Ke Aloha Aina, Volume XXI, Number 22, 11 March 1916 — HE KAAO HOONANEA -NO- ADELINE RUFE KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- Wm. Wainamina [ARTICLE]

HE KAAO HOONANEA -NO- ADELINE RUFE KA U'I NOHEA O KA PALEUHIMAKA LAHILAHI -ME- Wm. Wainamina

\- & ' MOKHNA XXXIII ! !- * - | " /'-'- ?*ST . ' | "Aka, ua hooiiP«is oia he ha-i paha oia oifu o \ana keiki naloVBte,'*lti l n nae o kon» loa *ku ma ka, o keiki no e hlfc me ia oia wale uo k» hoe^li^H' « o ktm mftku#hi}ie t>P kai ike no ijH mea, a e lika ka nee ana 0 ke au o ka raat»ajaraG • lioaiiu wate ia ae ®i na * pau i ko keia ao, aia no lfft %o|g W aku oia mau waiwai a l p«U."3fttluna ou, e kuu moopunā., i ai me na mea au i lohe ai'Aia'kie kakahiaka 1 o nehinei mai koil l&aui inaina|hine mai, oia i hine Adelina de RtEfē o ka Hale o

ke Keikialii o Eakakena Bena, kou kiipipakane, a makuakane hot o kōu pi|iKa-" "E ae hou maf o£p e' kuu moopnna e hoololie ka moolelo 0 kou nei me ka kumu.nui o ka ulu ana feia mau paonioni ana maWaena' i». maMa a pc : nei no ia: ' 'I ka wa a i Jolie imai ai i keia m¥uj|po e kukfti ia ! nei mawaena o no wa 1 komo ma 1 jti'umi liooluolu o ua o Jja HaK^kelo nana ) !akou. Ēia ih,o > 7a mau Jeo i keTa, ana i na Aok he hookahi ' oia i puai aku m|walio o „kp. j|j]j3jjL|MjiL V&ha lloko oia mau miny te^^. f pihoi"Oiai, o 114. olelo a Icom|;u Waliine Oaloke i hoo&> m|||p: v ae ai, na ia uiap oleīo wela..lJaMflftii ae i ka ula wena 0 ka 0 ko'u mau papalina," jkjs& ta f u i apahu pu aku ai Jria T*|||p a ua Haku "Wahine' HaaheoJm o B*?V>na me keia mau olBf)! p £a makwi i ka'u keiki, a 0. jkuahine hoi. "«Wk'ī" <f TToki kau mau no ka'u keiki, 110 ka he ilihune, e like me kau |**||j^hane "I kela wa i hookua inaKe" iho ai 1 ka Haku ' "Wahine konal ]ima akau īlulo nie "ka imna." ana maj maluna o'u me. ua-i hoa, oiai maua e ku ek^&^eana; no kekahi mau ! nae ka mauawft a ka jtSfflpaaw.ai Ulika Kikane i komp piOpawae|na o maua ma ke j uwao," me keia \e. kuio loa ; • 1 "E kala mai olua ko'u j ano he holke iuawaentL oTslua e na Madame W>maopopo nel a)i i keJa* »a ala hou .mai na mea hiina o Ttekahi mau makahiii loihi fhi nop«j ae u«, a eia lakou a u. ko kakou mau ma¥a ke: ano he mau uiea kino aolo, hoi he mau moa kinoa&oT loko 0 ke Aupuui o'fca; mua loa hoi 0 ua uiea lSpS'analta { ana t ike 010 ai īloko olt» mai kona mau la omp ma: a hiki wale ia w?" ..^, "5s T o koia mjui luiiakanawai T7likq ae ai. ua mino|ika ilw ka hauoli 110 ia maa u 1 dttTollOio tiae ka Haku TTahine e Tim> mau 111 :ū aua r>o i koaa lp(na a»a me na maka uahoa me ho liona tfahinf> la i oif lta hoomau mai 110 na? nawai TJlika i - lio ana īmua o^na

i'keia mau olelo: "He mea hauoli tto lioi po'u nei ku hoao uiia me kuu ikaika. a pau e hookuikaln i& olua mai na m*uao »'!)''!])) „j liookawowoia iloko ō ohia. Oia ka'u o nonoi aku Dei i ko olua oluolu e na madame banoh&uo e lioop—— "Aole loa I wahi a ka Haku \Va-: hiue Galoke i apahupu koke mai ai i na olelo a ka Luuakauawai i Ujjisa Kikane» 111« ka hehi an» iho l i ka papahele, u oia nae kd'u i I uiinoaku mua iho ai a huli akp la e kamailu) i ka Luu/ikanawai. . "ii iawi; aku i. ka'u mau hoomaikai aua uou e kuu Haku iua o kou hoao anu e hookuikahi ia maua iuh ko maua ano he niau enemi kahiko. loaJ Aka, e kuu Haku, h<t, hana paakiki loa liae ia au e hana ai. No ka mea, e Uke me ka loihi o kona lioole ana mai, pela uo ananei au o hoole mau loa aku ai iaia a hiki i kona kukuli ana imua 0 ka inea ana i lawehala ai, ka'u kaikamahine, a o'ka wahine iuare ponoi hoi a kaua keiki. Ka mea hoi ana e hoao nei o hoohihia 1 ka'u ftaikamahinc a me kana kelki i kauaka marc. lehulehu. "O keia mau olelo nae a'u, ua like ia me kekahLnioonihoawa e holo a»a iloko <nka puuwai o ka Haku Wahine (ialoke iaia i luai koke mai ai i kem mau olelo me ka leo l«rSTulu VJfa niea i piha me ka i»ftina weljkr N. "CTT>e-lSirluo me iwTmau OWOj Aole loa e hooko ia kau ana no ko'u hoohaahaa ana afor ia'u iho inalalo o kau kaUiaiuahine. No ka mea, aole au c kalawale 3 hoowahawaha aku ai iaia." "Ua lawa oe e keia flaku "TTahine, llaaJi«o o ke Kakela Kahiko 0 Bolisa Bobona nei, iio ka mea,| aole e hala kei>i oiau la iho, a e ike uo auauei oe i ka hppena oia iioowahawaha au i hoowahawalia niai ai i ka'u keiki aloha!" I ka pau aua no o keia mau <;]elo a'u i ka hoopuka ia aku iinua q, ua Haku Wahine Haaheo nei, oia koke no ka mauawa a ki'kalii kauwa i komo mai ai a .hoike maHa : " Ekala inai, e ka Moa Kiekie, aia ke kaa o ka Madamlp kahi i : kakali mai ai nona." OLa-ko*u wa 1 īiuli koko ae ai a kuikuilima : ka Haku Uliza Kikane iue ka puka ana ae i keia mau olelo: j

"E liaalelo koke iho ana ka lioi au ia oukou, oiai, ua tii mai la kuu kaalio ia'u. Ke mapao ne* nae hoi au ke kuiau maikai loa e hooluolu ia aku ai ka Haku Wahine Galokc, ka mea nona 'keia' la."

"Ia maua nae e liele ana me ka ILuuakanawai Uliza Kikane maloko aku o ua Holo la, a manaua nae o kō'u haalele ana aku i ua Haku Wahine Oaloke nei, ua haawl aku la au i wahi nainoaka, a oia uo hoi ka ka Luiiakanawai 1 panai ae ai me ka leo minamin^:

"Aole iioi au i manao e haalele koke mai aua la oe? Oiai hoi, he nui okoa aku na hana hoohauoli i koe o keia ahiahi

"Mai kauainaha no ia niau men, ,o kuu Haku. Xo ka mea, aia,aku uo he uiauawa hou no kakou e hauoli pu ai. A, no keia manawa' h.oi ua pilikia no hoi au i jcekahi o ka'u mau iana e pono ai ke ll»oopau pono loa ia iloko o keip po. Oiai hoi, owau hookahi wale no o makou ke hoi aku ana, a e koo ( iho ana no ka'u kaikamahine ame ko maua mau hoahele.; o ia kela poe. keonimaua o walea juai lft ilolo o ka, nuui hulahula."

Me keia mau olelo a'u, ua neo aku la oia imua o ke alo o ka Hakuwahino Galoke o nana mai.ana lualuna ona me na iuaka īnoino t haawi aku la i kona lima mo ka panai ana aku i keia lo uie ka oluolu:

{< E ae mui 1 ko'u liiuaakau ,o ko aloha oiaio uo ko kaua lulu lima pu aua, ame liaawi pu lioi i kaju mau hooiuaikai Uc aiui uo.'ua liookipa maikai i loaa Juai ia'u mai ia oe mai. Pela hoi ua

pomaikai e loaa mai ai ia 6 like me kau i liana mai ai! ōua olelo wlawēla i kukaiia ilio yei mawaeua o kaua, uou ilio ia Jiuie a'u uia ko kaua ano, bo mau inemi kaliiko. 0 ka'u wale no aku noi ia 00, o lioomanao mo ka uoho ana uio ka iuak«»la ! >vo ka mea, lie mau la ino B?la # a o liooko ia hoi ua olelo apai£ aii i lioopuka iho nei imua ou.**

0 koia liaawi ana aku la a*u i ko'u liiua akau iiuua o ke HakuawaMue Galoko, aolo |o* i lalau iā mai o ua Hakuwalmie %aaheo la. Aka, ua puili ae la Sa ? koua niau liaua uianiua o ato

me ka Kuli'āna' ae o kona maka a uana ae la iluua. Ma keia wahi, ua ike oe, e kuu moopuna, i iia mek'isau, oia jio !»>) km> lawe a))a ae i kabi o kou kiipunawiilmie uahoa, uia kou liaawi ana mai ī koii lima ia'u 110 kā lululima ana me a'u nei, kou kupunawahine nei, ina kou olelo ana ae: A "E Tutu, aole anei oe e lululini» anu nie ia ?" A eia kana pane p ka ualioa ij lianwi aku ai ia oe, e kuu moopu-' na, penoi: "Aole, e kuu mo^uua." A maiuuli no hoi o keia hana ku au 1 ke alolia| oiaio, i toopilia mai i kuu puuwai me ie aJo-, bu kuio nou, q kuu ihioopuna» a pe-: la no Uoi au i pawai aku ax i kau s īiiau olelo uia ko auo' kike. ' "Alaila, o :oe ponoi no anei ka bel)e a Alavina de Rufe i mauao wal/ ia ai ua makel A, pela no hoi ko makuahine?" "Owau ponoi no ia,*e ka Hakuwaliine Galoke." Kulou iho la ke poo o ua Hakuwahiue nei ilalo. Oia no ka maiiawa a ku Haku Ulika Kikane i komo hou raai ai iloko me ka pupuahulu nui a ku ihola ma ka aoao o ka Hakuwahine Oaloke a hawanawana maīu iho la: . /lTMlublu hoi oe i wahi mmu«b a'u?" r (Kunoa \ku la ua Hakuwahine aei\ae ka pookuu-ana mai i kana mooptang iaia i kamailio iho ai: "E Who malie oe me papa a hōi mai : au. Aole no hoi au eloihi loa ana!" i Ua kunou aku la kana moopuna a hala aku la oia me Jta Haku Ulika, no ka aoao mahope o ka lanai. A, noho iho Ia iio hoi 'ka Hakuwahine opio Kilikiha Galōke mfl waena o kona makuakane ame ka wahine ana i kapa ae ai he mama aka, e noiia mua āe nae hai kakou i ka Hakuwahine ame kli Lunakanawai Ulika: Ia laua i hoea aku ai ma' hope io ka lanai, oia. no ka wa a ka Haku Ulika i kamailio,'koke aku ai Imua 0 ua Hakuwahine ala me ka paa pu ana aku i kona mau lima: "Ua pomaikai oe, e kuu Haku wahine, ina oe e hoōlohe māi am 1 ka'u inau olelo a'o, a e "hooko if aku me ka hakalia ole." "Heaha ia manao ou, e kuu liaku?» "He hana naauao nau ke kukuli ani iho a nonoi aku i na huikala ana mai a k« wahine a kau leeiki, ka mea hoi au i kipaku aku ai iaia e auwana mai ka hale aku a kau keiki i hana nona. "E lrau haku; ua pupule ia anei ee i aa ai e kamailio mat 1 kena mau olelo imiia ponoi o'uP "Aole loa au i pupule. Oiai, eia no au iloko o ko T u mau noo&oo aokanaka. Oia hae ka'u e hoike e ako nei imua ou, ina aole oe ē lawe ana i ka'u mau a'o ana, aTaHa, e hoea mai ana ka wa e lilo ai bc i mea henehenfeia! H"o ka mea, e lilo aku ana na mea apau mai ia oe aku me ka hiki ole i kekahi kt kokua aku." "Ea, ke hoopohihihi loa mai nei oe ia'u, e kuu haku!" "Aole au e hoopohihihi aku ana ' ia 00, aka, o ka leo keia o ka ola < hoakaka e aku nei 1a oe. No V« mea, e hiki mai ana ka la e paniku hoiookoa ia ai na 'waiwai apau i hooiiiia ai mahina o na hooilina a p»a o ke kahiko o BoKBa He mea hoi nau e mihi ai ke hooie oe i keia maU olelo a'u no kou pono ame kou hauoli H' Aoie loa he wa mamua aku i ike ia ai ka naka haalulu o ua Hakuwahine iiei e like la me keia a laua e kamailio p\i nei me ka Haku Uiika Kikane. O ia kana i ui aku ai i ua haku la me ka leo haahilu: -Pehea au e hana aku ai ?" wahi ana m<> ke akakuu ana mai o kona a»o uahoa. ī - "K hele maoli aku no oe a kukuli aku imua o ka wahine opio e noho la me kau keiki. Ina oia e ae mai no ka huikaia ana ae ia oe, alao oe kekahi o na wahine hauoh ioa ma kou !a hanau! No ka &ea, Ua loa ia oe ka makana maej»*ft nana i hoopoino ke ola o kan keiki." i pan.)

£ nolio ana ka !iaUwsl * la Aliiihui Euanc4io, Aiialiuuia *ai" ma i.i luakiiu o Kauui&Vaptiua k& Poakolu mua, AjK?riU o, o lioomaka ana ius ka iiora «Luwa, o Ti\e mo ka louo.