Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 6, 9 February 1901 — Page 2

Page PDF (608.08 KB)

This text was transcribed by:  Judy Tagami
This work is dedicated to:  Flo Ku'uleilani Fernandez, Kumu Hula

KE ALOHA AINA, POAONO, FEBERUARI 9, 1901.

 

HONOLULU ......FEB. 9, 1901

_______

 

IKE NA MO@O HOME RULA I KAHI O NA EEPA

_______

 

            Malalo o ke pa@lata ana a Makai Nui Baraonu i hoea aku ai na Senatoa me na L@namakaainana Home Rula maloko o ke kahua o na eepa e noho nei ma Iwilei ma ka po Poaono nei, me ka hoomaikeike aku ia lakou i kahi e lawelawe ia nei o na hana pelapela maliala.  Mahope o ka pau ana o ka lakou makaikai me ka haawi ana i na ninau i na wahine e noho ana malaila, ua lawe ia aku na malihini no kekahi hale maluna o loko o ua kahua nei e ko lakou alakai no ka hoomaha iki ana.  Malaila ua haawi mai la o Makai Nui Baraunu i keia mau olelo imua o na hoa hanohano o ka Hale Ahaolelo i akoakoa aku, penei:

            Ma ko’u manao iho, o kahi kupono wale no keia a makou i haawi ai no ka hoakoakoa ana i keia mau hana ino.  Mamua o ka pauahi, e noho ana keia mau wahine ma Kinataona. O na koa a me na luina i hele mai na hale inu rama e ku kokoke ana malaiia, ua wawahi ae lakou i ka maluhia o na poe e noho kokoke ana maanei.  Aole he ae ia o na keiki opio e komo maloko.  A o na wahine hoi e hono nei maanei aia lakou malalo o ke kiai makaala ana a ka Papa Ola a me ka oihana makai,  Aole o makou manaolana e hiki ana ke kipaku ia aku keia mau hana hewa mai Honolulu nei aku, olai, keia he kulanakauhale awa kumoku, aka, ua hiki no nae ia makou ke hoomalu aku ia lakou.

            Mahope o ka haawi ana aku o na moho o ka aoao Kuokoa i na hoomaikai i ka Makai Nui no ka ae ana mai ia lakou e makaikai i keia kahua o na hana ekaeka e lawelawe ia nei, ua haalele aku la lakou i ke kahua heenalu o Iwilei a huli hoi mai la no ke kulanakauhale nei.

_______

AOLE DALA NO KA OIHANA KOA.

_______

 

            Ua hoike ae la ka nupepa Ho ku o ka Poakahi nei, na hooholo ka hapanui o na hoa o ka Hale Ahaolelo e hoemi i na hoolilo nui hewahewa o ka oihana koa lahui.  O kekahi o na alakai o ka aoao Kuokoa Home Rula, ua olelo ae oia imua o ke akua, wahi a ua nupepa la:

            Ua hooholo makou aole e koho i hookahi dala no ke kakoo ana i ka oihana koa Hawaii.  Ua uhauha wale ia na dala i ka oihana koa ia na wa i hala ae nei,  a i keia wa e ku ana oia a nana i mau kokua nona ma kahi okoa ma keia mua aku.  O ka oihana koa lahui aole ia he mea ano nui no ke Teritori a e haawi ana paha i na kokua ana i ke aupuni.

            Ma ko makou manao iho he mau olelo oiaio keia a kela alakai o ka aoao Kuokoa Home Rula, no ka mea, iloko o na maka hiki i kaahope ae nei a ka oihana koa i ku ai a hiki i keia la, aole ana wahi hoopomaikai i ka lahui, i ka wa korela a me ka bubonika ua kahea ia ka oihana koa e malama i ka maluhia o ke kulanakauhale, a e kiai hoi i na wahi i pahola ia e ka ma’i ahulau, aka, o ka mea i ike ia ua hoole lakou i ka hana ana no ke aupuni me ka uku ole e like me ke aupuni i haawi aku ai i puu dala no ka pomaikai oia oihana, ua hooliloia ia lakou he puu dala nui hewahewa mai ka $2.00 no na koa a ka $8.00 no ne alii koa o ka la no ke kiai wale ana no he mau hora.

            Ina he oiaio keia mau olelo a kela alakai o ka lahui, a e kakoo lokahi ana hoi ia aoao mana nui i keia manao noonele i ka oihana koa me kekahi bila haawina, he mea maopopo loa, e pau loa ana na pualikoa lahui ma Hawaii nei i ka hiolo.

            O ka haawina $5,000 a ke keena kaua o Amerika Huipuia i manawalea mai la i ka makahiki no ka oihana koa o ke Teritori nei, ua ike ia aole ia i lawa no ka oihana koa.  He $30,000 oia ka huina dala i manao ia ua lawa ia nona no elua makahiki.  Nui no kela huina dala a ka lah@i e auamo ai.

_______

HALAWAI ME KA ULIA POINO.

_______

 

            Ma ka hora 8 o kekahi Poakahi nei, ua halawai iho la o Ululani, he limahana no loko o ka pa papa o Lui me Kuke, me kekahi ulia poino weliweli ma o ka haule ia ana e kekahi paila papa a paa malalo.  Ua haawi koke ia na kokua ana iaia, a mahope o kona waiho ana malaila iloko o ka poino no aneane iwakalua minute akahi no a hemo mai kona kulana popilikia ae.  Ua ike ia he hookahi lima a me kekahi wawae kai pepe, a o kona waha hoi ua haki kekahi mau niho.  Ua lawe koke ia aku oia no ka haukipila, aka, mahope nae o kona @ailiili ana no hookahi hora wale no, ua haalele mai la oia i keia ola ana, ua kuu ka luhi a niau palanehe aku la kona uhane no kela aoao o ka muliwai make.  Aloha no ia Hawaii.

_______

NUI KA INO O KA MOANA.

_______

 

            Ma keia huli hoi ana mai la a ka mokuahi Mauna Loa, ua hoike mai la oia i ka nui o ka ino o ka moana.  Ma ke kowa o Alenuihaha ka ikaika loa o ka i@o, a ua like oia me kekahi wahi pauku laau ka olepe ia ma o a maanei me ka uhipu ia o @a moku e ke kai.

 

Leta a Mrs. Kealoha Kalauokalani i Kona Makuakane.

_______

 

Wasinetona, Jan. 19, 1901.  Hon. D. Kalauokalani,

Ko maua makuakane aloha nui;

Aloha a nui loa:--

 

            Ua loaa mai kau mau leta me na ope nupepa.  Hauoli mana no na nuhou o ka aina hanau, kahi a ka manao e iini mau nei e hoi aku e honi i ka ea oluolu o na awaawa nani o Nuuanu me ke kaweluhol@ e Lanihuli.  E papa me mama, he nui ko Kalauokalani opio ma’i i na pule i hala, a i keia manawa ua oluolu.  He nui no kona hana me ka Elele no ka pono o ka aina hanau, a e haloiloi mau ana kona mau waimaka nou e papa no kona aloha no ka’u mau hana oi kelakela o ka hoomanawanui.  Ke hapai ia a i ole ke noonoo ia kekahi bila kanawai no Hawaii e kula mua ana kona mau waimaka, a he mea kamahao hoi kana mau hana imua o na Lunamakaainana a me na Senatoa, a me he mea la aia iloko o ka puuwai o keia poe ko lakou hauoli no ke kanaka Hawaii.  E pau mua ana ka hana Ahaolelo o ka la mahope wale mai no ka’u kane e hoi mai ai no ka nui o ka hana, aka, he mea no mana e hauoli ai.  Ke hoomanawanui nei maua e like me kau ao a i kulihe hoi me ka olelo a ke Akua, o ka mea hoomanawani a hiki i ka hopena e loaa iaia ka lei o ke ola.

            Ke noonoo ia nei i kula ao mahiai no Hawaii, a ua hooholo ia he puu dala no ia wahi.  Wahi a ka Elele o uka o Olaa kahi kupono.  Ke hapai ia nei ka uwea moe moana mai Kapalakiko a Hawaii, a ua manaoia e holo ana.  Ua hoi mai o Kalau ia’u e holo makaikai aku ana o Peresidena McKinley i ka Mokuaina o Kaleponi, malia paha o holo aku e ike i na Mokupuni o Hawaii, ka Paredaiso o ka Moana Pakipika.

            E lilo ana ia Hawaii he mau haawina dala kokua mai ke aupuni aku nei o Amerika.  Hauoli no makou no ka holopono o na hana a ka Elele.  Eia na mea a pau mai Hawaii mai ke hele mai nei e hui me ka Elele, a ina ae aku ka Elele alaila hiki, nui ke anu o keia aina.  O na wahi aahu no mai ka aina mai, ke haawi nei maua i na hoolilo kupono i kela a me keia la, aole no nae he pilikia loa, o ko maua pilikia nui o ke aloha ia oukou mai poina i ke Akua no maua kau mau keiki e hoomanawanui nei no ka pono o Hawaii.  Ua aie nei ka lahui nou a pela no ko lakou aie ia Kalau opio.

            Ke nana aku nei au i ka muliwai o Pomoko me ke kulanakauhale o Vili@inia Hema me ke kulanakauhale o Alexanegelo aia ke ku mai la ka Pulemika hoohanohano o Wasinetona, kahi au e kaalo mau ai i ko maua wa i Honolulu, aia o Alitona ka ilina kaulana o ke kulanakauhale nei.  Hauoli no au ke hoike aku ia oe pa@ @ @ ‘u mau la opio, hehi au iluna o ka papahele o ka Hale Keokeo, ka hale kaulana @oi o ke aupuni o Amerika nei, a lulu lima pu hoi me ka Moi o Amerika nei.  He hoomanao ae he mea mahalo no maua kau mau keiki ua hiki mai ka la o ka hoomanawanui ana.  Ke liuliu @ i ke kulanakauhale no ka la poni Peresidena ke hiki aku ma ka la 4 o Maraki, ke holoholo nei au i ke ahanui kaulana o Peneselevania me he mea la o oe no kekahi me maua e papa hauoli ae no maua pele no hui maua no olua.

            Ma na pule hope o Maraki e huli ai e hoi no ka aina hanau.  Ke ono nei no i ka poi kalo uouo o Manoa me ke kalo kaiikoi o Ewa.  Pehea la na amaama momona o Maunalua me na kumu momona o ka nuku o Mamala.  Aloha ka aina, eia ke anu ke kokolo mai nei.  Good-bye my father and my mama, a me na pokii o mana a pau loa na hoa makaainana Home Rula mai Hawaii o Keawe a Niihau.

Owau no kau kaikamahine,

Mrs. Kealoha Kalauokalani.

P.S.  Ke aloha nui nei o Kalauokalani opio ia oukou.

_______

 

KA KITCHENER KULANA HOONEE KAUA HOU.

_______

 

            Cape Town, Ian. 23.  Aia o Kenerala Kitchener ke hoouna la i kona mau koa ma ke kulana poepoe, o kona aoao hema ma ke kai, no ka poai puni ana i na Boa.  Aia kela me keia kolamu ke pili koke la kahi i kahi.  O ka mea wale no nana e hoopioo la i ka kulana oia ka hoea mai o De Wet maloko o Cape Colony.  Ua manao ia aole he Dutch e kue aku ana i kana kahea e lawe i na mea kaua no ka hakaka ana.  He manaoio ko lakou o ke kaulana o Napoliona a me Walinetona ua uhipu ia ia e ke akamai hoonee kaua o keia kanaka.  Mawaena o na leta i hopu pio ia e na Beritania he hookahi na Kenerala Herzog ia Peresidena Steyn e noi aku ana i 1000 kanaka opio i mare ole no ke komo ana aku iloko o Cape Colony a ohi ae i mau kanaka hou.

            Ua hoea mai la o Lunamakaainana J. Ewaliko o ka Ua Kanilehua kekahi o na moho i puka o ka Aoao Kuokoa Home Rula, ma ka mokuahi Kinau mai la.