Ke Aloha Aina, Volume XXXIV, Number 10, 14 March 1919 — Na Pana Kaulana o Oahu Nei [ARTICLE]

Na Pana Kaulana o Oahu Nei

| Ua ooonoo iho la ka mea e ka'kau nei, peW e lohe bou ia ai ke keena o na kukai olelo aiia no miia aku kei. Hookahi wale no hana i»&ikai, G ke komo pu iloko o keia papaalna e ai pu ai; me' na' kama- " aina o kiiiahale. TTa ai pu iho la ka mea kiikau i ittt oiio, o ka iowana 1 piha ke pa koa, oia kau o kā hoonuu anii. Be keu 0 ka ono lauha 016 inai; ms kekahi mau mea ai e ae no hoi, £ hoomakaukau ia ho ka lawa pono 0 ka 0110 a ka puu." I kohu no ka moolelo aia a.nui ka haamii a»a, a me ka h'oonioni atoa i na mea "e aka ai. Ke "hele al'a ka" iwi ftoao a maeele i kīatf" a uiea oka uani niāoli 0 na hilna. X ka pau aua ae 0 ka makou ai aua, ]puhi wahi paka iho Ia kā malihini. Haomaha iho la no hoi kamaaina a liuliu iki, hoomaka na hana lealea me ka uialihipii. . 0, ka mua 0 ke ku aaal ke kahua, xio na hana heahea kukukap'a pa'upa'u, ke nana\aku, hei no na.lima o kamaaina i ke kuktt]&&pa. 1 ka £au ana 0 kamaaina, i ka nanai ana aku 0 kā mea kakau e W hea ana ka malihini 0 Kahuku. Ta manawa i kuemi pono ae ai ua kamahele nei i ka uoho ana, a hoomaka mai la e olioli me he manu ala o ke kuahiwi i ke koukou 0 ka, leo. ■ I ka hone i ke kuniu pejeiao 4 e " poinn ole ai na hoonianao no kekahi īnanawa .pa ikeia fikn ke aiiaina i ka hele a eeHia' me ka pii ō ka okala, i kau a mea 0 ka honehone 0 ke 'olioli aua a ka malihiin 0 Ka^uku. I Jka pau ana 0 ke olioli ai\a, ua lilo ia i mea e walaau ia ai e na kamkaina Oahū nui. hele aku la ka lohe i na poe ouka oia wahi; iloko o keia manawa } ua hoomaka ae la foia e hahau i ka hohoa me ke kau pu ana i ka hula. ' Ōia no hoi ka rula raa ia oihana, jfckahi no a loaa ka ike i na kamaaina 0 Oahu uw\ 1 ke ano 0 ka- J na oihann i hiki mai ai, he hnakai hele huH i ka hohoa > ka {iimaliele ana 6 11 ikf kau ma ke olioli ana. - l"a like no hoi ka lima 0 ka wa- ■ ■ hine e Kahnku me he \mls ala, i ka h'olo i ka hahan atva i ka KMiea. !me ko kani no 0 ke olioli a»ii ta ni&nfcnva hookahi; ua Klo ia i niea mii o ka hauoli iwaena 0 na kamaaina. Hf> niea t>w no keia ike 1 keia ina i matavas ia o nā |>oe' kahiko 0 kakou. TTe m»i no ka iko 0 k<e poe 'kahiko i hala a kakwv i ;ū, oia no 0 |«no a hiki walo ikm e iw , We elua i *» k*na ..

„ na Ht'i o iu'i i ke.oiiuh nii' ha honin»u i ka a«a liiiiliMia <> ka papa kukuI it kaji:i iu k:s paj)a- kiikiik:it»u i i i, -i >> kii.-i k'iku u oiu ka mea e kaao ia nei ma keia gi&j M kaiiia_auia a ine ka niiihliiiH e hoau uw nia lteia iti«*iu' .-.ii.j iM;.,- ') :iv )i:'H'li aiia ; ua kaua ra i«ai Ja no'ka lioaunioe hou ana. | Oiai aohff uwaki oia a| ;i- 'n;i ku-j {-oiiM (i kii la i ki< 1010, inalaila wafe no kaliiku n ike ui i ku Hianaw'aj a k< j iii.'l'- aku iiei j ko awn'M', noiaila, !i■; iii ii;i Uu!j;i iiu kekahi la u<--i l-.ii i)ijit iiiiii i ki'kulii'la ae ua knliiii itou ia ha piiaa aiue nai niio i; n<: o like iio iijf' niAiiiim. 17a iiiiki ia iio ka)iiaiii)Jti 1 ka hajia i na mea apau. h hk- i.o/ioi nie ke ano niau o na Hawaii, he puuwai oluolu a hea:i!■:! i jiiha i ka lokoniaikai. He pilia i na kanaka na keiki a me na knikaii.iilniiii oj»i/ipio nuiiui inohaim </ kv kulaiia hi<*liic o na 'liioua ni ke iHina aku. N'ona keia hoolu-no u ka īnea k/i--kau i liooiiiaiiao ae ai: (i kw ai ana o kn i*a maikai i ka piko no oe lihaliha Ikf (!<:■ i ka nani o. Hiiuela I ku heiu; v.*aiolu laW uialie Xa lalo e mahiki Oiii uii K kali kakou « ji»au ae nfi auiui e ka mamiwa, ke hele aku jic*i e ahl; k»' iiinhi mai J!< i k;j la i oa J»a3i iuahiwi. O ka iuaiiawa kai keia, ua inea iuai la na mea ai, ke hooīioho ia mai la ka papa aina i piha i «a mea ai ono. ī k-i injho aua iho o ka mea kakaii c ai, ua'hooliikilele ia i ka ioj»t aku .i kii inoa o kekalii liimi'he kuKulu«ucii/« a ua ako loa au e ike i: kona ano, i ko'u nana pono aaa iiio, ]i<* iiimi i kainaaiua o ka iuoa he malihini. * 0 ka olelo niai a ko īaila poe, iie 'nui na inon « kapa ia ai uo keia auo liniu. O ka inoa uae ia i iamaaiua ia lakou; a he inoa ōkoa ka kekalii jioc e hc:i ai, he limu ono kehi, jie kakaikahi paha ka loaa i keia manawa. A holo aku la ke ala a'puni ka liiih.. holookoa, o keia ala e honi ia I.iei mai loko inai o kah) opeope a ianei i 'wehe ae ai, oia hoi ke kiki kapa paupau, ua lilo iho la keia aln i-niea hoopahpohao i na poe 'a pau o ka liale. Aole wale o ko ka hale poe, aka, o iīu po<- kekahi e nouoho aua ma\v;dj<. o ka half • ua. hoohuoi ae la lukon i k<-i;i ala kupanaha ame koT»ii wahi i lioea mai ai. oiai, eia kekahi poe kamaaina ke nana nei i ka nani o ua kapa o ke kamahele. 1 kiiiohiiiohi ia me ua waihooluu like ole, a īne ka ui launa ole mai o k<*!a iintu kaj)a, a ina e hooliuihui ia na pna a!a o ka mokupuui o Oahu iiei-, aohe no ia he inea e loaa aku ai o ke ahi o keia nau kapa. ♦ i ka pau ana ae o ka aina ahialii, u;< noiio ae la mawuho o ka hale kekahi p<«> no ke- pulii wahi paka aua, pii nohoi na aj»u awa o ia um i ike ia aku ui ua j>oe i pii walii apn awn i k;t hilala, i kau a uiea o ka noonoo. Pelw i hoonumao ia ai kalii nioknahi Iwalaui. Aia i Punaluu ka'u aloha I ke kai kauhna a ka malihini Haila aku nei kahi īwalani * Xone aukai <i o ka moana. Iloko o keia uumawa, uft kii ia ' Hiai k ka malihini no ka hoihoi ■:»r 5 .

uim <• hoolnol», Va hoi aku la ma kalii i hoo»nak«ult&ii 5a 'nona/ rtir- ka 1 uwf pu no i kahi aiiUj iv<?he ai* la k''ia > kabi pnrtto 'i';i ka i ]ioha ae ai oke afā. A iua v hoohui ia na liiau ala o ko kakou niau kai, aole no īa hc mea e loaa aku ai o keiā ala. Hfe oi 110 ko-ia 3a. e hookaradhao tusi i na kaiiiaaina o Oahu nei; ī u Tia-„ na aku o ka iw-a. kakau, e 0311 "anai na io hnki o kamaaina. I k« hoi ann aku >> kekahi ]>0f- a i 11 a poe i hiki ole mai nw bol;i paina, ua hfh- mai la Hkou e ikeinaka i tid ijicu i hai ia akjj, ia iakoii, a 11 a ike inaka i ka Hialihini o Kaiiuku, me na kapa paupau «?a kupanaha ana. L'a pahola ae la ke kaulana 0 keia kapa aala nui wale, īwaeua 0 ua kaupiaina 0 Oahu uui, a ua lilo Kona haJf e noho aua, i mea m&kaikai oui ia e nā poe kamaaiua; i ka po a me ke eo, a hiki wale i, korifi haaleh; ana ia Oahu nui. Mainuii o kona haalele aftft iho o Oafju nui, ua makeinake 'ia ka maiihiui <• na kamaaina e leale.a i na ano lealea oia wa oia hol ka hula nliuli, -hula puili, a ine 119. liula e ae i kamaaina i na poe oia aū. " A (Maanei e kali, kakou nq keia pule ae.)