Ke Aloha Aina, Volume XXII, Number 44, 2 November 1917 — HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio [ARTICLE]

HE NANEA HOONIUA PUUWA Kavalia Mafia A ME Ka Hololio Kamahao O Ke Kuluaumoe A I OLE KE ALOHA I KA WELELAU O KA MAKAKILA A ME KA Powa Kanabe ka weli o na Mauna A O KA Ahahui Puuwai Lokahi o na Kanaka Opio

| MOKUNA XIV. [lvtt Kuka Hope Ana—Ke Aliipowa I Don la Kaaahe—Kona Paapio j Aua—Ka Hopena. I kela ;va a kona lio e lele nei me ka puiwa nui, ua hoōhikilele ia ae ia oia i ka lele ana mai o na kukunā iii4ilaa»alauia o kekahi mea a pft i koiia u»au iiiaka, Ka,mea hoi nana i hooj>ouH a<- i koi)ij mau maka no ki kalii ijiujj M-koiia. I ka liōi hoii auH >nai ji«fc o kona ike, o ia no kona wu i ike koke aku ai i ka oili ana iaai o k<- kapena liina inuunnii' mai loko mai o kekahi puka e huli pono mai ana » kana wahi e ku ana me kona lio, e ukaliia'na hoi oia e na naiia «ukali o ka Naita Helene. I ka «jili ana iiiai no o ke kapena limamuumuu a ike i ke ku aku o ka Naita Helene, o ka huaolelo mua loa *■ puka mai i kōn» waha ? oia no kona ninau ana mai no ke aliipowa e like me keia: "Auiiea'ku nei k» hoi leela kanaka uhane ole 0 ka hohewale? Ua loaa mai nei anei ōia ia oe ma ko olua akhelel" "Aoie oia i loaa mai nei ia'u! Aka, ia maUa i hiki mai nei ma keia wahi, ua nalowale aku la oia uiai ka ike ana aku a ko'u mau uiaka. O ka'u wale no e hōpohopo nei, o kona pee ma kekahi o na poopoo o keia mau kuono a pf;lu aku i iiopi', oiai, aole lou au i ike a lohe i kona hele mamua nei </u." I ku iohe aim o ua limaniuuuiuu uei i keia mau pane a ka naita, ua hoeu koke aku la oia i kona hoa no ky hele ana no mua me keia nuiu olelo "Aole he mau poopoo ma keia mau paia e hiki ai ke nalo ae, koe wde iho no kona hoea ana aku Hia jkahi he 8 mile mai keia wahi aku. 0 kahi wale no ia e hiki ai iaia ke pelu hou mai i hope «ei, aka,.. me |kona helewawae ana e hiki ai. Ke inaiiao nei nae au, aole oia e hiki ' iiaila a halawai oia me ka' Naita o ka Liokeokeo ma kona alahele i o : kakou nei. N olaila, he mea pono īa kakou kf- awiwi aku, i loaa'i iai'a he roau lima kokua mai kela hehena uhane ole mai."

! "Tna oka Naita oka Liokeokeo |ke halawai inai ana me fa, he hana paakiki loa i kexAliipowa Don la Kauahe k<* kula'i a lanakila oia iualuna o kela naita pioeoe. Aka nae, he mea maikai i'o no ko kakou hoea kau aku ilaila i ka manawa pono!" a hoomaka aku la*lakou e holo me ka mama nui. No ka mea, i kela wa tio a ke kapena liniamuumuu .i hoeu ae ai e hele, o ko lakou wa koke no ia i !,<;ru like ae ai i iio lākou mau lio me ka pii pololei ana maloko o ke kahawai no kahi a ka wai e kshe mai ana; me ko lakou hoopilipili mau ana nae ma ka paia hema. I ka hala ana nae o kekahi ihau minute liuwale. uu pae aku la lakou i kekahi kula pulahalaha, kahi hoi a lakou i lioomaka aku la e,holo. I keia wa nae a lakou e holo aku nei, o ia hookahi no ka mapawa a ke aliipowa i hoea aku ai tiō kahi a ka Naita o ka e kakali mai ana o kona hiki aku. laia nae i hiki aku ai ma ia wahi nie ka ike ole ae i ke ku mai o kona enemi ino, ua hoohuli aku la oia i kona lio ma

ke alahele no ke alahuna ekolu e hoea hou ai i ka "Makuahine o ke Kakahiaka-kalae" me ka puahia nui. Aka nae, ua poha koke mai la ka leo kalakala o ka Naita Kamehai nie na olelo moakaka; "E ka Hehena hohewale, e ku iho nmlaila! I ole oe' hooko, e hahiwai no oe me kou hopena awahia," a ke kaula-kaohi o ka ILo o ua eepn uei i ka hopuia e ka uie.i iinna kela l<*o kalakala >uv ka

lele ana'e o ka lio i!una a haule hou iho la a ku malie me ka haalulu, Ua ino loa iS ua Don (lu Kanahe nei i koiia wa i kahea iu :iku i/ k». Aka, i kona lohe pou.i ana mai i ka leo e kainailio aku ana, ua hooikaika niai la oia i ka holo 6 iona lio me keia mau oWo welawelu: "Owai oo i k<*ia hua a ka iiiaini waiaeu n ka po, iie A'o( &a mokukaiepa hoi, aolp he awa hookomo 0 kp alaheie no a kou mok— T I Ona cjfc!o hope a ua I)on !a Ka:»iabe i»ei ka mea nana i īio-a aku i ke ahi wela oka inaina. Oiai, e paa' ana iio oia i ka lio o ua nei, aoie loa he wahi uiea a ueeu mai ! iiiuh. No ka hiki ole i konu lio ki; heino niai ka puliki una a koiia ene. ■ iui, ii« hoomaka inai 1a oia e liili iu ia me kana pahikaua. Aka, aole inu; hc wffhi men n lono mai. N"o k;i 1 kela a me keia haliau ana mai a iia laepaa nei, e huki e ana oia S kona lio ma kahi u kana pahik'iiiii'e iho iho ai. He aneane e piha' ka hora okoa o kona hoohokaia ana pela, ua hookuu ae la pia I ka liō o ua'laepaa nei me keia mau olelo :; | "E fee diabolo uhane ple! E pale |no kou ola iho/' a hui ae la ka laua imau pahikaua.

He aneane ē hapa-ha hora ko laua paio ana me ka hahaua no ka make a me ke ola, aia hōi, ua lele aku la kana pahikaua māi kona linia aku i 4oko o ka pouli; a, halawai pu aku la hoi kon® opiaoao hema me keJtahi haunapahi oolea ma ka palahalaha, ka mea na-na i kiola.aku iu, ia iluna o ka hōnua Jhē ka nalohia ana aku o na noonoo aokanaka mai laia aku. Me ka hikiwawe loa oia i lele iho ai mai luna iho o kona lio a kupee iho la i ua eepa la a paa. laip no nae e kupee ana, o ka manawa no ia ihiki mai ai ka Naita Helene ine koua mau hoahele me.ka lakou mau lamaahi a ku ana ma kona aoao. Na ka lakou mau lamai'

i hoahuwaie ae ia loko o ke ana,. ine ke abu wale pu aua ae o kona inau iianaina pakui. Ka mea Boi na-na e hoonioni ana i na manao inaina i loko o ka Naita o ka t,iokeokeo 110 kana inau olelo hoino, me ka huli |*ti ana ae a kamailio i ka 3Taita Tle.

"E kuu Naita Hanohano a rne O'u mau hoa llihi! 0 ianei wale oo ke kaniu nui e komo pu aku a lauh'ma pu aku me oukou ma keia haha ri*i a kakou i hoomauawanui iho la; -Oia'i, o ianei (me ke kuhi mia'e i ka lfttita |feīene') hoo)cahi wale 110 i waena o oukou e kuku inai nei ka i ike a maopopo i ko'u ano ame ko'u kulana oiaiō maoli. i mea e hoopa. kele ia ae-au ame ko'u luaui makuahine mai na hoino mai, pela au i alualu loloa inai ai ma na kapuai 0 keia hehena lapuwale. I mea nae xio oukou e ikemaka ai i kona helehelena a me koida inoa, he mea mai. kai ia oukou ke hoohiki mai e pani 1 ko oukou mau waha mai ka hoike wale ana aku i na poe ma waho ae o oukou a hiki i ka wa e ike ia ae ai ike akea. E ae ana oukou ?"

Uā o|pwalu like mai Ja lakou 3 ka ae ana. No.ia mea, ua lalau iho la oia mahope o ka pepeiao he>na o fce pio a huki hoanuu ae la i kekahi like me ka umiumi. Emoole, ua waiho wale ae la ka heleheleua oiaio o ua Doji la Kanabe nei kc *lii powa, ka mea nana f hoopuiwa aku ia lakou me ke kunahihi. Aka nae, o ka Naita Kelena nae ka īnea muia i olelo ae: "Aha! O ka'u no keia i hoohuoi mua'i, oiai kakou ma kekahi o na faona ma ke komohana o Farani. Aka, aole he kumailio hou ana no ia mea. • "He oiaio, o keia no kela kanaka mahiai eKlemania *i komo ae ai i loko o kel« po hylahula 110 ko ianei hanohano, a i alualuia e kakou ma kela wanaao. tla loaa no o ianei ia naaua me ianei (Xaita Helene)" ma keia wanaao, aka, no io ianei hahai loloa ma na kapuai o # na kanaka o keia lapuwale, ua ike ole mai la

oia i na mea i hanaia mawaena ona a me a'u; ka hana hoi nana i pani i na maka o ka lehulehu mai ka ike «tia mai iaia, Aka, h© uiea pono U kekou e lawe aku iaia nei n 0 ke knhua o ko kakou uiau hoahanau ina ka wah a oke ana. Xo feh maa, Ua niakemake au e hiki kakou i kai o feo kakou kahua hoo. Tulu wamua ae o ka napoo una'ku o ka !a." ''fc help aku iwaho a'haawi aku i ke kauoha no ka hulihoi aua'e e na mea apau a hui ma ka Ilui Pu kolu !" wahi a ka N r aita Helene > ke-i>» ®kft ai i kekahi o kotia mau 'akaii, nip kā huli ana'e a kauoha ®kn la i kekahi o laua e i ka h'o 0 ke aliipowa'. Oiai ka Naifß ai»p kona .m#o hoa « ku koko a»a uo 11 m ku :ioao o }uo o moo nna, u<i

koke iho la oia a!iipoiva ii ka wa o ka līo i koiībke mai ai; ka'ika'i ae la oia i ua %K>n la Kanei a hookaii akw la iluna o Ikona lio me he 4ahi opala nialoo la, a hauhoa iho la' a paa. "(Aoli i paa.)