Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 4, 25 January 1902 — Page 1

Page PDF (713.85 KB)

This text was transcribed by:  Rebecca Luning
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA

HOOKUMUIA I MEI 20, 1895

BUKE VIII. HONOLULU, POAONO, JANUARI 25, 1092

 

HE OIA MAU KE KAUA MA AFERIKA HEMA.

            Ladana, Jan. 7. Ua telegarapa mai nei o Haku Kitchener mai Johannesburg mai, ma ka Poakahi nei la 6, e hoike mai ana he nui na kaua liilii i ulele ia ma na wahi like ole o ke kahua kaua. O ka hahaua loa nae, oia ka hakaka ma Amersfoot, ma ka la 3 a me 4 o Ianuari mawaena o na koa Beritania malalo Mekia W. H. Plumera a me Konela J. S. Pens a me na Boa malalo o na Kenerala Christian Botha a me Opperman, na hoauhee ia na Boa. O ka poino o na Beritania ua make o Mekia Valentine a me 18 kanaka, a he 5 aliikoa a me 28 kanaka i hoeha ia. Ua haalele iho na Boa he 9 kino make.

            Ua lele kaua aku o Konela Colenbrander maluna o na Boa ma lalo o Kapena Snow ma Waterwale, ma ka la 7 o Ianuari, he 5 Boa i make a me 29 i hopu pio ia.

            O ka poino o no Boa ma ka pule i hala he 36 i make, 9 i hoeha ia, 261 i lawe pio ia a me 72 i haawi pio mai. O na hoike pili aupuni no ka makahiki i hala aku la no ka nui o na poino o na Boa a me na Beritania, penei on ia:

            Ua hoemi ia iho ka ikaika kaua o na Boa he 18,320 kanaka ma o ka make ana, hoeha ia, lawe pio ia, a me ka haawi pio ana. Mai keia heluna kanaka nui hewahewa mai he 7993 wale no pu raifela i loaa me 23,000 poka. Ua manao ia ua pau loa na pukuniahi a na Boa i ka hopu pio ia e na Beritania he 27 ko lakou nui e paa ia nei, koe na pukuniahi ikaika elua i kaili ia aku e De Wet ma Zoefontein. O na waiwai nae i hopu pio ia ua oi loa aku ia i ko na makahiki mua aku 29,882 lio i paa pio, o na holoholona bipi a me hipa ua hiki aku i ka 366,821 i hopu ia.

            O ko Beritania make hoi i ke kaua 9113, paa pio 1513, aka, ua hookuu ia mai no. Ma ia manawa pu o na poe make ma i he 4040 kanaka, 15 alii a me 342 kanaka i make uila a me 28,000 poe i nawaliwali i hoihoi ia aku no ka home.

 

KE HAOHAO IA NEI KA MOKUKAUA BERITANIA CONDOR

            Vitoria B. C. Jan, 15 He nui ka pihoihoi e ike ia nei maanei no ka mea e pili ana i ka mokukaua Beritania Condor, i haalele iho ia nei ma ka la 2 o Dekemaba no Honolulu, a i loaa mai la na hoike mai ke Kauikela Beritania mai ma Hawaii ma ka Poaono nei, aole oia i hoea aku lia@@. Ua haalele like iho oia me ka mokukaua Beritania Warspite ma ia manawa hookahi, a me ka po o ka la 3 mai, ua pa mai la kekahi makani ikaika nana i hookaawale ae i ko laua pili like hou ana mawaho aku o Flattery. Ma ka hoike a ka leta a kekahi o na aliimoku o ka mokukaua Warspite he ino weliweli ia i halawai me lakou, a aole hoi lakou i manaolana e pakele ana lakou mai keia ino mai: Ua hemo mai kekahi o na pukuniahi mai kona wahi mai a kak@a ae la maluna o ka oneki i ka wa o ka moku e luli ai, a nana i hookupilikii aku i ke ola o na kanaka maluna ona.

            Ma ke koho wale a kekahi poe ua makau paha ke Condor i ka bubonika o Honolulu pela oia i kipa ole aku ai, aka, ua hoole ia aku ia mau kohokoho ana, no ka mea, o kekahi ia o na awa i kau oha ia nona e kipa aku aku ai, a he mea hiki ole no kona kapena ke kue ana aku i ke kauoha a ka Adimarala. Aole wale oia, aka, eia kona mau eke leta ke hoouna mau ia aku nei i Honolulu.

            Ua kapili ia ka mokukaua Condos ma ke kulana paa loa e hiki ai oia ke alo i na ino a pau o ka moana, he kiekie o mua a me hope. He moku hou loa oia i ka pili ia ai, a o kaua huakai mua loa hoi keia malalo o kona komisina holo moana, a e lawe ana he 140 kanaka maluna ona. O ka piha nanahu ana i lawe aku ai ua lawa ia nona e holo ai ma keia huakai, a ina malalo o ka pea i hooholo @a aku ai ma keia wa ua hoea kahi@@ aku oia i Honolulu iloko o na la he 18.

            Eia ka mokukaua Pheaton ke liuliu nei ma ka hookolo ana aku mahope o ka maheu o ke Condor ina aole he mau hoike e loaa mai ana maluna o ka makuahi lawe leta o Auseteralia e hoea mai ana ma ka la 23 o keia mahina mai Honolulu mai, no ka hoea ana aku o ka mokukaua Condor ia awa.

            Ua kapili ia ke Condor ma Sheerness, a ma ka 1898 i hoolana ia ai oia. He 180 kapuai kona loihi, 33 kapuai laula, 11 kapuai 6 iniha hohonu. E lawe ana oia he eono pu kani pinapinai 4 iniha a me eha pukuniahi 3 paona. O kona holo he 13 nota i ka hora. O ka nui o kona mau kanaka he 130.

            Eia na eke leta o ke Condor ke waiho nei maloko o ka hale leta no kekahi mau pule ae nei ko lakou hoea ana mai, aka, aole nae he wahi meheu i loaa mai i ke kumu o kona hoea ole mai a ke manao nei kekahi poe me ke kanalua ole ua hoi aku oia me kona mau kanaka a pau no ka hohonu ma keia po ino o ka la 3 o Dekemaba, a ka mokukaua Warspite i halawai pu ai.

            He moku lawekoa kai upu ia e hoea mai ana i keia la mai Kapalakiko mai.

            He mokukaua Farani nona ka inoa o Protet ke hoea mai ana i keia mau la iho Kapalakiko mai.

Nui na hana pepehi kanaka o keia mau la e ike ia nei maloko nei o ke kulanakauhale.

            Ua lilo ae nei malalo o ka noho hoohana ana a Wm. Ringer ka hale inu bia River e ku nie ma ke alanui Kukui kokoke i ke alanui Muliwai. Ke kono ia aku nei na Hawaii e ike ae ia kakou @ @ kanaka.

 

HE PAKUI NO KA INOA O KA MOI EDEWADA.

            Ua hoopuka ae ka nupepa Gazeite o Ladana he kuahana no kekahi inoa hanohano hou i pakui hou ia aku no ka Moi Edward o Pelekane i hooholo ia ma kekahi bila e pili ana i na kulana alii ma ke kau i hala. O ka inoa hoohanohano mua o ka Moi penei no ia: “Edward VII ma ka lokomaikai i ke Akua o ke Aupuni Hulia o Beritania Nui a me Irelan, Moi, Uwao o ka manaoio, Emepera o Inia. Eia ka inoa pakui hou a e heluhelu ia penei:

            “Edward VII, ma ka lokomaikai o ke Akua o ke Aupuni Hulia o Beritonia Nui a me Irelani a me na Panalaau o Pelekane ma o aku o na kai, Moi, Uwao o ka manaoio, Emepera o Inia.”

 

KA HALE KIEKIE LOA O KA HONUA NEI.

            I ka wa o kekahi kanaka e kuai i kekahi apana aina waiwai nui no ke kukulu hale ana ua hooi ae oia i ke kiekie o na hale maluna o ua kahua ala. Ua manao ia o na hale kiekie loa e ku nei ma Nu Ioka, Manhattan Life Insurance a me Park Row, ka palena pau i ko ke kanaka akamai kukulu hale ka hana, aka aia nae he kanaka Bosetona ka manao ia e kukulu aku i kekahi hale kiekie loa o kanalima-kumamaha hale ke kiekie. Ma ka manao o na poe enekinia kukulu hale ua hiki no ia ke @@welawe ia a me ka nui o ke dala aole he mea nana e hookanalua. O ke kiekie o keia hale he 700 kapuai, he 35 hale ke kiekie e kukulu ia ana maluna o ke kahua 200 kapuai, a o na hale maluna ae o laila he 19 e hoopanaiki ia mai ko lakou nui. O ke kiekie o keia hale e papalua iho ana ia i ke kiekie o ka hale Manhattan Life Insurance a me Park Row, ka hale kiekie loa o ka honua nei S@ri@field Republican.