Ke Aloha Aina, Volume XXIII, Number 47, 24 November 1918 — PEHEA LA KE ALA E OLA AI KA LAHUI HAWAII? [ARTICLE]

PEHEA LA KE ALA E OLA AI KA LAHUI HAWAII?

O ke ako iiui o ka Hawaii oiaio*' i koia la, oia jio ka loaa ana ne a!aliele e liiki ai ko Loopukpnla liou ia ka. laln.n' Hawaii i hooiloilo ia a.i u make lon «na mai ka ili āku e ka honiia. Ho, uiiuui keia i ula inaii j ao>ir> inai ka Moi Kalakana wale 'iiai'l no. 'ak.a, mani.ua loa ;>ku 110 o kon i au o ka uoho'lii ana ae. i ka wa nialiope koke ilio o ka hoea aua.mai o ' a komo nui mai ai u;i liaolo īloko nei o ka a lawe mai : la i na ma'i ino o kela ame keiu ano. tla ike o ii3 misioiiafi kahiko i keia niau ihea, a ua lioopiha ia lakou me < ke kalialia, no ka holomoku au-i u ] na kanaka Hawaii iloko o ka make, j me ka liikiwawe loa. A lie mea uo- i hoi e mahalo ia ai na misiouari ka- ]

hiko ko lakou kaohi ana mai i na kanaka Hawaii mai ka holomoku ?& iloko o ka make, aole nae i hooia ko lakou juau iini aua h hiki mai no i keia la. \ iUa kamailio a hoike mau aku Ke Alplia Aiua i koua mauao uialuua o ke'.kumumanao o ka olelo Hawaii, a «a hoike aku iuakou i ka aaaa mao ka poe e moali nei ke kowaii iloko o lakou, me ka hoao pu aua e kaomi i ka olelo rn.ak.ualiiue īua ke kamailio ana iloko o ka bale kaukauawai o ll;nvaii, a ua kauaka me ke koko Ilawaii oiaio nuio ua kanaka, liapa koko Ilawaii aohoi e hele mau uei i kela ame keia ?lua makahiki, uo ka lnma ana i ua iauawai 110 ka maluhia o ka ajina iiue ua makaaiuana. T'a hoike aku oiukou uia ka olelo wale'uo e hiki ai s.e hoomaopopoi ia ko o ke-

kaM laliiii, a ina aole olelo a ia kauaka, aoLe oia i kupoao e helu ia onilalo, o ka papa lielu kauaka. He lehuleliu na a makou i Uoomaopopo ai ua hapaiia mai ka niuau iloko o ka hale o ua Luaauiakaaiaaua, no ka lioolilo aaa i ka olelo Hawaii i olelo kuiuu, a i ole, uo ka liookaulike aua ia olelo uie ka olelo Beritauia ma ka liaiia aua i ua kauawai o ke Teritore, aka, ua lioopahu'i wale mai uo e ua kauaka Hayt:aii maoli i komo mai iloko o ua hale kaukamiwai. la, a o kekalu kumu i olelo ia uiai, uo ka nui loa o ka lilo o ka maliele ana mai ka olelo Beritauia a i ka olelo Hawaii. Aia no iloko q ka moolelo o ka aliaolelo lalmi ma Wasiuetoua, ka bila kanawai a ka Elele Kuhio i waiho aku ai uia ka M. H. 1901, o hookaulike aua i ka olelo Hawaii me ka olelo

Beritauio, uo ku mauawa o makahiki, a maliope aku oia i olelo Beritsuia waltj uo ka olelo maloko o ka hale kaukauawal o I£aMa k tt la 19 o Aj>erila, M. H. 1914 i pilia ai k$ » m ? o ua bil a kauawai la ,a ka a ua maua ke kauawai e liooualowale loa aaa i ka olelo Hawaii # nawai i kauolia i ka o liookoiuo aku i keia bila ,kauawai q Koi liou aua i ka lalmīkauaka Hāwau"i k« au o Waawaa-iki uia ? Ka k& laliui Ilawaii auei o ili liookalii iu<? ko ka Eīelei Aoie loa. A keaka !ioi i hookomo ia aku ai ua lula la iua aole ia o ka q ka luliui ? "Eepa ea? Ae* ke eepa mai hoi kau, a oia mau eepa uo a

- luki uiai i keia la. » I kekahi mau makahiki i hala"āf B9kua olelo mai kekaM haole ma&hiiu i hiki mai ai ianei, "He karaima koikoi loa uo keia au uaauke hookuu aku kakou e nalowale aku keia lahui kupauaha, mauiuli 0 ke kau ia me ke oolea o ua loiua 1 manaoia he uaauao. O ka haua ioa o ka uohona aaauao aua saa Havaii uei, oi aka imi i na aw» e hoolaupai hou ia ai keia lahwikauaka, a aole hoi o ka hookiki®a na mea e o*u ae ai iaia." Ea! *lkaa no ke aloha uo Hawaii i ka mahhini. Jfe kulu nei koua waimaka no ka lahuikanaka i hooilo-

|iloia. Ak«! jpehe4 iioi ke ( kauiaaiua i lAamau ia ma home i l'oiiea ua k&uaka i o«io < i waiu o m inakulujie Hawuii i I poUea i>u lioi 10© ke kauaka iloko e ka.kc uei ke koko o Wakea a Papa, a p Kuiuuliouua iioi i j Ayle a Uuliu e uolio uuai ai ka jua o kaua.iiaua la e uia>o ai ke auo o ua Seueto a atue ua J-unawAkaauia, iie auo aiolw paiia ao ka la&ui auie oielo uiakuaiiiae, j>aiia, *- --A*-\