Ke Aloha Aina, Volume IX, Number 11, 14 March 1903 — MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha! [ARTICLE]

MOOLELO HOONI PUUWAI -:NO:- Kuu Aloha i na Pua, Kuu Ipo o na Launahele! Ka Makaikiu Kupaianaha!

MOEUNA XLIX, Mahope o na o Nugbta —Ka Hoikb Hihia Adpo.vi—Ka Olklo Hooholo ha ka Amana Li O keia na hoikē nni ma ka aoao o ke keena bona aopuni e pili ana i keia hihia, ka hbike hoi i lawa o!e £06 ke koikoi o na ike oiaio e paa fti ka hioia a na loio o ka aoao pale i « akaaka heneheneia ai no ka moo- J • wini o kahi ike ahewa i Uwe;a mai | ma ko ke aiipuni aoao e hiki ai ke olelo ia ae, ua hemo l"telae na paahao me ke kau ole o na ālina a ke kanawki maluna o iakou. Aka, t)wai hoi kela hoike aupani i kukulu hou ia ae la? 0 Heaeii Beleineha ma« k* makaikiu kuoaianaha, a o ka hoike hoi a ko ke aupuni aoao i n ililinai nni ai t tia hoike ae oia i na aeā ft pau mai ks mua s hiki i ka hopena me na koikoi loa o ke ahewa e hooia ana o keia Hius Polopek* a uie kona maa hoa, o lakoo maoli no ka poe i apuka a \ lawelawe maoli i na hana aihue ī ke keena bona aupuni, a I hoo aio fio kana ike eia imaa o ka haooha&o o kaaha ka waiho nei na lako }>aahaha a me ua lako pa'i a ua poe «poka nel> (alaila ua weheia ae la ka lole e uhi ana i na lako apuka.) 0 kei* ka hooiaio loa no na olelo a ka makaikiu, a ua haluku ae ke " keena hookolokolo me na leo* o ka mahalo hooia no na hoike a ke kiu. Aliila, mahope iho ona kona mau hoa makai, a o ka hope loa oia no "ko Ukou pooolhana. U» maea kukule iho na loio o ka aoao pale moo ko lakou ike ana 1 ka īkaika o na olelo ike mai ka aoao aku o ka oihana makai e bīki «i ke hoopaila fea lakou paahao me ka hoopaapaa ole i«, aka, o kahi manaolana uuku wale no i koe me lason o ia na olelo ike a ka aoao paie, ina paha i& be mea e kauhihi Qle aku ai na ahewa ana a keia hihia m&luna oka lakou pio. Aka, o la mau manaelana ana kuhihewa »na nae na pepehi loa ia iho la ia a toake e na nlnau oolea a ka loio aupuoi ® pilipu na hoike, a oiai e lawelawe ia ana na hana īwaena o ka hapaluao na hoike raa ka aōao pale, ua komo mai ln he keonimana i t>pio mekona kahiko p\ha o ka oi-1 hana criakf : īkiu Amcriba a waiho i j khna pepa imua o Vra !<>io aupum, alaila, noho iho majuni\ o kakahl iioho i panee ia mai nona. Mamuli o kela palapala'i loaa aku 1 ka loio anpuni mf»i ke ieoni j maha Amerika aKo, ua ku hon ae o j & heluhelu ieuoa o ka aih»,.

f» hoike juia o H«re Oorina keia ka | I luakaikiu Ataeriba mai ke keena I oihann mnkaikiii mai o Nu loka me > i j ka pp.lapala iiopii no Jj e kino o Ili- 1 • osi Polopeka, koe ia īeke Moa, ke ' kanaka nana i lawelawe na hana j apuka m&lnna o ka lepo o Aftierika | Huipuia, me kekfthi kikoo d ila j'.upu&i waiwai )?ie i kuhke loa na hele helena me na kikoo aupual ōiaio, a i mlihuka * Halowale.hoi maika Be puhalika roa|he eoiao a oi makaMki i hala ae nei, aiaila ua hoike ia ae ke kii o Ua leke Moa nei, ke kanaka apuka kaulana o Amerika, a ua kulike loa no ia me na helehele na o Hiuai PolopeKa ko Beiitania apuka dala kauianā o kenetuuria umikumamaiwa, wahi hou a ka ioio aupuni: Ke kokua nuf mai nei ko Amarika keena oihana makaikiu i | ka oiaio o na hana i lawelaweia e keia kanaka hookahi maioko nei o ko kakou makuahine, a ke noi noi au i ka, faha a me p« kt-<>itiM.fi.fta lunakahawai |o k$ kiure, e khi ka oukooiahewal koikoi «n» o ka hoopai maluna o ka poe i lawelnwe i keia hana ekaeka, oiai na olelo ike oiaio loa imua o ko oukou hoolohe ana iho nei rne ke akahele loa. Alail», mahope o ha hoakaka kana<7gJ ana a ka loio aupUDi a me na hoopai e piil ana i keia hihia, ua lilo ae la ke kahua ī na loio pale, e iluna o ka huhonu a me , ke kiekie o l£e kanawai ī mea e pakele ai no iakou haku mai na huipa ana a ke kanawai, a i ka hoomaha an* me na olaio hoomaikai maluna o na kiure, ife hookuuia aku la ka ma&awa no.na olelo hooholo e hoopukaia mai aha e na kiure, mahope wniho aqamai a ka aha ī ka%i olelo a®i - Ahewa! o ia ka olelo hooholo lokahi a ke kiure tnao ko lakou luna hoomalu ala i waiho mai ai imua o ka pha me ko iakou haalele ole i ka noho, a ia wa i ku ae ai kekahi o na [unakawai a kalele mai maiuna o ka paahao me na olelo koikoi a aka heie, e hoike, ana ua ahewaia lakou e iika me na kanawai o ka aina, a e kau ana ka hoopai maluna o Hiusi Polopeka i umikumamalima maka hiki ma ka hoopaahao, a pela no hoī me kona uaau hoa e auamo pu ana me ia hoopai like. Umikumamahma eoakahiki! ua iike no ia me; ka make! wahi a Hiuai Poj,opeka i hooho ae ai me ka pih» ukiaki. { keaha i haawi ole mai ai i hoo pai o ka makcf mamua o kein? f E loaa aku |ana iu aiea. ia oe ke | hiki mai koi|ia manawa, aka, no | keia wa e hui ana oe uaahope o na kaula hao p Nugtta a kali no ua j hopeua ala, w,ahi a ka* aha me ka leo koikoi o £auoh* oolea* emo j ole, aia ua Pōloeieka nei a me kona | maip'hoa ke.l|iwe ia ala no Nugeta | me ka hoopaijehaeha e kau ma ; j luua o kj lakou meu hokua, oia» j ; kela a uae keii' c> hoi ua 01010 ; lik9 ma ko laiou mau l<»hc!<*tu', J

| 0 kn aiakaikiu Hore Gerina, ua j | lilo ae la ola he malihioi kiekie na i ke "keeaA oihana makaikiu o Lada- : na, a o Henon Beleinehama hoi | kōna hoa pilipaa i mahalo nui ai mamuli o kona lohe ana i ka uioole J lo e pih ana iaia, a me kana mau hiua kaulana 1 !awtla*re ai. Aiaila, o ia anei ke Kaīla Kiliaa Cr Beifitsnia oei e lika me ko makou Kaii® Kilina a me kana mau hana kaolana, aa heluhelu paha oukou i kona moōlelo. oia ke (f?Eir) Hoku o ko makoa kepna oihana, a o ka ma kou ia e alualu »ku nei « loaa ia kulana. He mau hihia nui no ka'a i hookolo ai mai kahi aina a kahi a ua ho'opono ia lawelawe ana", aka» i keia hihia apakakikoo dila aupuni, ūa pāHua ītio la ua ike. a ,me ua akamai nei o makuu, a ina paha e ola ana uo o Kaila Kilina tca ilio gerehauna o Nu loka, i na paha paa mua keia laepaa i Amerika. Aka, ua lilo ka hunohano ia oe e kuu hoaloha Beleinenama, a ke hoea hou »e ma Amenka e lilo no oe i. malihim kiekie a hanohano na ko makou keeaa oihana e like me a'u nei ma ko oukou aJo, a'u hoi e aie *nui nei no keia hanohaao i loaa la'u oiai au ma ke kulana he kanaka Amerika malihini i tjele me kahi hoaloha maanei. Mamuli o ka lilo ana o Hare Ge'lna i malihini hanohano na ke ks- - oihnna makaikiu o L»dana, a me ka hoopanee īa ana o ka hihia kipu powa o tca Haku Opio '■Wāit*i nol*ila, ua lilo aku malalo o ka Heneri Beleinehama hoomakai kai ana i ka lakou malihini ms na wahi like ole o ke kulanakauhale, oiai kona manawa e noho ana ma Ladana, a he mea oiaio, ua ikemaka ke keiki Amerika ī ka nani ulu* mahiehie o ua kulanaka«bftle ftla i kaulana mft ka olele ana ia—Aole e oapoo ka la ma Lftdana—a oia kana ī hoomaoe ae no ka oia>o o ia oleio. Ae —ua ikemaka ua keiki Ameri riei, aole mai ka nui ulumahiehie wale no o Ladana, aka, mai ke ala . pii aka opaea ua wai ula hoona ona a ke gtni, a hoea loa aku i na hotele o na mea ai ono loa o ka pa- j laoa lawalu a Kaehu, a na m&luhi luhi hiamoe i kono aku i na lihilihi o ua keiki Amerika ala e hoouiaha iho i na luhi o k» hele auwana makaikai ana ia Ladaaa, no. ka hala- | wai ana me na hou o ke kakahiaka i apopo. Ma kela la u» hoolauna ia aku xi& \ makaikiu AmenKa nei imua o ke Kaunawahine SileTia kana kelki « me ko laua hoāloha kauka, & ua"! hookipaia aku hoi oīa e like ka ha- | nohano me ko niakaikiu Heoeri; 3eleinehama, a ua lilo no hoi o ia he malihini kiekie ma fa kakahiaka na ke Kakela Danekota, Maluna ! no hoi o ka papaaina o ia*kakaliiaka ua hoike aku ka makaikiu H»»re | ' GerlaVi ka inoolelo o &ana 'huaW 1 i h'<sle mai ai, a ua Mto hoi ia i mea | liauoli uo ka e kooiohe $ku J

|uo ka pa-iua o kaua mau <olelo ( u% j |.haawi »6 ift i kana mplialo i h oi- , | hana mskaikiu o Ltadatia, a i Jcona j aie aui hoi i ka oiuolu a me ka loko | maikai o kona hoaloha Heoeii Bel© j laehama-, eua ka hookamaaina ana , f iaia ma na wahi ano aui a kaulana* j o ko lakou kulauakauhale haaheo. | Mahope oka paina kakahiaka, ua j h °ike aku ka makaikiu Heneri Belo j inehama, ma ka hora utni o ia kaka- | hiaka e malama ia ai ka hookoloko | io.ana o ka hihia kipu pepehikana* ka o Hiuai Polopeka, a e makaukau hoi ke Kaunawahine Siievia a me Kauka Kemona me ka iaua hoike imua oka aha i &a wa e kaheaia ai, alaila, ua haalele iho na mak&ikiu i ke kakela Danekota, no ke keena makaikiu, oo ke kaii ana no ka ma na wa i koe mamua o ka wehe ana 0 ka ahahookolokolo. He anaina ohaohe» a hauoh ka i ike ia nja ke keena oihana ia mau minute a na hoaloha makaikiu. i hoea aku ai, a ua ino ia ke ola o ka mali hini me na kalokalo ana mai ke poo mai o ka oihana, e holooaua ka. hua , kai huli hoi a ka lakou maahini a pae pono ika aina, a e iilo hoi kana mau hoike pili oih&a ana i mea e pihpaa ai na Uuni makamaka ana inawaena o na keena oihana makaikiu elua. ua kaa ka o ka makee a me k* pula ma oihana ana i ke kiu Amerika ma kona haawi ema i na hoomaikai nui no ka aie a kuua keeua i ko La dai)», me ke noi pn ana i na lani q hooioiiai ia na la o ke Kaila Kilina \Beleinehaai») o Bentinia a hai hou laua iiokoo ka hnuoli.a e liio aaa hoi keia hanohaoo i ioaa iaia 1 mea nnna e haompaii n& launa hoaloha ana mawaena o na Keena ōihana elu» me ka nana ole i ke ano lahui. - lioko 9n» k4ixeie oielo aaa o k* hauoli a me aa pakiaha ana, o ke ohohia, ai& ka manawa o ka wati ua. hoike mai la i kona kokoke loa a'na e hehi aku iluna o ka paha eo e ku kalaia ai ka hora uuqj. Nolaiia, ua t huli ae ke kiu Beleioehama a hoike 1 ke po§ oihana uakokoke i ka ma ' nawa o ka hana i makemakeia ai. kana 'kiu* mau hoike e ku ai k$ ahewa ia ana oka mea i hopula. Hamua o ke kani ana o ka hor& nmi ponoi, aiā ka makaikiu Beleine hama a me kooa poo oihaua me ka laua maiihiui e noho ana maluna o ko lakou mau noho ma ,ke keeua hookolokolo, a e like me ke kulana oka ahā ma ka Ia i hala pela no keīa. a ua pakeu wale aku ka piha o keia mamuii o ka ioheia aga he iwM» keia i oi aku ke kpikoi j| fco kat hihia i hanaia ma ka la i h«ia. j E makaukauaaa ka loio kuhin& I e heluheln ae i na kumu ahewa q. j HinBi Polopeka kue ia Pakagla Wa | i»a, ia wa no i komo mai alk» Kauna | wahine SUevia me kana.keikii uk&li ■ kokoke īa mai q kauka Kemona, & ' ia lakoo i noho iho ai ma kahi i hoo I kaawaleia ai no 10tou, ua hoomak& | mai la ka loio anpuni ē heluhelu i j ke kumn hoopii ahewa no ke kipu, i powa aua uie ka inauaoieo pepehi : kanaka! ka Haku D;iut ,- keU maln • na ok* w» ke alo n ka hale ) Opera oiai ua Haku la • j hui t hoi aua m kaua kde no ko • Uua houie aiaiuna o ke kaa» m& ka t do o ka U 21 o ISSO 4 * . r