Ke Aloha Aina, Volume VIII, Number 24, 14 June 1902 — Page 4

Page PDF (699.44 KB)

This text was transcribed by:  Cynthia Kahakui
This work is dedicated to:  Awaiaulu

KE ALOHA AINA, POAONO, IUNE 14, 1902.

 

KE ALOHA AINA

Hook@muia no ka

Pomaikai o ka Lehulehu, a he Nu

pepa na ka Lahui Hawaii.

 

EDWARD L. LIKE.

Lunahooponopono.

JOSEPH K. LIKE.

Luna Hoopuka

ALEX HAWAHI.

Luna Hoohana.

 

EMMA A. NAWAHI

Pu@ KE ALOHA AINA

 

PUKA PULE

E hoopuka ia ana ma na kakahiaka

Poaona a pau.

 

No ka Makahiki  . . . . . . . . . . . $2.00

No ka Eono Mahina . . . . . . . .   1.00

No ke Kope Hookahi . . . . . . . .   .05

 

KEENA HANA.

                        Ma alanui Moi, Leleo, Helu 370 Kokoke ma ka Hale Hoolulu Kaaahi.  Pahu Leta 513.

 

HONOLULU . . . . . . . . . . . . IUNE 14, 1902

 

            E HOOMAOPOPO@A, eia me kakou i keia w@ he helona nui o na poe haole ma@ni mai Amerika mai, a e loaa ana i kahi o lakou ka mana @oho.  E hoomapopo pu ia hoi he elua wale no aoao ma Amerika he Demokalaka a he Repubalika.  Nolaila, ke olelo nei KE ALOHA AINE no na Demokala kekahi mau balota o keia poe, aole lakou he poe Repubalika wale no.

 

            E KA lahui; E waiho malie aku na hupo e noho i kauhale, a mai hoouna hou mai i keia kau ae.  Eia ka iini o KE ALOHA AINE e hoouna mai i poe i hiki ke hoomaopopo ia ua lawa ka ike a me ka makaukau no keia Ahaolelo ae.  Mai haalele i kahi poe mua e like me Makekau ma i ike ia he poe kuokoa a manao kaulike.

 

            HE mau la helu wale no koe a oili pulelo ae na aoao k@aiaina o kakou e kakelekele ma ke kahua akea no ka pono o kela a me keia aoao iho.  Aole haawipio a hiki i ke kanaka hope loa, wahi  a kekahi Demokalaka i pane mai ai.  Ina no he kakaikahi na Demokalaka, a ina no aole lakou e lanakila ana ma keia kau.  E hoomau ana no @a poe manaoio hana oia aoao i ka hana me ka hele ana imua.

EIA WALE NO KE KUMU

 

            Ua ninau malia kekahi mea ma ko makou keena nei ma kekahi la o ka pule i hala, pehea la i @ ai kela manao iloko o E. A. Nawahi e hookipa i ke@a poe Kul@ Sabati i kipa ai i Hilo i ka makahiki 1885 e like me ka hoike a kela makamaka o Kohala malie ana no he poe e ae e hoohuoi ana no ia mea, eia ke kumu; he nui na hana Karist@o a Nawahi e paa ana ia wa.

            O Rev. J. S. Kalaua ke Kahu napule o Haili, o Nawahi Puuku o ka ek@, oia no ke Kahu Ku@a Sabati Nui, he hoa no ka Ahahai Euanelio o ka Mokupuni o Hawaii, a mea alakai no ka papa himeni o Haili.

            Nolaila, o kela poe i kipa ai i Hilo ma ka inoa o ka Ahahui Euanelio a me Kula Sabati he poe malihini lakou na ke kah@ o ka ekalesia a me ke Kahu Kula Sabati nui o laua ko lakou mau mak@mak@ nana e ike aku.  No ia mea, i ke kaawale ana o kana kane i kahi e ua hana aku @a oia  i kahi hana hiki  @aia ma ka aoao o kana kane, oia wale iho ia no ke kumu, aole i hana ia me ka manao hookelakela, aka, me ka manao maikai no.

 

NA HOME RULA O KE KAU I HALA

 

            Aole makou i manao e @ino wale aku ia poe me ka hewa ole aka, ma kahi a makou i ike ai he hewa ua ahewa aku, a ma kahi hoi i ike ia he pono, ua apono aku.  O ko makou kuleana keia ma ke ano he nupepa no ka lehulehu a i hooku@ ia no ko lakou pomaikai.  A no ka pono o ka lahui @a hoomaikeike aku makou i na mea a pau i hana ia e ka poe a lakou i koho ai i “wahaolelo”, no lakou iloko o ka Hale Ahaoielo ma Honolulu nei, mamuli oia mau hoike ana a KE ALOHA AINA i @a mea a pau i hana ia maanei.

            Ua huli mai la ka lehulehu a apono i ka makou mau hoike mai ka wehe ia ana o ka Ahaolelo a hiki i ka hopena a hiki no i keia ia.  Heaha ka hua a me ka pomaikai i loaa aku ma ko ka lahui aoao.  Eia, ok ka lohe nui ia anei o na leo kaniuhu mai o a o o ke aina e i ana.  Aole wa pilikia nui wale i ike ia @ like me ke@a, ili@ ka lahui, ilih@ne pu na oihana hoowaiwai o ka aina, ilihuni pu me ke aupuni ke dala oia e hooholo ai i na nana imua.

            A heaha ae ua pomaikai hou o ka lahui; o ka pipii mau ae anei o na auhau waiwai o kakou iluna i kela a me keia makahiki a pela mau aku, a i ka wa hea e hoemi ia iho ai i lalo.  Eia ho@ keia Aole no hoi makou i hoole aole i hana na Home Rula me ke kau i ha@, ua hana no lakou i ka hana, aka, ke olelo nei no nee makou, he hana waiwai o@ ka lakou i hana ai, aole me ka manaoio hana maoli.  Eia ka manaoio hana ole: Nawai i olelo mai o na bila ano nui a waiwai o@a ke waiho a mahope loa, a o na bila ano ole e like me ka bila Ilio wahine, Kaa @apaumi ma, bila Waiona, bila koi aie a Dilinahama ma o ka Hui Kaaahi a pela aki, oia iho ia na bila i lawe mts ia mai a e pa@  -ka la a po mai ka la po, mai kahi pule a kahi pule a apau ka mahina a pau ka manawa (oiai @a hoakaka ia no ka nui o na la a ka Ahaolelo e noho ai)a e hoonohonoho mua hoi ka makaukau o ka hele e ana mai o na Hoa, e like me ke ka@oha a na Alakai e hiki mai he mahina okoa i Honolulu nei mamua o ka wehe ana o ke Ahaolelo.

            O na bila waiwai maoli i kupono na lakou @ hehi mua iho i ke kahua a lawe ae i ka hanohano o na ia hooili kaua mua o ke Kau Ahaolelo kaulana mua loa o ke Teritori Hawaii, ke kau i loaa ai ka lanakila kamahao i ka aoao lahui, oia nae kai waiho a popo p@lu wale ia i kuono @ pee poli ia @ a hiki i ka wa pokele loa, a iloko o ka pupuahulu i hana hoom@ia iho ai ka bila Ok@ Aina a me ka bila Ho@ dala, a ilaila iho @a e hoopapau ai kahi poe, a holo hoi kahi poe i waho e hoolala@ ai.  Nolaila, ua hana no @ Home Rula ke ike ae ia no hoi kakou i ke ano o ka hana i hana ia e lakou.

KE PILIPILI AI LA KA UA I KANAHELE.

 

            Pe@a hei makou e ike aku nei i ko Joe Kalana hoopilipili Home Rula i @eia mau la, a ke noke mai nei i ka hoopai e pai ai i loaa aku paha kekahi apana berena o ke eke berena a na Home Rula o ke@a mua aki, wahi a na olelo mikololohua a ke pukonakona o Maui.  O ka pono maoli ia o kou hoi ae a hoomaha malalo o na eheu o ka Home Rula a me Demokalaka na aoao kupono i ka lahui, aole o kau sel@ mai e Repubalika aku ka lahui me @  pa@a e hiki mai ana ka wa e lokahi ai keia au aoao lahui elua ma keia hope aku, aohe ao olelo ana, “ua kau o kou wahi wa@ i ke aki.”  He ike hana kela.  Oia maoli no ka pono, aka kahea mai oe e Repubalika kakou.  Kue loa makou i kau.

 

HAAWI PIO O HOE KALANA @ D. MAHUKA

 

            M@ na lohe oiaio i laweia mai i ko makou k@na nei ua kumumu ka oi o ka maka@ a Joe Kalana i hookala ai @ ka hoao ana e paio @ ka enemi ana i manao kuhihewa ai @ keiki hoopapa keia no Kawaihae mai, aka, i ka @ ana aku nei a ku ana i ke kahua @e keiki no ka aina kaulana.  I ka oi, na naka haalulu ae la kona  @ kuli a kokolo ae la a loaa ke keiki o Maui, haawi aku @ i kona mau manao hohewale e hoopau @ laua p@ ana.  E kuhi ana au ia oe he  @ okoa aku.  O ka pana a ke keiki o Maui, e ae aku ana au i kau @.  Aka, e hoomanao oe au makaukau au e ku paio me oe keakea i na ma ke kanana, a i ole m@ ka waha a i ole me ka lima paha aole loa ia he mea no’u e kanalua ai.   Ina he Home Rula @ oe e waho i ka oihana au e paa a@a a e noho nele like kaua.

 

Ma ka aoao o KE ALOHA AINA ke haawi aku nei oia i kona mau hoomaikai ia D. A. Mahuka ka mea i kue loa i ka paio ana o ke kane i ka wahine, aka, i kane me ke kane ke ko@ maoli e paio a@.

 

E HOOLOHE I KEIA

 

            Ua makemake ia na Lunapepa a pau o KE ALOHA AINA e paipai aku a eleu mai ka hooke@ ana i na k@ena ai@ o ka lakou poe lawe pepe o keia hapamua e pau ana i keia mahina, Iune 30.  E hoomakaukau @ Luna a pau no ka ohi ana aku i ka uku pepa o ka hapa hope e hoomaka ana mai ka la mua aku o Iulai.  O na poe a pau he keona aie ko lakou aole he ope pepa @ hooun@ ia a ku ana mai keia k@ aku.  E hoouna pololei mai i ka hook@ dala ana ma ka inoa o ka Puuku, a ma ona la no hoi e hookoia aku ai na kauoha nupepa a pau i makemake ia mai na @ a pau. O na Kumumanao, Hoolaha, Kanikau me na Mele.  E hoouna pololei mai ma ka inoa o ka Lunahooponopono.

Ma ke a kauoha a ka Puuko,

Keena o Ke Aloha Aina, Honolulu, Iune 14, 1902.

 

HOPU IA NO KEPUHI RAMA.

 

Ma ka hora 2 o ka auina la Poaono nei @ no hoea aku la o Hope Ilamoku Chillingworth ma ka home o Manuel Vierra no ka imi ana i ka oiaio o kekahi hoike i lawe ia aku ai imua o ka oihana makai, aia he puhi okolehao ke lawelawe ia nei maloko o keia hale.   O ka wahine a me kekahi poe @ ae ke nonoho ana ma k@ la@.  I ka wa @ ka Hope Makai Nui @ hiki aku a@, a o kana ninau @waiho aka ai heaha ko loko o ka r@mi k@ke.  Ua hoole mai ka wahine aole he mau mea ano  nui o loko o laila.  Aka, aole n@  hoolohe aku o Chillingworth i ka olelo a ka wahine, aka u@ aku la oia i ka puka, a hoahuwale ia ae ia @ na mea huna o loko o na rumi ala.

E a ana kekahi kapuahi a maluna ona a kau ana kekahi ipuhao i piha me na mea e puhi ia @k@ rama@, a maloko aku o ua ipuhao ala @ kulu ana ka waiona iloko o kahi i hookaawale ia non@.

Ua hopu ia ka wahine no k@ puhi rama a o na lako puhi a pau @ hului ia aku i ka halewi.  Ua loaa pu aku he omole i piha me ka okolehao.  Ua hop@ ia o