Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 25, 23 June 1900 — Page 3

Page PDF (744.51 KB)

This text was transcribed by:  Cyndi Defenbaugh
This work is dedicated to:  Kaelene Puanani Ahu-Rey

                                          KE ALOHA AINA
                                    KE ALOHA AINA, POAONO IUNE 23, 1900.

 

telegarapa ano hou mailuna aku o kekahi uwea i hoopaaia iluna o kekahi pou kiekie no 30 mile, a na manaoia o keia wale no ka ikaika hiki iaia ke lele, aka, ma ka hoomahuahua mau ana aku nae i ka noli ana i kahi e oi loa aku ai kona ikaika ua loaa iho la ka holopono.  A i keia wa ua hiki ke hoolele ia na olelo mai Chelmsford, Enelani aku no Vimeranx, Farani, nona ka manao he 100 mile, me ka pou no nona ke kiekie o 100 kapuai.  Ua hoohana ia keia telegarapa maluna o na aumokukaua Beritania, a na ikeia kona holopono, a pela pu hoi ma ka heihei mokukiakahi nui i malamaia mawaena o Shamrock a me ke Columbia.
    Ua olelo ae o F. J. Cross ka luna nui o keia telegarapa e kukuluia mai nei, iloko o ka wa pokole wale no i koe e hui e hui ai o Molokai, Maui, a me Hawaii.

                                                HOOMAKA NA IAPANA E
                                                            HOONIONI.
    Ma na lono i loaa mai la mai Kauai mai, ua ulu ae la he olohani ana iwaena o na Iapana ma ka mahiko o Lihue, Kauai, ua hala aku la hoi ka hope makai nui me na makai no ia wahi, aole nae lakou i huli hoi mai a hiki i ka wa a ka Malulanai i haalele aku ai ia Nawiliwili.  Ua lohe ia mai o ka kumu o keia haunaele i ulu mai ai, mamuli no ia o ka makemake ana o na limahana Iapana o hoomahuahua ia ko lakou uku hana.

    Ua loaa hou mai la he mau hoike ia ke lohe wale ia la e ulu ae ana he haunaele ma ka mahiko o Wailuku.  He hapalua o lakou i haalele i ka hana.
    Ma ka la 15 iho nei, he 190 limahana o Hamakuapoko, i haalele aku i ka hana me ke kumu ole.  Elike me ka olelo hooholo a na poe mahiko e hoomahuahua ae i ka uku hana o na Iapana i ka $17 o ka mahina, aka aole nae ia i haawi like ia aku i na limahana a pau, a me he mea la, oia paha ke kumu i ala mai ai o keia mau hana hoohaunaele.  Aia ke hauwawa pu ia la ma Hamakuapoko, e hoopii hou ae ana lakou i ko lakou uku hana a $1 o ka ia.
    Ke piui mai nei ke anu o ka makau iwaena o na poe kanuko no keia mau hana hoonuinui a na limahana Iapana, a ua hiki ole hoi ia lakou ke okalakala aku, aka, o ke akahele a me ka malie, malaila wale no e loaa ai ia lakou ke kanaka.

    Ua ae ia mai la he haole nona ka inoa o L.M. Robbins, e lawelawe oihana loio maanei.  Ke uhipu ia mai nei na loio kamaaina e na loio malihini.

                                                          E HOOMAOPOPO I KEIA.
    Ke hoike ia aku nei na mea a pau e kakau leta mai ana ia makou ma keia hope aku, mai poina kela a me keia i ke aku ana i ka helu o ka makou Pahu Leta mawaho o ka wahi leta i ka wa e paa ai ka inoa i ke kaaku ia elike paha, penei:
                                                Keena O KE ALOHA AINA
                                                            Honolulu
                                                                        Oahu
    Pahu Leta 513.
    He rula keia na ka Hale Leta i hoike ia mai i na poe he mau Pahu Leta ko lakou.

 

                                                    HE HAUKIPILA HOU.
    He puu dala nui o $110,200 kai loaa ae ma ka lima o Kuhina Young no ke kukulu ana aku i haukipila no na poe i hiki ole ke hoola ia elike me ka ma’i ake pau.  He elua mau mea lulu o $20,000 pakahi e kaliia nei o ka lulu mai, a i ka wa e loaa pau pono mai ai oia mau heluna dala e hoomaka kokeia ai ke kukulu ana i keia hale.  He ekolu mau lulu o $20,000 pakahi i loaa mai oia ka Alex Young, na hoahanau Wilikoki, H. P. Balauwina, a he ehiku poe i lulu $5,000, umikumamakolu ma ka $1,000 pakahi, he lehulehu ma ka $500, a he hookahi wale no lulu o $200.  Aole maopopo o ka inoa o keia haukipila hou e kapaia aku ai, aka, eia no nae ke noonoo ia mai nei i inoa maikai nona.
   
                                                            HOPU IA NO KE KUAI WAIONA.

     Ua hopu ia makiai o Iwilei ma ka La Pule he Iapana no ke kuai waiona me ka laikini ole ua na haawi aku o makai H. J. Hanrahan, he hapalua i hoailona ia i kekahi wahine Farani, no ka hele ana aku e kuai i kekahi omole waiona iloko o ka hale o keia Iapana i hoohuoi ia, a i ka wa i loaa mai ai he elua mau omole hia, ua hopu ia iho la ua Iapana la, ma ka huli ia ana aku oloko o ka hale, ua loaa aku la he mau omole hia a me kekahi pahu a me sake, i huna ia.  Ua lawe koke ia mai oia no ka halewai me kaua mau pahu waiona.
   
                                                            HE MOKUKAUA FARANI.
    Ua hoea mai la ma ka auina la Poakahi nei ka mokukana Farani Protet mai Kapalakiko mai, ua haalele aku oia ia Kapalakiko ma ka la 12 o keia mahina, no keia awa.  E ku ana oia maanei no hookahi pule no ka hoopiha nanahu, a mai anei aku ai oia no na paemoku o Marquesas a me Tahiti.  E lawe ana oia ma kahi he eha haneri kanaka maluna ona.

                                                            LOKAHI NA MANA NUI
   

                                                            E OPA PU AKU I NA POE
                                                            HOOHAUNAELE O KINA.
    O Enelana a me Rusia na Alakai---aia na Hookahe Koko ke Malamaia la me ka Weliweli.

    Ladana, Iune 11.  Ua hooholo na mana nuiu a pau malalo o kekahi kumuhana kaua no ka hoohana ana aku maloko o Kina malalo o ke alakai ana a Enelani a me Rusia.  Aole wale no o na mana nui kai kuikahi pu aku, aka, o na mana liilii kekahi e komo pu aku nei.  O na mana malalo mai, aole lakou e kahea la aku ana no ka hoouna ana mai i na pualikoa, no ka mea ua nui na koa ma kahi o ke kahua hana, aka, e noi ia aku ana lakou e huki i ko lakou mau hae i na mana nui no ka hoomaopopolea ana ia lakou a i ole e malamaia ka kaua malalo o na hae i hui ia o Europa a pau.  Ua maopopo ia Amerika a me Iapana keia mau manao, a ua haawi aku o Amerika i kona apono no keia mea.

                                                           NA HANA WELIWELI A NA PAKE.
    Ladana, Iune 11.  O na puali kaua moana a pau, koe o Rusia, eia lakou malalo o na kauoha ana a ka Adimarala Beritania.  Ua hoikeia mai ua ikeia he poo o kekahi kanaka o na aina e, e kau ana iluna o kekahi pou ma ke komohana akau o Tien Tsin.  Aia na Pake ke puhee la mai Pekina a me Tien Tsin no Sanahai.  aia he mau haupu ana e ulu ae ana he haunaele ma ka apana Yang Tse.  O na kamaaina a pau o ka akau aia lakou ke hoike la i na manao kana i na poe malihini, a ua hooweliweli aku aku na Pake i na malihini me ka lakou mau pu i kolakou wa e maalo ae ai ma na alanui.
    Ladana, Iune 12, hora 3 a. m.  O na lono i loaa mai la mai Sanahai mai i keia la, e hoike ana ia he nui na hakaka i malamaia ae ma Pekiua ma ka auina la o ke Sabati nei.
    Aia o Rusia ke kuai nui la i na lako mea ai @iui ma Sanahai, e hoike mai ana no kona komo ana aku iloko o kekahi hooaka kaua.  O na misionari Beritania a pau e kuoha ia ana lakou e hoi koke no na awa maluhia.
 
                                                           NO KA NEE ANA NO PEKINA.

    Tien Tsin, Iune 11.  O ke Kapena o na wahi pale o na Beritania maanei, ua lawe ae la oia he kaahi ma ka la i hehinei a pela me keia la no ka lawe ana aku i 213 koa Rusia a me elua no kuniahi, a me 62 loa marina Farani me na lako me hookahi pakuniahi na na Beritania.  O na koa lahui i hoohuiia aia lakou ma kahi kokoke Lang Fong, he kanaha mile Pekina mai nolaila, aole lakou e hoea koke aku ana i ke kapitala a hiki i ka po Poalua a ke hopohopo ia nei e malamaia ana he hoouka kana weliweli mamua o ko lakou hoea ana aku ilaila.  Ua hoomaopopo loa ia e hoolele ia mai ana e Rusia he 1700 kanaka me na pukuniani i keia po, ina nae e loaa ana ia lakou he moku nana e halihali no kekahi aoao o ke kaikuono.

                                                          E KAHEA IA ANA NA KOA AMERIKA.
    Wasinetona, Iune 11.  Ua hoolaha ae, ka Aha Kanawai no ka hoouna ana aku i na koa Amerika mai Pilipine mai no Kina.  Ua kauoha aku ka Peresidena ia Kuhina Kana Manawa Meiklejohn, a ua malamaia he kuka ana mawaena o laua no kekahi manawa loihi loa, a o ka hopena i hoomaopopoia, ua hoikeia aku la ka lohe ia Adimarala Kempff e kauoha koke aku ia Kenerala MacArthur, e hoouna mai i mau koa i kona wa e ike ai ua hoea mai ka manawa kupono no lakou e kahea ia ai.

                                                           EHUEHI NA HANA A NA IAPANA.
    Eia ke ikeai aku nei ke kulana kupilikii iwaena o na mahiko i ka wa i lilo aku la keia mau mokupuni i palena aina no Amerika Huipuia, oia hoi, ka pau loa ana ae la o ka mana o na palapala kepa o na Iapana e hana nei maloko o na mahiko o keia Paeaina.  A aole hoi he mana o ke aupuni e hopu aku ai ia lakou i ko lakou wa e haalele ai i ka hana.
    No ia kumu, ua ala mai la na olohani ana iwaena o na limahana kepa maloko o na mahiko no ka hoopii hou ana ae i ko lakou mau uku hana.
    Ma ka mahiko o Hee a, ma ka Poakahi nei, na noi aku la na limahana Iapana malaila no ka hoihoi ia ana mai o ko lakou mau palapala kepa.  Ua hookoia ka lakou noi, a ia ka wa i loaa ai, ua waiho aku ia he 120 Iapana i ka hana a hoi mai la no Honolulu nei.  He puupuu ikaika keia i loaa aku la na poe kanuko, aka, o ka hopena iho la no nae ia o loaa ana i na poe hoohui aina, ko hoea mai nei na poino he nui maluna o lakou.

                                                            E IKE ANA I KA NANI O PARISSA.
    Ma na leta i loaa mai la i keia kulanakauhale mai Kapalakiko mai, e haalele aku ana na keiki himeni Hawaii e noho mai la ma la kulanakauhale, no ka hoikeike nei o Parisa.  O keia mau kanaka opio Hawaii na kamaaina wale no ia i ka hapanui o ka Honolulu nei.  Oia o W. H. S@, Tom Hannessey@ , William Ellis, Tom Silva, East Kahele a me July.