Ke Alahou, Volume I, Number 6, 1 May 1980 — Ka La Hanau o ka Na'i Aupuni [ARTICLE]

Ka La Hanau o ka Na'i Aupuni

% E ala, eka f I! E ala, e ka Mahi! E ala, e kaPalena! E ala no kupa! E ala na kini! E ala e na pua e! Aia no ke kahea no ka halawai pu o na 'ohana e ho'onani fka Mo'i 'o Kamehameha, ka Na'i Aupuni. Mē ka ha'aha'a ame ke ano i ho'okau lei ma ke ki'i o Kamehameha. Ua ho'okau 'ia me he mau lei pumelia ame ka pua gula no ka ho'ohanohano 'ia e na

lahui apau o ka moku'aina 'o Hawai'i nei, 'Oia ka kakou ho'onani no kana ho'oilina mai, A he mahele o ua ho'oilina nei 'oia ka ho'opau 'ana o na kaua alfi 'ai moku a kalai 'aina mamua ame ka hui pu 'ia o na 'ohana ali'i i ho'okahi. A kapa 'ia ka hana a ka Na'i Aupuni. A i kona ola, he kanaka hilina'i no ia i ka mana a na akua kahiko ame ke nohona o na po'e kahiko. Aua malama no ho'i no ke kupa'a o na po'e kahiko i pale aku i ka 'ino ame ka hewa i ko lakou hilina'i. A ua ho'ike keia me ho'lei i ka lei la'i ma kona lima i hopu ai me kana ihe. A 'o kela mau lei a'e nei, ua ho'ike mai i ka hana na'i aupuni. 'O ka lei lehua no ka mokupuni 'o Hawai'i-kua-uli kahi o kona hanau 'ia. A aia la no ka ho'omaka o kana kaua na'i aupuni. A 'o ka lei lokelani no ka mokupuni 'o Maui, 'oia ka paio ikaika o na ali'i. A malalo o ka noho ali'i o na ali'i o Maui, he inau 'aina 'o Kaho'olawe, (e ho'ike mai me ka lei hinahina), Lana'i (e ho'ike mai me lei kauanaoa) ame kekahi mau f apana o O'ahu nei, x Ua 'olelo 'ia mai, mahiopē o ke kaua 'o Kepaniwai, ua ho*omaha 'o ma ka mokupuni 'o Moloka'i. 'A'ohe mea ku'e a paio malaila. Mahope o ke makaukau no ke kai|a, ua holomoana na waa o Kamehameha no nei a i ke kau paha o ka -makahiki, e kaua i na aIH i Nuuanu. A ua 'olelo, he, kaua nui no ka las§kil3 o Kamehameha. 'O ka lei kukui no Moloka'i ame ka lei ilima 110 ke one o Kakuhihewa i hui pu 'ia malalo o ka noho aii'i o Kamehameha. *Ma ka M.H, 1810. mq ka o!e}o a'o a na po'e 'e, ka mana'o pu*iw r a no ka holoka'awale 'ia ame ka hana kalai 'aina ma'alea ua $o'oka|[ 'ia ka noho ali'i o Kaumuain malalo o ka'NU'i Aupuni. A 'oia ka palena o ka noho o ke aupuni Mo,'i. A 'olka iei mokihana i wili

'ia me maile no ka mokupuni o Maaokalanipo (Kaua'i) ame ka lei pupu o Ni'ihau o Kahelelani, A no ka ho'ohanohano 'ia o na wahine o Hawai'i nei, ua ho'okau lei me ka iei no Ka'ahumanu, he lei ha'aheo me ka lanakila, a ua kau iho ia e pUime ka pu'uwai o Kamehameha. Ua hanau la ma ke ana ma Hana a mahope la o ka hala o Kamehameha» ua ho'omau i kana ho'oiiina ame ka noho Mo'.i i ke au huliau. v Alaila, 'auhea la ka ho'oilina no keia ao? E ho'olo'he 'anei i ka leo hawanawana; 'Auhea ka mea e like me Kamehameha e aiaka'i i kona po'e? *0 wai ka mea - 'o 'oe? He makehewa 110 ka imi a nana pono ina he 'i'ini iloko iho o ko kaku nei e ho'ola hou i ka ha'aheo o ko kakou mau kupuna iloko o ko kakou iho nei, 'A'ole loa ka ho'.oilina a Kamehameha, No ka mea, ua 'ike 110 ia ika nohona kona po'e, Ua ho omaopopo no ke au hulihia me ka ho'ea mai o na po'e 'e, A ua 'ike me ke akaka loa i ka hanapono no ka pono ona iho a 4 a'qie i po'ina i kona po'e pono'i. A e halike no keiamaumea e like me KameKameha iloko o ko kakou nei apau; e a'o, e 'ike, e ho'omaopopo i!ca mo'olelo kahiko uo ka pono, aole e hana hou i ka makehewa; e ho 4 omana o a e 'ike i ka wa hope. 'O kanaho'oilinauiai oiakekuniuhoopaipainokakoue ho'ouiaopopo i ka nio'olelo kahiko, ea'o 'ia; a e lea hana kupono no na pua ame na mamo e like me ke kanaka kilo e 'ike kna hoku ma ka moana e alakal i 'aina. A e 'ike iho nei me ka ha'aheo a e aloha kekahi i kekahi. He mea 'oia'i'o no ho l i na 'oielo noeau i hai aku ai ma ke kaua 'o Kepaniwai. i Maui. I ka la oiii kaua» 'ane'ane paha i ka luku 'ia ua paipai 'o Kamehameha i kona koa ali'i i ka lanakila me keia, Imua! imua e ua poki il E inu i ka wai 'awa'awa. 'A'ole ho i ka!