Ke Au Hou, Volume III, Number 7, 21 February 1912 — Ua Makau anei o Likana ia Kuhio? [ARTICLE]

Ua Makau anei o Likana ia Kuhio?

Ua ikeia iho ma na nupepa o keia mau la aku nei, ke makemake nei o Likana Eliwai e wae k©ke ia ka moho Elele Domotalaka i keiā ahaelele e noho mai ana no ka wae ana i mau elele no ka Ahaelele Lahui, oiai nae aole keia o ka hana a na Elele e koho ia aku ana i keia manawa. Ina oia io ko Likana makemakej alaila, ua maka'u e no oia o lele e aku o Kuhio ma ka aoao Demokalaka, a lilo ka moho elele iaia. Ma ka makou nana aku aohe manawa e puka ai o Likana Eliwai i moho Elele no keia Teritori, a he mea pono e hoopau oia i kona manao ana e holo ma ia kulana, a e aho no ka holo iho no ma kekahi kulana maloko nei o kakou, i Lunakiai paha, a i ole, i kekahi kulana e ae no paha, a e* waiho i ke kulana Elele no kekahi kanaka Hawaii ma ka aoao Demokalaka, oiai, ua lawa ia aoao me na kanaka kupono e hiki ai ke lawe ia kulana. Heaha ka mea hiki ia Likana Eliwai ke hana ma Wasinetona i hiki ole ia Joe Fern, Wood, a i ole, i kekahi mau kanaka Hawaii e iho no paha oia aoao? Ke manao nei makou, i kulike ai me na olelo a na Lunamakaainana ame na Senatoa i hoea mai ai i ko kakou nei mau kapa kai, e pono kakou e hoouna mau aku i kanaka Hawaii i Wasinetona. Aole i huna keia poe i keia mea, ua hoike ia ae i ke akea, a nolaila niakou e koi ikaika aku nei i na Deinokalaka ame na poe koho balota no apau, e wae i kanaka Hawaii, a e hoonoho ia Likana i hope nei, no ka mea ua lawa kona holo ana no ia kulana i keia mau

k«u ai la i h»U, • aho • wi» hou &tu i moho hou. Ina io e ko ana ko Likana iuanao a e wa® koke ia mamua aku o ka traibo ana a ka wa maa mau; alaila, ua kuhihewa kona manao ana e holo aku ana o Kuhio ma ka aoao Demokalaka. Ua hoike akaka mai o Kuhio he Repubalika oia, a ke haule kana raau boopii e pau anakona holo Elele ana; aka, no ka haalele ana i ka aoao, aole loa oia e hana ana ia mea. 0 ka apiki nae a makou e ike aku nei, i ka manawa hea la e waiho mai ai * Likana i na kumuhana a ia aoao? I keia manawa koke no anei? He hana naauao anei ka hana e ana i ke kahua kumuhana o ka aoao he mau malama loihi mamua ae o ke koho balota ana? Ua ike makou, o ka ninau maia ana kekahi e hapaiia mai ana e na Demokalaka i keia kau koho e hoea mai ana. Aka, aole na Repubalika e maka'u aku ana ia ninau, a no ka mea, o na Demokalaka kai ai i kela mau dala i luia aku ai no ke oki ana i na maia. Kekahi no aole o ka maia a na Demokalaka kai okiia a koe ka na Repubalika ua pau pu na maia a na mea apau i ke okiia, a koe na maia i mahi akea ia. Nolaila, e ike mai» aua no na makaainana mai o a o o keia Teritori nei, aole ia he ninau kalaiainp, no ka mea, ina aole na Deaiokalaka i komo mai e kokua i ke oki ia ana o ka maia, ina ke ku nei no na maia a ka poe kanu maia, aka, mamuli o ko lakoukomo ana aku e kokua, ua hewa like ia poe apau. Kekahi no aole ka Aha Kiekie i hooholo mai nei ua pololei na hana a ka Papa Ola ma keia hooholo ana e okiia na maia. Ina e puka mai ana ka Olelo Hooholo ua hewa ka Papa Ola, alaila, mohea aku na Demokalaka e manao ai ua hewa na Repubalika no ke okiia ana o na maia? Aohe wahi kuleana kupono ma ka makou ike iho, a ke hele aku imua o ka poe koho, e haule ana ka lakou mau kumu i manao ai he mau kumu kupono, mamuli o ka hoihei ana mai maluna o ka Repubalika ia mau ahewa ana. E hoihoi aku na ahewa ana maluna o ka poe nana i bana ka hewa, aole hoi e hoohilikau wale mai maluna o ka poe i hewa o!e. Ina oia iho la ke alanui kalaiaina a na Demo kalaka, e hele loa ana i ka huikau, oiai ke hana mau nei no ka Makai Nui a ua poe I>emokalaka nei i na hana pono ole, a no kona Demokalaka ana e hewa anei kona aoao? Ke inanao nei ma-

kōu Aōla oia ka m«a • h»wt *i k* maa o k» h«w« a na kaawa i hana ai, aka, e hookau aku no ike ahewa ana maluna o ka mea io i hana i kahewa; oia lioi, naaluna no o ka hokua oua Makai Nui ala. Oka noonoo maikai a pono maoli ana keia, aole hou āku ma o; nolaila, e akahele na ahewa '" ' % # ana aku ia hai, o hoi mai no auanei a ai i ke kino ponoi. Eia hou no hoi kekahi, ehia maia a na Demokalaka i okiia? He kakaikahi loa, ona Kepuhalika no kai pilikia ma keia kua ia ana ona maia, & ina lakou aole e huhu ana i ko lakoa aoao mamuli o ka ike iho no aole i ili aku keia hewa maluna o ka aoao, alaila, heaha ka mea o ka uwe ana, a huhu mai i ka aoao Repubaliki? oka mea maopopo maoli, na ria Hepuhalika ka maia, a na na Demokalaka i ai ke dala o keia oki ana.