Ke Aloha Aina, Volume VII, Number 50, 14 December 1901 — Page 2

Page PDF (681.75 KB)

This text was transcribed by:  Marchia Morey
This work is dedicated to:  Jade Nicole Morey

KE ALOHA AINA

POAONO, DEKEMABA 14. 1901.

 

HONOLULU DEC. 14, 1901

HALA WAI NA MAKAI ME KE MAKAPAA

  Ma ka hora 3:30 o ka wanaao Poaono nei, @a hoea aku la o Hope Makai Nui Chillingworth me kekahi mau makai mawaho o Daimaua Hila, no ka hopu ana i kekahi poe i maopopo e noho nei maloko o na ana pohaku mawaho o ia wahi i ka po, a e hele ana i ka ao.  He nui na hoike like ole @ loaa mai i ka oihana makai mai na poe e noho kekoke ana no keia poe hookalakupua e ike ia nei malaila i ka po aole nae i ke ao, a ua nui na koho koho ana a na kamaaina oia wahi he poe ma’i lepera keia, a i ole he poe powa, a i ole he poe Poto Rico aeahaukae, aka, ma ka hoike a kekahi Iapan@ o F@j hara kekahi e pee nei ma ia wahi.

  Ua hoea aku na makai ma kahi o ka waha o@ke ana i kuhikuhi ia @@ @ ia lakou, a i ka wa a ka Hope Hamuku e hoao ana e komo oloko o ke ana no ka hopu ana i ua pio i manao ia, aia hoi, ua lohe ia aku la ka halulu o kekahi mau kapuai wawae e nee mai ana no waho.  Ua kahea koke aku la ka Hope Hamuku e ku, me kana pu e makaukau ana e luai aku i @@aale awaawa o ka make, aka, aole nae i hoolohala a kaalo ae la ia ma ka aoao o kia Hope Hamuku a nalo aku la iloko o ka pouli.  Ua pau aku na makai i ka nolo no kahi e pakele ai me ke koe iho o Hope Hamuku, a ia wa na ike ia aku la he bibi keiki e ku mai ana, a o ka makuahine hoi ka mea i puka mai iwaho no ka imi i kona wahi e pakele ai mai ka hopu ia ana aku e na makai no ka aeahaukae.

  I ka halawai ana o na makai me ka makapaa ma keia ana, ua hele aku la lakou no ka elua o ke ana.  O na lawehala i loaa aku maloko o ia ana i ka wa i hoomalamalama ia ai me ke kukui he auna manu piheekelo, a na puhee koke mai lakou no waho o ke ana.

  I ka nele ana o na makai me na haawina o ka pomaikai ma keia wahi ua hele aku la lakou no ke kola o na ana, a malaila ua loaa io aku la ka meheu o ke kolohe e waiho mokaki mai ana na puna Pake a me Iapana, he omole laau he eke raiki a me ke kopaa.  Ua loaa pu aku he mau eke mauu e halii ana maloko olaila i koho wale ia o ka bela ia o ua poe aea nei o ka po.  Aka, o ko lakou mau kino nae aole i loaa aku, no @a mea, @a lele mua no ka manu i ka wa paha a na makai e walaau ana i ka bipi.  Ma ka hora 4:30 i haalele aku ai na makai ia

Daimana Aila a hoi nele mai la @o ke kulanakauhale nei.

 

HOOLEIA KO KA MOIWAHINE LILIUOKALANI NOHO

ANA MALOKO O KEKAHI MAU HOTELE O NU IOKA

  Ke lawe mai nei makou i kaia mau hoike mai Nu Ioka mai e pili ana no na hana kue a kekahi mao hotele kiekie i hana mai ai i ko kakou Moiwahine Liliuokalani i aloha nui ia a hoopuka aku me na manao kaumaha i ike mai ai oa poe a pau i ke ano hookae maoli no o kekahi poe haole i na ili hauliuli, penei:

  Nu Ioka, Nov. 30.  Ua hoea mai ia lanei ka Moiwahine Liliuokalani, a ua kue ia mai na Hotele Waldorf Astoria, Savoy, Netherlands a me Plaza, no ka mea, ua manao na kupakako iaia a me kona mau hoahele eha he poe lakou no loko o ka hui keaka pae le Black Patti, a nolaila, na hoole i@ mai ko lakou hoopaa ana aku i ko lakou mau inoa.  Ma keia wa i ike mai ai kekahi kupa makaainaua o ka Moiwahine Liliu e noho lawelawe nei maloko o ka Hotele Plaza.  Ua lohe aku oia i ke kopakako e kuhikuhi ana i na malihini e hele i ka Hotele Roland, a ua holo koke aku la no keia wahi a hoike aku Iaeia ka Moewahine ke hele aku la nolaila.

  I ka wa i hoea aku ai o ka huakai i ka Roland, ua noi aku la o Kakauolelo Joshua Aea i ke kupakako no ka haawi ana mai i elua rumi maikai loa o ka Hotele, hookahi no elua lede hookahi nona a me kona hoaloha.

  He hoopololei loa makou i ka makou poe e lawe mai ai iloko o keia hale, wahi a ke kupakako.  He mau ukana no apei ko oukou?  Ae, wahi a Aea, a kiola aku la he umikumamahiku mau palapala hoike ukana o na pahu a me na eke.  Ua uluhua au i keia mau hana hoohaahaa.  O ke kakauolelo au a ka Moiwawahine.  A eia ka Moiwahine ianei.

  Owai ia Moiwahine?

  O ka Moiwahine Liliuokalani.

  Me keia ae la i ae mai ai ke kupakako:  Haawi mai la oia i ka rumi 310 no ka Moiwahine a me Myra, a hoouna aku la ia John a me Joshua no ka rumi 307.  E hoohala ana ka huakai alii i ko lakou hooilo ma Wasinetona, a e hoao aku ana e komo i ko la ila mau anaina hoolauna.

 

E OKI ANA KA MOIWAHINE O HOLANI.

  Nu Ioka, Nov 29.  He hoike telegarapa ka i loaa mai nei i ka Evening Journal mai Amsterdam mai, e olelo ana:  O na hauwawa no kekahi mokuahana mawaena o na alii eia ia ke kamailio nui ia nei.  Ua lohe ia mai mai kekahi kanaka mai o ke aloalii, me he mea la, e noi aku ana ka Moiwahine Wilemina e oki ia oia mai kaua aliikane mai maluna o na kahua ka pepehi a me ka hana ino.  O ka manao aloha o ka lehulehu aia ia me ka Moiwahine.  Ma ka po nei ua hoikeike ia ae ke kii o ka Moiwahine Wilemina ma ka halekeaka Carre a ua haawi ia na leo huro me ke ohohia ia nona, a i ka wa i hoike ia mai ai ke kii o kaua aliikane ua haawi ia aku la na leo hoo maewaewa nona.

  Ua loaa mai la he leta mai kekahi mea kakau mai ma ka Hague e hoike mai ana, aole he mau kanalua hou ana o ka ma’i pilikia o ka Moiwahine ua hana ia no ia e kana aliikane.  He hoaloha pilikino no Mekia Van Tets, ka aukukana o ke aloalii, kai hoike ae ma kekahi pepehi ana a ke aliikaue i ka Moiwahine ua komo aku o Van Tets e keakea.  O ka hopena oia keakea ana ua malama ia he hakaka lua, ua loaa ia Van Tets kekahi palapu kukonukonu loa ma kona opu nana e kauo aku la iaia no na ipuka o ka make.

 

HAIOLELO A PERESIDENA RUSEVELA.

  Wasinetona, Nov. 21.  Oiai ka manawa eia ke hookokoke mai nei no ka waiho ana aku o ka Peresidena Rusevela i kaua haiolelo imua o ka Ahaolelo eia ke wanana e ia mai nei ua like no na kumuhaua maloko ona me na kumuhana kahiko.

  Ua loaa aku i ka Peresidena ka pane hope o na manao ana i ninau aku ai i kona Aha Kuhina a ua hookomo pu ia aku ua kumuhana oia mau keena maloko o keia haiolelo.

  O ka nui o na huaolelo o ua haiolelo la mawaena no ia o 18,000 a me 20,000.  O kona wahi ano nui wale no oia kahi e pili ana i na lawelawe kalepa ana.  Malaila e hoike ana ka Peresidena i ke kulana ana e lawelawe aku ai no ka wehe ana i na makeke nui o na waiwai Amerika, mahiai, a me n@ hale hana like ole, a me ke kalepa ana aku me na aupuni e me ka malama ia o ka pono o ka aina, a me na pomaikai e loaa mai ana ma ia lawelawe ana.

  No na mea pili limahana e hoomau ia aku ana no ka hoohaiki ana ia lakou.  O ke kanawai e paniku ana i na pake e hoomau ia aku ana no ia, a koe na pake e komo mai ana ma ke ano hoonaauao a me oa pake hele makaikai.

  O na kanawai no Pilipine e kali kona hana la ana a hiki i ka wa @ loaa ai o na hoike mai a Kiaaina T@ff mai.  E kamailio pu ana hoi ka Peresidena maluna o ke kulana o Porto Rico e ku nei, a pela hoi me Cuba maloko o kana haiolelo.

 

HE ULIA POINO WELIWELI.

  Detroit, Nov. 27.  Mawaena o 100 a me 150 poe i make a hoeha ia ma keia po ma ka hookui ana o kekahi mau kaaahi.  He elua mau kaaahi i piha me na ohua a e kuupau ana hoi i ko laoa mau holo i hookui aku he hookahi mile ma ka hikina aku o Seneca, ka elua o na wahi hoolulu ma ke komohana o Adrain.  O ke kaaahi e holo ana no ke komohana, e lawe ana ia he elua ka i piha me na limahana, a me elima kau chua maoli, ua weluwelu a pau i ke ahi, a he nui ka poino i ike ia iwaena o kona mao ohua.  O ke kaaahi hoi e holo ana no ka hikina aole i nui ka poino o kona malu ohua.

  Ma kaui kokoke i kahi i hookui ai e ahu mokaki ana na kino make a me na poe i hoeha ia.  He nui na kanka o Detroit i hala aku la no kahi o ka ulia poino i ike ia ai.

  Ua hookau ia aku na ahewa ana maluna o ke kaaahi e holo ana no ka hikina no kona kali ole ana ma Seneca, e like me ke kauoha i haawi ia aku ai iaia.

  O na hoike mai kahi o ka ulia poino i hanala ai, ua hoomalamala ma ia ka aina no kekahi mao mile mai ke ahi mai e holapu ana i na kaa.  He nui na kino make malnoino i hiki ole ke hoomaopopo ia ko lakou mau helehelena, a o kahi poe ua pau i ke ahi.  I ka wa i loaa mai ai o ka hoike ia Luna Nui Burns ma Detroit ua hoouna koke ia aku la he kaaahi kuikawa me 32 kauka, aka, na hoea mua mai nae he kaa ahi me na kauka a pau o ke kulanakauhale o Adrain no ka hoopakele ana i na poe i hoopoi@o ia.  Ma ka hora 10:45 ua hoea mai la ke laaahi i Adrain me ka piha i na poe i hoeha ia, a o na poe make ua waiho ia aku mahope mai.  O ka mama holo o na kaaahi e holo ana i ko lana wa i hookui ai he 60 mile i ka hora.  He 500 ka nui o na ohua maiuna o keia mau kaa i ka wa i halawai iho la me keia ulia poino, ua pau i ka weluwelu na kaa o ke kaaahi e holo ana no ke komohana, a ua olepe pu ia hoi na kaa o ke kaaahi e holo ana no ka hikina.

 

HE MAU RUMI HOOLIMALIMA.

  Aia ma ke Alanui Puowaina maluna aku o ka Halepule Moramona, a pili ana me kahi o Robert Boyd.  Eliaia Dala no ka malnua elua rumi nui.

  E ulaau ia Kauka Alva@ez.

1240 Alanui Emma kokoke i Alanui Beretania.  @et.3-11