Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 62, 3 December 1914 — -HE- Moolelo Walohia -No ka Make ana o ka- Haku Darinetona -A ME KA- Poino Ana o Kana Mau Keiki. KA HOOPAKELE O KA LEDE ISABELA. [ARTICLE]

-HE- Moolelo Walohia -No ka Make ana o ka- Haku Darinetona -A ME KA- Poino Ana o Kana Mau Keiki.

KA HOOPAKELE O KA LEDE ISABELA.

MOKUNA I s I Ka %iki ana niai » ka JĒlfēfi ā ha Moi. - - > ■ * Oki pu iho la ua leo la, a iaa o a maanei o kē anama; ā * * * '%,■ "i. \ - o- nona ka lima ī kaomi aku w&aTW\Wefc nana k^ol^ lo mkmua ae la, oia ka i kani&iiio peiao,: "H-wōki oe A e Dikef manao nei tfnei 08 e hiki iaīra|t6ti ke hooioii i ka oielo hoohoio a- ka moi, a i oie, e hookawa aku ko kakou haku- loe ka hnli ku-e aku i kona poe enemit" "Aohe kipi e ae, koe waie no ka hana kipi a ka Haku Dametoua i hooiaia ai e olepe aku i kona Haku Alii ma ke « ke kanaka opio," wahi a ka me ka J}o%o ikaika ana e hoohamau i ka mea walaan. "Ano, e hoolohe mai oiikou a pan, ka manao hoomaikai i.

kapono i na olelo o ke itiahftUA aT kft «īoi, feabi n, oukou <• ike tti i W h«*a & ko oukou halm e hod££tft& aku hi\«, anie ka oukou h&na noni ame ko oukou haku hou, ka me* a ka moi i hoonoho mai ai o oukou. E nee akn ihope, e na ka> he hooke-ke mai nm ka hanohano o ka moi ma o'n St2f£*! M E wehe i ko oukou maw uiai ko oiikou poo pii aku ai ma kela awai j»a , | "Hamau! Mai l aole boi e oni, ln& e aa kekahi «ijana 5 na «m'l 'kapaU, ē Sdu aM k-

ta me ka oukou toatt palu - ~ l:f vl> wahi aua ī koua t wau ** - • ~ I ka ku na nwlpna o ka air&i i hookiekieia, kahi māa mau i ka Haku Darinetona 1 ka haicfteīo i mau liiakaaiiiauā i na \ra o na k)iaaiua ohi l\u» ai, a i ua la uo ae la ka elele i.ka jN»la~, ftsla kaahaua ana i (awe mai aii me ka eehia nui, i hoōpaaia me kekahi lipine nlanla, 5 si!aia me ka hoalī<jtiC roiala, j kakau uiikjoi ia me ka,jli|ua iawe kiaui o ka m&lup o, kekahi^apanapepa manoanoa, |t.a paikini makat»hi «ui ia hoi 0 ia u&u la tm> ka oihana kakou o na pa}n-' pala o ke aho eHke' rtie keia. ' >foho atii iho la luua 9 ke «uiaUia t,to ijū-, not«, aohe waiaau, e kaii atia Qo jta iohe aku i kp misioaa a ka elele a ka moi. Loh?ia akn la ka leo hoo-' launa' o ka eTete i ka »oha aha 'mai:

'*!-&> I T rī,eJ" » heluhelu mai lal ka kuahaua, oiai oia e ku aiia maluna o ka awai, jne kona mau iliwai Hke me n & poo o e hooloHe taai ana me ka kaumaha; ona waiīne hōi ma na'puka aniani e kokoke mai aua, haniai mai la ko lakou mau %' hoike maī ana, aia fio 3oko o lakou puwwai no ko lakou hakii. i ka wa a iakou i mai ai i ka Ico o ka J!ete "r" ana ae e hoopauia mai no&o liako'ana, e lilo aku aua konaF mau waiwai ame kona mau mea a

p(ui iloko o, ka o. ka lima o ke ailpaui, ua iialo aku kona hanohano, aia kona o)a iloko o ka poho o ka ti&& o ka moi, e lan-eia ak'u ana oia 00 Ladana, kahi ana e tdi ai no kono ka hewa ohumu kipi i ka ,B^pai. Jiu la ka .eiele i li»a h.em&.oiaikona lima akaU e paa ana i, ka palapala kuahaua a ka moi fcjl kanakā mahope ilio o ana, kaihikuhi aku la "ĪE jte£aka o Darinetona," wa- : gft "ua lohe iho nei oukou 1 ka rtajpmftke ok» moi. Ina iwae" nā o kekahi e aa ana e'pale kanoha, a _e malaYo i ka Haku Daa i hoopau: ia l me ia no kona piHkia ame O ka miea pale i ka ka moi' aole oia hfe kanaka no ka hoi ka Moi Henen Elima he e hookuu wale aku *i }M,m hewa. 0 ka liona ia o Endap£ a ke pu-ke nei na kuli o Pfttanj manao o ua moi la e lawe kalaanu ana e ko» aei E anffl ~J|h' ana oia i ka mea liilii loao-k<a» mau makaainana « huli iaia." • aku ana ke Dar iftwlUMl!fflr'pnhiia hoi i ke ahi k» nu iwaena o oukou

maluna cq&J iJa|fok i kekahi hana no f MJyĪ£S, fe» uol ia a ka keia i ike mua ka mauao akahoike ae i «a mauao »aktt i ai na puuwai a ». W ia«a i aa e "?- e , o oukou, e ° U a " wahi a ka opio noMk*»iieō i loheia ai maiaa» *ku ana o ka " h A Hlo °~ !<*. m»nao Iw&Li %a .eka aina liua atae ka hanaliauo Ela. Ke aal aei iuu maiiiJ44 s u e aku »& m n *»»*«£ ) hiUia keia hupo. Heaha ka »ea loaa mai iia oe ma £&.lia&&o aua aku i kou ,pw» >io .e paa 1a !Utt U uu U

I, W ot> ke 1 a - u w4 W^« _ >*^ u i 3^&Ja«i i *i W^li^el^i . wai iioi, i%^^j^fctfti».fc« o e i fea«a i ■ i ,**bi # • UUlu *a*iai ; "He Akua l.a^ \ mw A&o,!" & ~ Pike.iue jivre ii.a. "0 oe Uwa-iw ai ,|U a i ka v *w* im y . n^t» s Uuū laj. lit i\M U i^> t §& au uo kt: fe> .*U4U«| W >aku, u i<-Hia. opio, luaik*;, .. t*iuw&i I iwwua o \vxtk* i %» $lej i Qfe,jßf i $<>-&$ »i ka I<sgl a M * <tyk.4tiK-8e ao ke ia mai ai p)ūi*i '£« keiki kalu, i lara uie! i»e lu .iaakaujc*u uJI U >wift \ k« tii uo knu k|& «Io)% ks m&kua 10-J

komaikai hoi o ka lehulehu; eia no nae iloko o kuu puuwai* opio oiaio, ke pauma nei ka manao koa. e hoike ae ana, he hana hiki no ke'kaiii ia'u ke hooko e papahl aī aū i na mahalo ana a ke kanaka e haa"heo ai.'* Me keia mau olelo wiwoole i hoopuka ia ae e ke keiki opio, o ka oIH |talamimo aku la no ia o Dike. paa ole mai i na lima e alai aku ana i kona a,lahele, a holo aku la me ka i mama ilnna o ka pon, aia ba pāhu , hopu kfe Eakek ī>arinētona. f . _ II \^

Ka hoi ana ika eleie aka Moi. ! Ua holo aku la o Dike me kona mama piha apau a hoea. aku la i ke kakela iluna o ka pii. Ma ka aoao e huli la 'i ke kv>]anakauhaie, aole auwaha i eliia/ oiai ma ka aoap akau a maHope mai, he anwaha hohonu ka i eliia e lioopuni r. feapalua ana, a i ka wa e makemake ■ ai ka wai no ua auw&ha la, $ hoo- ' piiia mai ana ia maj ka mnliwai mai 1 e kahe ae ana nona ka mamao lje i hookahī ajile mai ta ipuka-pa aku . o ke kulanakauhale. pa oki pokple aku o Dike ma ke s. J>ii-ku mai ke taona mai, no ka , mea, h<? keikLpapa oia no keia wa- ' hi, & ua kamaaina ma na~ anp apau. Le-lele oia iloko o na o-pu nahelehele o-oi .me ke kolo hele ana . Jhpi malaio. o laau hihipia a Jnki i ana o ko,na gko, ho--1 ea aku la oia ma tekahi puka i ka- >, maaina iaia e hiki aku ai i ke keena nui olalo. i Maanei oia i hookomo awiwi ia ' aku ai, elike me kana kauoha, a ha- » lawai akn. la me kekahi mau kiai ( pilikino o .ka Hatu Darmetona e no- . ho poai apuni ana ma kekahi pakaui kan oka, e kam&ilio ana no hoi l«Jsou me ka liauoli, a he mea hiki loa iaia ke hoomaopopo iho, aohe kekahi lihi o ka mea hou hoo-hikilele ana i aha'i aku la i hoea mua aku Uaila, oiai no nae, ua luki naua «ku no ke kanaka i hoounia ai e ke kiai puka-pa i ka wa i ka wa i hiki mai ai o ka elele o ka moi, a aia no oia i ke keena maluna. E noho ana ka Lede Winife.reda. makuahine hanai o ke kaikamahine kama-kahi * kau hau, ka %ie op{o !s*bds no hoi ani kalu iwaena o ka puoln e hoopuln $ki. 1 ke pakaukan. Ma kona akau, e noho anak a Hakū.opio Setepano, ke keiki-kane hookahi wale no a ka Haku Darinetona, nona hoi ka hanau ana i liio ai ke ola o kona makua|hine, a no uini makahiki mahope jmai, aole keia keiki i makemake i jka pulama aloha menmene a kekahi i makuahine, elike me ka mea i lawej laweia e ka Lede Tfinifereda mai- [ kai. Ma ka aoao o ka hooiliua opio, e ,upho. ana kaaaka Uookani pila uona. ke eho i hele_.a kuakea, oia nei ka liaku niele kaulana o »a«na ekolu o. n» _|)arijietoua ame ka lakon mau haa& wiwook. Ma ka wawae o ke pakankau o Hqgo-Lo-uabo, he koa i'piha me ka wiwoole, he ukali Uoopono hoi ame ka oiaio, ®oa. nei la i hoohauoliia mai o pike i ka wa a kona mau niaka f i hnka..pouo aku ai maluua me • kona hooia maopopo ana iho, ela ; maanei kekahi mea naua e xu4i i ka holopono o kana papa-hana i Jioolala ai no ke ku-e ana i ka pioī. Ma kekahi aoao hoi# ka Lwle Wika. ao%o <> noho o lu<fe, ka ihepa, a no ia uei ka puuwai i pili paa aku i kona haku. Ma kls aoao niai o ka Le4e tTiuifereda., e uoho ana ke kaikawahine AudeUiea laweiawv m koua haku

«•fl,lyu*>. a iuajuua o koua l»?l«?!»a moh§ H m&ikai i awihi ut»uu»au aku ai ka Pike. kiloUi Womalue a«a, ih> ktv u»« # ke pauma ka/uuoe o a t kow> Kc nui-H' la i k» keapo 0 ke i ka uiea e |iU nei iwua. o k^us l ,ujftu maka. 1 la c ftiks t pia ke.poe e o huli j>oao aku aua iiio ke kaleU' aua iho o ko„ii£ mau Woku'eliiua iluus o ko ksukau o k$ h&uliuU, uio ku *}? ftku \j\t\ uyno&ka liiululo in? ke, a»oha oisio aiia sftU v Ukou apau. ! . "~Ke i\ku uei au aole! oukou i nnUiu'i iki ī ku iuoa li<iu»"] wnlii ana i kamaiiio aku &i uie U hooka'iilna o!o iiw. hou hoa keia?" i mai ai o Hugo, me ka hooui*kti'e * n » &o o kons wau uiaka, i ka lohe, an« miu 1 k ? «ka o ka ms. kf sno o k& 100 o k« ksu&k& oiuo, hiwunaia mni he si«le sba\ k$ naaka kiai iuai h« hor« » oi i &&- la M a«u »k*, ua Wk ;pokl*i *e

lioi 110 oia a imua o kuu haku, a a olie wafii ifiea a makoū i lolie j}jo nei." . ' ■"Aia Le eleīe "na ka moi Jlato ae wabi a a lioŪee ma.ōjjopo aku la oia i ka manao o i hiki -aku ai i ke Wkelā"līe palapala kualiaua kana i hei Kilielu m&i nei, ua ka mo> mai, ilalo ae nei i kaea, a ma ua la i aaopopo Ai he kipī kuu liaku i ka Moi Heneii Ēliiua. TJa pap&ia «ai nei kakou e hoololie i ko k&kou haku, aole a.ole ho» & hoao. e haua i kekahi mea e,pakele ai oia msii ka maua njai. o ka moj. Ua * "kauohaia mai uei ioi' kakoti e hoelohe i kona lioah;uiau, keif*abī ~o na T>arūaētona ō Wairisire, ka Hiea e hooeoioia mai ana maln«a o kakoy, ma kahi o kuu hakn alow Kn ino ae la o Huga iinna a hiolo ■naak&Walu mai la na olelo haaliili m&i kōna mau leheiehe mai, e?ike -nae ke ano m&a ma\i i nn 'ioa kau I}®, paili mai la hoi ka Lede Wini ' fereda i kana hanai i kona poli.l • Ktr ae la o lude ame M«ttiu me ko i#ia maa helheleua i hele a keoke'o ■ pn a huti mai la imua o ī)ike, me k«" wn leo ole ana mai i ke kanaka opioī i hosle no kana mea hou hoolele hao ka ahal ana aku: aka", ->>ie na ■waimaka e klhe'ahf'a ana ma na! o ka opio, hōoiaio aku lft «ia i ka pololei o kana mau mea a paō i hoike aku ai ia lakon me ke kuno-kunonana aku o kona poo. "0 kekahi keia o na hana lapu''Oale ino loa," wah a Hugo me ka noonoo akaliele ole i kana mea e olelo ai, »e ka naHoīo pu o ka ula ma kona helehelena no ka piha ikiiki i ka inaina. "O kun haku noho malie a hoopono oiaio malalo o ka malu o kona moi. launa pu ole akn hoi loko o aa hana kalaiaina. a ua oi aku no kona pnniheī 5 ka popoki keokeo a ka Lsde īsabela, eia iho la ka he

kipi! maoh »o kea i ka,. ha^oh&fiO j na— ** a hoaka&a m&i la o lf«gja£» mp o na oa t!T ''i""""- -;y* oielo kuponp ole unoa o na wahine. i hoakak* ma t 3a ft e k«a Hjlgp, kwa Hugo wiwoole!" waEii a t)ik« i pane. aku āi, me kons hi>opih&ia i k4 " manaolana. <f Ua jn\}& e ike aua oe «like jp& ka'u i ike ai.'' . "Ke kau nei ka lia makau i na kanaka o ke kulanakauhale nei, bo m ' olelo liooweliweli a ka ēlel« ao kja hoopaiia mai o Ice~ kulan&kauhak holookoa ina no ka hoike ae o kekahi mea i kona aloha i ko kako<j.. haku, no ke ni* ka_ lioopono, e ike iho oe 1 Me kvia manao me kuu puuwai opio, hiki i ke Kakēla Darintona ke ku-|»le noua iho. £ paio aku anei oē e kuu Hugo i na koa o ka moi i ka wa a hiki mai ai e hopu i kuu haku, iio ka hoonoho ae i ka hoahanau anj« ka enemi^' , "Owau ke holo mama ak# o ka ekikopo, ka mea i alōfea i kua haku, a aana e hoike aku i k% <akip ī ka moi—ka oiaio ana i iohe ole o» Alaila, e huh hoi mai auanei makou me ke kauoha a ka & « aku i ka poe eJ»aks- - m« ku wwoole I ke Kakedi Id*-' rinetoua no na Darinetona oialo**»le no n hiki aku i ka o k& maiiawa." "Hu-ra!' i hooho leo nui ka liaku opio me kap iha hauoli bo na olelo ku-i'o a Dike. ke, ka wiwoole. E Dikona, i ka e hookoia ai ia hana, e i kuu makuakane ke ano e, ai oe. E poni mai no oia ia oe i e loaa uo ia oe ka hogiloaa hanohano e hoike ana i ko oiak> — lia, e liiki no ia oe ke noho e nia i ka laahia o ka 4ae p ]p« !*»: rinetona me kau pahi kaua." (A.olc i pau!) f