Ke Aloha Aina, Volume XV, Number 11, 18 March 1911 — MOOLELO HOOIAUE PUUWAI NO KAMA. A.KA.MAHIAI. KA HI'APAI'OLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului. [ARTICLE]

MOOLELO HOOIAUE PUUWAI NO KAMA. A.KA.MAHIAI. KA HI'APAI'OLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului.

" OLKLO ĪIOAKAKA. { E like tne ka niea i hoomaopopo wim ia aku ia oe, o k«a lioa ulnū" a-hoSo o ka uioolelo o Kama-a-kn-no ka lilo ana o ka hanai ia • a"na o Kaheiekulaiū, saKeank«,"pcla i kou moa kakali' o ka ma kamāk;\ holulu-li'., e hoomaka i* ke ' kamailio aivt i k:\ moo'elo a Ksfeo ' kuhuii niai ka \va mai i halialia ai oia o kon» a»an kahu hanai oia o Keaukaa ine Kuaoiw. Hc hooina . ka »na keia mai ivv la opio mai o Kahek'kulani, ka un>a nona ke iiana o ka moololo aia keia nee; ana'ku. , j : - ' Mka'Kakai'. j f Ta hsnai kapn ia o Kaheltjkulani '«? kojt;t man knhu; a via paUma loa ia no hoi oia ma ■■»!!> ■anvfc pan. ' ' Aole i iko ka waka o ka T,a 1 kona | ' mau MoMona: a o ka malnnalama ' lioi o ka po muhlna piba o Maheaiaui, ka nKŪmaama liookahi iloko o t ko'a a mo koia kaulana po ni.iliina,' i ke hoaiiM>ipo po me na o ] ua wohi kapn nei a Keoholupalnp^.; O kana ai i hanaiia ai e ; ; mamuii o kona ike kahnna, oia ka , s wai o kv> ko a me ka w*i o ka pilali: ! maia lelo, tu*fpn me na ono; i wikomiko o kail'lma o T*aftihttU» ? I t ka hoeknnaka loa ana a* o ua | hiwahiwa nei o ka nani, v»iv komo ' aku la n|i nw-iw vn\k ! aala. Pela o a tu<> K«Aohe | II hanai ai 'i ka fi o na I\vli Kooki?, A t , hiki i konk nui ai\a. He 1«a ka ! iiani e ana nva kona olwl] kino h | i i ka ana o na : kokoko umi ka maivawA * \wh<* ai j oia i ke ktpx« <» jfm& htnai, a k« - hoi k» oihana a na'Hl « t»o 5 m ka sviua, na ks\>o j ha ao la oia 1 m kahona o' loko o j

--'-* — - -X kona,papa kaliuna i ku ai, e laulima nn,-i j Mle.po ke aliiwahhie i kai o M«>kapu. j Mai ke kakiih'aka a ahinhi, uaj aiii! t a ua inakauk.'iu na mea a.pau e pan ai k« haie, 1 ' I kekahi la ae 4 hoala ka hale. Oia hfle no hoi a | ai'i ka ia i na pali, r> ka paa no ia o jua hnle t i ei, me ka 'luko 'pino no , I hoi ina tnra ft pr?«. Ta pt> iho, o j ikn .po iu o Kane, knni na p;*lin k*ap\i oka hi iau a Ūlopana i kuku ] lu ai, Ma ia pu i hoihoi mai ai o j ■Keauka a me Kuaohe i ka. laua ha ; nai ilokoo u% liale wi, oiai ka uiia n raē ka hekili pamalo e hoiapu ana i ka Jewa. . I ke-kakAhlata ana ae.ua hoouna aktr Ia o' Keauka i ka lohe a. pu ni na Kooinu, msi kn '.ar> m n o Makapuu a ho<ja i ka muiiwal ō Waimea, no ka ike ana o na'lii a me na makaainana ia Kahelekulani. Hooka| hi lu okoa keia kalahea nm a fca j elele a hai oleio. A nna kekahi la ; ae, ua heie mai la na Koolau a pau j ika p l 1«. l£e iho ia na'lii a me j na makaainaoa ia Kaheiekuiani t a| liook jpu 110 hoi na waiwai u kela a me keia ano. Aole no hoi o kae j mai o ka nui o ka wai wai i hookapa j ia e\ā Inhui aloha alii o loko oia : ftTan la. Ua ku fca puu oka waiwai a ua ahua ka eho o na mßfo»nfi ī j liaawiia mai e na'lii a me na mika | ainana. . 1 Ke pii oe nei ka ftui o ke kino o . K&helekulani, pii pu uo me kona ( nani, a ua lilo oia i mea nui na kona kupunakane, na Oiopana, pela ' no hoi kona lunui maknahine, oj Keoholapaiupa, ka nui a me ka ie- ; huiehu ohana a "pau on'*. A e hoo ' maopopo oe ka makamaka heluhe ' lu, eia kena luaui oia' o Kama-a-ka-Mahiai i ka paia ala o Puna, e nanea ana no i k i hn'ihu'i ' ,o ba Tfai koo-lihilihi oia aina kau" lana. ' j I kekahi ahiahi, oielo aku la o Keanka ia KnaohP, )ip wahi pokii hoj nona: "He wahi'oleio ka'u i& oe, e Kua ohe, i nei āiiiahi; a oia keia: E pii ana au i ka mahiai i ka la apopo kakahiakamii iuka o Waikalua. "N"o laila, ooe ke noho me ka hanaī a ; kana ika la apopo. E makaala loa nae oe iaia. Mai noho oe a hookuu ' hookahi e hele oia ma kana wahi"T makemake ai. lua makemake oia j & auau kai, e waha ae no oe i ka ha- * nai ajcaua, kvwe *ku a kahakai. * Nolio «ku no oe nana i knn i auau ana mai. A p:ui kan* auau ana k kii aku no oe, kau i ko kua hoihoi no oe iaia a ka hale. ! "Ina e pololi ka hanai a kana, e hanai no oe iaia. E makaala loa oe o laoa ika i\ti. 0_ kona ma\i uiakeniake a p.\u ana o koi mai i ia oe, o ao no oo; n>a ko at>o itac, o 00 pu no kekahi o Vtelc nif> ia. Ma kona Uahi e noho ai, n\slaila pu no oe. īna lioi e.iho msu ana ke kupunakane, ka luaui a o kokahi poe alii e ae hoi ms»i uka mai o Alele, maikai ioa hoi ia. 0 ka'u kauoha keia ia 00, e ke kai- | kaina." i la p«va pii aku la o Ko* auka no uka o Waikalua i ka mahi ai' o like uie kana i 01010 mua aku ' ,ia Kusoho. ! A e kau uvak:\tnik:i o Waikaiua, e oleloiA noi ma ka nio oleio. eia no ui wahi ina Kaneol.okai, ma kaaoAO e hele U i kai o Mokapu. Kc ole ka mea kakau e k«)ūKe\va, ak Uoko o keiāainaksbi 1 kiipaia o "Kīni Kailua, Mano Ka-! u<\»he." Aua kapaia no hol keka , hi loko malai'a, a "Ka Loko o! WAikiOuA." O Knaohe hoi he imxa , ain& uo ia «ia ia x\';du. - A o iv* ks,- j oia aina kaulana o na Koo* j ku, oia hoi o K&uooho, k;u iko i, kv»tA niau vulh i hoalUkaia ae 1a j A o Koauka iulu o . iua i ui«lnai, noho iho Sa o Kua j olk* k** hanai , Aolo loi» o Koau | nw Kuaohe i haupu nwa, U k«i& $ Wo* xvuu ;w kok,<ln uIU, «h»oha «silana o Uiu. >?ohiU + ko j pii & o KwUikA \ kA mahiai n\e M«U4A iw ok* WOOWOO* A , no »n\\ % kona uumo o h< k u\' au<\ oia ka liiki Akn \ ksh\Hi*i, kaV.i ikaika \ lo&a oU wan !sota noho ana, na ' -* *! -

'a hoi i'" <, kol(Ta ,, OiC ia l:e kalo aj _njfi ka ōha, e like iW nā kulo oHo : nolulu noi f He|a may la. ] Ke nolio nei boi o Kuiohf n-,r- ku lianal, me Kahek-kuīain f| -pg.ka I-a t>li ole ana ae* he !a ia nn ka pili'aikn. Esa nae o keiano _o ka ra/i!a mnlnma oka lft e pa-pi\ ana ia ,hc ano'hullli' ho-Uo-lio &n<ve. He ; nm.wialnla e ke ao ( anoano pu; kf kiiTa mrsi o a o, n ka a!na , ; ] T'a pau ae ta ka pnina. kaknhiakn J aiia a Kaheiokulani, a'ua nnl t o*"na ; ne.ii w?le aku la no ia. Anle i liu_ | liu mghope iho, loho aku !a oia i ka i wa'.va mai o na leo o k(*kahi p~>e | kama'liiwahine, irte ke knni fl"na ] mai no hoi o ko lakou maū leo aks|aka. Tx>he aku ?n o Kahelekolani i i ka hoopnkapuka ole!-> ae o kekahi' | pos o lakou, no ka"m uit o k«? k;u a p<Ja wale āku. īa. wa kahf-a jna |hi oia ia Kliaohe: ''"E Kaaohe —e! j 0 aku la no hoi k&hi kalm : j 0 !'* Alaiia, ninsu mai k, ka ha-| | nai: "Aohe ou l<'he i keja h;iuwa : j.iau e pa-pa mai nei ka 100 i ko ka- | kou nei hah ?*' I'iin» ftku la o Kuaohe- "Aoleln." Alaila,_pap e j nmi la no o Kahelekulani: 1 I "He keu ha ka mea kupanaha! , : Owan o kaua e loln? akn nei i na| 1 leo waīāāu o kek.ihi poe kaikannah * | ne Yne ko lakou m \u leo akaakahan'j : oli ana; ame he moa la, e iho nni ' | ana lakou i ka amū kait ooe uao tl ! : aohe ka ou lohe. Ē aku ana op e nana. "We kama'liiwahine io paha ktia poo e ih.i neī, heah a >■" . •' . ii | Oko Kuaohe oili mai la'no hoi ia, . mailoko mai oka hale, a kn arifi| ; iwaho. Noke ae la ia ika nana j mauka a makai, manae a . aohe wahi mea ona a ike xiku i ke , kahi mea kino kanaka; aka, nv? lu' . mea la nae e lo>he ana oīa i kt'kah| , mau leo hauwalaau mai kalii majBßiao loa raai. A t»o kf>na manao ana, he karoa'lii\vahine; kf paha ka p»h> no lakou k;\ leo | nna e lohe koliuliu ana, na h»-oh»»U loa. aku ia ok a kaawa'e niamno loa &k« la mai "ka hale aku. īa \va lohe maopopo pono aku la 5a i. leo o kekahi mea o ka pane ana r.e 1 . "laa hovpaba o keia h\iakai auau kai a kakou. o ke aliiwahine op?o • ■•■•■• '. •• • •■; • ■• ■: ■•" • |:. . kekalū me kakou,. aole I kana ma,;, ka l<sslea o kaauau°ana."" | » Ika lohe ans o , i keia n»au olelo, aku }a oiA ika hookolo ana .ma k<*hi.o nj» lt*v hauwaUau « wawa msl an», Ki hele 1& »*, ke Uih«'»kn la im ia i kaoi nuii a na aka a ua j>»e I "O ka ioo walaau ia a'u e lohe akn nei, aole nae hoi o'u ike aku i . kino o keia poe. 110 huakai p-n iui ka k*;īa e ae nei?." _ . ; (0 ka«w, Wahi aka i>v ,he huak«i ia ona uluuo o na p i Hiake, e hek ana royi k;ilii wahi & kiihi WAhi, Kia iloko o keia lawka;! ,na uhane o na'lii nihke, ko lak. u mau ai-alo, na pu kaua o 'akou, na na niakaainana, a pek akn;. i "Mea Kakau^) ) Oiai ua" Kuaohe nei e hele * ana, ia wa i lolie aku ai o Kahe?ekulani i kekahi leo o ke kahea ana i mai iaia: "Jfi j O aku la no hoi keia: "E Ala i ila, pane maila na I<h> neh "Xa«ii ka malie o ke kai mai nei. A;i\ ka pue one o Kapa la, via hele wale ; a nani. K hele kakou i ka auAu kai. i i Oka wale no kei* a -• kuh*ni « lol\o aku noi, aohe i'na >kb ' i kino, Ano k* koi ana mai 5« oa l«o nei e hek i ka anau ka>, 1 \»a ak\> ,Ia k:da. I "Ka! Aole au *> hiki ke h*V i ■ka »na« k*i t e tiko kan e vv."i Ici> 5 » kahra ms*i ia b x>, o*ai, «;v ;ia«u « o 5 « t«ay kahn., a ?n le 1 hel? t>wa\\ walo I | l»a> r«ai a«a Tif> \sa hio nei a ? na\> wai V< aha ho? i papa tia ai ao)a o ho!e I ka attsJa • - } I Pa»w aku U o KaWkwUnil" * *\VnW i ?a'w ke k« ys« 'ō * va ana, aoV W. lte ' hiki twha ke " ina ■vv?U s o k«ft w*h\ ka!m p« we Mi." • ' i- '! Aoknlmw;' ! ■■■ , ,i . • -i.