Ke Au Hou, Volume II, Number 10, 8 March 1911 — Ke Ola o ka Lehulehu [ARTICLE]

Ke Ola o ka Lehulehu

Ma ko tnakou ano he wahaolelo no ka lehulehu, ke koi ia nei ka makou makapeni e haawi aku rna kakoo ana i na hoonee hana a ka Papa Ola iloko o kefo mau la e pahola nei oka ma'i luku korela ma Honolulu nei. Ma ka hoomaopopo ana ike ano oka nee ana o keia ma'i, ua ano palaha loa ia ma na wahi like ole ? ua ikeia o Kewalo ame Kakaako na wahi mua loa i loaa, a nee aku i Manoa m& o Manana ala, he kanaka Hawaii e haha ana ma Kakaako, a o Kapalatna me Kalihi, a o alanui Luso me Ema. Aia wale no maluna ona Hawaii e loaa nei, a koe na lahui e ae. Mamuli o keia, i koi kokeia ai ka Papa Ola e hookapu i na Pake ku'i poi, a e ho'iho'i na ka mikini poi o Kalihj

e hana na mea apau, a papa pu ia nohoi ka i'a niaka, ka inu ana i ka wai ame na niea i hoomo'a ole ia. He mea oiaio, oka Ma'i Korela f he ma'i ia e hooinaka ana iloko o ka opu me ke nahu aaki me he la e okioki ia ana, he hi ame ka luai ame ka hu'i maeele o na aahuki o na lima me na wawae, e ono mau ana i ka wai, a e pii ana ka uliuli iluna o ke kino, paa ka leo, paa ka mimi, pii ke anu, a iloko o-6 hora a oi paha, ua make ka mea ma'i. Oke kuniu i loaa mai ai keia, mamuli no ia o na iloilo ma'i korela i komo iloko o ka opu ma o ka mea ai la a mea inu paha, nolaila, he mea pono ke hoo- * mo'a a hoomahana i na mea ai apau mamua o ka ai ana, i make ai na iloilo mai i ka wela o ka mahu. E na Hawaii, ke kau leo aku nei oXb AuHoo me ka iini nui ame ke aloha oiaio,.e kapae kakou i na manao paakiki a hoakamai olelo, oiai, aole he mea hauoli ka ike ana aku i ko kakou mau hoa kanaka e lukuia ana e keia ma i. Aole hiki i kela maa ai poi a maa ai i'amaka kahiko o na Hawaii ke hoopakele ae i keia nia'i ma ka ae wale ana aku i na iloilo korela e kouio iloko oka opu. He hana naaupo iā. Aka nae, ona poe i ike ole .1 ke ano oka mai fiva ame na-ouli o ka mai korela a ano e ae paha, o lakou na poe paakiki e puhi hele nei i na olelo hoakamai a hakuepa imua o ka lehulehu. l'.a. he okoa na ma'i o Hawaii kahiko ame na lapaau ana, a he okoa hoi keia mau ma i luku ano liou ame na lnpaau ana. He mea pono i na makamaka e helulielu i na rula olakino i ho -pukaia maloko nei o Kb Au Hou 110 ka pono nohona oliana ana ame ke ola o ka lehulehu. Aole lie moa e hewa ai ka malama ana o kela ame keia ma ke ano oliana ika Laau Korela a Chaitiberlain, e loaa 110 uia na

-; :; iiralii;knai : :.iaAii : ''ii-p' 2's■■"■keneia i: o "ka omole. A makawae ikeia ai na ouli i hoikeia ae nei, no na poe he 18 makahiki a oi aku, I puna ti laau me | kiaha wai wela hana a momona ike ko, e inn i kela me keia 15 minute a hikiika wa e pau ai oka eha ame ka hi, alalia, hoi koke e moe me ka hoomahana ana i ka opu me ka wai wela, Aole hewa ke hoopulo'ulo'u wai wela i pau ka hou ma'i. E hamo pu ika laau ma na ami ame na Jala a loaa kaolu, ama ka wa e oluolu loa ai, alalia, e hooinu laau noha koke no ka hoomaemae ana ia lo'k.o oka opu/ No na poe 17 alO makahiki, i puna ti laau, a malalo mai i | puna ti laau. Aia iloko o keia laau korela o hookahi auneki, he 58 pa-keneta-Alakohola, 19. huna Laau Hoohiamoe, a he 6 kulu Opiuma. [E nana i na kijaikuhi mawaho oka omole.] Ke hoike nei o Chamherlain, oka loli ana oke kau ame ke ea, kekahi kumu e loaa ai ikahi ma oka loli ana mai ke anu a ka wela mahana o ke ea, a o na mea ai nohoi kekahi ame ka wai iflu. Oka makani ame na mea lele na lakou e lawe na iloilo ma o a maanei, pela i ai ma Kina ame Inia. O ka PENIKILA, kekahi laau maikai e malama ai,aka, e nana aku nae hoi kakou i ka laau a ka Papa Ola e hoolaha mai ai ma ke akea. E kii nohoi kela ame keia i Kauka, me ke kauka'i ole a halawai pu me ka poino. Ke hapai nei ko makou leo iluna me ka pule iloko o ko makou mau utoauma pakahi— 4i E ke Akua Mana Loa, ma ka inoa o Kau Kei'ki o lesu Karisto, e hoopakele mai Oe i keia lahuikanaka uuku nawaliwali a hemahema o Hawaii mai ka ma'i luku korela mai,i loaa ai he manawa no lakou e hoolilo aku ai Nou. Ia Oe no ka hoonaniia, ka mana ame ke aloha puni ole.''—Amkne. Ua hoea mai he poe Pake i ko makou keena nei a hoike mai, e koi ana lakou ike aupuni no ke poho oka lakou mau pahu ai ame ke kalo i kiloi wale ia ena poe oka Papa Ola, ua waiho aku lakou ia hana ma ka lima oka loio. Ua manao makou he koi kupono keia e ukuia, oiai, aohe mau hooiaio kupono oka loaa ana ona

iloilo ma'i korela iloko o ka poi a kalo paha, a i ole, no ka poi a ka Pake ka mea i korela Eia na Pake hana poi ke hoolala nei no ke kuai ana i mikini hana poi ma keia mua akxr, e hiki ai ke hoolawaia ka lehulehu.