Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 53, 10 October 1914 — HE MOOLELO HAWAII -NO- LAIEHAU -A O- KA LUA OLE HOI MA KA U'I. [ARTICLE]

HE MOOLELO HAWAII -NO- LAIEHAU -A O- KA LUA OLE HOI MA KA U'I.

Ua li'a au ia oe e ke aloha, Hakukoi mai nei loko, I ka nui hela o na manu, Aia i Kamaile kuu ipo, I ke ahi kaulana o Anaki. --- Ma keia huakai no hoi i kau pu mai ai ke keiki--aukai o Huahine ma ka ike ole ae o Kanehunamoko, eia ke ino ke au pu nei i na kai anu oiai he peelua hookalakupua no keia, a no ka makemake wahine mai nohol kekahi kumu o keia uhu ana i ka hele. Ua ike mai la no nae o Wahinepoaimoku i na keiki peelua hookalakupua ne ia na'lii kinolau a Kalukaluanuu wahine me Aheakalani kane. I kela wa olel oaku la o Wahinepoaimoku ia Pelehonuamealani," ke kai kui hoi o Pahal Xao a ke Rahaea, he huakai in ka na'lii o Kanehunamoku, aole paha i ike ka el makule i kola enuhe e kaohi ala i ka aian o ke'lii. E Ala-ikichuoweakalani--e, e iho ce a olelo aku i ka haku alii i ka elemakule Kanehunamoku, aia ilu nao Kuaibelani ma ka nee ana o ka aina ke hoopupu ia ala e ke keiki p elua ili onion-o a Aheakalani me Kaluakluanuu. O ko Alaeikiohuowaeakalani oki aku la no ia, he halulu ana na ke kiam nu, kau ans, keia iluna o Kuaihelani, a hoike aku la nohoi i ka manao nui o kaua hookal o ka {illegible} ana aku imua o ka elemakale Kanehunamoku, a oia nohoi ka wa i ko keke iho ai ao, ka nee aha o ka n i, no ka mea, ea holepuni ae li keia lohe a hoe i na papaku olalo o Kanekunamoku. E a nae ka mea kuprnaha, i ka

wa kakahiaka nui o kekahi la ae ua hele aku la ni'lil wahine opio nae na ie i ka a ko pua, "aia hoi ,e kakau mai ana keia mea liilii kokolo ilnna o ka pua, a manao pe la no ua poe aliiwahine opio ako wa nei, mal'a na ka hako a'm sternakule no la pre lahui liiiii i kau ihina o na lau lauu ame na pua o ke kihapai pua Umhaimalama. Oi i nae hol na-"poe"-kamaliiwa-hine e hahao ana i na pua iloko o ka lakou ma {illegible} pua, ua konio pu iho la me na {illegible} enuhe o Kumuhea, a i ka hot nui ana aku a kauhale lu, ua ike ia'iho la i ke kolo iluna o ka-alea o Kanehunamoku oia o {illegible}, Ia ike ana iho o na mea apau, ua lawe aku la lakou e kiola {illegible} ke kai. A oia kamanawa i ala mai ai na poe hookalakupua olalo o Nuumealani,

koo hoi. Ke nes ala pohoi na kiu o ka aina o Kanenuimoku i ka hulu, aohe he wahi {illegible} a loaa iki. pau I na kiu {illegible} ia na kiokio pohaku me na kualua a na ap opoo poh {illegible} no kahi o ka hiki ke loaa, {illegible} hanu pu n i me na ilio no kahi {illegible} ia ai o ua Kumuhw a ner, acne {illegible} he m popo iki. No ka mei ua {illegible} aa ia ho la ka molo o {illegible} Oa keiki peelua nei a {illegible} me. Kalukaluanuu. He "{illegible} keia paa ia ana o Ulokaa {illegible} piha pu o ka a'na mai o {illegible} peelus o kela ame ke'a {illegible} ke kuahiwi a hiki i ke-kai. {illegible} nui maoli hoi ka ho e {illegible} pale aku i wahi e pau ai no {illegible) puino, a i ke k aware ana {illegible} ua hci a ku la ua ke ki kino {illegible} ala a noho ma Puuenohe ma {illegible} Hawaii, me ke ko ote o kona {illegible} wahine Eia nae, "ua" {illegible} a a me ke kai i kona mau {illegible} ana I hoo-noho a'ku ai.

Iaia no nae e {illegible} ma Kau, aole no i pau {illegible} mano ana i keia kaawale {illegible} Kumuhea aihelaui mai {illegible} peelua i o kakou nei mai {illegible} ke kai. {illegible} hui nona na helehelena e hamamu la huapihe e hiki {illegible} ke koikei ke {illegible} Kumhelani, aia {illegible} mai la ke'lii nui nona {illegible}

pee'ua ala ilaila, ua olelo ae la o Kanehun {illegible} haku o ka aina i kana {illegible} amaka"E kuu hanai {illegible} Ke ike nei au i ke kino ipo o Kumuhea, {illegible} ke hoopipili nei me ka {illegible} Hinaka-wea?" "Pehea oe i ike aku {illegible} wahi aNamakaokahai. --- "He mea nalo {illegible} auanei kekahi i kou kahu {illegible}. Ae, ehoike aku au ia {illegible} hanai alii o Kuaihelani {illegible} ue a kuu leialoha o ka {illegible} ka aina lewa ou mau kupuna {illegible} mai la i ka aina lewa o {illegible} lani, ke ao paheohao hoi i ha {illegible} Kealo hilani, ke ao au'i {illegible} aku ai a hookaawale ia mai {illegible} i keia aina lewa i ke kai, {illegible} keia a kakou e lewa {illegible} i keia moana kai nui kea {illegible} loa he haku hou ae maluna {illegible} lohe oe e kuu milimili. "Aka, no keia kaika mahine wale no ke kumu a kela keiki e kii hana hu'a mai nei me nui o kona makemake e lilo o Keakakahulilani i wahine nana, oiwi e la o Keika me kakou e noho nei i keia mau la A he kaikamahine muhua loa hui keia i ko kakou haola aku i kona hiamoe, a nolaila, mehe mea ala na makemake no ola l kela keiki kino peelua. Nolaila, o ninau aku oe ia Keakakahulilani, ma paha na aloha io no oia i kela keiki enube, a e hoike mai me ka oiaio." Ua ninau io aku la hohoi o Namakaokeahi ia Keakakahililani, a o ka ua kaikamahine nui wale no o ka pace ana mai, ola kela. (Aole i pau) Aohe a kaku {illegible} Leafela a me Don Le Orivela okela pule, aia a loan ole mai ke kune, alaila, hoopau aku. No ka mei, na ahiu loa ka lio aia i ke kina mabu pih o Waolani ia e uhai nei. Nukunuku hoomanawanui ia mai pela a oili haulani pulelo hou aku.