Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 21, 24 May 1902 — Page 6
This text was transcribed by: | Shawna Alapa'i |
This work is dedicated to: | Loea Hula Aunty Mae Kamamalu Klein, my Kumu |
KE ALOHA AINA
POAONO MEI 24, 1902
HAWAII MA BUFFALO
(Kakauia e William J. Coelho)
(Hoommauia.)
PAA PU I KA HAU
I ke ahiahi Sabati, Novemaba 10, 1901, oiai ka la e iho ana ma ka paia komohana o ka lewa, a e lai ku ana hoi ka makani hoena ili o ka akau hikina, ua ike ia aku la uhi pu ana mai o kekahi noe kuakea huihui; a ua helelei noe kuakea huihui; a ua helelei mai keia mea keokeo me he heuheu la no ka pua lele o ke kula.
Ia po iho, ua nui mai ke anu o ka makani, a pela pu hoi i huihui ai ka ea. I ke aumoe loa ana iho, hoomaopopo iho la makou, he hau ka ua mea nei a makou i ike ai i ka helelei ia ahiahi. Oi hoomanwanui aku makou i ke anu a hoa okoa ke kapuahi nanahu. Mai ia la mai a hiki i ka awakea Poalima, ka a mau ana o ua kapuahi ala, a oia iho la no hoi ko makou mea hoopumehana ia mau la.
Nui loa o ke anu, nolaila, aole makou i holoholo makaikai i kekahi mau wahi kokoke i ke kulanakauhale. I ke kakahiaka Poalima, Nov. 15, makaukau makou i walea wale ai no na mahina 7. Paikii mua makou a pau paina awakea.
HAALE I KE KAHUA
Mahope iho o ko makou paina awake, hoomaka ka halihali i na wahi ukana o makou ma kahi e loaa mai ai i ke kaa. O kahi poe o makou, ka poe kaahele me Wilson, pau mua lakou i ke kakahiaka.
I ka hora 2:45p.m. Poalima, Nov 1901, haalele aku la makou i kahi a makou i noho aloha ai iloko o ke ohohia nui ia e ka poe makaikai. Kau i ke kaa uwila holo no ke kaona.
HOAUMOE HOU.
Ma keia wahi, kau liilii makou. O kekahi poe, i ke alanui Niakala ko lakou hotele – Wilson ma, o kahi poe hoi, ma ke alanui Seneca, a o makou hoi, ka poe hoi i ka aina nei, i ka Hotele “Southern,” kokoke i ka hale hoolulu kaaahi Wabash Station.
Ia po ana iho , hoomaopopo ia iho la ko makou nui, a eia na inoa:
No Hawaii nei; - Kualii me kana wahine o Api, Naluahi, Kaiwa, Lily Aki, Kealoha liilii, a me Kauhane me kana lede o Kaloi; W. Malina, W. Keawa, Ben Waiwaiole, J. Iokepa a me W.J. Coelho. Kaahele me Wilson, na poe i hele mua ai i Cleveland me Kini Kapahu.
Kaahele no Charleston; - Joe Puni, luna hoohana, W.H. Kai, J. Haiku, A. Nawahine, Geo. Kia, T. Hennessey, W. Holoua, Kamakee, Geo. Kaluna, J.P. Heleluhe, Lily Werry, me Abbie Clark. Mahope iho, ua haalele o Lui Thompson me kana lede, Ane Hila ia Wilson ma, a na hui aku me keia poe.
HAAWI KE ALOHA.
Hora 5:30 a.m. o ke kakahiaka Poaono, hoala aku nei au i ko’u mau hoa a hoomakaukau iho nei, no ke kau i ko makou kaa. I ka pau ana o ka paina kakahiaka, iho mai nei makou i ke kaa. Hiki malaila a liuliu iki, hoea ae la na hoa e ae. He hapalua okoa ia o ko makou kamakamilio puana, himeni, uwe a pela aku; 6:15 a.m. ponoi, kani ke oeoe o ke kaaahi, me makou pu, haawi ke aloha hope loa no Buffalo.
HUKAI HULI HOI.
Holo mai makou maluna o kekahi o na kaa o ka hui “Wabash” ma ke kae o ka wai moana o Erie a me Niakala. Paa pu ke alahaka i ka hau. Kuakea kaupoku o kaunale i ka hau. Holo makou a hiki i “Black Rock” (Pohaku eleele) – he wahi hoolulu keia ma ka aoao akau komohana o ke kulanakauhale o Buffalo; ku iki malaila, no elima minute.
Ma keia wahi makou i alawa hou aku ai e nana i ka Puoa Uwila i ke kiowea me ka hikina akau o Buffalo. Nana aku no hoi i ke aloha me he ipo la ka iniki i ka puuwai! Maanei, hoomaka ko makou kaa e ae maluna o ka “international Bridge” – he uwapo nui keia o kaei ana maluna o ka muliwai Niakal, a malaila hoi e holo ai a kau ma ka aoao Pelekane ma Canada.
I keia holo ana mai o makou no ke komohana pololei ka moe ana o ke ala a he holo loa ke kaa ma keia wahi. Aneane 70 mile i ka hora, paa pu loa ka aina i ka hau kuakea. Nui ke anu me ka huihui. Mea ole nae keia anu me ka hau i ka haole o na wahi kuaaina a makou e holo nei. Mahiai mai ana no kahi poe iloko o ke anu.
Aole no nae he mau kulanakauhale ano nui ma keia alahele a hiki i St. Thomas, 200 mile mai Buffalo mai. He kaona nui keia aohe no nae he ui loa. Paina awakea makou maanei. Helehulehu wale na kaona liilii ma keia ala a makou e hoi nei, aka, aole o lakou wahi ano nui e kupono ai ka hoopau manawa wale ana i ka hoikeike i ko lakou mau ano.
He hapaha hora mahope iho o ko makou haalele ana i Chatham, kekahi o na kulanakauhale ano nui iki ma keia alahele, ua ike aku la makou i kekahi lokowai nui ma ka aoao akau o makou.
(E nana ma ka aoao 7)
HE MALAMALAMA KUPAIANAHA MA KA MOANA
Kapalakiko, Mei 6. He malamalama kupaianaha kai hoike ia mai e Kapena J. Christiansen o ka mokukaua Winchester iaia ma ka moana e holo mai ana keia awa mai na kai mai o ka Hema.
Wahi a ua kapena ala ma ka hora 6:45 p.m. o ka la 28 o Maraki, oiai, kona moku e paialewa ana iloko o ka pohu makani ole ma ka latitu 12 degere akua lonitu 166 degere komohana hema, o na ao ua e hoopoluluhi ana i na paia lani e nee ae ana no ka hema hikina, aia hoi, ua hoohikilele ia ae la oia i ka ike ana aku i kekahi malamalama ala i ka pahola ana ae me ka hikiwawe nui iluna o na aouli nona ke kiekie he 10 degere maluna ae o ka ilikai, 20 degere ke laula.
No umi minute o ke kau ana o keia malamalama ula, aia hoi, ua huna ia aku la e kekahi ao na. Ma ka manao O Kapena Christiansen he 20 mile wale no ke kaawale o keia malamalama kupaianaha mai ka mokukaua Winchester aku. He umi minute mahope iho ua ike hou aku la ke kapena he malamalama olinolino keokeo a ua mau kona ike ia ana a hiki i ka oili ana mai o ka mahina he mau minute mahope iho.
Ua hoohule aku o Kapena Christiansen no kahi o keia malamalama hookaiakupua, aka, mamuli nae o ka pohu laiku ua hiki ole i kona moku ke holo aku a huli pono i kahi o keia malamalama i hoea mai ai. Ua hoa ae oia i na kukui o kona moku me ke kiai makaala ana no keia malamalama kupaianaha o ka puka hou mai, aka, aole nae ia i ike hou ia.
HE MOKUKAUA SEPANIA
Ma ke kakahiaka Poaono hei i hoea mai ai ka mokukana Amerika Manila mai Pilipine mai ma kona alahele no Amerika Huipuia. O ka Manila kekahi o na mokukaua Sepania i hopu pio ia e Adimarale Diuwe me kona aumokukaua ma kela kana weliweli maloko o ke kaikuono o Mahila mawaena o na Sepania a me na Amerika. He wahi mokukaua nuku no keia i kapiliia he kanakolu makahiki i hala ae nei i moku halihali koa a ukana no ke aupuni o Sepania, aka, i kona lilo ana mai i ua Amerika ua hoolilo ia oia i mokukaua e lawe ana he mau pukuniahi mama.
E hoihoi ia ana oia i Amerika no ka hoomaemae a hookilo ana aku iaia i mokukaua no ka papa ekolu o ko Amerika oihana kaua moana. E lawe ana oia he 217 kanaka a he poe hoi i pau ko lakou manawa ikoko o ka oihana kaua.
KAU KA WELI I KA PELE
O na kulanakauhale a pau o ka honua nei e noho kikike ana i kekahi lua pele ua kau ka weli ia lakou no kela luku weliweli i hana ia i ke kulanakauhale a San Pierre o loaa pu aku ia haawina ia lakou. Eia kekahi poe ka manaoio nei he hoopai no keia na ke Akua i hookau aku la @ o keia kulanakauhale no ka hewa o na lahui kanaka e noho ana mailoko ona e like me ka luku ia ana o Sodoma a me Gomora@ @ pele i hoouna ia mai e ke Akua, pela iho la paha keia. O @ ka kekahi hoi ke hookokoke nei ka hopena o ke ao nei, a ke luku ia nei na lahui kanaka e ko kaua, ka ma’i ahulau, kai mimiki, olai, luaipele, a pela aku. He mau kohokoho wale ana no keia, aka owai ka mea i ike aku, aole, no ka mea, ua huna no ke Akua i kona wa e iho mai ai a ulupa i ko keia ao holookoa.
Nolaila, aole no he hewa o ko kakou noho haipule mau ana me ka makaukau no ia la weliweli ina e hiki io mai, a o na poe auwana hoi e haalele aku i ko lakou noho uhauha ana, no ka mea ma palapala ia no. E hoomanao oe i kou mea nana i hana i kou mau la o ka noho opiopio ana oi hiki ole mai na la ino au e olelo iho ai aole o’u oluolu i keia mau mea.
EIA HOU NO KEIA HAOLE KIPU
Ma ke kakahiaka nui o ka Pakahi nei ua loaa aku la ke kino make o kekahi haole Geremania nona ka inoa o F. Andrech@ o waiho ana maloko o kekahi o na rumi o ka hale hoolimalima e malam ia nei e Alber Kane. Ua puanuanu kona kino i ka wa i loaa aku ai e hoike mai ana o kala kahiko no i haalele ai ka hanu ola i kona kino. Na ka puka e kau ana ma kona poo a me ka pu panapana e waiho ana ma kona aoao i hoike moakaka mai nanan ponoi no i pepehi i kona ola. No Kauai keia haole a maloko o ka mahiko kana hana. Ma kana hoike ua apuka ka makiho he $300 mai iaia aku, a me he ia, o ke kumu ia i lawe ai oia i kona ola no ka inoino o kona noonoo no keia mau dala. Ua haalele iho oia he wahine ma no keiki aia ma ka makiho o Makaweli.
Wm RINGER
‘
Eia au imua o oukou e o’u mau hoa lahui Hawaii, ua wehe ae nei au he halekuai kika, kikiliko, @ o na ano a pae, kini mea ai o na ano like ole, wai momona, paka Hawaii o Kailua Kona paka ona, a pela me na Opelu maloo. Ua hiki ia’u ke hoolawa i na makemake o’u mau hoa hanau o na mokupuni. E loaa no au ma alanui Muliawi, kokoke i alanui Kukui. P.O Box 48@