Ke Aloha Aina, Volume XIX, Number 62, 3 December 1914 — HE KAAO HOONANEA -NO- ADELINE RUFE KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- WM WAINAMINA [ARTICLE]

HE KAAO HOONANEA -NO- ADELINE RUFE KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- WM WAINAMINA

■ MOKUNA XXV, r " —- Kuoana iki iho la ke'lii makai me ke kani antr iho o kana uha, a ui hou aka la i ka madame: "Akahi DO au a o kau kaikamahine pono» no ka keia, kn mea a'o e lawe aku ai 110 Bcrelins.'' *'A«! O ka'u kaikamāhine ponoi no keia, a e ukali pu aku ana an imia no Berelinik," "Ina pela. ua pono," wahi a ke alil makai. "E hoomakaukau nou e kuu Ade a hele ae kaua," wahi aua madaxd« nei i hawanawana iho ai i kana Alioa, oiai no oia e hilinai ana iluna o kona luaui makuahine. Ana u'i uohea ala hoi i hooko aku ai i k*l«0 o kona m&kuahine me ka waimaka o ka ehaeha e hiolo makawalu ana uia koua mau papalina. Hamua nae o ko laua makaukau aoai ua hoea aku lako koa malama walwai Wanakami'a. a i kotta |phe ana i keia nuhon, ua hQOi£t&kaukau koke iho la oia iaia Ihono k* okali ana aku mahope o koj»ra«uhaku. *tlkĀua o ke koele ana ae oka So ka uina la, aia hoi ke kaa o ua madame ala e huk* ia e ;kekahi mau paa lio keokeo a hoea aku ai no bāl la lakou nei eka ma o ka hoolauna aua ala * alwnil tnakai. a mahope iho ona kiikai kamailio maikai ana mawa—?«ia o ka Hamuku ame Waeakamila. ke kahu malama waiwai oka ouulame ame Adelina Rufe, ua hoo kou ia mai la ua u'i nohea nei malalo o ka bona a hiki ika la e h«doheiaai o kona hihia imua o ka aha hookolokolo, he hookahi imle ma !a hope roai. A noho ae Ia hol lakou nei ma- - loko o kekahi o na botele nani o Bft£lina, A o ka hana nui a ka' t&*danae ame kona kahu waiwai oia nO ka lpa| ana i loio kupono no ko . ' lakou .&oao, a ua hele okoa ahe elua la holookoa o ka imi ana, I ke"k<fo nohoi o kala, ualoaa iho la h$ Ilalia. He wahi kauaka uuku wale no keia, eia nae, be keu aku a ka naauao, a kaka- " olelō D3altmā o na' kanawai, nona ka iupa i kau ia ai ka weli no ka uahoa iwaena o kana poe hihia e , i*wri»we ana, oia o Hakona Nila. AlulMa ka mea helahelu e ike io . «ku ai &0 ka hihia oka u'i nohea Adeflaa Ku'e. ' Noiaila, ika hoea ana uiai oka Ia«hoolohe ia ai o ka hihia oka AHna, o ia kekahi ona 1« kanaka loa oloko oka hale . iiookolokolo, A koe wale no kahi 5 hookaawale ia ai no ka nof a i hoo- , pii ia ai me kona loio ame kona ' v . mau hoike. Pela pu hoi me ka mea »»n|i ka hoopii. s , i ka aneaue ana ae ehikir

i |ut e noho ai ka aha, oia mioaw* i Vomo mai ai o |»H»oB6| e * a fina e Tsunana koD» loio ame kana roau m*kaikiu Kamifulu flus, h? ku$uuiobano maoli no ko ua keik! Lwneka Hame ala ia komo ana ua bajXi mai no ka T?meppr# o 3K«lMnanU, a he maa minoaka hoi q ka bauoH ke aakipohe afta ma kooa mau pap&hna, oiai hoi anaina e haawi mai sds i lakou atn m&halo ana maluna o ua Ntibia ala o ke kahawai o Kalihi, A maluna hoi o ka m» i hoopii i*ai, aol« oia i ike i» aku, kw Wale oo o kona wahi loio ka mea e okau m*i *na mo kona maw linia t l»we pnlwaehe m* i kn nmimn o >:ona khalehe. I ke ana tw i k» hora 1C O nianawa e „ noho ai-iaaha, oa ike ia aku 1« ke m* B|UU o k«kahi wahiue

kino pilalahi loihi i kahiko ia oae kekahi aahu eleele loi, a he kulana kapukapn ihiihi hoi kona oiai oia e hele malie mai ana eoawaena o ke analnā e nana aku ana īaia. Aua paa boi kona heUhelena me kekahi uhimaka lahilahi. A mahope aku ona, he wahine aoo, e ukali ana ma kahi a ka Lede opio e ~ hele ala' mamuā. ua uhi hapa ia no naft kona heiehelena a koe ae na hiak:». E hoike okoa mai ana nohoi kona kulana heheke oiauo ka uluwehi o Panea, a aia uo {ne ia ka Iwi o Henēri aohe ! ālu'a ako. O kela helehelena waionohia o ka wahipe aoo ka mea nani i hoohamau loa ako i ke anaina holookoa, aole loa he lohe ia iki o ka nakeke a hamumu paha. _ Wahope akn o ka lede aoo, he kaoaka opio i kamaaina iko Berelina poe. oia o Wauakamila. » mahope mai hoi ona, he kahunapule elemakule i hele kona lauohoa kuakea me he hau ala. e alakai ia ana e kekahi kanaka Palani opio. Aole ke!a he kanaka opio okoa «ko, aka, o Otelo no keia me ke knlnina pule nana i inare ponoi ia Adelina me Wainaaaiaa, ka Haku Opio o ke Kakela K'ahiko o Bolisa Bobona, mao.ka.Pix More kauoha ala, Maluna o na noho i hookaawale ia uo lakou i noho iho ai lakou m» oka hoolauna ana ala a ko lakou loio, a ke kahu hoi o ka aha i hoo : maka koke mai ai i na hana e like me ka rula maa gaau. Nolaila, maanei kakou e ike ai i ka aaauao o na loio ame ka uahoa o Hakona Nila ka luio nana ka ipuka inika āme ka makila hiki oie ke ike ia koua kohu l.iluna oke aiai oke kaaana. Ka mua; Ko Lameka Hama aoao, e koi ana ia Adeliua Hufe he wahine i mare pono ia nae ia?. Ka lua: Ma ko Adelma aoao, e hoole loa aūa ma na ano apau ike kuUanaokeia koi he wahine oia i mare ia EŌe ia. Ua waiho ia aku la keia mau olelo imua oka aha, a oka mea e ike ia aua o laua kai pino, oia ka ka aha hookolokolo e hoike ae ai i ke akea. Eia nae i ke kaupaona ia ana o aa olelo ike o na aoao a elua, ua lik« ke kulike o na koikoi mawaena 0 ia* aoao a eiua. Aka nae, ua ku mkŪ oli#i»dk» Hame a lioikeike mii la i ka palapala o Itua i mare ia ai, «me ka palapala i hoopalau ia ai. Nolaila, ua ia iho la ua ka» ka lanakila ma ko Lameka Hame aoao, e hooili ana hoi i na ahewa ana apau maluna oka madam_e no kona hoomahuka aoa i kaoa wahiue 1 mare pono ia aku ai rae ia, Aka, ma ko Adelina aoao, ua ku ae la o Hakona Nila ka loio o Alina a kauoha aku la i ka Lunakaoawai • iawe mai o Lameka Hame i ua |mau palapala imua o koua alo. | Me ko Alina ku mua aua ae a i hoomaikeike aku la no ka Lameka Hame mau hana puuwai eleele ! maluna ona, me ka lawe pu ana t mai me na hooia kupono ma kooa aka nae, ua kahamaha eia I mai s Tilimana, ko Lameka Hame i ioio. f Mamoli o keia mau uluaoa ma ka aoao oka mea nana ka hoopii ame ka mea i hoopii ia, hoomaka ke kukuiu ia ana o na hoike o na aoap aelua. £ hooia ia ana hoi ka poao ma ko Lameka Hame aoao, aka, «oie nae ia he mea Alioa aoao e haawi pio ai. Oka hoike nui wale no ma ko Lapoaka Haine aoao ana e hilinai uui loa ala, oia kela p»Upala mare apohi a kona ioio i hana ai, ama iaano, ua naaa aku ka lehulehu iaia, he mau koi kupono kana, a ua maopopo loa hoi ia manawa, no Laneka Hame ka pono me ka hoop«ap«a ole ia. Ka naea hoi nana i papahi aku ina minoaka ana me kaha»hfo maluna o ua lapuwale noi aia a ka lehulehu hoi e nana aku nei iai», me he Moi ala no ke

!Dala. Nolaila, i ka wa i lawe ia mai ai 0 ko Adel4tffc man hoike. Ua\u mua ooai la o Hakona Nil.i a ninau 1 ka ī.unakanawai ina f īa Hoko o ke keona hookolokolo kā mea nana i toare i V* opio I ke kane, a i o3e, o km Lameka Hauae'io paha! kai mare ia nie ke':i t*>de opio o ka| pale uhimaka Jnhi!«hi, ] MauiuA uae o ke ku auu ae o kei kauaka kahunapule eUmukuk', ua| ku mua ae la o Otelo iluua, a kuiee] aku I» i ka makua o ka p wo, ks; uiea naua i ]iix>kouio aku i k& ma-j nao k&liaha iioko o ka m»dame. a Ad«iiu& Ruf« hoi i auehe pu eoai ai e k»le e bopu i ka mea nana i mare pono iaia m€ ka haku oplo o Bolifa Bobon«. I ka mauawa i kwe ia aku ai o ka eiemakule kahuuapule m kahi e hoohiki ia mai ai ® k* Lonakan*-

wai, ua ike koke ijio la o Lameka Hame i kona pilikia. Oiai, aole oia i manao mua e hiki aku ana keia elemakule i ka e hoolohe ia ai o.iana hoopii kōl wahine', aua elemakule nei hoi i pane aku ai me ka leo kooo: "Ua makemake anei na keiki a ke kanpka e punuku ia ko lakou wafiVuie ke kaulaWaha oka liot tna e makemake e hoole! Hoole enai?. Ke makeeoake e ael Ae mi" !. A hoike aku la ua kahunapule la, aole oia i ike iki ua naare ia o Adelioa Bufe me . Lame|ui Hame, oiai, ei» me ia kekahi palapala aelike i hauaia ika A, D. 1869. , A oia palapala ka ua elemakule nei i waiho akn ai impa o ka aha. £ hoakaka ana hoi ina mea apau a Lameka Hame i hana ai mamua o kooa mare ana ika wahine ana e koi kuieana ole nei me kana palapala mare apuka, a i hooko' ole ia hoi uaaelike ala e ia. B like me ua mea a oukou e o'u mau hoa uhaiahoio i ike a hoomaopopo »i ma na helu mua o keia moolelo, a me aa helu i hala koke iho nei. M« kahi hoi o ka palapala apuka a Lameka Hame i hana hou aij ua waiho aku la o Otelo ke kaoaka opio Paiani i ka palapaia mare a Dix More i kaili mai ai mai na makaikiu mai a Lameka Hame e nanamai &na me na paweo oka hilahila nui. K kakoo loa ana hoi i na olelo ike a ka eiemakule kahuuapule Palani. * I ka wa i maopopo ai o ka oleto ike f> na aoao a elnā ike anaina, Ua ike la akn ia ko lakou ano hae no L«mek* Hame, a i ahona wale nooia xaai p>u ika haeb*e ia ika iha mnkai, O kria t»ao minoaka haaheo i na ttttmite mamua aku, ua nalohia aku ia, a" ona kolu hou nunui. ofa ka mfa e puapuai mai aua ma "kona lae me ka nau o na ku'i. ' ' (Aole i pau)