Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 11, 16 March 1901 — Page 8

Page PDF (611.02 KB)

This text was transcribed by:  Marsha Bolson
This work is dedicated to:  Caroline Akana Heu

KE ALOHA AINA POAONO, MARAKI 16, 1901

 

MOOLELO HOONI PUUWAI

            --: NO :--

Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele!

Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOKUNA. III.

O KA PILI ALOHA A MAUA, UA MAKALA!

--- KELA AO A ME KEIA AO, AOHE MAHA.

 

            Aia ma kahi okana aina mamao o Kene, ma Enelani, a ma waena h@i o na puu a me na oawa i hoomalumalu ia e na ulul au, wahi a ka pane a Silevia.

            Alaila, aole anei oe e pono ke huli hoi hope aku no kona poli aloh@, a i ole, e hoouna aku au i kekahi kauoha no kona hiki mai?

            Aole! wahi a Silevia me ka hoomau hou ana aku i ke kamailio. Aole loa au e pono e ike hou i na helehelena a me na maka o kuu makuahine aloha. O! Ina oe i haalele iho nei ia'u, haalele iho  hoi ia'u e make no ka hoomaha ana i ko'u mau ehaeha, auwe, oi loa aku ia o ka maemae, no ka mea, ua waiwai ole keia ola ia'u. Aka, e hoolohe mai, a na kou noonoo ia e ka makua maikai e ike iho i ka pono a me ka hewa a penei no ia:

            I kuu wa he umikumamahiku  makahiki, ua hoea ae la ma ko maua home me kuu mama aloha he kanaka opio ui, a nonoi mai la i kuu makuahine e lilo aku kuu lima akau iaia iloko o ka mare. O ka ae, oia ka huaolelo lokomaikai a kuu mama aloha i haawi mai ai me ka manaolana o kuu makuahine e hoohui ia ana la maua iloko o ka mare imua o kona alo, aka, aole iho la nae pela. O ka manaolana o kuu makuahine aloha, ua kapae ia ae la ia e a'u mahope, a o ka lokomaikai hoi ana i ae mai ai me ka laelae, ua kiola ia aku la hoi ia e ua aloha nei a'u iloko o ka poiuiu kiekie o na aouli, a ma ia hora mai a hiki i keia minute, ua lilo maua a elua he mau mea kipi, a kumakaia maopopo a o ka hopena o ua mau hana kumakaia aia a maua oia keia au e ike mai, a o ka mea hoi a'u e olelo ae nei aloko a ka hoahewa:---O ka pili aloha a maua ua makala.

            Ae e ka makua, o ua pili aloha ala a maua i pilipaa ai iloko o na kau i hala hope aku ia i keia minute, ua moka'akala kona paa, ke aloha pili paa hoi a'u i kiola ai i ka leo aloha o kuu makuahine iluna o ka lepo a ukali mai la mahope o na olelo a ke kanaka nana au i kumakaia i keia hora. Mamuli o kana mau olelo, ae aku la au ma Sekotia nei maua e mare ia ai, a o ka makemake hoi o ka makua ua hoole ia iho la, wahi a ua aloha nei a'u, o ka hoohai mare ana iloko o E@@lani, he kue ana ia @ na kanawai mare lahui o Sekotia, a o ia kue a uhaki ana ona he mea ia nona e hoonele loa ia ao i kona kuleana koi i kona hapa iloko o ka waiwai o kona mau makua, ua nui a lehulehu kana mau olelo i kamailio mai ai me ke aloha ku io a'o i ike a hoomaopopo ai mailoko io ae ia o kona punwai. Nolaila, me kuu puuwai a pau o ka hilinai a me ka paulele o ke aloha oia o nona, ae aku la au i kona ma kemake, a haalele aku la m@ua i kuu home me kuu mama aloha mahope, haalele hoi i ka aina a me na mea a pau, a hele mai ia mahope o ke aloha a ka manao no na m@le he haneri o na haneri ka mamao mai ka home mai.

            Ma Sekotia nei, ua hoohui io ia iho la maua iloko o ka mare, a lilo ae ia maua i hookahi io, a i hookahi puuwai, ua lilo oia he kane na'u, a na lilo hoi au he wahine nana, a iloko o elua makahiki o ko maua noho aloha ana me ka pilipaa, a e hauoli ana hoi i ka hauoli e loaa ole ai kona lua, aka, mai ke kiekie mai no o ka lani a i ka haahaa o ka honua, aia hoi, o ua pili aloha hemo ole ala a maua, ua makala iho la, no ka mea, ua waiho mai la oia i kana olelo hope o ka lokoino ia'u, e hai ana i keia la iho la:  Aole au he wahine mare nana. Ea! E ka makua! Ua hanau ia mai au i keia ao, a ua a'o ia hoi i na mea o keia ao, a o ua mau mea ala oia no ko'u aloha ana aku i ke Akua, ka makee ana i ko'u uhane a me ka mamina ana i ko'u inoa maemae, aka, heaha ka hopena i loaa mai ia'u?  A e hai mai hoi, no ke aha la wau i ahewa ia ai elike me keia iho la ke ano? Aole anei he aloha oiaio me ka maemae ka'u i haawi aku ai no kela kanaka, a o kana uku a me kana panai anei ia e haawi mai ai? E aho kuu make ana, aka, nau nae hoi au i hoopakele iho nei, alaila, no ke aha oe i hookuu ole mai ai oe ia'u e make?

            Ua nana aku ke kahunapule Dagalasa malua o Silevia me na maka i piha me ke aloha, alaila, me ka leo malie kamailio aku la ia. He haawina kaumaha a ehaeha io no keia i loaa maluna ou e kuu kamaiki, aka, no ka la nae e iki mai ana e ku aku ana oia imua o kela aha hookolokolo weliweli a pane no kana newa i hana ai, a ina i hookuu aku nei au ia oe e make ma kou lima ponoi, alaila, ma ka ipuka hale o kela kane lokoino, ua kuni ia ia me na huaolelo pepehikanaka.

            Aka, nani hoi ua pakele oe, nolaila, o ka'u wale no e ku aku oe he alo a he alo a hakoko me keia mau ehaeha a pau, a owau no ke kokua ia oe.

            Ao'e loa! Aole loa e hiki ia'u ke ola, no ka mea, o kela wai anianipio ole iloka o kuu puuwai ua ma loo, a elike me ka'u i hoike mua aku nei "o ka pili aloha a maua ua makala." Nolaila, o kela aloha a ma ua i makala a@ la, ua like no ia me ka lua hamama o ka make, a o ka mea wale no e pau ai oia no ko'u iho ana aku iloko olaila, a hoomaha iho i ka hoomaha hope loa o ko'u mau ehaeha ma keia ao. Ae e ka makua, e iho aku ana au iloko o ka lua, a na na lima lepo e kinikau iho me keia mau olelo, "ka wahine kane ole i haalele ia ma keia ao," wahi a Silevia.

            He minute hookahi i hala ae o ka pane leo ole ana mawaena o laua, alaila, ua hoomau hou aku ke ka hunapule i ke ka mailio ana.

            E kuu kamaiki, e ae mai ia'u e kamailio aku, a e hoolono mai hei oe me ka hoolohe ana. He oiaio, aia he nui a lehulehu o na lede a me na keonimana i loaa na haawina hookahi elike me oe, ua kiola ia lakou iloko o keia ao akea e ka lakou mau kane, a pela no hoi me na kane ua haalele ia iho lakou e na wahine, a o ia poe, he poe lakou i kapa ia e ko ke ao nei, he poe no haha na puuwai, ua lilo kekahi oia poe i hehena, ua lilo ua lawe maoli ae no i ko lakou mau ola me na lima menemene ole, aka, e kuu kamaiki, ke ike ala no anei oe i keia he pohaku mabaia keokeo me ke kea e ku mai la malalo o keia mau laau, alaila, e hoomanao iho, o ku puuwai ia i nohaha, a aia malalo iho o kela ahua lepo palaho ke waiho nei ke kino lepo o ka'u wahine opio no kanakolu makahiki i hala ae nei. Ae, he kanakolu i hala ae nei ko'u noho ana me ka puuwai noha, no ka mea, ua kaili a lawe ia aku ka'u mea aloha mai ia'u aku, a o ka pili aloha hoi mawaena o ke kane a me ka wahine, ua wehe mai la oia a hookeo, elike kau i hoike iho nei. Aka, aole nae oia makala ana, a nohaha hoi o kuu puuwai a hana ino iho au ia'u iho, aole, ua hoomaha aku au i kuu mau ehaeha i ka makua ma ka lani, a hana hoi i ka na mau kauoha a pau me ke paewaewa ole, a hiki i keia hora, eia no au ke ola nei, a he elua hoi o'u lau oho. Ua aloha au i ka mea a kuu puuwai i koho ai no eono makahiki ka loihi, aka, aole nae maua i mare ia, no ka mea, he ilioune au a nele a he akole maopopo hoi, a mamuli o ka lokomaikai a me ke aloha o ke Akua, ua poni mai la oia ia'u e lilo i kahu hipa no keia pa, a ia'u i lilo ae ai he kahu no keia ekalesia, ua hoihoi mai la a @ i ua aloha nei a'u i noho ai he wahine na'u iloko o ka materemonio o ka mare. Aka, heaha ka haawina ehaeha i loaa ia'u iloko o hookahi makahiki o ka noho ana hauoli, e ai a e inu ana hoi i ka momona o ke kiaha o ke aloha. He kaumaha, he ehaeha, a he mo kumokuahua o ka naau, no ka mea, o ua wahine ala a'u i aloha nui ai, ua haalele m@ la oia ia'u, a hele aku la ma ke alanui hoi hou ole mai iloko o ka make.

            Ua kanik@u au me ka walaniu, ua kamakena hoi me ka luuluu, a hahu ae i ko'u mau maka iluna a ninau aku i ka ihiihi o na kauo no keaha la au i hoopai ia mai ae elike me ia, a no keaha hoi i kaili ia aku ai ka'u wahine mai a'u aku? Ua hooi loa ia mai ko'u ehaeha mamuli o kona make pua ana me ka hua o ko maua puhaka e waiho aia no iloko o kona opu, a ua ninau iho au a ninau iho, aka, aole loa he mea nana i hoike mai ka haina, no keaha la oia i make ai? A elike me ka oiaio o na aouli o ka lani maluna ae o kakou pela no ka oiaio o ka nohaha ana o kuu puuwai mai ia hora mai a hiki i keia wa a kara e kamailionei, na waiho aku @u i kuu puuwai iloko o ka lua me ka'u wahine a no kanakolu, makahiki aole loa au i kue aku i ka makemake o ko kakou makoa ma ka lani. Nou iho e kuu kamaiki, ua l ke oe me a'u, aka, he opiop'o wale no oe, a ua nohaha hoi ka puuwai, a e ola ana hoi no kekahi mau makahiki e hiki mai ana ke hoohalikelike pu mai oe me a'u nei.

            Ua hookahe ia na kulu waimaka o ka ui Silevia e keia mau olelo a ka Makua Dagalasi, alaila, me ka leo uwe a haaloulou ana pane mai la oia. Aole paha oe i ike i ka nui a me ka manoanoa o ke aloha iloko o kuu puuwai no kela kanaka, a ina eia oia imua o ko kaua mau alo kahi i ku ai, alaila, e haule koke iho no wau ma kona mau kapuai a kala aku i na mea a pau me ka hoopoina loa ana no kana mau hewa i hana mai ai ia'u, aka, ua hala oia, ua haalele a lokoino mai @a'u, o ko'u hoomanao ana nae nona, aole loa ia e pau a iho aku au iloko o ka make.

 

            E alawa ae no i ka makou mau hoolaha.

            E lawe nui i KE ALOHA AINA i ike mau i na mea hou o keia mau la e nee nei.

            Eia no ke kuai hoemi nei ka halekuai o L. B. Kerr & Co. i na Keokeo Pale Uluna ame na Keokeo Uhi Moe.

            Eia ma na alanui o ke kulanakauhale e holoholo mai nei na kaa pio leio ole, ua ano like iki no ko lakou nanaina me na kaapio.

            Ua wehe hou ae nei o Wing Sing Loy Co. he halekuai lole malalo ae nei o Aala, a nana ae i kana hoolaha e puka aku nei ma ka pepa o keia la.

            Eia ke kuai hoemi nei ka hale kuai White House i na kakini wahine no ka 20 kaneta o ka paa, ekolu paa ike 50 kaneta. E naua ae i kaua hoolaha.

 

KA HAEKUAI LOLE HOU

WING SING LOY DO

ALANUI MOI, KOKOKE I KE ALANUI AALA.

            Eia me makou na Lole Maselina o na Waihooluu l'ke ole, na Kalakoa, Pale Pakaukau, Lilina, Lihilihi Paku Keokeo, Victoria Lawns, Oganadi, Mauu, Pahu Lole, Silika Pake, a pela aku. E kipa mai a e wae no oukou iho i keia mau waiwai hou. He emi na Kumukuai.          mar 18