Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 33, 19 August 1911 — HOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A. KA. MAIHIAI. KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului. [ARTICLE]

HOOLELO HOONAUE PUUWAI NO KAMA. A. KA. MAIHIAI.

KA HI'APA'IOLE O KA IKAIKA O KE Kai Huki Hee Nehu o Ka hului.

vUa pono aua m&lkai kela man 'olelo a. kahi kat!u ia HatiaTfen!. T Vela wa haawi ae la oa Vffin n'ēf o 'kupa kelakela ke poo 6 Waialēale' « k*v ka huakāi o kōna phe katiaka me ia p\i no'kahi oka wahiōe. Ta kai ana'kn ōka hnakai alii, «a ola pa kii Btri'a, k«'! ka heki?! a nakolo koloi» lewa lani. Pi'o nohoi ke amienue, n o ka noe keia i halii paa iho ai'maluna ' o fca 'ain* i na ws mamua a>ru, na fei aku la a nolio iluna o na kuahiwi. " O na onli hoi):e hiwahiwa nō ho* keia no ke alii o Kaimi. hao nei no hoi kona wati \aput\a aW ; mai ka po mai i kā"Bls<stSft?k:eike ana niai i ka kapa, ¥a hokno ! a m« ka laahia o ka TsWoti SanJo i ! ke «o. { O kv ftUkfti nni oka * Kuakai e (hele nei, oia no kihi katva*kkTH<xr I unaia ai nokahuM 'a ke a!ii opio, like taea ! s hoikei* ai> nfti m*TTina,. "Oiai >a hnak»i e helē ana, na lcntt&ta" ae Ta tia walū kanakā no?' i kn i ana mai^ "t heie akw Va"koo *1 wai k«kon tne Va pēettj| mWgfat>Ui mai noho onkou & eeke & naaWn, a weliw<ni, aol? no hoi. e oiai, he kahiko nani ia no ka *ina. M 0 n«i pelna a na #ihi ksw\*V* noi i hoike 4i oia no ka t\\cv> am iik«&i. Aua īn»n\oto īhol* r,a po<i & pau o k\ Iwiakai. mai V<? aiiv opio m*i & hoqa i Vt o ioko o ua hu ; akat o!*"U' o , u.i h'iakal nsi i Vo\oVe o b?VT *Vn i , Ov*esira, nni *n» V» o lia w&hi kanak\ noi 1 k« ksvh*i' "U« TT« i ] Ma! M\ ko £oJ«? >tct « pUi" na i nihilihi īiō? e mahiki x3* waw.v>; I k\»mr hop*; i T e p\n! Va W i&i, * no firip&rT!to , !»;..! v»'KiKn, *rt*«« : f V- VI * f }i*SL o*"ni'W\U ' ■ I.*

S6spSBS^^ssssssHsi!HssfisHHS®2s^™ I AoI« i liuliu ia hele ana'ku a ka ! ]liSasarf{ya hoh'halaw.anāeu U t ka | 1 5ke a 'na oks alii opio j kmo o kekahi moo nili e ujo« «na; mai kahi aoao o ke alanul a kahi! I aōao oke alanuī, tka ike āna o ] ua aiii opio nei i oa taoo neJ, ua ku j iho la ia a ninau aku la oia i kahi! kanaka alakai: ] "O ko peelua keia au i hoike mai. ] nef ia liukou? Aole keia he peelua | he moo nui weliweli maoli no keia i 6 moe n}af nei. Ē make paha aua- j hei katbū i nsi moo?" " | j Pane mai la, ka{ii kauwa: "E ( ikala' mai oe i kau kauwa nei, a e i j olajhoi au. ia pe, no.ko'u hoike ana t | aku nei ia oe no nei peelua. oka j I pololei io no, e like .me kau e kuu ! alii, i ike aku la h« «iqo ke alai o'j ko kakou alahele. No ko*u m >neme ne hoi i ka inoa moo i hoopuka ai |aui ka inoa j?«lua. A ina ua he- | wa au,Tian kauwa nei, noieia mea, . alaila, eleaia mai no oe ia'u, a eola' hoi aū !a oe e īea laqi, Ano kau e t kuu alii, i ninau mai nei noka' mak« ke a'e aku kakou maluna o ka moo, i hōole akh aa, aole kākou ' e Unake.'' j I k<>la wano i kani mai ai ke oli , a Kahelekulani, e olelo ana, penei: , ! Ua. maka'u paha ka iehua i ka, ua, ] Ke hopo ia i k* iea o ka nahekhele; Kuihe ka.huakai pii mauna, I ke aljy a ka ka j Kekaemi la i ka ino o ka uka; IKe kuha'u la ka manao me ke ! j kuihe, ; TTa hopo j?aha ? ke kino hoomaka'u i , okawahine, ' l ; rt&oehookupua r"ke kula la, j \ Ihaaoe ana i ka.oīu 'i ka "makani; ' Ike aheahe aka makani Malanai; ' ĒWIiM! kafll o k«- kapua; I wMiine ōoho 'pali o Hīlaniwai. £aia«heikaoa—e— *: * j ; E ku, e hoi, e hookanaka ka pono, ke. kaoaka a nouo i ka r > . - - j r j I loa no a paiAeia taela aua kāi iawnt»hiiie nei, me he mea b, i «ai*»#o oa Oiaka o ua keikialu nei i«aoa hoa,aku ka bi«, aole ua'uioo' yaej.mfkahi >na imoe ,ai. No keiai 1 nalohia ana aku ona 'moo nei, ua • hoomau aku la ka hele ana a ka hoak&i aku ana mawaho oka hale 'a e moe nanea ana ' hoūua ialahaīaha o Lu-' T!flcisaMWī mariu, ta wa'l nin«u ae ! afolBfkahj~kafni: ■ -j *■ ""Atihek ua mikamaka ne! o ka-' towt?° ■•■ ■ i P*tie mai la kahi kahu: "K ka . Lani—<l Kaomi malie iho. E pili aku ana oe iaia a niniau, eha ! ka pua oka ohewai. Kaomi malk . \ Auhea oe e ka iani, eia iloko o keia ( . haie kahi i l«we haaheo ia ai oia e • I ka eheu o na n\anu.' ; | j Ia wa i loh* mai al o Kaheleku-. lani ika hamumu leo mawaho niai j o kona hale a hoomaopopo inai ' 'no hoi ia oke kane la ana ? aloha ; ai, ua hoea aku, nttfailā, kaximai la ! oiai keia mele: ■ i ■ ... ; t 0 o# ia eka lehua iluna o Waialej ale; l ai-nia ek* manu ft pohe ka pna, | M*ikai ka ili \ H i kewa; ''Aloha Wale ia mann hooha'iha'i a 't ka wai, *-S hih ai i ke koi*ie i Wailoa nui; tmi «mh>u maikai o ka niawan?. •l- ka'aaloha, Oialaauwai nui ke polukuia. 0 ka wai o ke kai no>x%.op i.Wailua, . Alua kaua la» e ke, aloha,— $ — ! Aloha ana au ia oe, i k(» aL\ mah•- " , - 1 ' - r • - ... .■$* al » ■ - ■ ; 1 ka lau irato no o ka eha ks ' manao; ' A he lihi ko'u aia i?» ot* ?ke aloha. ' O kau Hhi, t> kā'n lihi, hoi ) ka ( piko wav o Kmamo, l«ou aku. lou mau waloa pu kaua; > Alia na« oe, e puUle mai; O kottto apaepue kaua i ka Ha\i--4 koiiao, iJi hooiohe 00, eke a3oha, i llale- ' | «iouo» ! kuUana mai 1 . Hoi iuai a o« p:VI kaaa, heuio ke ] "aj6^i ' aIRVa %tand,- | ma k*:a meie a K*h*lekuUtj i oii eaai ai» i hoiko !j>ai ai ia e 'wle. « oUlo tuc a ma e jv?rvo 1 laiia mai» W h, j al'.i .wei i, ka ua ali; pio n<n o tuv\| o s kn o Kiw& Ki ■ .« "*

inol, T7a lilo no hoi keia oīi T māi «ī ftaheletula.nl i mea feouwa- t 1 1 awiiinoa ! ka liOupo o Han&iUm, 1 |aole i leana mai ka n6Vonoko o na ' 1 i hana a ta eWkopi © hoonipo ana i' 1 , kona uui kfno T . ' 1 | Ia tra nae hqlt ae la ua alii ops > i | nei o ke kuay, Wsi^lealea a ni- ! nau mai la i k^alaiai: "Owū m\V , j Pane naai k kahi kauwa: ,r O iko wahiue ia eKaualeha raai la ia i °e. a. holke oia i ka _ma- ! J naol ejmi naua aku kaua i kuleana * ( noa e hui ai oe m« ko wahine» ma- i 1 | muli o ko kaua hel« ana aku a ka- ] ■ in&ilio.pu me na wahi elemakule e| j noho mai la i kala hale. Aia i kela j | £aae a ine ka j j.boole no.kou lilo aaa i kane na ka '• j ka la.ua ala.hanai.mepuuepa,. a wa- .• hiM h„oi uk e. kwn haku a'ii." { i | MajpoU,o. feei*-mau oleij a kahi t j |kahu, ua h.ele loa aku.U o Hanai-J : a nje kajai kahu pna a .ku aaa . , imua o Keauka a eop kana wa.U |luahine Xamailiq iho la o Keau- / ka me ua alii opio uei o Kauai a I holo na mea a pau, Ua ae mai la | o Keauka e kane ua alii opio nui o , Kauai. ua Kalieiekuiau? kiuia haaai i luhi ai. | I ka ike ana no o na keiki nei» i?a_ | ae laelae mai na fahu o ka waīiine ; a leona naau i iini nuī ai, oia no kona manawa i hele aku ai a komo iloko o ka hale. laia i nana aku ' *i i ka eha koni a ka manao i a u s hoomanawanui mai ai oia i ke kai, < . e kaa hoolai haaheo mai ana oia iluna o k& eheu o na manu. Ua ' | ike «kti Ja BO boi oia i ka ni a me { k« naui o tia kāikamahine la. He ! luaoie no ka ui. E paialewa haai heo ia ana oia e ka mann i o a'ia 1 nei t ilana * ilalo. i Ua piha iho la oia i ka ilihia, noj laiia, haule iho la e:a ilālo ma kona ' mau kuli me ke kulou ana iho o ' kona poo ilalo a puliki hoi na lima I j i ka optj, kaht nona ka ma'i he I fßshu pnlei leSo. A īke mai la i i kekukuli āni*o| k&ua kaue uio ku kulou aua lioi Oj koaa poo ilal<>, ia \va oia i oli 'inai' { &i. penei: ' , . . i Ke lnhe mai la ka pua, i ka "nai - hele, ' * (Ua pulup« paha i ka hau kakahi- | aka v } U* ohila ka noe i k& nani o ka nka, i Anhea oe e ke aloha i JC hookankolo mai hoi a pili oe i me»'u t - I } He wiāwai nui no ka'u e mohai aku | ai ia oe. . .. J j I ka lohe ana om alii opio nei i' keia leo kahea o ka wahine. kona ? ! eu ae la no ia nie ke kanmaha pu o \ | na iwi, a kn ana, a, hooko-okoo ae j . la oia i kona mau i>uhaka me kona |mau iima. Ia wa i pane mai ai o! |Xah«leknlaiYT: "Hek mai oe, a. . na'u e lomi a'ku a pau ka eha o na ■ puliaka ou e fc<j aīii. AkA aeīa ia. T ■ | h«lralīa no nn ehs on a p& akn 1 ka* ' iomi tnsh>, he mea kle wale ae no ? !ia. Helo mai hm. 0 fCahe!eknlA- \ ! ni koh» inoa, a o Hanailani hoi kon \ 1 moa, « ke k«n« NoUila h« Uui no \ | hot k«u, » he iani no hol ka'u, 0 j | oe na« q kauli k& mea hanai kaū &, ! na u hoi ka lani oni iiel« ,ma j maanei, & hoe* kaua i ka moe m&-; ' ī lie a ka mauu ī ka wihwiii o Kaa- 4 1 pea, i ke kuk o Kanehili, e hili j i k&ua'.e ke *loha e." j ! I ka loaa hou anA mai o n<pi leo o ' ikaH o n» Pali ITaulivili o Koolau 1 1 i ila*Ui opio nei o Kana', na raalvV-' ' 1 ioē maikai īoa ae la " km, Paa ka . | hopepe. Akn la ntni a 1 fakn k» «hila, a r> kn !,«* hakn-; ( I koi nahiohk o kona mau mo 1 | nia ta*a Ilo** ©on&w*, IMn i ) Iml* ai ii kok»kt wa kāh! ) ka ( I f knhv>laht>!s» | «»• k% n«n\ nui, uaiiikoo m*i j k»kahi ?vksken o LuīwkuMiiwi t ka hikiwawae loa, W >U\pA ;uia i la n* ka uwiīa, a i ka nialiiki i>-ni> | ana *e o «a t!ieM ne\ o Luīukinhiwi _ j piU fcna o TīaMihnf ma ka ! lc* iMihina, ois hot o K*h!t!tn!*n ; , > A k«i* *kxi H Ita »1% kakan m<v>Uīo i ka put»hu 'iiUi 9 ok*"h«īn © r.n!nkuahiw? msno, s lmKt*b «e k k» tom kak»\\ pahap&hiHa mann Twi \ k* si l«t« X ttm ia w«ihi 4ko ( - iiau U k,\ makamaka b.«luhcVn v e k hooW-lo akn i ka \\*\ holcul;,v.īu a tva .> aIU oji;o a k*«* e ,it%an |\*< o \ahatsha * MAap'.;- - tka w,tkai".ak« I wiio ho Vvj* nm Xfi* waM! f<rV^«āPao

Lainkil i ke alo o 1 StiūnfwiU KuaBwf i" ms Hanailani,' keiki £ūī*l kanila o e nanea ""ana * ka onī aXu!uJcti«%iwī a>*nn," a e huli ae kaua ! kd Jceiki o k» a" p-* ; h «jjnikTratl k<T ~ pai i ka nalu kee o Ina waa hoi o ua keiki nei £ 3ga aina paia ala a pae ) ke one o, kailnli, \\uihia, ua ninau aku lj^ v J kuna hookele waa nui i na kiinaka 1 īulumi mai mafthacme ma ko la-. kon wa 1 pae aku ai i kahi i noho ai o Kama-a-ka-Mahiai, kona luaui makuakane, īa wa i pane pakike mai ai he kanaka aulalaioa loihl, i. ka i ana mai: "Heaha,kp puko'" pili ia Kama- [ a makou_. " aku ai ia Qukoy i e.Joa* ai? Ke wahi piii aola. m&lp hp ko , ouk >ū ia alii? >īij hea mai -I Iphe aoa. o pauo. kiko.jU aina 0 Kiuai, p la no ia mailoko aku o ; , huln-manu aiu ana i aeonf. a ike aku U,n& kamika i*^ s §| ua hele wale » lam%kma.^eona, . i kaua nifta o .f >*? «A 0 ?"?•, %. X aku ai ike kanaka nana ka o'ela pā-i-a i īoW ai ola: ~ **A\ihea oe « ke kamaalna malk«i c 0 neī aina mallKini a*u & me W*a poē nei ī au mafla f na kai r~" ēwaīu ' a hoea iho la i Kauai nei,.. « pftne jOtvi.i kaū 1 onou ōpq aloha ole mu aei r|ap ; wah! h6olsele waa peī. * 1, Zj.~[ "I lohSe on mau pepeiio, lakon nei a pau au ame ieīalēh.nlf- ' hn a pau"o neT wahi, e īke mai . aole o lakon pOikana la Mahiai, aole, no hpi ia Manouli. ' o.wan. e kama#H), aku. . ka mea oona k» puikana e noho n«\ i keia wahi. ,0 ka i£icaCo ua Qfti e kamallm aku l^ on« hauau na« % paika. £ q hmlua. .i „ho8a„ mai U, i he hu&kai iml makoa. Aol« hoi r «j iikfi iJe>'n pili U mea mp® kjw„ inoa au i hoike m&i 1«, o l>fano^B. Ha naoopuoa ku%kahi akuiuu|tpaha . au naua, aole au i ike. : ,"No kau i nioanmaai nei, no ko makou pili pol* «alō la Manouii, i na'u no e pane akn k oe e ke K&u(ai, aote ah ilke i-ko makotf pffi i» ] kanaka. « lik§ no mejk*'u ī ho|fce , s I t><-\ īm«a >ei« |e ku niaf nti. Maliā pahi ht pili , , ko s u ala ike poo ona kanaka J | A 1 hai .aku. mla he 7 f EU<&« w.WuM B*-i* beu e * i<u A . t ueU uaua, e i o^.« i lfc i kou ake oe .eae ka ( • ko*u lima j O kau nhiau hope i quj&g ! nei, no ko.malon WahJ « ) nii, ht> nihau mal%ai ia » ke alna o.keia waiū niai, ,ka aaalihiui j*«. _jl itu»iliou ®jjgp? ,au ia oe, ua lohe m*i. , ka'u. i ,kajk,e aku adia oakoa, v*ax f rw.a.«i%i o^ko^ I la o keia kai lv>a, . . ; us. !oh« jxmo aku la> ' on mau pepoiao, « i« i ' mau a ina « ' eha sn ia oe, no kc>t! ikt> aaAi I ka ' ' optopKv a nnkn o wahī Hai 5 . *fett a« k o?, mua \ '■ honi i ka ihn o 4 iV» ohj* po<> k#ftī, īn« aaiu ' ! ** M«aT F vHS, * iki haīa a« no Keaav., aoh? ' « naha . * Aole ī i*a\». " ~ i - 1 ■:-#