, e hai mai e kuu ipu olelo* nohea ke kupu«u. Olelo ae la ua ipu olelo nei no lalo o k«t papakū o ka.honua, o Ulinuuikamea.eki, ke alii o sa make moouuii» » Ulialii me Uliwahine, un kupuna o ka !u»pn, eia la i ka mo»n« k.hi i hoohalu* ai, eia ou pokii ko heie aaai uei me k,i mklihini ali>, ke alo mai la' i ka make a Uiinuuikomemeki. I ka luhe ana o na alii o Kuaihelani me ka hookaul»a ole iho ua web« ae 1» o HalnlauiīiiiHlono 1 kt* ipu iLiAk&m a Lnam«omao, a ia wa no i h«mo uiai ai n* kikiao itiak»ni iknika a īioko o ka wa poKole ua hookui aku la 1» k<»u ine kn enemi. O Keaumiki ma hoi ua kokoke lakou e hui me na papa kupua a Uliikam«m«ki, aka, ua hoolauliiiii 1» aku la ihkou e ka makani puahio hio, a hookui pu aku 1h t na kamaheie ft ho->k«emi aku la ia lakou ihope. U» ike mai la no o Kuaikau«iakama i ka puino o kana ]ei a k«ni iho la kana u aloha. a he imo ana na ka m*k* gia o KuaikauHk«mu ke paio hnhana ia me fte alii awahua me Uliikameaaek), ke keiki hoi a kela kupua a Kuiliulo», Moeaku nei ī ke kaikamahinea Uiialii o Uli kupua ia Kuilioloa puka nei o Uiiikameuieki, i ko it»ua wa e hakaka nei ua hopu iho ia o Kuaikauama i n» wawae o kona hoa paio hapa kupua a hapa īlio, a ka īho la iaia iluna o k* puusai, a make iho la ua īho uei a haih-i ia

iho la kou4 mau īwi, aia aeia hua , iwi ui» k» yul«! penei: , Pa'in» tca iwi o ka e«, i Uin» ka iwi o ke koiohe, Poha ka iwi o ka I«ie mua, Hakipu ka iwi o ka lele hope, E haihai lnlii ka Iw o ua kolohe ,j i ka ui īa Hainakolo, he oko*. ka me» naii« ia uh» mnnu i houoioa- : 3 moa ī* ai* oia no keia aieie \ ahi. ! Poh«fe« oa m*uu ka wai o Laie, ; i i\>fceukeu i kft w» kakahiaka» j

j k»jmk»īp»lili i kealo o ka j Pt»u k» h«le uana i ai o Makaweli. j I t* ttt«kke *n* u ke keiki h Kuil lio i k* tuoopt.iu a Kuwahaiio i* j Kua)k«ii«takaQia ua koke *c j 1« ion« huiu aiaiuuao kn uioana *. ? pne a»*s i» mt kei» mau k\p&ka;, a i uiu ln »a na pa aia a we na |» i p* poh*ku o ko kkkou m*u paeiuo »u B«l. L'a iiio k-eia wau huiu i kiuo li usu, a ua k*p* u aku o ua wahiau , hai# knhakai, h« iieuu iho, o ka , hulu o Ujnktiuieuiek!, o k« koeua o , ti« ī koe iho u» hoi «eu l* * i lakou no ku I*kou wahi i hele tu*i I l*a hoi hōti aku 1« e wa \V4U>!o w* I» m, uuheu * o'k*«Mw*bin« cyiQ U&iuaUu», a (

hui hou ae la lakou me ati »ln | i o ka ama. j I keia wa i haalele iho ai o Kuai! kauaakama i kona man poku a me knna mili-aili a iho Hku la iio lalo ! 0 k« pnpaku oka bouua e luku i npk kv»p».a n» l«k'>u i h»f,o e koopo i«o i kan» e, 1 kein iho ana o K.uaik.atißßk*uia euu k« kino kupua uo Hele Loi ruu. ke Kiuo kanM&M, u* w«wnh nku ln oia 1 ua p h p«ku o kn h<iri(>n i, ke lohe nei nu kupua o lalo i kn pAkpiii.iu» o na pani puku a n* in men 1 boo piha mai ia inkou tue nn m»nuo hopohopo. Matniti e aui hou aku kiikou ia Haiuvkwlt> a m« kona mau hon « noho la ma Weipio, ua uihlie »e ltk iea ffiO*Da, a o ka po īa o Kukahi 1 ua hooiale hou »e la o Keaumiki i kona mau non kupua no ka huli hoi ana aku i ko I*kou aiua nloh* i Kuaihelaui ate ka olelu pu aku. I keia po e ike ai kak<m i ke one oiwi me k& hooioihi hoU ole aku he manawa, I ka hiki aua m»i o ka mamwa kupono ua honlaia ae la kamaaina oka hale, a in vra i ninau mai ai o KHtnal#ma&hina ta KeHumiki, ejkuu kune'opio e hoike uiai auhaa ko kaiKuaaua o Kuaikmiaukma. Olelo $ku la o K«rtumiKi ua kii &bu nei sia e iuku 1 ka lahur kupua 0 Uli. Nin*u hou ae la ka wnhine e hoi mai ana no anēi kuu knne, ae e noi mai ana no a mai hookaumaha 1 kou mau noonoo nona, noka mea, aole ia e pomo he kanaka Uaika ! oia, a ua kau ia koua weli e namea a pau.