Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 6, 8 February 1902 — Page 5

Page PDF (788.79 KB)

This text was transcribed by:  Danna Lyman
This work is dedicated to:  Kamehameha Class of 1962

KE ALOHA AINA

POAONO, FEBERUARI 8, 1902

 

ALOHA NO E KO ANA

 

Kela manao e upu ia mai la e kaili hou ia aku ka pono koho balota akea mai na Hawaii aku.  He kanalua no ko makou no ke ko ola manao hu wa iloko o ko kakou mau enemi.  O ke kumu ola keia:  Ua haawi mai o Amerika ia mea i keia lahui i aloha a makee i ko lakou aina, ma ke auo

he makana la, a he kana maikai hoi nana ma kona aoao e panai mai ai, no ka lilo wale ana aku o keia aina iaia me ka luhi ole.  Aole o@ke kana hookahe koko, aole hoi na kakou i lokahi like ka lahui holookoa e haawi aku i ko kakou aina e hoohui, aka, ua kupaa kakou me ke kue ikaika ana aku a hiki wale i na minute hope loa a lakou i kokua ai i kekahi hana hewa nui i nana  ia e lakou a me lakou nei; oia haawi ana mai a Amerika, aole ia he haawi kamalii e like me ka lakou nei e manao nei.

 

HE MANAO PANE.

 

Mr. Lunahooponopono,

Aloha oe:––

 

E oluolu mai kou ahonui e hoike ae oe i ko’u manao pane i ke poo manao o ka Nupepa Kuokoa o ka la 7 o Feberuari nei, oia hoi, “He hui maikai no na Hawaii, kukuluia no ke kokua ana ia kakaou oiwi.”

He mea oiaio ia kukulu ia keia @ i Feberuari, 1901, e hookahi kanaka a o ua kanaka ala ka puuwai o ke aloha a me ka hoopono no na oiwi Hawaii o ka aina, oia o W. Ringer, e noho ona halekuai nei ma alanui Muliwai, a Luna hoohana  Nui o ka River Saloon i keia mana wa.  Ka hana a ua puuwai ala o ke aloha i hana ai iloko o hookahi la a paa ma ka poho o kona lima na dala he ehiku haneri no keia hana nui ana i hana ai.

Ua loaa io no na lala o keia hui i ke 54 a hiki iho la i ka mahina o Novemaba i hala aku la ua kiola ia aku ke kumukanawai mua o keia @ e kekahi mau lala kakaikahi.  Ua hana hou ia he kumukanawai hou ma ia kumukanawai ua kulikole me ka manao o ka hapanui o na lala o keia hui, ua nonoi mai lakou i ka puuwai o ke aloha a me ka hoopono e maheleia na dala i koe e paa ia ana ma ka lima o ka puuku W. Ringer, a ua hooko ia me ka maikai.

I keia la elua mahele o ka ahahui e ku nei oia hoi ka hapa nui o na lala a me ka hapa uuku ona lala.  O ka hapanui o na lala ke alakai ia nei e W. Ringer, a o ka hapa uuku o na lala ke alakai ia nei e ka nele o ka waihona.

O ka inoa o ka ahahui eia ia me makou me ka hapanui o na lala iloko o elua ia mai ka mahele ana o keia hui ua loaa koke no ia makou elua haneri dala.  Ke komo mau mai nei na lala hou i na la a pau.  Ke i mai nei o hapa uuku e ninau ia Joe Feru a me Keliiaa no ka mea e pili ana i keia hui, eia ka mea kupanaha o ka Joe Feru mau dala eia ia ma ka poho o ka lima o W. Ringer, a oia kekahi lala me W. Ringer i keia la.

Ka i mai noi o hapa uuku nana ia Paulo, a i ka wahine a H. Ahuna he mea oiaio, ua uku ia na poe a pau i ma’i mke, na pila a ke kauka lawelawe, mamuli o ka wai alakai ana, na hapa nuku ia e pane mai.  Ka o ka wai alakai ana i mau ai ke ku aua iho nei o ka hui, a nawai i mahele iho nei ke dala, a hoaha ka pilikia o ka hui i ike ia oiai na dala e paa ane maloko o ka lima o ka puuku W. Ringer, a nawai i hooikaika kela mau lala e komo mai i keia ahahui.  Ke i hou mai nei o hapa uuku ma ke kumu kanawai hou e hoihoi @na dala a pau i ka banako aole oia ka pololei, ma ka pauku e pili ana i ka puuku e paa ka puuku i hookahi haneri dala ma kona lima o na oi a pau i ka banako ia e waiho ai, a o ka buke banako i kekahi  mea okoa a paa ai.  Heaha ka manao ma keia wahi, oiai, no he puuku no ko keia hui, aia no he hana i makemake ia o hapa @  @ o keia puuku i mahele ai @ ahahui a kaawale aku o hana uuku ku ae o hapanui ua maloeloe o hapanui i keia la e ku nei.

Nolaila, e na hoa oiwi o ka aina hoi mai me makou na lala o ka Hui Aloha o Hawaii e alakai ia nei o W. Ringer.  Aia ko makou hale halawai ma kahi o ka puuwai hama ma keiki o ka puali Hawaii Mr. Kapua, o na mea i koe e hui mai no me ko makou puuku W. Ringer aia me ia na hoakaka piha ana no keia hui a me na kanawai o keia hui ina he mau ninau kekahi e pili ana no keia hui i makemake ia e ninau mai na makaukau makou e pane aku ina wa a pau.

 

KAUI MAKAHIEHIE.

Honolulu , Feb. 7, 1902.

 

HE MOOLELO WALOHIA

––:NO NA:––

 

K E I K I   O   A B E

 

Ua hoohikilele ia o Fitizilana no kekahi leo hoohe malie, a i kona huli ana ae ihope, aia hoi, ua halawai koke mai la kona mau maka me ka Lede Malevina, ua hohola koke ae na nanaina o ka pioo maluna ona, a iloko o ke pihoihoi nui ua alawa hou aku la oia maluna o ke kii o Lede Augusta a puana ae la.  He ui oikela kela!  Ae, he oiaio he nani maoli io no, wahi a Malevina me ka leo mumele a hele koke aku la no ka rumi o kona hoahanau me ka ukali aku o Fitizilana mahope ona.

E anana ana o Lede Augusta i kekahi mau ribine, aka, i kona ike ana mai ia Fitizilana, ua haalele koke aku la oia i kana mau mea hana, a ninau koke mai la ina paha ua hiaai oia i kona kii.  Ae, wahi a Fitizilana, oia hookahi ke kumu nana i hookaulua i ko’u hoea koke ana mai imua o i ala.  A iloko o keia mau kukai kamailio ana, ua lalau aku la ua koa opio nei i kekahi o na ribine a moku ae la me ke pine ana iho ma kona puuwai, a puana ae la malaila oia e kau mau ai ma ke ano he hoahele no’u no na la e hiki mai ana.

Ua leha malu aku la oia maluna o Lede Malevina, a ike aku la iaia e paa ana he buke, aka, o kona mau maka nae e haka pono mai ana ia maluna ona, a o na helehelena haikea oia ka pahola ana maluna o ua ui ala.

Na keia mau hiohiona a Fitizilana e ike nei i hookaawale koke aku i na manao hauoli mai iaia aku, ku ae la ia a hoike aku la e haalele koke iho ana oia i ua home ala.  O na nanaina kaumaha a Malevina i hoike mai ai ua hookomo aku ia  i ka walania iloko o kona puuwai.  Ua haalele iho oia i ka papu mahope o ka aina ahiahi a hele holoholo aku ia me na lihi aekai, e pii a e iho ana i na apuupuu pohaku.  O keia wahi he inoino me ka mehameha kana ka ole, a ma ia wa pu no hoi aia na eheu o ka pouli ke kokolo maila mauina o ka ili honua, a o na manu o ka lewa ke huli hoi la no ko lakou mau home punana ua po:  aka, aole nae i hooki iho ua.  Fitizilana nei kana huakai hele holoholo.  Iaia no e kuoe malie ana aia hoi ua lohe aku la oia he leo nahenahe e mele ana i kekahi mele Sekotia.  Ua hoohikilele ia oia a hookolo aku la ma kahi o ka leo e pae mai ana, a owai ka mea nona ua leo ala, aole no ia no kekahi mea okoa aku, aka, no ka Lede Malevina e ku ana maluna o kekahi wahi ahua pohaku haahaa.  E pulelo ana kona lole keokeo i ka makani, a o kona mau oho nani e kuu welu ana ia ma kona mau poohiwi, a ma ka Fitizilana hoomaopopo aole loa he wahine ui ma keia ili honua e like ala me kana e ike nei.  Ua hookokoke aku oia mahope o ua ui ala, aka,a aole nae oia i ike mai iaia nei.  O na hiohiona a Fitizilana i ike aku ai he ku i ka walohia a me ka ehaeha, e hiolo ana kona mau waimaka me ka ehaeha i kona wa e himeni ana, a i kona hookuu ana iho ua holoi ae la oia i na waimaka e kiheahea ana ma kona mau papalina me ka hooho ana ae.  Auwe, e kuu makuahine no ke aha la oe i haalele iho ai i kau Malevina nei mahope o’u?––  No ka hoopomaikai a me ka hoano hou ana i ke kanaka, wahi a Fitizilana.

Iloko o ka puiwa nekua uwa ae la oia me ke kunewa ana ihope, aka, mamua nae o kona haule pahu ana aku iluna o ka papa pohaku ua paa aku la oia, i na lima o Fitizilana, ua hoonono iho oia iaia ilalo me ka hookuu ole aku iaia a hiki i ka wa mahie ae ai na manao uluku o ke pihoihoi iloko o ka wahine opio.  A no ke aha i hoehaeha ia ai o Malevina, i puana ae ai ke kanaka opio oiai, kona noho ana ua hoopuni ia me na mea a pau e oluolu ai keia ola ana?  No keaha i imi mai ai oia maluna o keia mau puu poha u e kaana ai oia i kona manao uluku?

Ke pahaohao loa nei no ka’u mau mea ike nei, oiai ua ike a hoomaopopo au ua lawa oe me na moa a pau e hoohauoli ia ai ka mano.

Auwe, oia mau mea a pau ua loa kaukau loa au e hookuu aku ina e loa ana ia’u he hoaloha oiaio.

A pehea aole anei e hooluolu ia oe e Malevania i keia wa.  Aia Fitizilana i hoopuka ae i keia mau olelo ua hoopili mai la oia i ka lima o ua nohea ala i kona puuwai, aka, ua kaili ino aku nae oia i ka wa i pa aku ai i ka hipuu ribine, a pane koke aku ia.  E Kapena Fitizilana e hele ana paha oe e ike ia Lede Augusta, nolaila, aole au e hoapa la oe maanei.

 

HOANU E MALAMA IKE DALA

 

HEAHA NA KUMU?

 

1.    Aole makou e koi aku ana ia oe e uhai i kau dala.

2.    E haawi ana makou i kekahi alahele palekana e hiki ai ke hoopukapuka a loaa ke dala mamuli o ka hoohui i na huina liilii i kela a me keia mahina, a mamuli o la mea, e koe ana he huina dala mai ka hoolilo ia ma kekahi ano e ae, a e loaa ole ana ia oe kekahi wahi pomaikai mai loko mai ola mea.

3.    Aia iloko o keia Hui na mahele hoopomaikai o na ano apau o na Hui Hoahu Panihakahaka a me na Banako Hoahu Dala, a e kaunale ana na mahele kupono ole o kekahi oia mau hui.

4.    O ka nui o na makahiki a me ka oihana a hana a ka mea hoahu, aole loa ia he kumu hoanoe a hoololi, no ka mea, ua hiki i na kane, na wahine a me na keiki ke lilo i poe hoahu.

5.    No ka mea, e haawi ana i ka mea ilihune a me ka mea waiwai i manawa kupono e hookaawale ai i mau wahi aala me ka loaa o ka huina pa keneta ukupanee oi o ka mahuahua.

6.    No ka mea, ke hoahu oe me kela Hui, ke kuai nei oe a loaa ia oe ka waiwai malalo o ke kahua hoahu liilii.

7.    No ka mea, aole oihana hoopukapuka i ikeia i oi aku ka pomaikai mamua o keia.  E kakau mai i na hoa kake piha.  E hauoli mau ana ka Hui e hoike a e hoakaka piha aku i na mea a pau a me na laweiawe ana ke makemake ia, ke kakau ia mai ma ka leta a ke ninau kino ia mai.

 

E makaala i na Lahui E e hana like nei i keia hana like.  E malama i kau dala ma kou home a hookomo mai iloko o ka HUI HAWAIIAN REALTY A ME MATURITY KAUPALENAIA.

 

McIntyre Hale kihi o na Alanu Papu a me Moi.  Rumi 3 a me 4.  Pahu Leta 262.

 

OLELO HOOLAHA.

 

Ke papa a ke hookapu loa ia aku nei na kanaka o na ano a pau, aole lakou e hele maluna o kuu aina e waiho ala ma Kalihi Uka, no lakou na inoa i kapaia oia o Kapo, Nama hele, Kuaiula.  O ka poe a pau e loaa aku ana ia’u a me ko’u mau hope e hele ana maluna o ua mau aina ala mahope o ka puka ana aku o keia hoolaha ma ka Nupepa KE ALOHA AINA; e hoopii ia no lakou a pau e a’u ke loaa aku la kou e hele ana maluna o keia mau aina i oleloia.  Ke papa pu ia aku nei na holoholona o na ano like ole aole e hele maluna o keia mau aina i olelo la, ke ole he palapala mai ia’u aku.  O ka mea e kue ana i keia e hoopu no au ma ke kanewai.  Ua kapu na aina a pau loa ma Kalihi Uka, Honolulu, mokupuni o Oahu.  E hoolohe i keia o pilikia auanei.

 

GEORE H. HOLT.

 

Kapalama, Honolulu, Januari 8, 1902.            3m.

 

MADI GRAS MASQUERADE BALL.

(Hulahula Poo Kii)

KA LA PO POALUA, FEB. 11

Kalihi Park Pavilion

 

UA HOOKUUIA OE ME KOU

 

Aahu koe wale no e hana i kou helehelena, a ma ka hora 10:30 a.m. wehe ia ai na uhi huna.