Ke Aloha Aina, Volume XVII, Number 24, 15 June 1912 — HALAWAI MAKAAINANA NUI. A NA WAHINE NO KA PONO KOHO BALOTA ULUMAHIEHIE O AALA PAKA I KA NUI O NA WAHINE ME NA KANE. HAAWIIA KA PALAPALA HOO PH I NA ELELE DEMOKALALA NO BALATIMOA. [ARTICLE]

HALAWAI MAKAAINANA NUI.

A NA WAHINE NO KA PONO KOHO BALOTA

ULUMAHIEHIE O AALA PAKA I KA NUI O NA WAHINE ME NA KANE.

HAAWIIA KA PALAPALA HOO PH I NA ELELE DEMOKALALA NO BALATIMOA.

\ - ": Ma ke ahiahi Poakahi nei, lune 10, ma Aaia Paka, i malamaia ai ka halawāi makaainana nui mua loa a ka Hu! Imi l'ono Koho Balota a na Wahine Kupa Amerika o Hawaii, malalo oke alakai ana a Mrs. Sera Ka-li, Ptrosi<iena o ka Hui a me Mrs. J. H, Wilāon, luua hoohana uui o k« Apana Eha, ' a oia hoi ka iunahoomalu o ka halawai, Ua hoea ae ma ia halawai ka P\iali Puhi Ohe Hawaii. mamuli o ka lokomaikai o ka Meia a me k& Papā Lunakiai o Honolulu nei. Mahope iho o kaj>au ana o ka lakou hoonanea ana, ua noho like mai la na poe haiolelo oia pō maluna o na noho iloko oka liale-pohai, ma ka aoao akau; ao ka poe himeni a me heo knni pila ma ka aoao hema; malalo o ke alakai ana a Mr. me Mrs. Kaleikau o ka niu ha'oha'o o Poka-i.; Weheia na hana ma ka himeni

j me ko hi.ai ,ma o aa piU a ka pūaI li hia>tiui. P*iu ift, haawi o Mre. j Kaheie i ka puie ku i ka eehia. Ala | i|a, kani hou oa ieo hioieni a me j ka piia. j Ia wa kumai o Mrs. J. H. Wilj son me ke kolana hiehie maikai a piha elen, a hoakaka mai la i ke ano nui i malaniaia ai ka halawni ma ia po, oia no ka palāpala noi * na Wahine no ka Pono Koho Balota, » hoounaia -nia ka Ahaelele La- 1 hui ma ke kulanakaukali? p Balatimoa, nia o na Klelo I)§moka!aka e liele ana iiaila. A o ka'u haiolelo mua e hoolaona aku ana imua o | : oukou i keiapo, oia o Mrs. Nahea i i Keohokii no ia. He kaikamahme i keia no ka aina Makaai Apaapaa o;| Kohala, ka ai»a nona na j»nu haolo ' iu», q Piii Kal#hikiol% j Mts f?ahea KoohokH —Hoakaka j ma! oia, oia a me kan» kane,"he'! mau Repub«likA lsna niamua, a ua ! haaMe aku laua ia* halo makamaka ole, a Ua lilo laua i mau T)emoka- | laka Oiaio. Nui na inakahiki o ko ; laua hooikaika ana ia aoao, aohe i pomaikai iki i loaa i kanakane. | Ua huhuki ae la no o Uwekahun*, ' aohe ike wale iho ia Malio. Hoike | mai oia he eono trtau ATokuaina nia j Ameīlka Huipuia i kaia la i loaa ] ka mana koho ba|ota l«uta a mo ke k«4i mau Makuaina e ae elua. Ho | akaka irmi oia i ka waiwai nui e loaa : ana, ke loaa ka }K>no koho l>alots i | na wahiue, oia hoi, hem<f* iArt'| hw>puipui hou aku ai i ka ikaika ! maoiwkoho ba!ota uuUoko o ko ka- ] kou tuau lima. Na makou, na n» wahine e kokua ;iku iu oukou n.i kano me koi» pt">no. Aia no hoi kela mau Mokuaina i lona ka pouo koho balot# i ko Ukou nwi WAhin«?

j ua hiki ia lakon ke koho i ko lukou i mau Luna Aupuni Kuluko. ] Ku mai ka Hrs.' J. j H. Wileon a hoike mAi, .0* Kauio- | i>unar k& inoa ob kāsjkjtoahine aoa, ii a be ai io no oia no 'ala i ka ! hala. A nan» e uwiU aku -aea 11» lnuia oia manawa. j Mrfl, Kauiopnna—&aawi ke aloha ! ho«launa, alailgk, mai oia ) "no ka mea e piU ke knoiuha-, ina oia po. K<?ho nMs* i)sa in* bal : kaniahine opiopio e lokahi like raā .ka hooikaika nna 0 loaa Veia pono. 1 j Hoike mai ao hoi oia» .J»ete ia he l i malihioi imua oke anaina tna na ; hana ekaleaia, aka, ma koia bana ] j nei nae, mnlihini an. He lianiwai I ] wai nui keia. Aiako'a/mau hoaj hanau w»hiue oka Ula, kahi i i hoea mai ai ko'u hoomann, ko la- : weiawe la lakou ika po*no koho ba- ; lota. Kono mai oia f Kii hoahanau , 0 kona Ekaleaia, e hefe ? ftku i ka ha ! o ka Hai īmi PftM) Koho Ba- ; lota ma na auwma WPoaha a pau, i maopopo ai n*mea e hana ia ana no keia poōO ē 'lūi-i hoomaha wanni ia neī. Aia ii» J Vahine ona ' ain'fi p, ke hooikas)fca feai nei no keia pono, a ua loaal! oo ia lakou ia ; pooo. Ina ike ke!*p<& wahine he hana pono ia, a oia 'll.'kam a 0 ko i iakou hooikaika aQa> '#> kftaha bo' ! e hooikaika ole ai kakoo ko Hawaii nei poe wahine e Stai keia pono 1 ia kakou. .: i Na ka lanahoomalu 1 hoakaka mai, no ia kaikama!īftie aua, a oia 0 Mra. Kikaha. « 1 Mrs. Kikaha —Ua kamaaina oukou ia Mrs. Kikaha, iloko o na t»fl. i kahiki i hala ae nei. Hoike mai oia !no kona hooikaika mau ana ika ■ #oao Re£ubalik3, aka» mamuli 0 kt;ia hana imi 'pono koho batota no na wahine. oia ko oukoa kumu 6rka ike ana mai la i»'u ma keU piipahe- ; He makemake &u e loßāmaua''a 'k& poaa kaho balota e like me na ; wahine 0 Uta a me na Mokuaina e I ae 0 Aaierika Iluipuia i loaa ia pono \i ua wahiae. Hoike mai 034. | Repubalika oia maitluaa a lalo, mai a ; loko a waho, a mai waho ā īoko. i Helu mai oia no ka Ua Taahitife 0 I Manoa, ka Ua Lililehua o Pilolo». 1 ka Ua Popo Kapa o Nuuanu, ka 0% ■ KuKalahale 0 Honololu a Moanalua. ! Hoolauna mai ka lunahooniĀln !ia Mrs. Oeeilia K. Sharpa, ke' Kat kauoleio o ka Hui, me ka ana mai he nuhou kana e hoike aka »qa iiuua 0 ke anaina. \ Mra. K. ?harpo —Nana T hoike mai i ka palapaia i loaa tnai ! ka Hui'mai k* l kakaaolelo roai 0 keka hi Hui luii Pono Koho Balota o na Wahine. (E ikeia ana kela p&lapala ixta ka aoao ekahi nei 0 kd tca kou pepa.—L. H.) Hoakaka no hoi oia i aekahi maaao ano nuiloa, j oiahoi, na ka poe Demokalakft e J kue ] loa i ke kania ana 0 ke afia waiwai ] a me ka loāa makahiki malnnā'o ka i nioa e holo j>n!i raa Hawaii j 1 noi, a poU p ; i ; .. » utea koho j bsh>t!i no m v Vnptoa. Oia k? kana- ] wai i apnnoia 0 ka hapanui o ke ko- j mite o ka Hale 0 na naua tu» e like n«} me ] ka euea i hooholoia 0 Ki&aihā Fitia < a ine Tta ki>wii«ina e ae t hoomakaukau ke K»n»wai o Hawaii nei. lna aole i kaeia s keia p<.v Demokalaka eha k«ia paukx\ t, npot\oia 0 ko komit? Rcpawvlskt\ 0 ka Hale o na Luhari>aka«tnaM, it\a lte oaau rv«i no i keia ta ka. waiwai pas\ tr.o U]aa mkshikf ttīsl u ua oka luea e koh,x an>,v t na Scpotoa ma Haw-fiii nri, i prlafio hoi'ka paa avja o ia nm\l ana w&iwii.i mfclu oa o ka 0 lv|>lo (O k«ia poe lfeaios&Uk& $ha a k» ta«* h*ioWo « hdko 0 lskou ua poo i kuo i V »§* ns ona &n?ios fc B|b i\v li>ho 1

i ua Sentloa, oia o R. L. Heney, Mark A Srnith, M. R. FergŪBson a me" JoHn A. Moon. Na ka lunahoomalu i hooīaunn mai imua o ke anaina ia Mra. >Ser» Ka-U, fsreai4euft o'ka^Hui.-' Mrs. Ser*, Ka-li—Hoakaka nui mai oia no fe#i mp» e pīlī ana i ka palapala hoopii i hoomakaukauia 'e na aiakai o ka Hui, ai kakauinoaia ena wahine he mau haneri ekoiua oi aka ka mū. E haawiia ana ua palapāk la tna ka liftia o' na 'Elele DenK)k«iaka,e boio akv> $na i Balatimoii, ma ka Mokuaina o.Mary!and. No ka ninau e pi!i aua i ka pomaikai e loaa, mai ana in* e loa» ka pono koho halota i na Wahine Kupaī Amerika? Eia kan* i pane tnai ai. ! Eiai keia wa he 7,000 a oi aku ka nui o nakane knho ba!otā mai Ha-' waii a Kauai, a o na wahine hoi i oi aku na makahiki mamua o ka 21 he 7000 a oi, oia ka hoike Helii o Hawaii nei aia ka M. H. 1910.' - Nolaila, i ka laaa ana o ka j pono balota i keia poe vrahine Ihe 7,000, hui pu aku me na kaoe I Amerika 7,000 a oi i loa.i ke kuleI aj>a koho balota, u« aneane e piha | ka 15,000 ka nui o ka poe koho bai lot,a mawaena o na Acuerika Hawaii I noeka nana ole ina poe e ae. TCī«. kekahi, wahi ana, ke oieloia mai uei o&i hqmo.ke kuleana o na wa'hine. Pol<}lei kela, Ao aku no makou ia mea. O makon ona wahitie tta Moiwahine oka Home, A ao b«aha hoi i noho ole ai kela poe e nonoho hana eoai la iloko oihana. kikokiko hua, 'kakāuōlelo, knmukula, a pelfi wale aku?« Oia nae paha; e sike no me ka naea mau iakakou na Hawaii. O na Hawaii ka kakou e kaupaie, a o na iii p.uakea ka oukoue hookapulii. l [ Aobe nana i na e a me | na keikikane a kakou. f | Pao'ka ka Pere?i--i dena t k» palapala hoopii ia Mr." i J, Waller, a penei ka unuhina o na oleio o ua palapala noi: "I ka Ahaelele Lahui, aoao Demokaiaka, Baltimore, Maryland, "O makou o na wahme no lakou na inoa maiiilo iho nei, ke poekupa makaainana no A:uerika Huipuia ma ke Teritori o Hawan, me kahaa haaa me ke kuio hoi ke non'oi aku ttei, e hookomoia he olelo hoike ma loko oke kahuahana lahui, aoao 1 Oemokalaka, e kakoo ana i kulana i Aupnni Moknaina no Hawaii, a i i pono koho balota like no nfr kane a me na wahine. I "A? kakoo ana hof i hoololi no ke Kanawai Kumu o Hawaii, i hiki !ai fce waihoia mai ka ninan koho ! balota like, no ke koho T>alota la f ana ena poe kapono ike kohh ha- v Ltota ma ke Kan Koho Balot& Nni e malamaia ana ma ka makahiki 1914. Pane mai o Mr. Waller: "Ma ko'u ano he Komite no ka 1 Aoao Ttemokalafca ma Hawaii nei 1 iloko nei o keīa Teritori, a rna ka [ ftoao hoS o na Elele e hrtTo aka ana > i kft Ahaelele Lahui i me ka hauoli au e iawe mai nei i ka . pukou meniomla, a ke hooia aku nei au ia oukou, e hooikaika no an e hooko aku i ko, oukou makeunake tna ka waiho ana'ku i keia pakpa la imua oka Ahaelele Lahui ma BalatimoA. A aia hou, e hooikaika 00 au e hookiHUoia he oMo\ho»kaka « kakoo ana e loaa ka Mokuaina ia Hawaii iwi nu> ka ix>no koho balota iik« no na kane a me na wahi ne. No'u iho, he kokua loa au e loaa ka pono koho '>alot-a i n» wa- ; bine. 3J f haiolelo o Meia b>rn, a ua [mii k* mallnlnla o kana msni 01010. A nana i hoike mai, na hoole nwi o [ Taft i ka i\alspala h<vf pti nn\a i hoonnaia aku &i pili no i k<minh;\n;\. " NMaiU, e hoao 1 ho\? kakou i hoenwa arta i kei* i ka Ahaelele TVraokalaka i ma Balatimoa, h0 ka liatolflo hotv V-- C, PtvI heeo, kekahi elelo i Ra!atimo*v Hcv>kw\i;\ n» hana ma ko atia oko i:v TT uvsu' !\>noi. Ko wpu i;\ no? t> onou ae ana ka \o»o S*o^;ilik;' l .1 Hoiioluln Ho moho holo na !ak\ni && *^HvtlnV a o.