Ke Aloha Aina, Volume XVI, Number 4, 27 January 1912 — He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kara Kerusade Eko lu ma Palesekina. [ARTICLE]

He Moolelo NO KA Naita Leopaki A I OLE He Nanea no ke Kara Kerusade Eko lu ma Palesekina.

MOKCISrA VII. » Aohe manawa ma ke an o ka hua- . 7 I halawai aī iia Sekotia me na Pēlekane, 1 ole ai ka aoa o kokua mau koko, A kahe aka.Ja;me he wai ku-a-ua !a. Battle of Ott9rboanv. Ike iho la o Kenet<; he miu olelo kikoola keia a Sir Thocnas i pane aku ai iaia. Aole no hoi oia i hapai ae i kōlia īnāina, a ua pano ft>ai ia oia ia Sir l'homaa nie ka inalie: O ka loaa ana ia Rikeke o ke ola, oia.ka loaa ana o ka han"oh&i*o" a me ka waiwai i "ks ao K;iristifino "hoiōōkoā. " AkS, i hoike aku au ia oe, ua haiki loa ko'u wahi mmawa e kuka olelo pu ai me oe, nol&ila,. i noi aku au i» oe, e hiki aiia auei ia'u ke ike ika Moi?" Me ka lae i hoopapukuii ae, pane'' aku la ua Barona nei ia Kenete: ' "Aole hikf ia oe e Sir Naita Sekotia 1 ke ike i ka Moi, aia wale no a lioike ' mai oe ia'u i kau hana i makemake ai e lioipu oe me ka Mui, ona Wi\hi i moe ai na alii mamuli o ka nawaliwali o ko lafcou mau kiuo,' aole ia he mau wahi e like me na hale hookipa ma ka aiaa o Sekotia." -I Ke ike la o Kenete, he pane paki ke a hoohoohoka inoino loa'keia ā ka Barona i pane aku ai imua ona, eia nae, aole no i hoalaia ae ka ina ina iloko ona a pane nni la no ia me ka laelae maikai o kōna mau noonoo: " *

"E kuu Haku, o ke ke'a a'u e h*lihali nei e like no hoi me ia ke'» hookahi e hoohiwahiwa nei iai oe, a huipu hoi me ke iihō īitti o kā hanai r'u i makemake ai e hoifee aku imua o ka Moi, oia na mea naoa i kono mai ia'u e kapae ae au 1 ke oolea o kau mau olelo, e kuu Hakii/ i pane mai nei imua o'u. Nolaila, i mea e hoopokoleia al ka katta mau kamaiiio ana, a maopopo mai ia oe fea'n hoakal V hoē» naai la imna ou, e hoiko aku au ia'oe," ua hele pu mai nei me a*u he kahuna lapaau Mna, a «a aa e hoola iba Moi Rikt)ke iloko o 'na hora, aole oi aku mamua o fca Iwakaluakuaianaaha. I ka lohe ana o ua Bsrona n<?i, he kahuna lapaau Mua ka Kenete i makemako ai e lawe mai no ka lapaau ana i ka Moi Kikeke, ua pilai ano e ae la ka ula ma kona mau pa palina, auo e p\i ae la nojjoi kona mau heltheleua. \ia wa, pane ae la ia: "Ho kahunu Mua kau oka iawe ana uiai nei no ka hooia ?aa i ka Moi? Ea, owai k« mea nana e hooia mai, aole kela kahaoa lapaau i lawe pu mai nei n\s h he laau make i moa e h&Mi aka ai ika "Mauao au," wahi a k*a NaiUi Leopaki i pano mai ai i ua Kuwna noi, a aoouuu mai la i\o hoi i 'ke kamaiiio ana: "Ua !nw* paha ka inoa o no _ 0 Pnhulina tv«oi ka i h\>o una mai nei i km kahona lapaaw Mna ia nei no ka hoola" ana i ka 1 Moi l T a h<x>una «aai r>ci no hoLoia i y»oe kanwa ' iw i»welß\a mai i na huaai <>no loa mai na aina momowa mai oka H\ kina noi Ta lohe au, ua makema k« ua Moi u« i o na Muhoiu,«ta, « hele mai e i ka Moi !lik*>ke, u>« hopo iho o kon« ola, aiu «a&i loko mai o koua tan'i fiv ; \. wa e hete mai « haUw« pu k» Moi ilikipe, e ukAii m«i «na 1 akahi hano® kt*si k*vaha iaia. i A ke nonoi&ku nef au Ti (V, e ohi ,

kuuia iho na ukana o luna o kola iKW la?" 0 keU t na 6anai a me o na IniMl a Salactina i nōōuoa mai noi. tfi uknH mai nei kpii miti »mka»ia m;ti a fsil;uliu» mai i ke kalmna iapaau El Hakima ana i hoouna mai nei. ,, - " , Eijl<mj iho la ke po<S o ka Sir Tho ■mas U9IO, & uAahope, ea ae la iluna, alaik, pan« ae la isi: "Kupanaha no! A owai hoi ka mea eku mai i hope no Saladiaa, i ole oia e hawanawana ibo ina pepeiao o kana ka Jstma ]apaau o ka hoouna ana ma! nei. haawi iho oia i laau mako i ka Moi Rikeke?" Ua ano haonaukiuki loa ībo la 0 KenHe no keia ano pane hoapaapa a Sir ThoioaB. Eia ū-te, aole oia i hoike ae i kona inaina, ua leaomi malie iho Ia .110 oia ia naea iloko ouā" | Pane mai la ia: "0-vau no ke&u aku i hope —ae —no Saladina, kn Moi <> ua Sa j rakeaa. Eii kuu kino,-aia no hoi t ko'u mau wiiwai ma kahi i kii «i ku'u halek>le, ao he nui. , wahi lio kaua me koua uiau lako a t piu, k"a ,, i wahi mea kaua uo hoi, ko*u mm wahi pino «aahu ii' mau pono e ae. Eia no hoi ko'a ola. Ok«ia mau mea a pau, ka'u e hāa wi akn nei t>e, i mea hoopaa no Sftladitta," Kalou bou iho.la no ua Birona n«»i s>. i ktji aea ana ae iluna, hooho hnu ae la ruiii: "He keu 110 ka hoi k-e kupanahi. Ua Lilo ka Akiiu i iuea noho h ; >opaa raai uo ka H.ewa—oia ke Jbmaka feekotia no ke kmakiTureke! . A«o, ,e ai naii aku au ia 03 e Si jSTaita peh°a la i kupu m:ii ai k?ia mmao iloko oii? , >

"Ea," wahi a i pmo m u ai: "Hē Ht»akai hftle aku nei ka'n t k« ,; ltQtafrakfclih«te o T>*rii#-nfems i hoounaia ilaila imua o ka Moneka Hemoleie o Eu<>gedi.'' "Aole anei e oc ke hoike mai ia'u.ia aiea, ojft hoi, ka pane i loaa U oe, e Jsaita Kenete, inai" lia Moneka mai?" . Me k.a leo kuoo, pane mai la o Kent:te: "E kala rani oe, īa'n 5a mea, oiai, he kanwa au naka Alia Knka' MaJu ona N uta, ao!e hoi na ka mea hookahi. }> 0 ka pitjp i loaa tnai mai ka Moneka Teo' a"»rika m 4 ») o Eocg <li, "Ue w'aiwai i* no ka Aha Kuka Miila o u& NaiU." HOIKE O KENETEI KON.\ AKO KUOKUA. "Aole anei oe i ike e Sa Kaita K«? nete, he hoa au noloko o 'ka 'Aha ' Kuka Maln o Enolani," wahi a ka Barona i nnwt> aku ai ia Sa ,Naita Ke«g». "Aole au he kupa makaainana noia Aup ini, H«* mea oiaio n«e, «»a au malalo o k,i h.»e ho.iilona oia Aupuni, uia be ano he k->a Ker»sa rte. Aole au he eieie i hoounaia i E»«gedi 3 ktw Aha Kuka M«lu o ke Aupuui hookahi a Moi hookahi hui, aka, ua ka Aha. Kuka Malu o na i Moi, m Alil a tne tva akkal koikoi o loko o ka pualikiua holookoa i kouao nialalo o ke Ke'a Hemoleie, a iwma o iakou waie no e hoike aku ai au i ka hopena o ka'u huakai, I aole imua o kahi ruea e ae, Ina no paha oia he Moi, he alii, he haku a | he naita hanohano paha.'* ! No keia pane a Kenot« ua pupuku i inuiuo iho ia ke kueuiaka o Sir Tiio | uiais, e hoike &u& hoi ua k«huk ka | ena o ku ukiuki iloko ou* r,o K< no . te. uo na olelo aua i pane mivv :\i iaia kA maka'n a wieka wnw o\p hoi, A pan*aku oia !a Ke j tvet* ika i m&i: | "Pl'la, ea? O kau 01010 i;\. e.v? | A «i* hoi wa ko'u aoao. He eh le |-«» ua na Moi, na Alii a Nai lU, e like rae kau i hoik* uaai la; 1 aole ioa he aoio hol h<s kahun* i lapaAU e hookokoke «o i ka rboe e | waiho U o Rik<?ke q Knehmi, ke ole j e īo*a «ku ka ao mai Haku o GUe«?e j l«ua v Ao ka uiua e kue jtna i )(t>ia | ka*|oha a'u o hui aku twi he ououii Sir Thor.tAS. M« k«ia uaau hookauai k§nans ae ia ua t?;r iwi i j k«ua kuUua a p«u, a aku U j « iiuua ino ka tV4vna ok aku ia j Keuoto. Aki),tuoka hikiwawo loa |ua oui jkhio hka |a >u fcvn 'a mAuina p>no "o ?h- - ae ?a ma kona ' mau hiohiona ,-v pau ka twi*a o ka 1- oaakaHi ole, ka «-mo ose s t<*& kn hnpo olp. no ka P?fekant», oiM rvw, oia o

Ilaoa loa no ka ikalka a. m* ka ma ] [kaukaa raa ka! J^nreU l ve aua i iia I uae'a k-ma, ai_\wa?in <> na uaiu a Ipnu O Prfl6!k«ne, ya heluia o]:< ma ] J mull o ka nui o kona tn-lT■!' o ■ ' ili> o Rikeke, «. oia no li >i kii>i ? 1 knmu punahele: i ua, bj.\ r.viw.,\! ;Liona la<» He kanaka ' oia i tuaka'a aui.loA.i.a e na N e ' , ā6. Aole Ipa Ukoa "e, "e ( i meia - . I ) A ua manaona Naiti net"<> G.H' - j | selana, e kau ana wsi < i mam aH o koua aoa 1 ! kona huhu a me kona makornāte : ole iaia (Kenele), tiae 4 ' u v { ka.loa īa oia i ko' TAe ana ae J a feu mai mamua ona/ m ' he mr>a 1 la e oīelo okoa mVi ana no o K?rtetg ī imuA ona, aole o'u laaka'a ia o'\ j ina oe e laweTa<*e inoino nui ana ia'u. j Ku mai la o Kecete a naua mni ] li i ki». Barona Sir īn.miai m* na maka wiwo ole, oiai lioi Btron \ } nei i nana aka ai i ka N»iti "me na onohi m ika paha-»h *o Oi ii I Utt\ e n m;i ana i le.in? a ;ri; 1 kahi, I ms he mm liona li, e ho »mTVs aiv» I e paio|~ ia wa i po ne akn 'u%a P f na Pelekane ma ka nīnaa ana' | i ka Naila Leopaki: | Ke hoaano mai nei oe e Sekntia e koe m-\i i ke klvTS'Va Mqi Rikeke tn* ka Hikina nP.;f Mi | nao anei 06 oa lawa oe no ka "hM j [ papa ana mai i ka N iiti o G f na ka msa i hehiia ko ia i^aika'ma'] : ka papa helu k isoke loa i sa" M (i ! :Rikeke?" . " { Maanei hoomaha iho 1a ua Na : t,i I nei o Gile3el;inn \ kana knmai'io | ana aku ia Kenete, hnia he'mm I m?note kam lilio hovi aku 1i ia i'ka 1 s iana: ' | "U.i ike no au i ki nui" o kou J ikaika a pela no hoi ka mii o koo ] makuukau m j, kn kv<?ohw<> .-uia i na ] mea kaua. A ina aole awi m»k"\-ft-T hewa ia ma ke!a wa a'»j i ike 4' . 1» ! oe, alaiia, ua hiki hololea loa' īa*u t ke oielo ae. aole i hwa ae ka. hi j" hapakolu o ka makaukau onīu uu*a kaua i hele ai keia mau li iu ? nakona au e ike maīla a lehi*. 'Pe- ' hea, me keia mau nie.i inōaka'-a no ■ a'u e h6ike miop >po nēi imna* ou e ka NaiU Leopakl Hīaniōe;" a'a ■ mailano oe e hoaano maLimua' o'x\." l Mai ka mihele. ra«;i mai a ka | mahele elua o na kamailio ana nliī I & Sir īiioaaaa, \u uq«iu k* j>u*i a;u ' ►o ka ok m* na p.<palina o Ken.i', j | a ua oaka ae la hoi kona mau onohi | aaaka, me he mea la oa hfele> piha . U ka uwila o ka maka'u ole a ie ka j ! wiwo ole, a me he mea l' no' e ofefo T ' ōkoa mai ana no na Naits 1 ' nei ma ka hoike ana 'la a kona m*o ' helehelena: | Aole i hopoSekot!a, ' k i Ia Ētujlani * h*ulani neī; | O ka iki uluuiai keu, J kahUi maikai; i O ka Li-opaki iuai t ia, ! j Ok&l* ua hulu o ka iiona. „ I t O k* pane a na NaiU Km*ts» rtet I | i pane mai ai i ia Naita o Uiie^-1 I i&ua: i | | "H<J uiau keikikane wale no kaoa ; | a i «iua, Ua hilin»i ,oe i kou ika- r I ika a me kou oaakaukau kakele mea ] I ua paule-le no hoi au maīu-1 j na o ko'u ot>lea a me ko'u ike hoo-1 i leie mea kaua. I ikeia no ka ono o > j k«i pudtfti a niama i hana ai ma ka ! j houuuu atw; aole ma ka juihipuhi ■ ■ makaui wale ana iho no oia ka iehe • I Mw, 15* «\ak«\4cau uuei o liiu U-1 I «i «a j 1 Uwa no a pau nei mau <4eU> a I k« Lev\p*ki, o k<i ikMuo kok« I no U o ka a |>a j wua uei mailoko -ie o k->ua j huiU an* i.Uii kona Uuia. Mo ka foo | nui okalakala a piha inahu, paw ] |»kuiaia: "K ka ilio £vkoiia t tj pab Wke oe iu> koo ola* E Hk«»! | tn« kou makenuke * hōokoi* : i«kuai. Em uui o Ku<-lam no k*j | kikoni «na i ka W o ke W | ikoti* IKMp**." I J Me ka htki**w« i>v\ h\H hon*o *e ! j *h jwl»;k<iua a ka Na\l* f«oosvAki! * huii* «ua hia«hv* t»Mookona t ana ui*lanuUAUVv*, aia hoi» o la ko ] kaa; o \ja au'a kiU. 0 ..a pal.Īkaua keii a. Keu<U x a. uk' T;io;nas % e oni, uoi uje he uuu a'olo h\ no ka uīU, A ;mo vi k.i. wa p.-koīe ,vu *d<i *ku i& ka {«.h } .ksta\ % ?ĪF . Vu;uloko sku o koaa ljju£ s ■ . a. .i.'.i b. ;us.c w.wo uui k U 4 ;;» v\a mau ua:U »e; ~ .i>;a ko Uaa !ka\ka a nae lo laua ;nan makaukau \ \i wa bc4 ī SVna Iho " sr t i ~ - : A : " N

84 i ksuia jpahikaua iid!o o f ka hdn«a. 4 ' , A. maeoua.o ka i n& Pvlekaae eae ke niumu]« slJiilniin» mai su:< kahi a ua m.\u 4j"i 1 ~ ■ ; ,u : »a k ko pih:kj*4ia a £jta i-uo Svkotu. ua luii; ij.ua. Uua m« ke aloka pdinch»oa oi|iio (ai a ukiv a&u la o &t Xaoiuas ia £* nctc: . Ke hauoli aui W nei au, ooe _ ka Leoeiki lī£mae, ka Xi.'U S-kq iiana i kiiih haaheo ak.u ī k«* pali;kaua a Str Tb:»uijs_io G.ig aieu o aona iioia. A biwah;wj,.iua oip.hoi oka haua bffi«jiaao au, i h»ua m.ū ai hiii kk>l%,jnīa. k.iu pajiikaua i1(49 i k* lepq>l & ku m»L '* w-i*»u* «'«* J^4eai\pfte La,intkUa, aka, m.e U« a« ka Mt>i o „Xn>s, e ka KniU Lwpaki, eoiuoiu oe e bp i«ii imuao'u i..k% t oiai-> wh)« no a j»aj i lo£M» «i ona k?V,, $ aaa ".>'u e haawi *ku ai i o)c.lo P* a Uk .kuft-wo. uo kau hua|ipu e ifliui o iia • •■&■' ,***»:«% ivy-*«w«viii t S-.r £«tt*..&»kd|it, -i ii} i ki>U a*Muīfw. UA_I, kiihu.i kupouo e pAui.ie ai 0 kt-la kahuua lapnu Mm, a n.»'ii I»#*... b#..»#»...-.pt*uy iii> ia'u ke ī^»» hij wahi kipiepni, e kalek " iht> ai ? oaa a# feuskiie a Ss>'u uaaeuoio.", ' ,"JE.&au hiku,'.' wahi a Kenet»'. . ja.ii ,«i ia . S a>»Jta' u e aku ai imua ou. iWk'u kao.ika .u&, L oia ika tjua'U,v*Jk4kj| » aa v«ei t <4* uo, hyi ksLma;i u w.am,o m%i..l#J^ v jI ; H uiaiuua o ks>a# \yaiiunqs, !'0 kata ka&Liuia iapjjiu i ia?re„ n®i, ola „ hoi R1 elu v Uari i bala ae nei v oiaU,»»^ k|iu4ka uwaawe a.'i a u„ &..„ i WA kei hiam )Q la uii j^ a m y 1 zutiX* okolu. oka ioa* iiiamie uiaikui i u* jxh o'u»' *pu w ha hs £o keiak^hnn, i r ai ke i ma/i i u ki Mo.i J ki r Keros s d.e hdb ■* -• lie niauioio ioi $, ;VH)k,fe iiU RtM lJkiU,iAs. l.ipiiU j.J^h^Ok^ ka Oiaio a ka bā ke * ')' a o liik kgv—a.H*.uj3aa. Jbaj tua»>vu a Sva<iiaa." " ■.. - T Alaili, uia*u.aka}a - ia Kcastc: "Aole anei 03 ?. oluolu. «e i kahi <«, e ifceL., aku ai i kou Uaiki kwd%?ret„ kala, oiai ua« Uoi oe_ia'u ke aka a« ia oe» ,ei* aa, ko «ie|jnsT. if.i ike .uaka, aole Uoi iu>kg» 40 " > - "-"**** "E kuu Haku Birou x, U4 !hii *u no\ou m »k4hi vk> a k i ko*u kanak* ltvv U«r t >, pia. £*£!!! {!> >•»>> o? e kn!a mn ia*u io £a o k >*u wahi n, ftnh.> «ts mr k,n si»-nka Hoihia i ki ,1 i K»awi" ka ik-tiss a i pah&au» hol 1 wa." 1 Huli hope ae laou mī'A hel? aku .U*'a mi ni ' r hoi o §īr Tho yiss, kĀ B.ir .ua 0 1 hihii āleu st mBh^^/ ,< Dia hele o«a mm na'li uoi i ku ai Vs hsldole 0 Kpuele, h 1 >ivi!t mri s! «T Va maiīie» m u U k mas I imi mai: *'8 kuu H»ku. ?lakoSk ' np, malnmalā. £>}>« H «' i*k<» m» k*o \> !a, "Afc%. okahalaaeH kukmu «wla kikiki o ka tSTS?F ao ae pahi o k* |>>, e ah.t Jw/t|, W** * jk4 nohana 0 m»i aīaa mHŪ\\p|.^ Komo a\u U 0 h*T»Wo anW Inaf^ ia om s hWi 4 koft& ksinska. Ahn», p««ihi .va! t* Oia 1 ; «» nei e ila._ A 'i ar»a .1 u* " TfvAiTU3 AH e * haī m» ka af>-*. % It4C «4a ' kahi iHo. Si* vnk ' *k\\ I tfTk% t«O4 V &* STU<w«t M ka R.W-o-ke tk» itw la uuaulu #> «i«* lk® ( > ib at ks.ua t axx>aoo & «uamuti o -»«u i>aaa I\»a v>V a '-0 iM a\konaVika, ,v s n> s ,> 1 **o "bk h- e " af Ka v ta. ii» V* t rtH>a iwiuhō ~*iii.A.«4vX>a. ak%v a, t> . a f iko &i i u* &aa4 & [tw>?vau