Ke Aloha Aina, Volume VI, Number 40, 6 October 1900 — Page 6

Page PDF (653.03 KB)

This text was transcribed by:  Emma Shinagawa
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

HE KAAO KAILI PUUWAI

NO KA

UI MINEWA.

A ME NA

KAIKUANANE EIWA

Hooliloia i ma Manu Nene Ahia a i ole na Keiki i Hoehaehaia

Kakauia no KE ALOHA AINA.

            I ka wa o na opio i ike ai, aole i kaawale aku ko lako pili mai keia wahine opio aku, aka, o ko lakou io ponoi no ia mailuna a lalo, a lele mai la lakou a puili iho la i ka a-i o ko lakou kaikuahine a uwe iho la me ka ehaeha nui.

            A i ka mao ana ae o na haawina luulou e pahola ana maluna o lakou, ua hoomaka koke mai la na kaikuanane e niele i ko lakou kaikuahine i na mea e pili ana nona mai ko lakou kaawale ana a hiki i ko lakou hui hou ana.

            He mea oiaio, aole o Minewa i kue aku i ka makemake o kona mau kaikunane, me na waimaka e haloiloi ana maluna o kona mau lihilihi i ka nui o na haawina ehaeha i halawai me ia ma keia ola ana, ua huli ae la oia a hoike aku la mai kona wa i lawe ia ai e ko lakou makuahine kolea, a haawi ia iloko o ka lima o kekahi kanaka hihui, kona pakele ana, a pela ak, eolike me ka kakou i ike ai ma na helu i kaa hope ae nei.

            Ua hoomau aku oia i ka hoike ana a hiki i ka wa i loaa ao o Bolio na kana ipo mua, kona kaili ia ana e ke k lokilo wahine Ronie, kona haule ana i ka hewa me ka haku opio o ua kilokilo la kona hoopakele ia ana e Boliona, ka mahuka ana o ke kilokilo me kona haku opio, kona kiola ia ana iloko o ke kai.

            Aka, o na lima aloha nae nana i hoopakele i kuu ola a me ke ola o kau lei aloha nei, mailoko mai o ka la kupapa o ka make he mea hiki ole ia ia u ke hoike aku ia ou kou, no ka mea o kau wale no i hoomaopopo ae ai i ka wa i kaakaa ae ai, oia no ko oukou mau helehelena malihini e haka pono iho ana maluna ou a me ka puu ahi e a ana.

            A ma keia wahi ke hooki nei au, aka, melia paha ua maopopo ia oukou ka mea nana i @ i na hoopakele ana iau a me kuulei aloha, a oia mea kau e @ nui nei e lohe mai a oukou mai.

            E ko makou kaikuahine aloha, aole he mea e ae nana i hoopakele i kou ula, aka, na makoa no ia i kou wa e iho ana no lalo o ka op o ka hohonu.

            Na keia mau hoike pu hoi a Minewa no na hana @.

            E ko makou kaikuahine e hoike mai auhea keia kanaka nona ka mea o Boliona, ka mea hoi nana i hookau mai i kekahi hoopai weliweli loa maluna ou?  No ka mea, ua makaukau makou e haawi aku i kekahi paio hahana no na hana lokoino i hookau ia maluna ou.

            Aole au i maopopo i kona mokpuni e noho nei, oiai, i ua mahele ae ke kai a kaawale oia mai ia kakou aku.

            Aka, no ka opio au i haule ai i ka hewa, a hoike mai auhea oia?  Wahi a kona mau kaikunane.

            Aole au ike i kona wahi i hele aku ai, aka, ua lohe mai nae au, ua lele aku oia me kana kauwa no ke kukulu komohana, kahi hoi e loaa ai he maha ia laua, a e pakele ai mai na manao i@aina aku o kona enemi.

            E hoike mai e Minewa i kona mau nanaino, oiai, ua ike makou he ui opio me kona haia wahine e noho ana maluna o kekahi mokupuni e kokoke loa ana ma kahi a ka la e kapoo ai, a iloko hoi o kekahi kakela nani.

            E ike mau ana makou i na helehelene kaumaha e hekau mau ana maluna ona, a i kela a me kela minute e ike mau ia aku ana kona mau kulu waimaka e oili mai ana mai kona mau lihilihi maka uliuli mai.

            E Minewa o ka opio anei keia i haule iloko o ka eha lima ole a ke aloha nou?  I hooho mai ai ua mau opio nei.

            Ma keia wahi i hoike mai ai o Minewa i na mea e pili anu i ka moi Duro a me Ronia kaua kauwa wahine.

            A i ka hookuu ana iho o ka leo o ua Minewa la, ua loheia aku la kona mau kaikunane i ka puana ana ae.

            Ae, ae, aohe io no wahi lilo o ka opio a makou i ike ai maloko o ke kakela nani e ku ana iluna o kahi mokupuni mehameha.

            Na keia mau hoaolelo a kona mau kaikunane i hoohikilele ae ia Minewa a loheia aku la oia i ka puana ana mai.

            He oiaio anei, ua ike anei oukou i ka mea i maipoipo ai kuu kino.  Nolaila, o kau e makemake nei ia oukou e hana aku, oia keia, ina oukou e maalo hou aku ana ma kona mau ipuka, e hoike aku iaia eia au iloko o ke kupilikii e kii mai hoi ka lei a maua.

            E ko makou kaikuahine he mea paakiki loa ia na makou e hooko aku ai, oiai, i ko makou manawa e kaalo ae ai ma kaua kakela nani, aole makou iloko o keia mau kino au e ike wai la.

            Aka, aia makou iloko o na kino manu me ka hiki ole ke kamailio.  Nolaila, ina he manao @ a hoopaa iho maluna o kekahi @ pepa, a na makou e lawe uka ma ke o a mai o ka malamalama o ka la ma ke kakahiaka la @.

            He mea oiaio e ko makou kaikua hine, mamuli o ko makou lio ana i mau kino manu i ke ao, aole makou i hoomaopopo i mau home no ko makou mau poo e hoomoe ai, aka, ma na poopoo pohaku a pau e loaa ana ia makou, malaila makou e moe ai e anamo ana hoi i na hoopai koikoi a ko kakou makuahine kolea i hookau mai ai me ka hoomanawanui.

            Me keia mau huaolelo i helelei iho ai ko lakou mau waimaka i ka hoomanao ana ae aole paha e pau ana keia huawina e hekau nei maluna o lakou a hiki i ko lakou hoi ana aku no kela aoao o ka muliwai eleele o ka make.

            Elike me ke noi a na kaikunanae ia Manewa no ke kakau ana i kekahi leta na ka moi opio Duro, ua hooko koke aku la oia.

            A me na waimaka e hiolo mkaa walu ana i noho iho ai ua Minewa la a kakou iho la i kekahi leta ku i ka walohia maluna o kekahi kanana keokeo a me kekahi peni gula a kona mau kaikunane i haawi mai ai a penei hoi ka heluhelu ana o ua leta la.

Mokupuni Mehameha, Mei 15, 1675.

I kuu aloha, ka Moi Duro:

Aloha oe:

            He mea kaumaha paha nou ka lohe ana aku aole au maloko o kou kakela alii a i haalele iho ai iau aka, oia au maluna o kekahi moku puni maehameha, e alo hoomanawa nui ana hoi i ka hoopai a kou enemi i hookau mai nei maluna ou, no kou haule ana i ka hewa me oe, no ka mea, ua hoea mai he hua makamae mai kuu puhaka mai nana i hoahuwale ae i na mea i hana ia ma kahi malu.

            Ua kiola ia maua iloko o ka opu ana ole o ka moana, aka, mamuli mae o kekahi mau lima kokua, ua pakele mai la maua.  Nolaila, ina he aloha kou ia maua e huli mai, a e loaa no maua i keia mokupuni mehameha, a o keia mau manu e lawe aku nei i keia leta kou alakai e hoea mai ai i o maua nei.  Ina he manao aloha kou e huli mai, a ina aole ua pau ae la no.  Me ka luuluu kau aloha.

Minewa.

            I ka paa ana o ua leta nei ua haawi aku la o Minewa i kona mau kaikuuana a paina iho la i kona aina ahuhi me ka hauoli nui, no ka nana ana ae ua pumehana oia i kona mau kaikunane.

            Mahope o ko lakou hoonanea ana no kekahi mau ho@, ua hookua ae lakou i ka pili ana, no ka haawiana i mau hona no ku lakou mau lihilihi maka e hoowaha ai.

            A wa ka oili ana wai o na kuku na malamalama o kekahi la ao, ua pu @ liko mai la ua mau opio nei, a mawa@ o lakou o ko @ kaikuahine aloha kekahi.

            A mahope o ka haawi ana ae o na opio e eiwa i ko lakou mau mui pakahi ana no ko lakou kaikuahine a me ka lakou lei, ua poha mai la ko lakou leo i ka i ana mai.

            Ano, e ko makou kaikuahine ua hoea mai la ka wa no ko makou mau kino e kahuli ai i mau manu a lele aku hoi no ka mokupuni a kau aloha e noho mai la iloko o na kumakena ana nou.  Nolaila, e noho me ka manaolana e huli hoi mai ana makou me na hua ohaha o ka poma kai.

            A e kuu mau kaikunane ke hilinai nei au e loaa ai he maha, a i kou wa e lanakila ai e nana mai ana no au ia oukou a e hoao no hoi e hoopakele ae ia oukou mai kela kulana ehaeha a oukou e auamo hoomanawanui nei.

            A mahope o ka haawi ana mai o ua mau opio nei i ke kunou aloha ana no ko lakou kaikuahine, ua kahuli koke ae la ko lakou mau kino manu.

            Kiko aku la kekahi o lakou i ka leta a paa ae la ma kona nuku, a ia wa no i oili mai ai ka la me ka nani nui.

            Mai nei i haawi ae ai lakou he leo kani koukou me ka opaipai ana ae o ko lakou mau eheu maluna o Minewa, lele aku la i ka lewa no ke kukulu komohana, a no kekahi mau minute pokole, nalowale aku ia lakou ma kela aoao o ka poepoe honua, mai ka ike hou ana aku a Minewa e nohou ana no lakou, no ka huli ana hoi i ka mea a ko lakou kaukuahine i aloha ai.

            No kekahi mau hora pokele wa e no aia hoi ua mau manu la ke hookoke loa aku la i ka pahu kopu o ka lakou huakai, a ke ike ia aku la hoi ka mokupuni a ua moi Duro la e pii mai ana maluna o ka ilikai me ke ao opua la.

HALAWAI KA AHA KOHO MO HO DEMOKARATA O KAUAI.

            I ka Poakolu iho nei i hui ai na elele ma Lihue no ke koho ana i na moho Senatoa a me Lunamakaainana o ka Aoao Damokarata ao ka mokupuni o Kauai.  Ea holo aku hoi o Mr. Isenber a me Mr. Kenney e hui me na elele ma na halawai a haawi aku i ka lana mau kokua i na hoa.  O pa inoa i @ ia e koho ia ana, oia keia:

            Senatoa-L.H. Bishop a me Walter McBryde a i ola o Willie Rice opio.

            Lunamakaainana-S. Kaili, D. Kalawaia, W. Warner, a me R. Waialeale.

            E alawa ae no i ka makou mau hoolaha e puka aku nei.

            E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mai i na mea kou e na aka mamao.