Ke Au Hou, Volume I, Number 10, 6 July 1910 — NA EPIKOPO HE IWAKALUA MA KA NINAU WAIONA HOOKAHI KA MANAO ME PAULO KA LUNAOLELO!— MAHEA KE KEENA NO HOOKAMANI MA? [ARTICLE]

NA EPIKOPO HE IWAKALUA MA KA NINAU WAIONA

HOOKAHI KA MANAO ME PAULO KA LUNAOLELO!— MAHEA KE KEENA NO HOOKAMANI MA?

E na mana koho balota o llawaii maluna o ka ninau waiona. Ma kela helu aku nei oke Aloha Aina a pela pu no hoi me keia helu e puka aku nei, e ike iho ai oukou i ka manao hoakaka a ka Bihopa (Epikopo) Restariek o ka Hoomana Enelani o Hawaii nei e pili ana i ka ninau waiona e nunu nui ia nei o keia mau la. Ua hoea ae keia manao hoakaka o ua Bihopa Enelani la maluna o keia ninau waiona mamuli o ke noiia ana aku o kona manao e pili ana i keia ninau: a maloko hoi o ka Nupepa Awalakaika ku-e waiona a Kakina ma i paiia ai ka manao o ua Makua Alakaila o ka pono o ka Ekalesia Enelani; a i unuhiiamai hoi a paiia maloko o ua Aloha Aina la. Ua hoakaka ae ua Bihopa la i kona manao ku-e i keia hana hookapu a Hoole Waiona ma, a wahi ana, e oili mai no auanei na hopena oi aku 0 ka poino ke kapu ka waiona, a oi loa aku hoi kana hoopoino ana mamua oka wa ano. « Oiai, ma kela helu aku nei o ke Aioha Aina ka puka mua ana o ka manao o ua Bihopa Enelani nei, a ke hoopuka hou ia aku nei no hoi ke koena 1 koe; a nolaila, he mea nani a naauao no hoi ka heluhelu pono ana i kona mau manao i loaa ai ka ike ana i ke kulana o ka hana a Waiona ma ka wa e noa nei oia, a pela pu no hoi me kana mau ino oi aku ma ka wa o kona hookapuia. -E Hawaii manao koho maluna o keia ninau waiona, e hoomanao pu ia hoi, he Makua Alakai keia Bihopa no ka Ekalesia Enelani e noho nei ma Hawaii nei, a he Poo Alakai hoi no na hoahanau o ua Ekalesia la no na pono honua o keia ola ana; a ioi loa aku hoi ma kona ano he Kahuhipa e hanai ana i na hipa o kana pa no ka ai ana i ka mane e ola mau loa ai na uhane ma kela ao ma o maluna ma lerusalema pomaikai ke kulanakauhale nani o ke Kahuhipa Nui ō na Kahuhipa apau E Hawaii mana koho maluna o keia ninau waiona, aole wale ae la no o keia Bihopa o ka Hoomana Enelani e noho nei ma Hawaii nei ma

keia manao hookahi, aka, ke waiho aku nei ke Ke Au Hol' i na manao hoakaka a na Bihopa he iwakalua o ka Aina Makua e pili ana i ka lakou mau manao.pakahi maluna o keia ninau waiona; a he hookahi wai o ka like ma ke ku-e ana i ka hookapuiaana o ka waiona; a ua kulike ae hoi lakou a pau i kakoo ma ka hoohanaia ana o ka waiona elike me ia e ku nei i keia manawa; a ma ke apo apau, ke olelo nei lakou o ka hookapuia ana o ka waiona, he kumu in.o loa ia e halihali mai ana i na poino he nui. • Nolaila, •€ na mana koho maluna o ka ninau waiona, o keia malalo iho nei na manao hoakaka a keia poe Epikopo he iwakalua e pili ana i ka waiona. KADINELA GIBBONS—"Ua hooia mauia mai au i ka hiki ole maoli no ke hookoia ke kanawai hookapu waiona ma kahi n'ui o na kanaka. O na kanawai elike me ke kanawai hookapu waiona i maopopo le'a ka hiki ole e hookoia, he naea maikai ke hana oleia ia ano Kanawai. Oia mau hana hakikaki kanawai e kau mai ana qo ia maluna o lakou me ka makemake oleia aku." EPIKOPO POTTER—O ko kakou mau kanawai hookapu waiona ina no ka hookoia ana i kekahi la, a i ole, ma na la no apau, elike ana no ka paakiki me ko lakou hooko oleia ana. BIHOBA SATTERLEE—Mokuaina o Maine» kahi o na kanawai hookapu waiōna i hoohana ia no ka hookapuia ana o ka waiona, he mau hana hoomakeakea wale no ia. BIHOPA DOANE o Nu loka.— Aole he kanawai o keia ano i hanaia i nele ole ke ku-e ia ana o ka pono pili-kahi o ka noho'na kuokoa, a ke kupono ole o kona hoohanaia ana i waena o na kanaka; ai ole, ma o kona hoohanaia ana no na makahiki lehulehu ma ke kulana he hanaia e loaa mai ai o ke dala alunu i na luna aupuni mai ka poe ha'iha'i kanawai mai i mea e loaa ai ka palekana ana. BIHOPA NEELY o ka Mokuaina o Maine-

E ulu nui mai no auanei na kanaka opio no ke kukulu kalabu ana a hoahu ae i na omole waina ma na keena liilii. He hopena ino loa ke hoea mai aaa mamuli o keia hana ana ; a no k-a mea, o na kanaka opio i inu mua ole i ka waiona, e konoia ajcu no auanei lakou e inu mamiili o keia ano. O na poe keia i ike oleia e inu ana nva na halekuai waiona, e konoia mai no auanei lakou e inu waina ma keia ano ae la. AKIEPIKOPO MESSMER —Ke manaoio nei au aole ma ke kanawai e hoomaemae ia ai ke kanaka. Oka hookapu ana ika waiona, he halihali ana mai ia e nui a e oi loa aku ka loaa ana o ka waiona mamua o ka manawa e noa ana malalo o na hoomalu ana a ka oihana makai. BIHOPA JOHNSON o Taxes-Ke kukala aku nei au. Owau ka hope loa oko keia Ao no ke ku-e ana aku i na pono o na kanaka e lawelawe ana i ka oihana kalepa waiōna; no ka mea, ua paa ko'u manao ua like na pono a ke kanawai i Kaawi ai i ke kanaka no ke kuai waiona ana, elike me ka pono i loaa ia'u no ka hai ana ka i euanelio. BIHOPA GRAFTON o ka Mokuaina o Wisikonasina—Aole i like ko'u manao me ka manao o.k'a poe e olelo ana he hana hewa ka inu kupono ana ika waiona; oiai oka hoea ana mai oia mea. oia kekahi o na hana a ke Akua i hana āi. Na ka Haku o ka Hoomana Karistiano i hoolilo i ka wai i waina. BIHOPA HOFFMAN o Piladelepia— Aole e hiki ke hooponoponoia ka lehulehu a«lilo i mea maikai; a o ka hookapuia ana o ka waiona, aole ia he mea e loaa mai ai o ka hopena maikai i makemake ia. Oka t Mokuaina o Maine he wahi ia i hookapuia o ka waiona; aka; kapu wale no ma ka inoa; he ino nāe ioi aku. BIHOPA HALL o ka Mokuaina o Veremoneta—Ke uhi nei o Hoole waiona i ka ino e nalo no ka hiki ana hoi e loaa aku ka lapaau ana. Ke hana nei o Hoole Wāiona i ka hana e hiki ole ai e hoopauia ka ino; a he hana paakiki loa hoi ka hooponopono ana i kekahi oihana elike me ke ano o ke kuai ana i ka waiona. BIHOPA WHITTAKER—"O ke ano oiaio o ka huaolelo aipakiko, ua lilo ae a ua hoolaiki ia mai ke kulana hoomalu Karistiano ana ake kukaokoa ana i ka holomoku ikaika a ka waiona." BIHOPA GAILOR o ka Mokuaina o Tenesi "O ka hookapu ana i ka waiona, ua like no kona ino me ka hookapu ana i ka mea ai a me ka mea inu." BIHOPA FOX o ka Mokuaina o Wisekonakina—Aole o'u manao e loaa ana he Elima Epiko-

po e kakoo ana he mea maikai ka hookapu ana i kawaiona." BIHOPA CLARK o Rode Ailana — w O aipakiko ke kupono. O ka hookapu .waiona hana he houluulu ana aku ia i na i'no he nui." BIHOPA SPALDING o' ka Mokuaina o lUn°i "Aole kumu kupono e konoia aku ai ka Mokuaina.e kau mai i kanawai hookapu waiona." BIHOPA PERRY o ka Mokuaina o lowa — Ke oia mau nei no ka ona ana ma keia wahi elike no me ka wa aole i hookapuia ka waiona. "O ka hookapu i hookapuia aole i kapu elike me ka mea i manaoio oia ka hopena e loaa mai ana. Ua noho au iloko o eha mokuaina hookapu waiona: eia nae aole i ikeia ke kaipu. Ua lilo na halekauai laau lapaau i wahi hooki'o no na waiona. He eha tausani ka nui o na poe pa'ipa'i laau o ka Mokuaina o lowa i lawe ae i na laikini waiona no ke kuai , aku i ka rama i ka lehulehu." BIHOPA CHAS. I). WIL'LIAMS —"AoIe o'ū manao he mea kekahi no ka pono e loaa mai ana ke kapu ka inu waiona." BIHOPA BROUN o ka Mokuaina o Akana* sasa—"He ku-e nui ko'u i na hoohanaia ana o ka hookapu waiona. Ua like no ia me ke kukulu aku i ka pono maluna o ka poino. O ka hookapu waiona ana, aole loa he pono e ku maluna oia kahua." BIHOPA DONOHUE o Vereginia Komohana —"He ku-e au i ke kau ia ana o kekahi kanawai no ka hookapu ana i ka waiona." E Hawaii mana koho maluna o ka ninau waiona. O keia ae lā na manao hoakaka o nei Epikopo naauao o Amerika Huipuia e pili ana i ka hopena ino loa e hoea ae ana ma ka wa o ka hookapuia ana o ka waiona. , Mamuli o ke kilohi a noii nui ana i ke kulana o ka hopena i loaa mai mamuli o ka hookapuia ana o ka waiona ma na wahi o Amenka i noho hoomaluia e ka hookapu waiona ua loaa maoli ia lakou ka ike maopopo ana i ka nui pakela loa ana aku o na ino lehulehu ma na wahi ō Amerika i hookapuia ai o ka waiona mamua ae o na wahi i hookapu oleia ai o keia mea he waiona. Mamuli eia ike ame ka makee ana no i ka pono o na kanaka, pela i lokahi like ai lakou a pau eli4ce me keia ae la e ku-e ana i ka hookapuia ana o ka waiona; a e hooia like ana hoi lakou i ka oi aku e wehe hamamaia ka waiona a no ka ai a inu pakiko ana hōi. Aole anei o na manao a pau o keia Bihopa e hoike nei no ka poino nui ke hookapuia ka waiona ua like no keia me kg Ke Au Hou i hoike tnau aku ai i na wa i hala aeanei no ka ino oi aku a ka

waiona i Ktna ai maluna o Hawaii Lahui ma ka wa e kapu ana ka waiona mamua o ka ino e loaa nei ia Ilawaii Lahui inu waiona i keia wa? Aole anei ma na makahiki mamua aku o 1882 ua oi aku ka make o ua Ilawaii i ka waiona mamuli o ke kapu ana, a i ka wa e-loaa ai ka waiona i na Hawaii oia manawa, ua ai a inu ino ia ka wai ona oiai o ka wa iho la no ia i ka hana ana pela, ua ukali mai ka make nui i halihali ia mai e hookapu waiona? E hoao hou auanei kakou e hookn[>u i loaa hou ai ia Hawaii Lahui kela liopena elike ae la no uie ia ae la? E Hawaii Laliui. E ala a eku nialuna o kou mau kapuai, a e holoi pau loa aku'i kou pipili mau ana mahope 0 ka poai 0 ka poe nana e alakai mau nei ia oe me ka lilelile 0 na a'o ana; oiai nae, aole he wa ou i noho ai malalo oia mau alakai ana i ulu ai oe a niomona maluna o kou aina; aole oe, aole kou waiwai, a aole loa no! Nolaila, e aha ana oe e Hawaii Lahul. Aole anei i lawa kou ike ana ano i keia wa o kou noho malihini ana nialuna o ka aina o kou mau kupuna i na'e ai nou anie kau mau pua? E pau kou ano Genetile ana i ola ai oe a ulu a laupai maluna o kou aina. Eia o Paūlo ka lunaolelo ke a'o maopopo mai nei "e pakiko ma na mea apau." Ina pela e pakiko ma ka inu ana ia Waiona. Mai kipaku o hune nui aku auanei ka aina. 0 keia ke a'o no ko kakou pono apau.

Rama ke 'Lii no ka Po! Hoolei ae. Paka ke Lii no pa'u nui l Ha'u-ha'u no. Waipoulika noonoo ana o mea inu waiona poopoo hoolei ia rama, oiai e pina'i mau ana no i ko Nakiaha ma kauhale i ka po no ka makemake mau no e halawai me be Alii o ka Po. E haiolelo ana kekahi Kahunapule i kekahi la ma kona £kalesia maluna o ka iwi haiao, "He loaa wale ka wai o ke ola me ke kumukuai ole," ku mai Ia kekahi o na hoahanau mahope iho o ke oki ana o kana haiolelo, a hoike mai la he wa ia no ka lulu, no ka pomaikai o na kokua i ka hooholo mua aaa i ka Euanelio ma na aina e, lilo iho la keia i mea e hookaumaha ia ai i ka noonoo o ke Kahunapule, a hooakaka aku la oia no ia pilihua o kona noonoo no kela noi, ia wa, i hoakaka mai ai he wahine hoi ka meā nana keia kumuhana me keia mau olelo, "He mea oiaio no e ke Kahunapule maikai He poloiei no kāu. He loaa wale no ka wai oke ola, aole daia, aole he kumukuai, aka, e lulu ana kakou i keia la, i dala no ke kuai ana i pika no ka halihali ana i ua wai ala."