Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 48, 2 December 1911 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kaua Kerusade Eko lu ma Palesekina.

MOKI'N \ 1.

1 V \UY)£V\Vn\V HOOKALA o KE KANAKA SAlīAKF,\A KIM'ANAHA.

!! poi' Hi k<>u koia. H? poo ka .'•••! h'Uw maiol»ouVif> maikni keia . inkou tnau oi<vi kino. Ua pfbfr i.me ka eleu. ka maka'u ole, •v. .■> ol<> amo kfi hopo oie. A , .>lt i nn ko lnken wahi j - ' ms nn awawa nani o \. ■ vjp, h ppl'i hoi ko lakou '. )T,-> aku i\ u:i kapa akn la , ! i;.l <■> l'inpii »uia ma i.i o,\\va ),.. p. ,o keik'i kela na k« Akun (A!a- ],!>) maliope m'ii, 3awe ae la vvi Y-o Vi>iki npi a Akua ina kaikan.■i'ii'K 1 a kanaka, oia hoi na poe e , (.!;;> ,ooa na awawa o na kuahi ~ T"srm'Ut.i. A-pela iho lai lona r lif eluku ohuna alii m;i ia <> v.a kapak» keia poe ohana eh :I ra l'.o piv ohāna alii lakou wai k", j>.> ni;v.. A, o kuu hrta'loha,' mai o km mau ohana eln i!j ]inka mai ai kau hna nei. . ti k'iia oiooMo a ka Emira Sara- • i iioike roai ai ika N«ita mau'ka nnia a ka.-hope, ualilo • <>a hoopahaohao loa i ka noo . : ka Naita Leopuki, a na nana i i:i i kōna hoa me ho mea la e ■.. ikn aha oia he moa kind me na r. <v unhao elua', Uni winiwini, ln' u.au mak« lilio, h? auwae kii i...ini, hepiklahi wiwi a ka l .iinaole, he mau wawae au-lolo.i, .1 lic huelo hoi ko«a e kahil! ana % niahope o Vona kikala, oia hoi ke <li J<olo. Xuiit> ae la oia iloko iho ona: "Kt> ike ne-i ka-au i ka we]o a Ssta3ii." A liuiiu ka wa i pano oīeaku iii o u& Naita Loopaki ike iiiaila, hoopuka akn la oia 1 keia īuau hmolelo: ] "He mea oiaio, e ke,kanaka P*-'j rakena, ua maikai uo k.iu i hoike ■ niai la i kou mooklo no kahi i loaa ' rtiai ai i keia ao. Mamuli o kau | j-hoiktf mai la, ua maopopo los, he ] welo io oo na Satana. A oia no ka j ke kumu nui o kou panlela ana i na i nhano ino oka po. Malia no ka oe i paakiki hupo ai mahopfe o kon hoiiimna pcgann, aa hanauin no oe uuuloko raa: o ka hoomana moonlho iiwa. l T a ewe maoli iloko o'U kn maoaoio iua hana <!et>olo. O k§ia U&i loko ou, ke kmmi nani īi.iala iloko ou e himeni aē kou ii'O, ina tceU' naaupō haalele loe ; liaowUo ae hoi kou mnu lehe'ehe i ns hvMM>lelo hoomailaai i na pe- ; 1 ' ; -| Akaaka ae la ua H.wakena nei me ksj Ipo nui. a wawalo kupinai ae la k >ua leo ma na paia pali ma oft ! uuunei a mahope, oklo mai la oia: i "Q o*ikou o na, kanaka e hahai nei i ua a-o ana a Naaan'la, h» poe oukou j «ianaoio i na nhane o ko ; oukou poe i make a i hooliloia i poe , Kaneia, oi&hoi, he po<; hemolele, | Ke lawe nōi oukou ia lakon i I>oe PiiU"i\>na no oukou, e h.ke uie , Potoro, Svua Paulo, >.via PuiaL'loniio, a p«'b aku, Ke pu?e neKuikou īa pv*> a ko haawi mi u<> hoi onkou ia !akou i nft himoui a rne na hx>naiu ) poe la, t»e he moa la. o m»u kupuna- lakou hia ua i. ko'u V \l-An ir,a i ko'u mau kupu«a 4 alaihi. ua oi .«kn anei ko oukou mahiehe iioko o ka hou. o lele no ko oukau liimoni a hiwnau 1 uiHi x kcj-*Rikou mau pfter<na? Aka. « ktm ho%r« »»4i oe i* J a, e himo n\ hU k*ia mfle hF : .* kwpftOtt olmakou. A mai n,>ho oe *; f '. . «->>!»'. sCt>» *« e

\ a hoohewahew?. ke lolie oe ! kuv- leo [ e melea.hoonani ana i ka haielu p 'kuu hanmi'oa.'" Ia pau ana no oka olelo ana a ua Sflrakena nei. ia wa i mele ae al qu i k;i hinn-'ui i hoikem mah'opr> ae nei. Ho hia ole ku nani okaUo o ua Eiaira nei i kona wa i nieleae ai, a ua hoopiha pshaohao loa/ ia ko Keneta noonoo. 0 kekahi u\a ku panaha. loa a Kenetw i hoomaopopo iho (ii, oia kona lohe ana i ke kan' o kekahupUn hapa m« ka mOakaka loa o kona oaau leo a pau, īka hui ana o keia meloelia kupaianaha i' ua Kenete nei, e loho ana, me ka nani iwa ole o ka leo o ka Emira e hone aua ma na eheu oia ano liuīa tne he mea 1:l, ma ka Konote hoo maopopo iho, aia kona kino holoo koa a me kona uhane iloko o ka Paredaiso o ke Akna, a o na leo ilihia o iia anek kana e tohe aua iii mana wa. Aeiaiho kekihi mau pauku o ua mele nei a ka Emin*: E Ahiiimana el Ke kumu o na ehaeha» Wahi a ].raka, ka hoopahaohao, Ma kou kuahu makou e kukuli iho ai, ae i ka up-.>ho lani, Mp na mnka i piha i ke aloha, A|ke ae Ia i kou aupuni nani. Ua hiki i kou Mnna Lokomaikai, Ke hoohuai mai i punawa: oiiO huihui, Mawaenakonn o ka honua onp, Kahi e inu iho ai ke kamahelfi a • kena, Nou ao na ale kupikipikio-o, epuko aua i ua maka-lae, Nou 110 ka makani puahiohio, e holo-a-ia ai na moku he nui. I ka aneane ana e pau keia mele aua 6ardken& nei i ka himeni, ia wa i hoopuiwaia ae ai ko Ken*t e ooonoo i kona ike aua ae i kekahi moa kioo i ka maalo ana ae mawaena o na halo J alo r a pohaku, a nalowale &ku Ja. Nune walo iho la no oia iloko iho ona i ka i aua iho: "9wai ia hoi keia m«a i maalo ae ln a nalowale aku la? 0 kekahi 3.aei kela o na kupuna. debolo o kun hoahelo j hoike ui%i -la'? Lohe maf i4 ia i k«. mele a kana pua i ke ' ao, a hoike mai la oia iaia ibo? A i ote t o kfi kola nana ka | pi'la bft£a i lohe aku nei an i 1:ona ! e kani aua?" i I-ka pau ana «e no hoi o kana ! hoohuoi ana iloko iho oua ma na ! uinau i hoikeiaae la, a ka nianawa uq ja ipftu iho ai ka himeni ana a Eipiia. Oua paokn e nee ana mai ka pauku ykolu mai akapauku hope, uapiha i na mole'hoonani ia Satana & ine kona anela. . IJa lohe maopopo loa ka Naita Leopaki i keia mau huaolelo, a ua ulupupi ae la oia i ka huhu. ta wa ao i laku iho ai oig i kana koi kaua nie ka manao e paki koke i aku ia rae» ma ka puniu poo o ke kauaka Sarakena, aka, numua o ,k$ jiiki ana iaia ke hooko i ka ma.kdmak«j a kona inaina i hoala ae ai, ; &i& Uoii hookuemi hope ia īho la'! kon§ no»>noo, mamuli o kona hoo- ] auaopopo ana iho, he kauaka a uie kekahi anala o ka pōuli i kona inau hoa paio e hakakii,a6u ai. i

KAHFAKAT PUAHIOHīO 0 lvA WAOAKUA.—VKVA T*HAIT 0 KA pEG AĪS A —KA MOMOKU AHI O KA LE"KALIMAHAO'K!I.A PUHII.I OLE.-OWAĪIA?

» I ua Naita TftopakT i kun&nA iho ai t Sole hni' ok l puīale Vok(?' ka. wehe ana inai I feana 'koi kana pokoke, o kona maimwa ii i akn ai i ka oili ana mai' o kekahi kanakst nwwama int\i a kokabi rtfli"a ha'sa fi«a me kn ?oa. ka hooho ana »c ms k>ft hui «t>li Wi i! t i ka » an* s*: ' ' "Owaa ka makani pUahlohio o k« »0 ka mwepa uVr»n oTsa Pp£rnnaāhi hoi o ks< limhan kil-» pnhili ' ' > ;f J <u' ana lil na |te>ihi s kn ;sna na kamaka fWī&nsj Lmu po.LM o k<> Mant»i, "A 0 k» n)t»aw;i n-> ia i ī«a wiiww fnn v o kn lh» o ko l a iloko o k:i ira pokole

" " "" *> • *i ]oa, ua owala k«a 5a āe ]a ūa'lio >- na iima kona hao Q, fc3n?ikifa ka ikaika ole mai/ahuh ana ko alo o ua lto nn>ts|oh|i { o!ai hol kanaka Sarakfaa i kākia nku ai iln iia u one, tne he popo pt>ku wu wae la. Eia nae, me kaempole loa, «a ala hou a& la no ua ka hikiwawe loa a Icu aoy iiana, a hookuimē pono i kona knlana. no ka hakaka'ana, a i ole, no ka hakoko aoa paha. T > wi\ : ae la ma na onohijmakao oa koa"?ara ke.na nei. he oīāpa sia!k ana me ho mea okooko " ahi e la!aj>a ana. Iloko oīīi wa i lole mai ai kft kdno ka i oili mai ai mai' waenn niai _o ke.kowa o na-pohakn eloa & p:\4 pono mai la ka $ ke kanaka Sarnkena a ae !a oia ilmia a m'o h<? wahi poo!o līilU loa !a. T ka pa hou ?vna iho o ua. kanaka S?v rrtjs;€na oei ilalo, na kahea koke 'ae la oia rae ka leo nui a ■ ka lautia" "E ka Hamako! E ka pupuk! Ua oki kou hoikeike ana i kou nawa liwali imua o~ka ka Ua oki. Mai hoapna hou mai iima hauuiia maluna o'u, o ike ole oe i ka mehana o ka Laokala ' "Manao anei oe, e nei hehena e hiki i kou aahu iii ho!oholona ko hoopakele ia oe mai ka opa pu ia aua aku okou kino e' kuu mau lilna nei?" ' ' " - 1 ■ īa wa i hooho hou *ae ai "ua karta-; ka kamaliao nei nie ka īeo nnl weli weli, kohu umo' ana na kā.-hibi bupalo { pane ae la oia: ' : 1 "Owau no'ka makaiii o ka waoakua—OwaU' no ka uwepa uhau o na Pegan«-~Ka momoku ahi | hoi o ka wāonahel» —Ka limahao ; kila puhili ole." | Pau no nei maa'huaolelo a ua kanaka hookalakupua nei, o kona msn,itva no >* i lele tn*i *i m n " kfc ikaiko, a paa hou ke kahaka Sarakena, a hoomaka iho la' he hak'oko weliweli mawaeiia o na kanāka maalo nei o ka mahi ahiahi : a tne ke kanakā t3arakena. 'Ma ka Senete imna aku me ka naaa pihoihoi i nei hakoko ana e ike ia »kn ana; aa like toa me ka hakaka ana a ke kanaka itift kekahi holoholona i hihin hae o ka waonahele. O ke kanaka ana i lohe aku ai i kona hoA i ke kaheā 'ana rnai o Hamoka, o?a ks holoholoha ahiu, a o ka kmi ra hoi ke kanaka, Mamuli o na oni ana a ko laua mau wawno. mo ka ikuka, oiai laua » hoao ana e knlni i kekahi a me j kekahi, ua puehu liilii ae la na po-1 haku, e lele ana ma o a maanfi o I lana. E hae ana no hei ka leo o ka "Hamoka" me he haa ana la nake. kahi ilio hihiu. Ke ikfe Ia o Kenetfr i Ita Emirs, e kuupau ana oīā i kona ikaika malu na o ka Kamolea aia ka hoohīna ana iaia ilalo, eia nae, aōhe'"wahi mea a hina iki o ka Hamoka. Ke kuki aaai hoi ka Hamoka i ua kena neī, o ka hde ia o ua Fmira nei a pi-pio ke kino. He hapaha hora paha ka loihi o ka manawa i aummiue ai ua mau olali nr-i -too k&ikiuka, aia hoi, vu i>aa iho !a ka Bmira malalo o na kuii o ka Hamoka, a o ka wa' ia i o ae ai na lima o ks Hamoka iluna, hooho ae *a,ia: ' * "Owaa o- Toodorika o Enegt>di< Owau'no ka rfinkahi pnahMno o ka waoakuH —Owaa no ka u«rep&Sihau o na Peg«ma Owan ka momoMSaV. : : o k& wJion;ihele. ,t v o kno niakam&ka heluho lu, ya iho 3a kana iYioi Too.loiika, k-\ mi'S, i kapaia ka Mornfk& oltucgo<li. Oia keia o kupapa pv? uoi mo ka Kmira. Aoo, o h?*oTca\v ka\\a i ka t\ana aoa \ k& ho|yna o ka hnkoko a*ia mawaena o ua Mbnoka nen a me ke kanaka Sata■kenn. * '■!■■?■ L\ vck us lalau thn !a na Mmeka nei I-kannpAhi puh*lt* & w!1?wl!i ae la oia malnna ;to o kona pw ka, w o kdn?i l£ola 0.0 lioi i pano si! Sirkfen£: * s : 4 "E ka Ua hehona — & h«sokU\T, ae Oe ia J u o lnlau iho aua

I. " • [ aei au i k-a'u pahi a hoohaaa aka an h malnna on?" '' r līe mea oiaio "hoi' e like me Va' [01010, pda"lra hana i hookoin ai. tta lalaa iho 1.1 ke knn.aka H.imleona i kana pahi puhaka ō paa iho la mia kona Uioō. • A ia wa i p:tnc iho £ ka H-imoka :' ' " '"E ka ilib" hoomaloka! Manao anei 6e, e lanaMla leau pahi'hialona o. ke ola o £a \iena o na Hlnlaaa Pupule." * A ia wa 4 ī anehe iKo ai ka Ham'oka e pihā itio i kana pāhi ma ■ ' i tr. , ■' • omauwa o ke kanaka Rirakena; ffie ka olelo ana jho; s v "'-*v- * < *Aolf &e~pono e o!a tniiTuti« o ka lU o;ka honaa na kanaki* hoivroana e liko ra6 oe oW lioomaloka;^* ,k ; 5 ~ •I ke!a mai ai oa &ifakena nei i MlVaita opaki 1 ka \ ** - 1 v* 1 , 1 * 11 -t"% - t ana raw: " K "E ke Kaz;ireta, o\H hana raa'i t noJka Vt>i i,Va'* A'tff anei o» e hele i kokui* * ofe au aei kan&k^^āiie/ Eft,_e kok}T4 e kokaa, o malōe &tta iiei au rta Aamoka! ' • * ta wa J;ag|.i ae i;i ka "j_, kona iho la oia'*H<T aha ka inake oe e keik&aa ka noua ke kileo i luai 1 ,! a* hei i ke. kahi o dj tn«le piha (,liabo?o. ia himeni oe i halelu ae neL;!, inoa o ko oukou kauin wahaliee a hoopuoipuni, Aole oe e rieipefjana e ota mahma o ka iti o ka \qqiia" Ē tnake oe e pono ai.'' ** Alaila. kaikai liou ae la'lia*\9s-* j kana pahi a a l ' s m E kela kapaka, a i ole, '4 k'ela" nhahe lapn ' o koia alnV waŌaktiaT E hooknu koke m oe ! kela a e hoopa* hoi i kon "Hma, itolfe'"e onou iho i ks,« pahi t«akiuk o' E ke kino o ku» bofc'loha. "A oo ka ua berita w&b& maua e kokua kabi komo k&kahi o maua iloko. Q,.ks.j}j.li kia. . A v ,k.«; ike aau.nei au. ke ola o kuu hoa'loha mau Hova. Xolaila, kai&h§ aku nei au ia 6e e hookuu ae \oefi "kuu hoa T loha, a i ote ōe e haleaka no au me oe 1 Pano mai !a ua Hamoka' i>u£mt§ n?i: "Owai oe? U a hehi k Anef kou ikaika mawaena o na poe ikaika loa o ka Hikinā t\fei. E sele ioai oe mai luna eaai o kou liQ t a § ike no oe i k* mooooku ahi o ka,. waoakua, e iaUpa ansi maluna ou." la wa koko .no i aku ai o Kenete. mailuna %kon;\ jiel<3 aku la ia a ko*koke ma kaiii a ika Haiuoka e nialeāukau'loa ana e h<m iho i kana pahi i ka ' lniira, alaila, pane aku la ia: ' - *"Knhi au ia oe he k«tnaka 6e nt> ke Akoa Oiaio o nft e like me ka'u i lobe »i oo ToodOrika, eia ka be pupule a>e J*thso* ioaoli oe. Manao auei oe, © ka aahu j liiee me ka trjea e uhi noi ma qs3ttO£ o ke kiia a we u|ū malu no ko;u kino. E hoo|uu i kuu hoa'loha. Ūa loa^i&'u aolo oo 6 Teo<JoriktC ka aka, ho powa oVsf'he' hoi »* 1 "Tft! Tu! Ta! f > w ß ht' a \ia 'H»moka nei i hoofrO m*i ai Me ' ka hoomau ana mai Ue l&atpailio ana: * x " ' * ♦ " f / • "He keu oe a ka H&IU leamehai launa ole mai. Ke hoike imi p«*i kou mau ano a pau. he oe no ie Ke'a HoiieoleK fie'ho4'lo b& oe iio noi diabel§. K>i \io hoi i , Uoea tuai vk> ] ka ai'na nel , uo ka iaku Atu i ua fetnak;* fVgHtia , a p;ui o like la liie nei hoōīhaloka |i l u e mako<nskft.ssi e 5 hoopiii f knpono t>*Ti&, i "Fir» r,:vo hoi oe ke kvs m'ai f ma kn ao&o k*-»ku% ī"ka Kae ! kihikihi o ui hoo!e»loka, * ke kfto I kia\ nei oe i kft h»&Xi ke Kari?tiAno | Oiaio? MafcfsnaeJve loa A\i e hoao I mai ko« mau mni«« O v n. lio ikaika. io paha6«, aolo p*ha," I.Ā» pii inv) ae, Keaeto .h«hu iawa, «. o ai i k.v LUmokn » HI\JA o I Ilamoka ni?i, « | :> V,,\'ka!'i i,o Īa o [ \a Vola '.r.e t?& n>iihjTO\:\t A o v.,i V.v;ts rv>i, tiiW ajpi' hn Wtxb, [A ua HamoH sff r 'pahi i k;ih\ e. : opeope $Uk»l ae la o

fftnete"i ua Hamo6a nei'a Wawu!e &1» mai' be ]&tao 86 Vka limiia' I kaāWale o Tshff& kW, fc Me' K6fiet«l hopxī sho at iai?. »' aa iaik m% kjit\i e, na pane fl»i Uoi« i ka Emira: *?ak koa nei t ik& loaa aua nei Naita Katistiano kou mea nana e hoopa kelei, ia'ai ku u1 i axa Aia, e J lioomanao tnau loa oe, o Kou' f ōo-1 paWa ana ina olelo a me ■ na aieīe | piha diabo!o, na inea nana i honko ' Soke f kou o!a ma ke*tfas o" lua | kupāt*an. Noīaila, e āiakaaīa loa | oe' iii'a akii. iiiai rtoho oe : &Hboptika hoq i na' dTlelo haiīiih 11 k«'Akna Oiaio, a oe pela a j au ia mea, aoie loa kuu iima.e waiho aku ia oe. Lohe?' 1 j . J feya wahi a ka Euqīl ra i paue aku ai i ke kanaka aaliu j hnly k«o,.oia hoi.o Teedorika, ka a o k& mea hoi a ta N iiia "Leopaki i kanal,ua ai a«le ia oka Moneka ana e hnli me ka hoo mau ana aka oka T karfa Karfikf!ib '6na: 1